TAG: παιδί

Αντιμετωπίζοντας το θυμό σας για το θυμό του παιδιού σας

Ένα θυμωμένο παιδί, που εκφράζει έντονα το θυμό του είναι ένα παιδί, που τις περισσότερες φορές προκαλεί θυμό στους γονείς του. Πώς θα κάνετε το θυμό φίλο και όχι εχθρό; Πώς θα μπορέσετε να αισθανθείτε άνετα, όταν αυτός έρχεται; Πώς θα αντιμετωπίσετε το θυμό σας για το θυμό του παιδιού σας;

> Γιατί θυμώνω; Κάθε φορά που θυμώνετε, ρωτήστε τον εαυτό σας: Γιατί θυμώνω τώρα; Παρατηρήστε τον εαυτό σας. Παρατηρήστε τη σκέψη σας. Ποιες σκέψεις περνούν από το μυαλό σας; «Όχι πάλι τα ίδια! Γιατί θυμώνει έτσι αυτό το παιδί; Προσπαθεί να με κάνει να… Τι θα κάνω πάλι; Τι άλλο να κάνω; Τι θα κάνω πια με αυτό το παιδί; Είμαστε έξω και μας κοιτάει ο κόσμος! Ντρέπομαι για λογαριασμό του! Δεν μπορώ να το διαχειριστώ! Έχω χάσει τον έλεγχο! Θέλω απλά να σταματήσει! Τα καλά παιδιά δεν κάνουν έτσι! Όχι δεν πρόκειται να του το δώσω! Όχι δεν του δίνω σημασία! Θα το αφήσω να φωνάζει μέχρι αύριο! Δεν θα με κάνει εμένα ότι θέλει!» Σας θυμίζουν κάτι; Είναι σκέψεις γονέων γεμάτες θυμό για το παιδί, που δεν τους «ακούει» και για τους ίδιους, που δεν τα καταφέρνουν. Είναι σκέψεις δυσλειτουργικές, σκέψεις που τροφοδοτούν δυσάρεστα συναισθήματα και ανατροφοδοτούνται από αυτά. Είναι σκέψεις χρωματισμένες με θυμό, που επηρεάζουν τις αποφάσεις μας. Όσο ο θυμός επηρεάζει τη σκέψη, άλλο τόσο επηρεάζει και τη δράση μας. Έτσι λαμβάνουμε μέτρα υπό το κράτος του θυμού. Τι κάνουμε λοιπόν γι’αυτό; Κάντε πίσω. Πάρτε το χρόνο σας. Παρατηρήστε τι σκέφτεστε. Μην παίρνετε αποφάσεις. Ο στόχος είναι να είστε αυθεντικοί στην επικοινωνία σας με το παιδί. Είναι ανάγκη η αυθεντικότητα να χαρακτηρίζει τη σχέση σας. Σκέφτεστε: «Πάλι τα ίδια! Προσπαθεί να με εκμεταλλευτεί! Προσπαθεί να με αναγκάσει να… ! Μου έχει πάρει τον αέρα! Δεν αντέχω άλλο να μας κοιτάει ο κόσμος!» Σκέψεις επενδεδυμένες με θυμό. Ο στόχος σας είναι να κατανοήσετε, γιατί οι σκέψεις, που σας προκαλούν το θυμό (δεν είναι το παιδί που σας τον προκαλεί), είναι τελικά δυσλειτουργικές, γιατί δεν σας συμφέρουν να τις έχετε και να τις αντικαταστήσετε με πιο λειτουργικές, με τις οποίες θα αισθάνεστε άνετα και θα βοηθούν τη σχέση με το παιδί σας ειδικά όταν έρχονται τα δύσκολα.

> Τι θέλω πραγματικά για το παιδί μου; Θέλω να είναι ένα καλό παιδί; Να έχει δηλαδή καλή συμπεριφορά και να με ακούει; Τι θα λέγατε, αν σας έλεγα, ότι καλό και κακό παιδί δεν υπάρχει και ότι η καλή και η κακή συμπεριφορά αμφισβητείται; Το καλό και το κακό παιδί είναι ταμπέλες, που δεν θα έπρεπε να υπάρχουν, γιατί δεν ωφελούν σε τίποτα τα παιδιά αλλά το αντίθετο. Τι είναι άλλωστε καλό και τι κακό; Αυτό που είναι για εσάς ή για τους άλλους; Πόσο σημασία δίνετε στους άλλους; Πόσο σημασία δίνετε σε αυτό, που θεωρείται κοινωνικά αποδεκτό ή μη αποδεκτό; Μια κοινωνικά μη αποδεκτή συμπεριφορά, ιδιαίτερα όταν αυτή λαμβάνει χώρα εκτός σπιτιού, προκαλεί ντροπή στους περισσότερους γονείς και βάζει σε σκέψεις, όσους την παρατηρούν, για το ίδιο το παιδί και τον τρόπο, που μεγαλώνει. Αν εσείς εστιάσετε στο παιδί και ακούσετε αυτό, που έχει να σας πει, με σκοπό να καλύψετε την ανάγκη, που εκείνη την ώρα σας εκφράζει, η ντροπή θα φύγει. Θα υποχωρήσει, γιατί θα έχετε κατανοήσει το λόγο, που θυμώνει το παιδί σας και θα θεωρείτε πια δίκαιη τη συμπεριφορά του και αποδεκτά τα συναισθήματά του. Μην δίνετε σε τίποτε άλλο σημασία, παρά στο παιδί, που σας έχει ανάγκη. Οι κοινωνικές συμβάσεις μας κρατούν χρόνια δέσμιους, μας εμποδίζουν να αισθανθούμε, να σκεφτούμε, να δράσουμε αυθεντικά και θα το κάνουν, όσο τους δίνουμε αξία. Η κοινωνικά αποδεκτή συμπεριφορά δεν είναι πάντα σωστή και ιδανική για εσάς και το παιδί σας. Αν παρ’όλα αυτά συνεχίζετε να ντρέπεστε, μάλλον είναι ώρα να σκεφτείτε τι πραγματικά θέλετε για το παιδί σας, να είναι καλό παιδί για τους άλλους ή να αισθάνεται χαρούμενο και αγαπημένο;

> Άλλη μια ευκαιρία να ωριμάσουμε! Πείτε αυτή τη φράση στον εαυτό σας, την ώρα, που θυμώνετε. Δείτε κάθε θυμό σαν ακόμα μια ευκαιρία για μάθηση. Ποιος μαθαίνει από το θυμό; Αυτός που τον αισθάνεται και εκείνος στον οποίο απευθύνεται. Έτσι κάθε φορά, που το παιδάκι σας εκφράζει το θυμό του, είναι ώρα να μάθετε και οι δύο! Τι; Μα, πώς να τον διαχειρίζεστε και οι δυο σας! Τι κάνουμε, όταν θυμώνουμε, πώς αντιμετωπίζουμε το θυμό μας; Κάθε φορά θα ανεβαίνετε μαζί ένα σκαλοπάτι. Κάθε φορά θα δίνετε ένα καινούργιο όπλο στο παιδί σας, ένα καινούργιο εργαλείο, ένα ακόμη υλικό, ένα ακόμη συναισθηματικό εφόδιο. Μέρα με τη μέρα θα χτίσετε μαζί ένα τεράστιο κομμάτι της συναισθηματικής νοημοσύνης του παιδιού, που λέγεται διαχείριση συναισθημάτων και οδηγεί στην αυτορρύθμισή του. Έτσι το παιδάκι σας θα κατακτήσει σταδιακά την αυτονομία του σε συναισθηματικό επίπεδο. Καλωσορίστε λοιπόν το θυμό κάθε φορά, που σας χτυπά την πόρτα. Ο θυμός είναι φίλος σας και όχι εχθρός. Ο θυμός είναι δώρο και για τους δυο σας. Σας δίνει την ευκαιρία να ωριμάσετε, να εξελιχθείτε. Υπάρχει πιο σπουδαίο δώρο από αυτό;!

> Που με οδηγεί συνήθως ο θυμός μου; Γυρίστε πίσω και θυμηθείτε: Πώς αισθάνεστε, αφού θυμώσατε και επιλέξατε τον τρόπο, που θα αντιμετωπίσετε την έκφραση του θυμού του παιδιού σας; Αισθάνεστε σίγουρος/η για τον εαυτό σας; Αισθάνεστε άνετα με αυτό που κάνατε; Πιστεύετε ότι πήρατε τη σωστή απόφαση για το παιδί σας; Ή μήπως συνήθως μετανιώνετε; Αυτό συμβαίνει, όταν παίρνουμε αποφάσεις εν θερμώ, όταν αποφασίζουμε όσο είμαστε θυμωμένοι. Ο θυμός δεν είναι καλός οδηγός. Επηρεάζει τις περισσότερες φορές τη σκέψη μας με αρνητικό τρόπο. Παίρνουμε αποφάσεις επηρεασμένες από αρνητικές ή δυσλειτουργικές σκέψεις και το αποτέλεσμα είναι να έχουμε και αντίστοιχες συμπεριφορές.

> Τι συμβαίνει συνήθως αφού θυμώσω; Παρατηρείστε το παιδί σας, την επόμενη φορά ή απλά γυρίστε πίσω και θυμηθείτε. Ποιες είναι οι βραχυπρόθεσμες και ποιες οι μακροπρόθεσμες συνέπειες της έκφρασης του δικού σας θυμού στο παιδί σας; Μήπως αναστατώνεται ακόμα πιο πολύ; Μήπως ο θυμός και η έκφρασή του αποκτούν μεγαλύτερη ένταση; Μήπως το παιδί σας θυμώνει όλο και πιο συχνά τελευταία και ο θυμός βρίσκει όλο και πιο «δημιουργικούς τρόπους» να εκφραστεί; Αυτό συμβαίνει, γιατί δεν δείχνετε να το κατανοείτε. Το παιδί σας την ώρα του θυμού έχει ανάγκη να το καταλάβετε, να καταλάβετε τι είναι αυτό, που προσπαθεί να σας πει. Το παιδί σας μιλάει για τις συναισθηματικές ανάγκες του, μέσω του θυμού του, την ώρα εκείνη και σας καλεί να τις κατανοήσετε και να τις καλύψετε. Όσο εσείς θεωρείτε το θυμό του μη επιθυμητό και αποδεκτό, τόσο εκείνο θα συνεχίζει να θυμώνει και αυτό να γίνεται εντονότερο. Ο θυμός θα κάνει την εμφάνισή του για λόγους σχετικά ασήμαντους ή για λόγους που παλαιότερα δεν του προκαλούσαν θυμό. Αυτό συμβαίνει γιατί τα συναισθήματα του παιδιού δεν έτυχαν της προσοχής εκείνου στον οποίο εκφράζονταν ενώ παράλληλα δεν έγιναν σεβαστά και αποδεκτά άλλες φορές και βρίσκουν τώρα ευκαιρία να εκφραστούν με ακόμα μεγαλύτερη ένταση.

> Το παιδί έχει πάντα δίκιο. Έχει πάντα ένα καλό λόγο για να θυμώνει. Κρατήστε αυτή τη φράση στο μυαλό σας και σκεφτείτε τη. Ο θυμός δεν είναι αυθύπαρκτος. Πάντα απορρέει από κάπου. Κανένας μας δεν θυμώνει χωρίς λόγο. Αν κάποια στιγμή πιστέψουμε την τελευταία φράση, απλά δεν τον έχουμε κατανοήσει. «Πάλι τα ίδια; Πάλι θυμώνεις; Όχι! Δεν πρόκειται να κάνω πίσω! Δεν είπαμε, ότι δεν θυμώνουμε; Τι είναι αυτά, που κάνεις πάλι; Σιωπή! Δεν μπορώ να ακούω συνέχεια τη γκρίνια σου!». Ο συγκεκριμένος γονέας έχει αφαιρέσει το δικαίωμα του παιδιού του να αισθάνεται αυτό, που αισθάνεται, να εκφράζει αυτό, που αισθάνεται αλλά και να έχει κάποιο λόγο, που το αισθάνεται. Θα το κάναμε αυτό εύκολα σε έναν ενήλικα; Θα του αφαιρούσαμε το δικαίωμα έκφρασης αλλά και το δικαίωμα να έχει δίκιο; Μάλλον όχι. Άλλωστε οι μεγάλοι έχουν πάντα δίκιο και οι μικροί δεν έχουν σοβαρούς λόγους, για να είναι θυμωμένοι, γιατί είναι μικροί! Δεν έχουν ανησυχίες, έννοιες, σκοτούρες, όπως οι μεγάλοι! Μεγάλο λάθος! Σε αυτές ακριβώς τις δυσλειτουργικές αντιλήψεις βασίζεται το έλλειμα της επικοινωνίας με τα παιδιά μας. Αυτές είναι οι αντιλήψεις, που μας εμποδίζουν να θέλουμε να κατανοήσουμε το παιδί μας και τα συναισθήματά του, να πιστεύουμε δηλαδή πως έχει νόημα να προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε το θυμό του. Αν εξ’ αρχής πιστεύουμε, πως ένα παιδί είναι πάντα ανέμελο και πως δεν έχει κανένα λόγο να αισθάνεται δυσάρεστα, αν πιστεύουμε πως εμείς έχουμε πάντα δίκιο, γιατί να αναζητήσουμε την αιτία του θυμού του; Τα παιδιά έχουν πάντα δίκιο να θυμώνουν, το δικό τους δίκιο και εμείς καλούμαστε να το καταλάβουμε, να δείξουμε ενσυναίσθηση. «Γιατί θύμωσε; Γιατί χτύπησε ξαφνικά την αδελφή του; Γιατί αρνείται πεισματικά να πάει για ύπνο;» Αναζητείστε με προσοχή και περιέργεια τις αιτίες, προσπαθώντας να κατανοήσετε σε βάθος τα συναισθήματα του παιδιού σας. Κάντε το με αυθεντικότητα.

> Έχω αποδεχτεί το θυμό; Δεν υπάρχουν καλά και κακά συναισθήματα. Όλα τα συναισθήματα είναι καλά, γιατί έχουν ένα λόγο να υπάρχουν. Αποδεχτείτε το συναίσθημα, αποδεχτείτε και το λόγο ύπαρξής του. Μην αντιστέκεστε! Μην προσπαθείτε να το διώξετε, να το κρύψετε, να το κουκουλώσετε. Όσο το κάνετε, τόσο θα γιγαντώνεται. Όσο γιγαντώνεται τόσο πιο δύσκολο θα σας είναι να το διαχειριστείτε. Αποδεχτείτε το θυμό σας και εκείνο του παιδιού σας, είστε άνθρωποι με συναισθήματα. Αποδεχτείτε το θυμό σας αποδεχόμενοι τον εαυτό σας αλλά και το παιδί σας. Αυτή/ός είστε, αυτό είναι το παιδί σας. Αγαπήστε το θυμό σας, αγαπήστε το θυμό του παιδιού σας, γιατί έτσι αγαπάτε αυτόν από τον οποίο προέρχεται, εσάς και το παιδί σας. Οι ενοχές δεν θα βοηθήσουν, μόνο προβλήματα θα σας δημιουργήσουν.

> Πάρτε απόσταση. Κι αν όλα πάνε στραβά, σταματήστε. Πάρτε απόσταση. Κλείστε τα μάτια και πάρτε βαθιά εισπνοή. Εκπνεύστε αργά. Παρατηρείστε την αναπνοή σας…  Συνεχίστε μερικά λεπτά. Αδειάστε. Συνεχίστε. Κάνοντας μια παύση μερικών λεπτών δίνουμε τη δυνατότητα σε εμάς να ξαναβρούμε τον εαυτό μας. Η παύση μας χαλαρώνει, αδειάζει όποιο δύσκολο συναίσθημα κι αν είχαμε. Ερχόμαστε ξανά σε επαφή με τον εαυτό μας και βρίσκουμε την ισορροπία μας. Βλέπουμε πιο καθαρά, απαλλαγμένοι από μη αυθεντικές σκέψεις. Κοιτάξτε τώρα το παιδί σας στα μάτια και δείτε το από την αρχή… Κάντε μαζί παύσεις καθημερινά, μάθημα σπουδαίο για τη διαχείριση των συναισθημάτων μας.

Κάθε φορά, που θυμώνετε με το θυμό του παιδιού σας, κάθε φορά που προσπαθείτε να τον αντιμετωπίσετε, σκεφτείτε, ότι για το παιδί σας είστε πρότυπο. Ένας σπουδαίος τρόπος μάθησης για τα παιδιά είναι η μίμηση. Το παιδί μαθαίνει μέσα από εσάς. Το παιδί σας μαθαίνει μιμούμενο τον τρόπο που συμπεριφέρεστε, τον τρόπο που σκέφτεστε. Αν εσείς δεν μπορείτε να δείτε στα μάτια το θυμό σας και αυτό του παιδιού σας, να τον βιώσετε σε βάθος, να τον επεξεργαστείτε, να τον κατανοήσετε, πώς θα μπορέσει εκείνο με τη σειρά του;

«Μονογονέας»:Όταν έρχεται η ώρα να επιλέξει επώνυμο

Μια γυναίκα μένει έγκυος και αποφασίζει να γίνει μητέρα. Δεν είναι παντρεμένη, δεν βρίσκεται σε σχέση ή χωρίζει, πριν αποκτήσει το παιδί της. Αποφασίζει να δημιουργήσει από επιλογή ή επειδή «έτσι ήρθαν τα πράγματα»- δίχως όμως να βγαίνει από το δρόμο, που χάραξε- μια μονογονεϊκή οικογένεια. Η ζωή της αμέσως μετά από αυτή την απόφαση αλλάζει, όπως φυσικά αλλάζει η ζωή κάθε γυναίκας, που περιμένει το παιδί της. Μόνο που εκείνη μοιράζεται το βάρος της αλλαγής με τον σύντροφο της ζωής της. Ο μονογονέας πέρα από το βάρος της αλλαγής, κουβαλά και ανησυχίες, που ποτέ δεν θα πέρναγαν από το μυαλό καμιάς γυναίκας, που δεν μεγαλώνει μόνη το παιδί της. Μια από αυτές είναι το επώνυμο του παιδιού, που έρχεται στον κόσμο. Ποιο θα είναι το επώνυμο του παιδιού μου; Το παιδί θα πάρει το όνομα της μαμάς ή εκείνο του μπαμπά; Θα δώσω επώνυμο ή πατρώνυμο; Με ποιο τρόπο να επιλέξω; Πώς να σκεφτώ; Ποιες μπορεί να είναι οι συνέπειες της μιας ή της άλλης επιλογής; Ανησυχίες εύλογες για μια γυναίκα, που αν και έχει εδραιώσει με αποφασιστικότητα και ουσία τη θέση της στην κοινωνία, θα γεννήσει ένα παιδί σε έναν «κόσμο», που επιμένει να σκέφτεται και να δρα στερεοτυπικά, σε έναν κόσμο, που οι περισσότεροι άνθρωποι δεν λειτουργούν αυθεντικά.

Οργανώνοντας τη σκέψη μου:

> Πόσο σημαντικό είναι για μένα το όνομα; Για κάποιους ανθρώπους το όνομα είναι ένα σημείο αναφοράς. Είναι ίσως η αρχή του ανθρώπου. Όταν σε κάτι δίνω όνομα, του δίνω ουσία, του δίνω ύπαρξη. Ταυτίζουν δηλαδή το όνομα με τον άνθρωπο. Το όνομα είναι κομμάτι του εαυτού τους, άρα είναι γι’αυτούς κάτι σπουδαίο. Δίνουν λοιπόν μεγάλη σημασία στην επιλογή ονόματος, άρα και στην επιλογή του επώνυμου. Για κάποιους άλλους το όνομα είναι απλά ένα όνομα και θεωρούν ανούσιο να σπαταλά κάποιος τόσο μεγάλη ενέργεια για την επιλογή του. Θεωρούν όλα τα άλλα στη ζωή του παιδιού άξια προσοχής, πέρα από το όνομά του. Για ποιο λόγο να προβληματίζομαι τόσο πολύ για το επώνυμο του παιδιού μου, την ώρα που μπορώ να ζήσω, να μεγαλώσω, να απολαύσω το παιδί μου; Το όνομα είναι κάτι τόσο δα μικρό, μπροστά στο ίδιο το θαύμα της ζωής, μπροστά στο παιδί μου. Πόσο σημαντικό είναι λοιπόν για εσάς το όνομα του παιδιού σας; Τι σημαίνει για εσάς προσωπικά το όνομα που θα έχει; Σκεφτείτε το αυθεντικά, μην χρησιμοποιήσετε τις σκέψεις των άλλων.

> Πόσο θα εμπλακεί ο πατέρας στο μεγάλωμα του παιδιού μου; Ένας καθοριστικός παράγοντας, που επηρεάζει τις αποφάσεις των μαμάδων, είναι η εμπλοκή του πατέρα. Ο πατέρας θα αναλάβει ευθύνες; Θα συμμετέχει σε αποφάσεις; Θα μοιράζεται τη ζωή του με εκείνη του παιδιού του; Θα υπάρχει με κάποιο τρόπο στη ζωή μας; Θεωρούν δηλαδή, ότι εφόσον ο πατέρας θέλει να έρχεται σε επαφή με το παιδί ως μπαμπάς του, έχει δικαίωμα να θέλει να έχει το δικό του όνομα και εκείνες υποχρέωση να το αποδεχτούν. Από την άλλη, άλλες μανούλες δεν πιστεύουν πως η συμμετοχή στο μεγάλωμα του παιδιού, έχει κάποια σχέση με την επιλογή του ονόματός του. Ο αυθεντικός πατέρας, που αγαπά πραγματικά το παιδί του, δεν έχει τέτοιες απαιτήσεις, για να συνεχίσει να το αγαπά. Η αγάπη δεν είναι υπό όρους.

> Μήπως δίνοντας το δικό μου όνομα αποκόβω τον πατέρα από το παιδί; Δεν είναι λίγες οι μαμάδες, που πιστεύουν ότι αν δεν δώσουν στα παιδιά τους το επώνυμο του πατέρα τους, τότε αυτόματα τον απομακρύνουν από το παιδί τους. Η αλήθεια είναι πως οι περισσότεροι άνδρες έχουν μεγαλώσει με τέτοιο τρόπο, ώστε να συνδέουν το επώνυμό τους με την αξία τους ως άνθρωποι, επομένως αν η μαμά δεν θέλει να δώσει το επώνυμό τους στο παιδί τους, τους θεωρεί ανάξιους, άρα ανάξιους να μεγαλώνουν ένα παιδί. Η αξία ενός ανθρώπου φυσικά δεν συνδέεται σε καμία περίπτωση με το όνομά του, εκτός κι αν εσείς θέλετε να καταλάβει κάτι τέτοιο ο πατέρας, ώστε να απομακρυνθεί από τη ζωή σας! Άλλες πάλι θεωρούν, πως αν ένας πατέρας θέλει πραγματικά να συμμετέχει στο μεγάλωμα του παιδιού του, τίποτα δεν τον σταματά. Θα είναι εκεί, όποιο όνομα κι αν έχει το παιδί.

> Μήπως τα συναισθήματά μου επηρεάζουν τις αποφάσεις μου; Θυμηθείτε! Το παιδί δεν είστε εσείς. Το παιδί δεν είναι κτήμα σας. Δεν ανήκει σε κανένα. Ήρθε στον κόσμο, για να το μεγαλώσετε, για να είστε δίπλα του και να προστατεύετε την ανεμπόδιστη ανάπτυξή του. Μην το μπερδεύετε με τα «δικά» σας. Μην το βάζετε ανάμεσα σε εσάς κι εκείνον (τον πατέρα του). Μην αφήσετε τα πιθανά δυσάρεστα συναισθήματα, που έχετε για τον πατέρα του να επηρεάσουν την απόφασή σας για το επώνυμό του. Η απόφασή σας είναι ανάγκη να είναι ανεξάρτητη από το τι αισθάνεστε γι’αυτόν. Αν παίρνατε την απόφαση να δώσετε το δικό σας όνομα στο παιδί μόνο γιατί είστε αφάνταστα θυμωμένη μαζί του, τι μήνυμα θα δίνατε στο παιδί; Τι εικόνα θα είχε το παιδί για τον πατέρα του, ένα κομμάτι δηλαδή του εαυτού του;

> Μήπως το όνομα είναι οι ρίζες; Είναι, αν θέλετε να είναι, είναι, αν έτσι το βλέπετε.Το όνομα και το επώνυμό μας μας συνδέουν με ανθρώπους, βιώματα, θύμησες, σκέψεις, συναισθήματα. Μας συνδέουν συνήθως με σημαντικά για τη ζωή μας πράγματα, χωρίς να χρωματίζω τη λέξη «σημαντικά» θετικά ή αρνητικά. Όλοι έχουμε ανάγκη από ρίζες, όποιες κι αν είναι αυτές, ότι κι αν σημαίνει αυτό. Δώστε στα παιδιά σας ρίζες ή μην τα αποκλείετε από τις ρίζες τους από επιλογή.

Αποφασίζοντας για το επώνυμο του παιδιού σας, έχετε πάντα στο μυαλό σας, ότι αυτό που έχει περισσότερο ανάγκη το παιδί είναι να δημιουργήσει υγιείς δεσμούς με τα σημαντικά πρόσωπα στη ζωή του, με εσάς σίγουρα, με τον πατέρα του, αν το επιλέξει και με άλλους σημαντικούς για εσάς ανθρώπους, που βρίσκονται σταθερά και με συνέπεια στη ζωή σας με τρόπο, που σας κάνει να αισθάνεστε «εσείς». Ο οδηγός σας στην απόφασή σας είναι το πηγαίο, αυθεντικό, πέρα από δεύτερες σκέψεις συναίσθημά σας. Αν νιώθετε άνετα, αν είστε καλά, τότε έχετε πάρει τη σωστή απόφαση.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο www.singleparent.gr

Παιδί και θυμός.Τι πρέπει να γνωρίζω πριν τον αντιμετωπίσω;

Η εικόνα ενός θυμωμένου παιδιού, που κλαίει, κοκκινίζει, απαιτεί φωνάζοντας, χτυπά τα πόδια του με νόημα στο πάτωμα, προκαλεί στους περισσότερους γονείς άγχος. Τι πρέπει να κάνω, όταν έρχεται εκείνη η ώρα; Πώς θα αντιμετωπίσω το θυμό του παιδιού μου; Αγχώνομαι, όταν έρχεται η ώρα να βγούμε έξω και έχω να αντιμετωπίσω το θυμό του παιδιού μου στο δρόμο, στο market, στην παιδική χαρά. Πιο πολλοί όμως λένε: Πώς θα του βάλω όρια; Πριν πάρετε απαντήσεις σε όλα τα παραπάνω ερωτήματα, κάντε πρώτα στον εαυτό σας μια χρήσιμη ερώτηση:

Τι πρέπει να γνωρίζω, πριν τον αντιμετωπίσω;

> Ο θυμός είναι ένα συναίσθημα αποδεκτό. Για την ακρίβεια, όλα τα συναισθήματα είναι αποδεκτά. Δεν υπάρχουν καλά και κακά συναισθήματα. Υπάρχουν, απλά, συναισθήματα. Ότι αισθανόμαστε είναι καλό και αποδεκτό, γιατί έχει ένα λόγο για να υπάρχει, δεν αντιστεκόμαστε σε αυτό, δεν προσπαθούμε να το διώξουμε ή να μην το αισθανθούμε. Αντίθετα, το αποδεχόμαστε, το καλωσορίζουμε, προσπαθούμε να το βιώσουμε σε βάθος, να το κατανοήσουμε με αποτέλεσμα να μάθουμε να το διαχειριζόμαστε, να ξέρουμε δηλαδή τι να κάνουμε, όταν έρθει στο δρόμο μας, δίχως να ταλαιπωρηθούμε. Άρα ποτέ δεν λέμε στο παιδί μας «μη θυμώνεις!», «δεν πρέπει να θυμώνεις», «δεν θυμώνουμε», «δεν μου αρέσει να θυμώνεις», «μην κάνεις έτσι», «δεν έγινε τίποτα»κ.α.

> Ο θυμός έχει λόγο ύπαρξης. Το ότι υπάρχει, κάτι σημαίνει για εμάς που το αισθανόμαστε αλλά και για τον άνθρωπο στον οποίο το απευθύνουμε. Ο θυμός αποτελεί μία έκφραση συναισθηματικής ανάγκης από το παιδί, που μας καλεί να την αναζητήσουμε και στη συνέχεια να την καλύψουμε. Μια συναισθηματική ανάγκη αλλά και η έκφρασή της, ποτέ δεν πρέπει να είναι μη αποδεκτή από το γονιό, να μένει ακάλυπτη ή να περνά απαρατήρητη. Η αδιαφορία θα γιγαντώσει την έκφραση της συναισθηματικής ανάγκης. Στη δική μας περίπτωση, ο θυμός θα ενταθεί ή θα γενικευτεί. Ο θυμός ζητά την προσοχή μας. Όχι! Μην φοβάστε ότι προσέχοντας το θυμό του παιδιού σας, ουσιαστικά τον ενισχύετε! Προσέχοντας το θυμό του παιδιού σας, προσέχετε το παιδί σας, έχετε στο νου σας το παιδί σας, προβληματίζεστε για το παιδί σας. Πώς είναι δυνατό, να είναι αυτό κακό;

> «Το παιδί έχει πάντα δίκιο». Όταν το παιδί σας θυμώνει, έχετε πάντα στο νου σας ότι «το παιδί έχει πάντα δίκιο». Τι σημαίνει αυτό; Έχοντας στο νου σας αυτή τη φράση, δεν αφήνετε το δικό σας θυμό να επηρεάσει τη σκέψη σας, άρα και τις αποφάσεις σας, εμποδίζετε το μυαλό σας να μετατρέψει ξαφνικά το παιδάκι σας σε ένα τέρας, που ωρύεται, αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι αφήνετε χώρο στη σκέψη σας, ώστε να αναρωτηθείτε το γιατί. Γνωρίζοντας ότι το παιδί έχει δίκιο να θυμώνει, το δικό του δίκιο, πιο εύκολα θα αναζητήσετε την αιτία του θυμού του. Σκεφτείτε. Δεν είναι δυνατόν έτσι ξαφνικά, δίχως αφορμή, δίχως αιτία κάποιος να θυμώνει. Δεν συμβαίνει ποτέ σε εσάς, δεν συμβαίνει ποτέ στο παιδί σας. Το παιδί σας έχει πάντα κάποιο δίκιο να θυμώνει. Εσείς καλείστε να το βρείτε.

> Αποτελείτε πρότυπο για τα παιδιά σας. Καθετί που θα πείτε, καθετί που θα κάνετε στο παιδί σας, μπροστά στο παιδί σας, κοντά στο παιδί σας, ακόμα κι αν εκείνο δεν είναι μπροστά αλλά «κάτι παίρνει το αυτί του», καθετί που βιώνει με τον έναν ή τον άλλο τρόπο το παιδί σας μαζί σας αποτελεί γι’ αυτό πρότυπο συμπεριφοράς. Αποτελείτε οδηγός για εκείνο. Του μαθαίνετε καθημερινά εκούσια αλλά συχνότερα ακούσια, τρόπους για να σκέφτεται, να συμπεριφέρεται, να επικοινωνεί, να μιλά, να παίζει, να οργανώνεται, να προγραμματίζει, να κάνει φίλους, να μαθαίνει…Αποτελείτε λοιπόν οδηγός και στον τρόπο με τον οποίο θα διαχειρίζεται δύσκολες καταστάσεις ή δύσκολα συναισθήματα. Μην παίρνετε γρήγορες αποφάσεις. Σκεφτείτε και μια και δυο φορές, πριν δράσετε.

> Αναρωτηθείτε, αν με αυτό, που κάνετε, μαθαίνετε στο παιδί σας κάτι χρήσιμο. Καθημερινά καλείστε να πάρετε αποφάσεις, που αφορούν τα παιδιά σας. Η αλήθεια είναι ότι πολλές φορές αυτό μπορεί να σας γεμίζει άγχος. Θέλετε να το «τελειώσετε» γρήγορα,  να το διώξετε μακριά. Το άγχος όμως είναι πολλές φορές κακός οδηγός και συχνά μας οδηγεί να επιλέξουμε εύκολες, γρήγορες και αποτελεσματικές για την ώρα λύσεις. Έχουν όμως αυτές οι λύσεις μακροπρόθεσμα οφέλη; Μαθαίνουν στην πραγματικότητα κάτι στο παιδί ή για την ώρα το κάνουν να πάψει να εκφράζεται, ώστε να μην το ακούτε πια; Όταν αποφασίζετε πώς θα δράσετε, σκεφτείτε τι μαθαίνετε στο παιδί σας. Μαθαίνετε κάποιον τρόπο να αντιμετωπίζει, όσα το δυσκολεύουν στη ζωή του; Το βοηθάτε να ωριμάσει συναισθηματικά και να κατακτήσει το επίπεδο της αυτονομίας, που έχει ανάγκη για την ηλικία του; Αν ναι, τότε προχωρήστε! Αν όμως όχι, σκεφτείτε ξανά τι έχει ανάγκη το παιδί σας να μάθει από αυτό και για αυτό, που του συμβαίνει.

Ο θυμός και οι εκφράσεις του δυσκολεύουν τους περισσότερους γονείς. Η πλειονότητα των γονιών μεγάλωσε με δυσλειτουργικές αντιλήψεις για τα συναισθήματα. Μεγαλώνοντας έπρεπε να είμαστε καλά παιδιά, να καθόμαστε ήσυχα, να ακούμε τους μεγάλους. Όταν κάναμε το αντίθετο, γινόμασταν κακά παιδιά, με κακές συμπεριφορές, για τις οποίες οι γονείς μας θα έπρεπε να ντρέπονται, αν ακολουθούσαν κατά γράμμα τις κοινωνικές συμβάσεις για το ποια είναι η καλή και κακή συμπεριφορά, ποιο είναι το καλό και ποιο το κακό παιδί. Σκεφτείτε αυτό: Όσο υπάρχουν συναισθήματα για τα οποία πρέπει να ντρεπόμαστε, όσο υπάρχουν συναισθήματα, που δεν πρέπει να αισθανόμαστε, κακά συναισθήματα, μη αποδεκτά συναισθήματα, τόσο θα υπάρχουν και οι αντίστοιχες συμπεριφορές.

 

Ασφάλεια στο διαδίκτυο. Τι όρια να θέσω στα παιδιά μου;

Η χρήση του διαδικτύου για τους περισσότερους από εμάς είναι πλέον κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Μόνο που δεν προβληματιζόμαστε ιδιαίτερα για τη χρήση του από εμάς τους ίδιους. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο, όταν πρόκειται για τα παιδιά μας. Τότε είναι που το διαδίκτυο στα μάτια κάποιων γονέων παίρνει διαστάσεις απειλητικές, θεωρείται επικίνδυνο ή εν δυνάμει επικίνδυνο. Οι περισσότεροι γονείς αναρωτιούνται σχετικά με το αν και κατά πόσο τα παιδιά τους είναι ασφαλή, όταν σερφάρουν στο διαδίκτυο, αλλά και με ποιο τρόπο αυτό θα εξασφαλιστεί. Να λοιπόν που ήρθε η ώρα να θέσετε για άλλη μια φορά όρια στη ζωή των παιδιών σας, με στόχο να τα προστατέψετε και μακροπρόθεσμα να τους μάθετε τρόπους να προστατεύουν εκείνα τον εαυτό τους.

 

Τι όρια να θέσω; Πώς θα κάνω τις περιηγήσεις του παιδιού μου στο διαδίκτυο ασφαλείς;

> Να είστε πάντα ενημερωμένοι. Αποκτήστε γνώσεις σχετικά με τη χρήση του διαδικτύου, ώστε να είστε πάντα μπροστά από τα παιδιά σας. Αφιερώστε χρόνο στο διαδίκτυο διαβάζοντας για τους κινδύνους και τον τρόπο να προφυλαχθεί κανείς, για τη σωστή και τη λανθασμένη χρήση του. Πιο απλά, αν δεν γνωρίζετε εσείς πρώτα ποιο είναι το καλό και ποιο το κακό, με ποιο άλλο ασφαλή τρόπο θα το μάθει τα παιδί σας; Άλλωστε, από τη στιγμή που γεννήθηκε εσείς δεν ήσασταν πάντα αυτοί, που του δείχνατε το δρόμο;

> Κρατήστε τον υπολογιστή σε κοινόχρηστο χώρο. Έχετε πάντα τον υπολογιστή σε χώρο, που να έχετε εύκολη πρόσβαση και θέαση. Αυτή η οδηγία αλλάζει, όταν το παιδί μπαίνει στην εφηβεία και διεκδικεί δικό του υπολογιστή. Αν αποκτήσει δικό του, το πιο πιθανό είναι να σας ζητήσει να είναι στο δωμάτιό του. Μην δώσετε καμία μάχη για να τον κρατήσετε σε κοινόχρηστο χώρο. Θα χάσετε τη μάχη και θα υπάρξουν και παράπλευρες απώλειες, που αφορούν τη σχέση με το παιδί σας. Σεβαστείτε την επιθυμία του για προσωπικό χώρο.

> Μιλήστε με το παιδί σας για την ορθή χρήση του διαδικτύου. Είναι ανάγκη να μην δίνει πουθενά, κατά την περιήγησή του στο διαδίκτυο τα προσωπικά του στοιχεία καθώς και στοιχεία μέλους ή μελών της οικογένειας ή και άλλων (όνομα, τηλέφωνο ή άλλους σημαντικούς αριθμούς, τόπο διαμονής, σε ποιο σχολείο ή φροντιστήριο πηγαίνει, ποιο είναι το πρόγραμμά του). Δεν πρέπει να μοιράζεται με κανένα τους προσωπικούς του κωδικούς, παρά μόνο με τη μαμά και τον μπαμπά. Όταν χρειαστεί να δημιουργήσει ένα, να μην χρησιμοποιήσει κάτι που το χαρακτηρίζει, κάτι που αγαπά ή κάτι δικό του. Μπορεί να διαλέξει δύο άσχετα μεταξύ τους ουσιαστικά και έναν αριθμό. Να μην ανοίγει mail από άγνωστο παραλήπτη. Να μην δημοσιεύει δικές του φωτογραφίες ή της οικογένειας. Τέλος, μην παραλείψετε να εξηγήσετε στο παιδί για ποιο λόγο θέτετε τους συγκεκριμένους κανόνες. Δεν δίνουμε ποτέ προσωπικά μας στοιχεία, για να προστατεύσουμε εμάς και την οικογένειά μας. Όταν ανεβάζουμε κάτι δικό μας στο διαδίκτυο, αυτό «φαίνεται» σε ανθρώπους που θέλουμε να το δουν και εμπιστευόμαστε, μπορούν όμως να αποκτήσουν πρόσβαση και άνθρωποι που δεν γνωρίζουμε, άρα δεν μπορούμε να εμπιστευτούμε.

>  Αποφασίστε τον χρόνο που μπορεί να διαθέσει μπροστά στην οθόνη. Καθώς το παιδί σας μεγαλώνει, το ίδιο συμβαίνει και με τα χρονικά όρια καθώς και με τον τρόπο που τα θέτετε. Συζητήστε τις ανάγκες του και αποφασίστε μαζί. Μην μπερδεύετε τις μαθησιακές του ανάγκες με τις ανάγκες του για ψυχαγωγία.

> Μιλήστε του ειλικρινά για τους κινδύνους του διαδικτύου. Μιλήστε στο παιδί σας για την παρενόχληση ή την κακοποίηση που μπορεί να δεχθεί μέσω του διαδικτύου αλλά και τον τρόπο που μπορεί να συμβεί αυτό από μικρούς και μεγάλους, που στο διαδίκτυο κρύβονται και γίνονται κι εκείνοι «μικροί». Ζητήστε από το παιδί σας να σας ενημερώσει αμέσως, αν αντιληφθεί κάτι τέτοιο για εκείνο ή άλλα παιδιά. Εξηγήστε με ποιους τρόπους είναι ανάγκη να προστατεύεται (ορθή χρήση διαδικτύου, δεν συναντώ κανέναν που γνωρίζω μέσω του διαδικτύου). Μιλήστε στο παιδί σας για τον εθισμό στο διαδίκτυο. Τι σημαίνει να είσαι εθισμένος και με ποιο τρόπο καταλήγεις εκεί.

> Αν θέλει να αποκτήσει δική του σελίδα σε κάποιο κοινωνικό δίκτυο, μιλήστε του για τη σωστή χρήση των κοινωνικών δικτύων (άνω των 12 ετών). Συζητήστε μαζί του ποια ανάγκη τους καλύπτει η δημιουργία της σελίδας. Εξηγήστε με ποιο τρόπο λειτουργεί μια τέτοια σελίδα και τι κινδύνους κρύβει. Για παράδειγμα, ενημερώστε το παιδί σας, ότι όταν κάνει κάποιον φίλο, αυτός αποκτά πρόσβαση στις πληροφορίες, που έχει ανεβάσει στη σελίδα.

> Να μην απαντά ποτέ σε απειλητικά mail. Αν το παιδί σας πέσει θύμα παρενόχλησης μέσω μηνυμάτων, εξηγήστε του, πως δεν πρέπει ποτέ να απαντήσει σε αυτό, γιατί έτσι θα συνεχιστεί ο κύκλος των απειλητικών μηνυμάτων.

> Να μην μιλά με αγνώστους και πολύ περισσότερο να μην τους συναντά.

> Μπείτε μαζί του στο ίντερνετ και στις σελίδες που συνήθως ανοίγει, για να περάσετε χρόνο μαζί. ΄Ετσι παρακολουθείτε το περιεχόμενο και την ποιότητα των σελίδων. Μπείτε σερφάροντας μαζί για να του δείξετε ασφαλείς τρόπους για να περιηγείται.

> Καρφιτσώστε τις σελίδες που συνήθως μπαίνει, για να έχει εύκολη πρόσβαση και να αποφύγει άσκοπη περιήγηση.

> Αν θέλουν να αποκτήσουν mail, δημιουργήστε ένα κοινό. Κάτι τέτοιο βέβαια δεν μπορείτε να απαιτήσετε από έναν έφηβο που έχει ανάγκη ιδιωτικότητας.

> Προμηθευτείτε φίλτρα που μπλοκάρουν ανεπιθύμητες σελίδες. Προμηθευτείτε τα αν θεωρείτε, πως τα έχετε απόλυτη ανάγκη για την προστασία των παιδιών σας. Πριν το κάνετε όμως αναρωτηθείτε: Τι πρέπει να μπλοκάρω οπωσδήποτε; Μέχρι πότε θα το κάνω; Τι μήνυμα περνώ στο παιδί μου; Άραγε έτσι μαθαίνει να αυτοπροστατεύεται;

Απόλυτη ασφάλεια σχετικά με τη χρήση του διαδικτύου δεν θα μπορέσετε να προσφέρετε ποτέ στο παιδί σας. Δεν είναι ποτέ όλα στον έλεγχό μας. Άλλωστε ποτέ δεν μπορούμε να είμαστε απόλυτα σίγουροι για την ασφάλειά του γενικότερα, όπως και για τη δική μας. Γι’ αυτό μην κάνετε τίποτα ακραίο. Όσο απαγορεύουμε στα παιδιά μας, τόσο εκείνα αντιστέκονται και κάνουν οτιδήποτε περνά από το χέρι τους, για να διεκδικήσουν και να κερδίσουν την ελευθερία τους. Μην ανησυχείτε τόσο για το χρόνο, που περνούν μπροστά στην οθόνη. Να ανησυχείτε για το χρόνο που περνάτε μαζί. Επικοινωνώ αρκετά με το παιδί μου; Είμαι διαθέσιμος/η; Το ακούω αρκετά, κατανοώ αυτά που μου λέει; Του δείχνω ότι το αγαπώ; Το σέβομαι; Το προσέχω; Το φροντίζω; Επικεντρωθείτε στο παιδί και τη σχέση σας.

Εθισμός στο διαδίκτυο

Το διαδίκτυο και η χρήση του έχει μπει για τα καλά στη ζωή μας, στο σπίτι, στη δουλειά μας. Έφερε μαζί του θετικές αλλαγές στη ζωή μας, στον τρόπο που επικοινωνούμε, διασκεδάζουμε, μαθαίνουμε, αναζητούμε πληροφορίες, διαφημιζόμαστε, αγοράζουμε. Μαζί με όλες τις θετικές αλλαγές αντιμετωπίζουμε σχεδόν καθημερινά και κάποιες αρνητικές συνέπειες λόγω της χρήσης του. Άλλωστε κανένα μέσο δεν μας φέρνει μόνο θετικές αλλαγές. Κανένα μέσο δεν είναι από μόνο του καλό ή κακό. Η χρήση του θα το χαρακτηρίσει. Ποια είναι αυτή η χρήση και ποιες οι συνέπειές της;

Αν το ίντερνετ μας φέρνει πιο κοντά, είναι εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι που χρησιμοποιώντας το ίντερνετ καταλήγουν να απομονώνονται μπροστά στον υπολογιστή τους, κλεισμένοι σπίτι τους.

Αν το ίντερνετ αποτελεί ανεξάντλητη πηγή πληροφοριών, είναι πολλές οι φορές που αυτές οι πληροφορίες είναι τελικά λανθασμένες ή ελλειπείς και η πηγή τους αναξιόπιστη.

Αν το ίντερνετ μας επιτρέπει να έχουμε άμεση πρόσβαση σε νέα προϊόντα αλλά και γρήγορες αγορές, είναι πολλές οι φορές που αποδεικνύεται πως το προϊόν αυτό δεν ήταν όσο καλό φαινόταν ή η αγορά μας δεν ήταν ιδανική, γιατί τα παπούτσια που παραγγείλαμε δεν μας κάνουν.

Αν το ίντερνετ μας υποστηρίζει μαθησιακά, η σχέση με το δάσκαλό μας, η προσωπική επαφή μαζί του, το χτύπημά του στην πλάτη μας, όταν τα πηγαίνουμε καλά, δεν αντικαθίσταται.

Αν το ίντερνετ μας βοηθά να βρούμε φίλους, είναι πολλές οι φορές σε όλο τον κόσμο που παιδιά αλλά και ενήλικες έρχονται σε τρομερά δύσκολη θέση λόγω των φίλων τους. Η λέξη φίλος μπαίνει σε εισαγωγικά και τότε είναι μεγάλη ανάγκη να είμαστε σε επαγρύπνηση για πιθανή παρενόχληση ή και κακοποίηση μέσω του διαδικτύου. Χυδαίες προτάσεις, απειλητικά μηνύματα, κακή χρήση φωτογραφιών μας ή προσωπικών μας βίντεο είναι πλέον πολύ συχνό φαινόμενο. Δεν χρειάζεται να γνωρίζουμε μόνο ότι κάποιος παιδόφιλος ή βιαστής παραμονεύει πίσω από ψεύτικες ταυτότητες και μας ζητά ανταλλαγή φωτογραφιών ή πιθανή συνάντηση, είναι πια ανάγκη να γνωρίζουμε ότι πίσω από αυτές τις ψεύτικες ταυτότητες μπορούν να κρυφτούν και πιο κοντινοί μας άνθρωποι. Μπορεί πίσω από μια τέτοια ταυτότητα να είναι κρυμμένος ένας συμμαθητής του παιδιού μας ή ένα γειτονόπουλό του που εκτός από την παρενόχληση που ασκεί άμεσα στο σχολείο ή τη γειτονιά, τώρα μπορεί πίσω από την ελευθερία που του δίνει η ψεύτική του ταυτότητα να την ασκεί και μέσω του διαδικτύου π.χ με απειλητικά μηνύματα.

Αν το ίντερνετ μας δίνει τη δυνατότητα να παίξουμε σε ελκυστικά διαδικτυακά παιχνίδια εικονικής πραγματικότητας για να διασκεδάσουμε ή για να κάνουμε φίλους, για να ανήκουμε κάπου, η κακή χρήση αυτής της δυνατότητας μπορεί να οδηγήσει στην προβληματική χρήση, αυτή με τη σειρά της στην κατάχρηση και η κατάχρηση στην εξάρτηση και τον εθισμό από αυτό.

 

Τι σημαίνουν αυτοί οι όροι;

>  Προβληματική χρήση: Όταν χρησιμοποιούμε το διαδίκτυο χωρίς συγκεκριμένο σκοπό. Όταν το να μπούμε απλά στο ίντερνετ είναι αυτοσκοπός μας (προειδοποίηση για πιθανή κατάχρηση).
> Κατάχρηση: Όταν χρησιμοποιούμε τόσο συχνά το ίντερνετ και για τόσες ώρες, που οδηγούμαστε σε σημαντική έκπτωση της λειτουργικότητάς μας. Αυτό σημαίνει ότι δεν φέρουμε σε πέρας ευθύνες που έχουμε στη δουλειά, στο σχολείο ή το σπίτι, αντιμετωπίζουμε κοινωνικά και οικογενειακά προβλήματα, συνεχίζουμε να το χρησιμοποιούμε ακόμα και όταν παρατηρούμε ότι αντιμετωπίζουμε εντονότατες αρνητικές σωματικές συνέπειες (ελλιπής σίτιση, έλλειψη ύπνου).
> Εξάρτηση: Αποτελεί μία χρόνια, προοδευτική ασθένεια, κατά την οποία ο εξαρτημένος από το ίντερνετ το χρησιμοποιεί καταναγκαστικά (δεν έχει αυτοέλεγχο), παρά τις δυσμενείς γι’αυτόν συνέπειες. Ο εξαρτημένος έχει αναπτύξει ανοχή (θέλει όλο και περισσότερο), στέρηση (όπως ο ναρκομανής), έχει προσπαθήσει και μόνος να αλλάξει αλλά με πλήρη αποτυχία, έχει παραιτηθεί από επαγγελματικές ή κοινωνικές ή δραστηριότητες αναψυχής, συνεχίζει να ασχολείται με συνεχώς αυξανόμενο ρυθμό με το ίντερνετ, ενώ γνωρίζει ότι υπάρχουν επίμονα ή επαναλαμβανόμενα βιολογικά ή ψυχολογικά προβλήματα που δημιουργήθηκαν ή επιδεινώθηκαν από τη χρήση.

 

Σε τι μπορεί να εθιστεί κάποιος στο διαδίκτυο;

> Στο διαδικτυακό σεξ. Να χρησιμοποιεί δηλαδή καταναγκαστικά ιστοσελίδες που προσφέρουν τέτοιες υπηρεσίες ή πορνογραφικό υλικό.

> Στις διαδικτυακές σχέσεις. Να ασχολείται δηλαδή τόσο πολύ με τις διαδικτυακές του σχέσεις, που να μην έχει χρόνο για τις προσωπικές του σχέσεις. Ή οι μόνες του σχέσεις να είναι κάποιοι διαδικτυακοί φίλοι, τους οποίους μπορεί και να μην γνωρίζει προσωπικά και να μην μπορεί να δημιουργήσει άλλες έξω από το ίντερνετ.

> Στον τζόγο ή στις καθημερινές αγορές.

> Σε συγκεκριμένη χρήση του Η/Υ που εκτείνεται στο διαδίκτυο. Να έχει δηλαδή εμμονή με διαδικτυακά παιχνίδια ή σε κακοποίηση άλλων και μέσω διαδικτύου.

Παρατηρείται, πως ο εθισμός στο διαδικτυακό παιχνίδι, είναι ένα ιδιαίτερα συχνό πρόβλημα στο μαθητικό, εφηβικό και φοιτητικό πληθυσμό. Μπορεί δηλαδή να είναι και η πρώτη και μοναδική παρουσίαση προβληματικής συμπεριφοράς σε αυτές τις ηλικιακές ομάδες.

 

Ποια είναι τα συμπτώματα, που θα με κάνουν να ανησυχήσω;

> Υπερβολικός χρόνος ενασχόλησης (>10 ώρες)

> Μονομανία

> Παραμέληση υποχρεώσεων ή ασχολιών.

> Απότομη πτώση στη σχολική επίδοση.

> Μείωση χρόνου δραστηριοτήτων ή χρόνου που πέρναγε με φίλους.

> Επιθετικότητα, αλλαγή συμπεριφοράς.

> Αδιαφορία για πράγματα που τον ευχαριστούσαν παλιά.

> Πονοκέφαλοι

> Ξηρότητα οφθαλμών

Αν παρατηρήσετε τα παραπάνω συμπτώματα αναζητήστε άμεσα επαγγελματική βοήθεια από παιδοψυχίατρο ή παιδοψυχολόγο.

 

Ποιοι λόγοι μπορούν να οδηγήσουν σε εθισμό;

Στην εξάρτηση κάποιος φτάνει, γιατί θέλει να καλύψει συναισθηματικές του ανάγκες. Θα εξαρτηθεί κάποιο παιδί, έφηβος, ενήλικας που έχει έντονο άγχος, κατάθλιψη, κοινωνική φοβία γιατί βρίσκει στο ίντερνετ «κάπου να ακουμπήσει». Το ίντερνετ και η χρήση του θα ικανοποιήσει πρόσκαιρα τις ανάγκες του και θα τον κάνει να αισθανθεί καλύτερα με τον εαυτό του. Ο αγχωμένος θα χαλαρώσει, ο θλιμμένος θα διασκεδάσει τη θλίψη του, θα βρει νόημα στη ζωή του, ο κοινωνιοφοβικός, θα απομονωθεί όσο έχει ανάγκη και θα κρυφτεί πίσω από τον υπολογιστή για να αναπτύξει σχέσεις. Εξαρτάται λοιπόν εύκολα κάποιος, που ήδη έχει κάποιο ψυχολογικό πρόβλημα, αλλά και κάποιος που κάτι συμβαίνει τώρα στη ζωή του, που δεν μπορεί να διαχειριστεί. Αυτό συνήθως για τα παιδιά και τους εφήβους σημαίνει κάποιο πρόβλημα στο σπίτι μεταξύ γονέων, που ταράζει τη σταθερότητα, που θα έπρεπε να βιώνουν τα παιδιά, σημαίνει ότι οι γονείς μπορεί να μην επικοινωνούν καλά με το παιδί ή να μην καλύπτουν τις συναισθηματικές του ανάγκες.

 

Πώς θα αποφύγει το παιδί μου τον εθισμό;

Τα προληπτικά μέτρα που μπορούν να πάρουν οι γονείς δεν διαφέρουν σε τίποτα από αυτά που πρέπει να πάρουν για να αποφύγουν οποιοδήποτε συναισθηματικό πρόβλημα. Γυρνάμε πίσω στα βασικά. Σημασία έχει ο τρόπος που μεγαλώνουμε τα παιδιά μας. Άνευ όρων αγάπη, πλήρης αποδοχή, φροντίδα, κάλυψη των βασικών συναισθηματικών αναγκών των παιδιών, σεβασμός της προσωπικότητάς τους, θέσπιση ορίων βασισμένων στις ανάγκες τους και όλα αυτά με σταθερότητα και συνέπεια, είναι όσα χρειάζεται να έχουμε οδηγό στο μεγάλωμα των παιδιών μας. Είναι η απάντηση σε ότι σας προβληματίζει. Παιδιά που τα αγαπούν και τα σέβονται, είναι παιδιά χαρούμενα, παιδιά ασφαλή, παιδιά με αυτοπεποίθηση, όπλα ισχυρά απέναντι στην κατάθλιψη και σε οποιαδήποτε άλλη συναισθηματική διαταραχή. Παρόλαυτά αν κάποιο παιδί εμφανίσει συναισθηματικό πρόβλημα και πάλι η απάντηση βρίσκεται σε όλα τα παραπάνω. Αν ένα παιδί ξέρει ότι το αγαπούν γι’αυτό που είναι, πιστεύει πως αξίζει, αν το αποδέχονται πλήρως πιστεύει, πως είναι καλό, αν οι επιλογές του γίνονται σεβαστές, πιστεύει ότι μπορεί. Κι αν όλα αυτά συμβαίνουν σταθερά, τότε έχετε μπροστά σας ένα παιδί χαρούμενο και με αυτοπεποίθηση. Πως είναι δυνατό αυτό το παιδί να μην τα καταφέρει;

Πώς να προετοιμάσω το παιδί μου για το νέο του αδελφάκι;

Η αμηχανία ή και η χαρά θα μπορούσαν να είναι τα συναισθήματα του μεγαλύτερού σας παιδιού στο άκουσμα της είδησης, ότι σε λίγους μήνες θα αποκτήσει το πρώτο του αδελφάκι κι εσείς το δεύτερό σας παιδί. Οι μετέπειτα όμως πολύμηνες προετοιμασίες για την άφιξή του μπορούν να μετατρέψουν ένα θετικό ή ουδέτερο συναίσθημα, σε συναισθήματα αρνητικά τόσο για εσάς όσο και για το μωράκι που περιμένετε. Οι αλλαγές που δημιουργούνται κατά τη διάρκεια των προετοιμασιών αλλά και μετά την άφιξη του νέου μέλους είναι πρωτόγνωρες για το μεγαλύτερό σας παιδί. Ξαφνικά το νέο μέλος πριν καλά καλά έρθει στο σπίτι έχει κλέψει την προσοχή, που μέχρι πριν από λίγο καιρό ήταν όλη δική του. Αυτή η αλλαγή μπορεί να φέρει αναστάτωση στο παιδί και να έχει σαν αποτέλεσμα την αλλαγή της συμπεριφοράς του. Ο θυμός και η ζήλια αλλά και οι εκφράσεις τους μπορεί να γίνουν καθημερινό φαινόμενο. Η κατάλληλη προετοιμασία του παιδιού σας, για το πώς θα αντιμετωπίσει τις αλλαγές, που έρχονται είναι το κλειδί.

 
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης

Μαθαίνετε, ότι είστε έγκυος και ότι όλα πηγαίνουν καλά. Η επόμενή σας σκέψη είναι: «Πότε να το πω στον Κωστάκη και με ποιο τρόπο;». Δεν υπάρχει κατάλληλη ώρα και τρόπος. Αφήστε τη χαρά σας να σας οδηγήσει. Μοιραστείτε τη με το παιδί σας. Αν το παιδί σας είναι σε ηλικία προσχολική δεν θα βοηθούσε να του πείτε πως το αδελφάκι του θα έρθει σε λίγους μήνες. Χρησιμοποιήστε καλύτερα τις εποχές. Πείτε του δηλαδή ότι το μωράκι μας θα έρθει το καλοκαίρι, όταν έξω θα έχει ήλιο και ζέστη.
Αγχώνεστε για το αν θα πρέπει να μπείτε σε λεπτομέρειες για το πως έγινε το μωρό ή με ποιο τρόπο και από που θα έρθει; Αφήστε τις ερωτήσεις, που θα σας κάνει πρώτα το παιδί σας να σας οδηγήσουν. Μιλήστε του για πράγματα, που θέλει να μάθει. Λύστε του δηλαδή τυχόν απορίες. Δεν υπάρχει ανάγκη να του αναλύσετε τίποτα για το οποίο δεν έχει κάνει ερώτηση πρώτα. Αν σας ρωτήσει που βρίσκεται τώρα το μωρό, απαντήστε του απλά. «Το μωρό είναι τώρα στη μήτρα της μαμάς, δηλαδή μέσα στην κοιλιά της και μεγαλώνει». Ανάλογα μπορείτε να απαντήσετε και στο «από που θα έρθει;». Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι πιθανό να συνεχίσει να σας ρωτά πράγματα που αφορούν την εγκυμοσύνη αλλά και τον τοκετό. Συνεχίστε να απαντάτε απλά, χωρίς να μπαίνετε σε λεπτομέρειες. Τις περισσότερες φορές τα παιδιά ικανοποιούνται και σταματούν να κάνουν ερωτήσεις από μια απάντηση που έχει τη μορφή απλής πρότασης (4-5 λέξεις).

Να κάποιες δραστηριότητες τις οποίες μπορείτε να κάνετε με το παιδί σας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, αν εκείνο ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για το νέο μέλος που έρχεται:

> Διαβάστε μαζί βιβλία για τη γέννηση, αφού προηγουμένως έχετε ελέγξει, ότι είναι κατάλληλα για την ηλικία του παιδιού σας.

> Ξεφυλλίστε άλμπουμ με φωτογραφίες του, όταν εκείνο ήταν μωράκι.

> Πηγαίνετε μαζί στο γιατρό για να το δει και να ακούσει την καρδιά του να χτυπά.

> Πηγαίνετε σε σπίτια φίλων με νεογέννητα.

> Δείξτε του τις δικές του πρώτες «φωτογραφίες» (από τον υπέρηχο).

> Ψάξτε μαζί ονόματα.

> Βάλτε μουσική και χορέψτε και οι «τρεις» (εξηγήστε του, ότι το μωράκι στην κοιλιά σας ακούει).

> Διαβάστε και οι «τρεις» παραμύθια. Ζητήστε από το παιδί σας να πει κι εκείνο ένα παραμυθάκι στο αδελφάκι του.

> Ζητήστε του να σας βοηθήσει να φτιάξετε τη βαλίτσα σας για το νοσοκομείο.

 

Προγραμματίζοντας τον τοκετό

Εξηγήστε στο παιδί σας τι θα συμβεί εκείνη τη μέρα, τη μέρα που η μαμά θα πάει να γεννήσει. Πείτε του ποιες θα είναι οι αλλαγές στη ρουτίνα του. Χρειάζεται να έχει ενημερωθεί π.χ για τον ερχομό της γιαγιάς και του παππού στο σπίτι ή για το ότι θα κοιμηθεί στο σπίτι του παππού και της γιαγιάς τις ημέρες, που θα λείπει η μαμά από το σπίτι. Πείτε του πόσες μέρες θα λείπετε εσείς και ο μπαμπάς του. Με ποιο τρόπο θα επικοινωνείτε. Πότε θα δει κι εκείνο το αδελφάκι του.

Ιδανικά, φροντίστε να γίνει η συνάντηση των δύο αδελφών, όσο πιο σύντομα γίνεται και χωρίς να βρίσκονται άλλοι μέσα στο δωμάτιο πέρα από τα μέλη της οικογένειας, που εσείς δημιουργήσατε. Με αυτό τον τρόπο η συνάντηση αυτή θα γίνει πιο ιδιαίτερη για την οικογένειά σας. Το παιδί σας θα αισθανθεί άνετα να εκφράσει πρωτόγνωρα συναισθήματα, όποια κι αν είναι αυτά.

Αν ο τοκετός συμπίπτει με ένα σημείο «ορόσημο» για το παιδί σας, όπως το να μάθει να χρησιμοποιεί την τουαλέτα ή να πάει από την κούνια στο κρεβάτι, ξανασκεφτείτε το. Πρέπει να δώσετε χρόνο στο παιδί σας και τον εαυτό σας, όταν εκείνο βρίσκεται σε ένα τέτοιο σημείο. Αυτό σημαίνει πως είτε θα το κάνετε αρκετά πριν είτε αρκετά μετά τον τοκετό. Χρειάζεστε χρόνο και ηρεμία, το ίδιο και το παιδί σας.

 
Το μωρό έρχεται στο σπίτι

Δώστε την ευκαιρία στο μεγαλύτερό σας παιδί να συμμετέχει. Ζητήστε του βοήθεια για το ντύσιμο, το πλύσιμο, το άλλαγμα, το τάισμα του μωρού. Ορίστε το «κύριο βοηθό» σας. Με αυτό τον τρόπο δεν το αποκλείετε από το βαρύ σας πρόγραμμα (ειδικά τον πρώτο καιρό), του δίνετε την προσοχή, που έχει ανάγκη και ενισχύετε το δέσιμο των δύο αδελφών. Αν όμως δεν το θέλει μην το πιέσετε.

Φροντίστε να περνάτε αποκλειστικό χρόνο με το πρώτο σας παιδί. Κάντε μαζί πράγματα που σας ευχαριστούν, προσθέστε και κάτι καινούργιο (η άφιξη του μωρού έφερε μαζί της μια νέα αγαπημένη δραστηριότητα). Ο μπαμπάς μπορεί επίσης να ασχολείται περισσότερο με το πρώτο σας παιδί, τις ώρες που εσείς είστε απασχολημένη με τη φροντίδα του μωρού. Βάλτε στο παιχνίδι τους παππούδες και τις γιαγιάδες και άλλα αγαπημένα πρόσωπα στη ζωή του παιδιού σας.

Είναι πιθανό να παρατηρήσετε αλλαγές στη συμπεριφορά του παιδιού σας. Μπορεί ξαφνικά να αρχίσει να μιλά και να συμπεριφέρεται άσχημα, ενώ πριν δεν το έκανε. Μπορεί να υιοθετήσει συμπεριφορές παιδιών μικρότερων από εκείνο, να σας ξαναζητήσει το μπιμπερό ή την πιπίλα, να μιλά μωρουδίστικα, να ζητήσει να κοιμάται στο κρεβάτι σας. Σε καμία περίπτωση μην αντιδράσετε άσχημα, μην φωνάζετε και μην το πιέζετε. Δεν θα ωφελήσει να είστε αυστηροί μαζί του. Το παιδάκι σας εκφράζει τις ανάγκες του. Προσπαθεί να σας επικοινωνήσει ότι αισθάνεται δυσφορία. Σας λέει: Μαμά, μπαμπά βοηθήστε με! Ενδιαφερθείτε περισσότερο για τα συναισθήματα από τα οποία πηγάζουν αυτές οι συμπεριφορές. Μιλήστε μαζί του. Προσπαθήστε να δείξετε ενσυναίσθηση. Προσπαθήστε δηλαδή να είστε αυθεντικοί, να μην αφήσετε τις δικές σας αντιλήψεις να επηρεάσουν την κατανόηση του βιώματος του παιδιού σας. Κάντε προσπάθεια να κατανοήσετε τις σκέψεις και τα συναισθήματα του παιδιού σας μέσα από τα δικά του μάτια. Τι είναι αυτό που βιώνει εκείνο με τον ερχομό του αδελφού του. Δείξτε με τα λόγια σας ότι έχετε κατανοήσει το παιδάκι σας. Πείτε του ότι μπορεί φυσικά να αισθάνεται όπως θέλει, μοιραστείτε για ποιο λόγο είναι αυτό κατανοητό. Πείτε του πόσο πολύ το αγαπάτε, γιατί είναι μοναδικό και ότι θα είστε εκεί κάθε φορά που σας έχει ανάγκη. Μιλήστε και για τα δικά σας συναισθήματα. Σίγουρα κι εσείς περνάτε δύσκολα.

Οι πρώτοι μήνες μετά τον ερχομό του μωρού σας είναι συνήθως μήνες δύσκολοι, μήνες προσαρμογής τόσο για το μεγαλύτερό σας παιδί όσο και για εσάς. Μην είστε αυστηρή μαζί του, ούτε και με τον εαυτό σας. Αυτό που χρειάζεται για να είναι καλά είναι, ότι κι εσείς, προσοχή, φροντίδα κι αγάπη.

Τα παιδιά και ο θάνατος:Πώς τον αντιμετωπίζουν;

Όλοι μας, από τη στιγμή της γέννησής μας αντιλαμβανόμαστε και προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε το θάνατο. Η ικανότητα αντίληψης της έννοιας του θανάτου δεν έχει ηλικία. Τα παιδιά αντιλαμβάνονται και αντιμετωπίζουν τον θάνατο με το δικό τους τρόπο και ανάλογα με την ηλικία τους. Καθώς τα χρόνια περνούν η αντίληψη της έννοιας του θανάτου από τα παιδιά καθώς και ο τρόπος, που τον αντιμετωπίζουν αλλάζει και μετασχηματίζεται. Τα παιδιά ωριμάζουν γνωστικά και συναισθηματικά, οι ανάγκες τους γι’ αυτό το λόγο αλλάζουν και μαζί τους αλλάζει και το τι σημαίνει ο θάνατος, τι αντίκτυπο έχει στη ζωή τους, πώς τον επεξεργάζονται και πώς τελικά τον αντιμετωπίζουν.

Μωρά. Τα μωρά αλλά και τα νήπια μικρής ηλικίας δεν μπορούν να κατανοήσουν το θάνατο. Ωστόσο βιώνουν  συναισθήματα που προέρχονται από την απώλεια και τον αποχωρισμό κάποιου σημαντικού προσώπου από το περιβάλλον τους. Μπορούν επίσης να «πιάσουν» και να επηρεαστούν από συναισθήματα, όπως η θλίψη και το άγχος, που βιώνουν άνθρωποι από το περιβάλλον στο οποίο βρίσκονται. Τα παιδάκια αυτής της ηλικίας, που σημειωτέον δεν έχουν τα λόγια για να μπορούν να εκφράσουν αυτό που βιώνουν, αναζητούν τον άνθρωπο, που έχει πεθάνει (σημαντικό πρόσωπο), είναι ανήσυχα, μπορεί να κλαίνε, να είναι ευερέθιστα ή αντίθετα να είναι ιδιαίτερα ήσυχα και νωθρά, να χάσουν βάρος, μπορεί να έχουν την ανάγκη να είναι στην αγκαλιά της μαμάς ή του μπαμπά συχνότερα από πριν.

Οι γονείς ή όσοι τα φροντίζουν είναι ανάγκη να καλύψουν τις ανάγκες, που τα παιδιά εκφράζουν. Να τα παίρνουν αγκαλιά, να τα παρηγορούν δίνοντάς του κάτι αγαπημένο τους, ένα αρκουδάκι, ένα πανάκι, το ντουντού τους, την κουβερτούλα τους. Κρατήστε το πρόγραμμα, που είχε το παιδί και τηρήστε το ευλαβικά. Τα παιδιά έχουν ανάγκη τη σταθερότητα, αυτή που είναι πολύ πιθανό να έχασαν χάνοντας το σημαντικό πρόσωπο στη ζωή τους ή σημαντικό πρόσωπο στη ζωή των γονιών τους. Η σταθερότητα τους παρέχει την ασφάλεια, που έχουν ανάγκη, ενώ παράλληλα τα ανακουφίζει από τυχόν δυσάρεστα συναισθήματα.

Παιδιά προσχολικής ηλικίας. Τα παιδιά αυτής της ηλικίας δεν έχουν ξεχωρίσει ακόμα το φανταστικό από το πραγματικό, ενώ η φαντασία τους καλπάζει. Χρησιμοποιούν τη μαγική σκέψη, για να κατανοήσουν το θάνατο. Μπορεί να φαντάζονται δηλαδή, ότι αυτός που πέθανε μπορεί να έρθει ξανά στη ζωή, όπως στα παραμύθια, με ένα μαγικό ραβδί. Παράλληλα, ο θάνατος για τα παιδιά αυτής της ηλικίας δεν είναι κάτι μόνιμο. Ναι, πέθανε, αλλά πότε θα ξαναγυρίσει; Όταν τα παιδιά βιώσουν το θάνατο εκφράζονται με ανησυχία, ευερεθιστότητα ή από την άλλη πλευρά με νωθρότητα, πιθανά να βλέπουν όνειρα με τον άνθρωπο που πέθανε ή να έχουν δυσκολίες στο να κοιμηθούν, στον τρόπο που πέφτουν για ύπνο αλλά και κατά τη διάρκειά του, τον αναζητούν στο περιβάλλον τους, παλινδρομούν σε δεξιότητες ή συνήθειες, μπορεί να έχουν διαταραχές στην όρεξή τους αλλά και διαταραχές που σχετίζονται με τη χρήση της τουαλέτας.

Οι γονείς και όσοι τα φροντίζουν και πάλι οφείλουν να καλύψουν τις ανάγκες των παιδιών με φροντίδα και προσοχή. Τηρήστε το πρόγραμμα. Προσπαθήστε να μην γίνουν αλλαγές στην καθημερινότητα των παιδιών (ή έστω περιορίστε τες). Παρηγορήστε τα. Αγκαλιές, φιλιά και ότι άλλο τα παιδιά σας έχουν ανάγκη. Πείτε τους, ότι είναι ασφαλή μαζί σας. Μιλήστε τους για τα συναισθήματα. Δεν πειράζει να αισθάνεσαι άσχημα, να είσαι θλιμμένος ή θυμωμένος. Προσπαθήστε να δείξετε ενσυναίσθηση. Να κατανοήσετε αυτά που βιώνουν (σκέψεις και συναισθήματα), μέσα από τα δικά τους μάτια. Παρατηρήστε τα, αναγνωρίστε και επιβεβαιώστε, ότι αισθάνονται. Φροντίστε να είστε όσο το δυνατό λιγότερο μακριά από τα παιδιά σας. Φροντίστε να είστε ήρεμοι και να διατηρείτε ήρεμο κλίμα στο σπίτι. Εξηγήστε το θάνατο σαν κάτι που είναι μέρος της ζωής. Πεθαίνουν οι άνθρωποι που είναι πολύ, πολύ, πολύ μεγάλοι ή αυτοί που είναι πολύ, πολύ, πολύ άρρωστοι. Εξηγήστε τον με τη βοήθεια του κύκλου της ζωής των φυτών και των ζώων. Παίξτε δημιουργικά. Ζωγραφική, πηλός, πλαστελίνες, κούκλες, θέατρο. Τα παιδιά επεξεργάζονται το θάνατο μέσω του παιχνιδιού.

Παιδιά πρώτης σχολικής ηλικίας. Τα παιδιά αυτής της ηλικίας δεν έχουν κατανοήσει πλήρως την έννοια του θανάτου. Είναι μόνιμος ή προσωρινός; Τι συμβαίνει στο σώμα εκείνου που έχει πεθάνει; Πονάει, κρυώνει, σκέφτεται, είναι λυπημένος, μόνος; Όλα αυτά είναι θέματα, που δεν έχουν ακόμα ξεκάθαρα στη σκέψη τους. Κάτι που πρέπει εσείς να κάνετε. Αναζητούν τον άνθρωπο που πέθανε, μπορεί να είναι, όπως και τα παιδιά μικρότερης ηλικίας, ανήσυχα, ευερέθιστα αλλά και ήσυχα και νωθρά. Πιθανά να κατηγορούν τον εαυτό τους για την απώλεια, να έχουν διαταραχές στην όρεξη, τον ύπνο, στην χρήση της τουαλέτας. Μπορεί να έχουν άγχος και φόβους που δεν είχαν παλιά, να μην θέλουν να πάνε σχολείο ή να μοιραστούν την απώλειά τους από ντροπή να είναι διαφορετικά από τα άλλα παιδιά. Πολύ συχνό φαινόμενο είναι να παραπονιούνται για σωματικούς πόνους, να είναι επιθετικά ή να έχουν κρίσης θυμού.

Για να αντιμετωπίσετε την κατάσταση, μείνετε σταθεροί στο πρόγραμμα των παιδιών. Καθησυχάστε τα παιδιά για την ασφάλειά τους και των δικών τους προσώπων. Να είστε ανοιχτοί σε ερωτήσεις. Απαντήστε απλά και ειλικρινά σε ότι σας ρωτάνε. Δεν χρειάζεται να τους πείτε κάτι για το οποίο δεν έχετε ρωτηθεί. Να είστε ήρεμοι και να διατηρείτε ανάλογο κλίμα καθημερινά στο σπίτι, μακριά από θλιμμένους συγγενείς. Δείξτε ενσυναίσθηση. Παρατηρήστε πολύ, αναγνωρίστε τι σκέφτονται και αισθάνονται και επιβεβαιώστε το στα παιδιά σας. Καλύψτε όποια συναισθηματική ανάγκη παρατηρήσετε στο παιδί σας. Φροντίστε να μην τους αποδίδετε δικά σας συναισθήματα. Παίξτε δημιουργικά, όπως παραπάνω. Ρωτήστε τα, αν θέλουν να συμμετέχουν στην κηδεία ή να κάνετε κάτι μαζί για να θυμούνται το πρόσωπο που έχει πεθάνει. Εξηγήστε το θάνατο, όπως παραπάνω.

Παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας 10-12 ετών. Τα παιδιά αυτής της ηλικίας έχουν καταφέρει να καταλάβουν, πως ο θάνατος είναι μόνιμος ή θα έπρεπε να το έχουν καταφέρει (είναι ανάγκη να τους το εξηγήσετε). Ισχύουν και σε αυτή την περίπτωση όλα όσα ισχύουν και για παιδιά μικρότερης ηλικίας. Τα παιδιά αυτά όμως μπορεί να εκφραστούν πιο έντονα. Όλα τα συναισθήματα μπορεί να έχουν μεγαλύτερη ένταση και εντονότερη έκφραση. Θέλουν να συμμετέχουν συνήθως πιο ενεργά στις διαδικασίες της κηδείας. Σκέφτονται πολύ περισσότερο τι συνέβη και ρωτούν περισσότερα.

Κάντε ότι και σε παιδιά μικρότερης ηλικίας, αλλά φροντίστε να είστε ξεκάθαρα ανοιχτοί και διαθέσιμοι για συζήτηση με τα παιδιά. Να είστε διαθέσιμοι για ότι κι αν χρειαστούν τα παιδιά σας (ενθάρρυνση, σωματική επαφή, να περνάτε περισσότερο χρόνο μαζί). Μην προσπαθήσετε να τα εμποδίσετε να εκφραστούν, όσο κι αν σας είναι δύσκολο να διαχειριστείτε αυτά τα συναισθήματα.

‘Εφηβοι. Η έννοια του θανάτου στους εφήβους είναι πλήρως κατανοητή, αν και οι αντιδράσεις τους ποικίλουν ανάλογα με τον έφηβο. Μπορεί να έχουν αντιδράσεις παιδιών μικρότερης ηλικίας αλλά και μεγαλύτερης, δηλαδή να αντιμετωπίζουν το θάνατο όπως αναμένεται να τον αντιμετωπίσει ένας ενήλικας. Λόγω της εφηβείας, η οποία ως ένα σημείο τους επιβάλλει να παίζουν πρωταρχικό ρόλο στη ζωή τους οι φίλοι και όχι οι γονείς, οι έφηβοι αναζητούν παρηγοριά στις παρέες τους. Κάποιοι προσπαθούν να δείξουν ότι τον διαχειρίζονται σαν μεγάλοι, ότι δεν έχουν κανέναν ανάγκη, γιατί είναι καλά. Μόνο, που δεν είναι αρκετά ώριμοι να καταλάβουν, ότι το «διαχειρίζομαι σα μεγάλος» δεν σημαίνει δεν μοιράζομαι, αλλά ακριβώς το αντίθετο. Δώστε ιδιαίτερη προσοχή για επικίνδυνη συμπεριφορά από εφήβους μετά από ένα θάνατο σημαντικού τους προσώπου. Δεν είναι σπάνιο οι έφηβοι να πίνουν ανεξέλεγκτα, να οδηγούν επικίνδυνα, να παίρνουν ναρκωτικά σαν αντίδραση σε αυτό που βιώνουν. Οι έφηβοι πιθανά να αισθάνονται έντονα συναισθήματα θυμού, θλίψης, άγχους, ντροπής, ενοχής που τα εκφράζουν με το να «κλείνονται», να μην θέλουν να πάνε σχολείο, να μειώνεται η απόδοσή τους σε αυτό ή σε άλλες δραστηριότητες, να είναι επιθετικά, να έχουν διαταραχές στον ύπνο, την όρεξη, τη διάθεση, να εκφράζουν αυξανόμενη ανησυχία για σωματικούς πόνους, να μην αισθάνονται καλά με τον εαυτό τους, να κάνουν σκέψεις να αυτοκτονήσουν κ.α.

Οι γονείς εφήβων, που πενθούν, οφείλουν να κάνουν όσα θα έκαναν και σε παιδιά μικρότερης ηλικίας, πάντα όμως σεβόμενοι την ανάγκη που έχουν για προσωπικό χώρο, χρόνο και ιδιωτικότητα. Οι έφηβοι θα πάρουν το χρόνο τους και θα αποφασίσουν οι ίδιοι αν θέλουν, τι θέλουν και σε ποιον θέλουν να μιλήσουν. Σεβαστείτε το. Μην πιέζετε τον έφηβό σας, θα φέρει τα αντίθετα αποτελέσματα. Το παιδί σας θα έρθει μόνο του ή θα σας δείξει, ότι είναι διαθέσιμο για κουβέντα. Σε κάθε περίπτωση, εσείς οφείλετε να έχετε τα αυτιά και τα μάτια σας ανοιχτά, να παρατηρείτε και να ακούτε το παιδί σας αλλά και να του υπενθυμίσετε ότι εσείς θα είστε διαθέσιμοι, όποια στιγμή σας χρειαστεί. Προτείνετε στο παιδί σας να κάνετε κάτι χαρούμενο μαζί. Δημιουργήστε τέτοιες συνθήκες, ώστε να μοιράζεστε χαρούμενες στιγμές. Ενισχύετε έτσι το δεσμό σας και κάνετε πιο πιθανή μια συζήτηση από καρδιάς. Ενθαρρύνετε το παιδί σας να βγει έξω από το σπίτι. Να κάνει πράγματα με φίλους, που θα του προσφέρουν ευχαρίστηση. Συζητήστε πού, σε τι και πώς θέλει να συμμετέχει σε τελετές, που έχουν να κάνουν με τον άνθρωπο που έχει πεθάνει ή αν επιθυμεί να κάνετε κάτι ξεχωριστό ως οικογένεια για να τον τιμήσετε. Μιλήστε για το θάνατο και το πένθος,όταν σας δοθεί η ευκαιρία. Όλα τα συναισθήματα είναι καλά και χρήσιμα. Μιλάμε γι’αυτά, τα καταγράφουμε σε χαρτί, τραγουδάμε γι’αυτά, γράφουμε στίχους και ποιήματα, τα μοιραζόμαστε για να μπορούμε να τα δούμε κατάματα και τα αντιμετωπίζουμε.

Όταν το παιδί σας αντιμετωπίσει την πρώτη του απώλεια, μην παγώσετε, μην τρέξετε μακριά από φόβο. Αυτό που έχει ανάγκη από εσάς, για να αντιμετωπίσει ομαλά το πένθος και την απώλεια είναι να είστε δίπλα του, όπως εκείνο το χρειάζεται. Ακούστε το!

Πόσο να συμμετέχω στο διάβασμα του παιδιού μου;

«Σήμερα συνάντησα τη δασκάλα της κόρης μου. Μου είπε, πως η Αλίκη αν και είναι έξυπνη, δεν αποδίδει όσο θα ήθελε. Περιμένει πολύ περισσότερα από εκείνη και σίγουρα όχι άγραφα τετράδια και μισοτελειωμένες ασκήσεις. Αυτό που μου έδωσε να καταλάβω είναι, πως δεν πηγαίνει προετοιμασμένη καλά στο σχολείο κάθε μέρα. Στην αρχή της σχολικής χρονιάς ήταν ευχαριστημένη μαζί της. Τώρα πια όχι. Η αλήθεια είναι, πως στην αρχή ήμουν «από πάνω της». Της έκανα έλεγχο κάθε φορά, που μου έλεγε πως τελείωνε. Σταμάτησα όμως να την ελέγχω μετά από 2 μήνες περίπου, γιατί πίστεψα πως δεν με είχε πια ανάγκη. Σκέφτηκα πως δεν θα με χρειαζόταν, όπως πέρυσι στην Α΄τάξη. Μάλλον έκανα λάθος».

Οι έρευνες δείχνουν, πως η στενή σχέση του γονέα με το σχολείο του παιδιού του έχει θετικά αποτελέσματα στις σχολικές του επιδόσεις. Οι συχνές συναντήσεις με το δάσκαλο, η συστηματική συμμετοχή του γονέα στις συνελεύσεις γονέων και κηδεμόνων, η παρακολούθηση των εκδηλώσεων, που διοργανώνει το σχολείο κ.α αυξάνουν τις πιθανότητες το παιδί του να έχει τελικά καλύτερες σχολικές επιδόσεις, σε σχέση με εκείνες, που είχε πριν ο γονέας υιοθετήσει την παραπάνω συμπεριφορά.

Εξίσου σημαντική όμως είναι και η συνεισφορά κάθε γονιού στο σπίτι. Ένα θετικό κλίμα για τη μάθηση, ένα πλούσιο σε νέα ερεθίσματα περιβάλλον, πολλά «μπράβο τα κατάφερες» ή «μπράβο συνέχισε έτσι» και ένας ή , ακόμα καλύτερα, δύο γονείς που δείχνουν ενδιαφέρον για το «πώς τα πάνε τα παιδιά μου στο σχολείο;», «είναι προετοιμασμένα καλά;», «πού δυσκολεύονται και γιατί;», «τι μπορώ να κάνω εγώ;», δηλαδή δείχνουν ενδιαφέρον για το αν τα παιδιά τους μαθαίνουν ή αλλιώς αναπτύσσονται φυσιολογικά, αποτελούν τους κύριους παράγοντες που θα καθορίσουν τη μαθησιακή πορεία που θα έχουν τελικά τα παιδιά τους.

Ένα από τα πολλά ερωτήματα, που κάνουν οι γονείς είναι το αν πρέπει ή όχι να βοηθούν τα παιδιά τους να κάνουν τις εργασίες που έχουν για το σπίτι. Τι σημαίνει όμως τελικά βοηθάω το παιδί μου να διαβάσει; Σημαίνει κάθομαι δίπλα του, παίρνουμε ένα ένα τα βιβλία και τα τετράδια και διαβάζουμε μαζί ή μήπως κάτι άλλο;

Ο βαθμός συμμετοχής του γονέα στο διάβασμα του παιδιού του έχει να κάνει κυρίως με την ηλικία. Πριν όμως φτάσουμε σε αυτό, ας δούμε κάποια ζητήματα που αφορούν κάθε γονέα:

Δώστε προσοχή στο χώρο που διαβάζει. Ο χώρος μελέτης πρέπει να είναι ένα μέρος μακριά από θορύβους. Αυτό σημαίνει, πως δεν μπορεί να διαβάζει στην κουζίνα ή στο καθιστικό ή με ανοιχτή τηλεόραση ή παρουσία τρίτων. Αν το παιδί σας δεν έχει δικό του δωμάτιο ή τουλάχιστο δικό του γραφείο, οφείλετε να του εξασφαλίσετε κάποιες ώρες ησυχίας στο σπίτι σε κάποιο χώρο με τραπέζι που θα έχει οριστεί ως προσωπικός χώρος για διάβασμα.

Μιλήστε στο παιδί σας για το γραφείο του. Το γραφείο του χρειάζεται να είναι καθαρό και τακτοποιημένο. Είναι ανάγκη να υπάρχουν πάνω στο γραφείο μόνο εκείνα, που χρειάζεται το παιδί σας για να μελετήσει. Ζητήστε του να αφαιρέσει αντικείμενα, που μπορούν να του τραβήξουν την προσοχή από τη μελέτη του.

Μιλήστε με το παιδί σας για το πρόγραμμα. Για να αρχίσει το παιδί σας να μαθαίνει τι σημαίνει οργάνωση/διαχείριση χρόνου, χρειάζεται να μιλήσετε για το πρόγραμμά του, αφού επιστρέψει από το σχολείο. Συμφωνήστε για το αν θα κοιμάται το μεσημέρι, ποιος θα είναι ο χρόνος διαβάσματος, παιχνιδιού, φαγητού και ύπνου. Σε κάθε περίπτωση το παιχνίδι θα έρχεται μετά το διάβασμα και αφού έχει πράγματι ολοκληρωθεί ώρα, που να μπορεί πια να παίξει.

Δείξτε του ότι όλοι μέσα στο σπίτι είναι συνεπείς με τις υποχρεώσεις τους. Αν το παιδί σας κατά τη διάρκεια της χρονιάς παραπονιέται πως εκείνο διαβάζει κι εσείς όχι, μιλήστε του για τις δικές σας υποχρεώσεις. Πείτε του ποιες είναι οι δικές σας ευθύνες και ποιες θα είναι οι συνέπειες αν δεν φανείτε υπεύθυνοι. Παρ’ όλα αυτά είναι ανάγκη να βρείτε ποιος είναι ο λόγος που παραπονιέται, να δείξετε κατανόηση και να αναγνωρίσετε τα συναισθήματά του. Πολλές φορές, αν το παιδί καταλάβει ότι το κατανοούμε, αυτό αρκεί για να συνεχίσει.

Φροντίστε να έχει το παιδί σας όλα τα απαραίτητα υλικά για να μελετήσει. Προμηθευτείτε πρόχειρα τετράδια, μολύβια, ένα λεξικό, εγκυκλοπαίδεια και ότι άλλο χρειάζεται για να ολοκληρώνει τις εργασίες του.

Να είστε θετικοί με τη μελέτη. Δώστε της αξία. Πείτε στο παιδί σας ότι είναι τόσο σημαντική η μελέτη στο σπίτι, όσο σημαντική είναι η παρουσία του στο σχολείο. Εξηγήστε του τους λόγους.

Ενθαρρύνετέ το και δώστε του θετική ανατροφοδότηση. Κατά τη διάρκεια του διαβάσματος μπείτε στο δωμάτιο και ελέγξτε αν διαβάζει. Ενθαρρύνετέ το να συνεχίσει έτσι. Αναγνωρίστε τη σκληρή προσπάθεια. Όταν τελειώσει, δείξτε του τη χαρά σας. Πόσο διαφορετικά θα νιώθατε αν ο προϊστάμενός σας έδειχνε την ίδια χαρά, όταν ολοκληρώνετε μια δικιά σας εργασία;!

Αν σας χρειαστεί κατά τη διάρκεια της μελέτης, μη δίνετε απαντήσεις αλλά κατεύθυνση. Είναι σίγουρο ότι καθημερινά σας ρωτάει και θα συνεχίσει να ρωτάει πράγματα που δεν γνωρίζει. Μην δίνετε απαντήσεις. Δείξτε του τον τρόπο να τις βρίσκει μόνος του, στο βιβλίο του, σε λεξικά, σε εγκυκλοπαίδειες. Αν δεν γίνεται να βρει απαντήσεις εκεί, δώστε κατεύθυνση στη σκέψη του. Δείξτε του δηλαδή τον τρόπο για να σκέφτεται και να βρίσκει μόνο του τη λύση.

Αν γνωρίζετε ότι μια εργασία πρέπει να την κάνει μόνο του, αφήστε το.

Ενημερωθείτε. Να είστε σε επαφή με το δάσκαλο. Είναι ανάγκη να ξέρετε τι θέλει από το παιδί σας, όταν αυτό επιστρέφει στο σπίτι αλλά και ποιοι είναι οι κανόνες της τάξης.

Μιλήστε στο παιδί σας για τις δύσκολες και τις λιγότερο δύσκολες εργασίες. Είναι καλύτερο να ξεκινά με τις δύσκολες εργασίες, με εκείνες δηλαδή που απαιτούν περισσότερη συγκέντρωση, την οποία μπορεί να έχει στην αρχή της μελέτης.

Παρατηρήστε σημάδια κούρασης. Αν το παιδί σας έχει κουραστεί, δώστε του την ευκαιρία να κάνει ένα μικρό διάλειμμα. Μιλήστε του για τα σημάδια κούρασης, που μπορεί να παρατηρεί στο σώμα του μόνο του, έτσι ώστε να κάνει διαλείμματα χωρίς τη δική σας προτροπή.

Αν το παιδί σας είναι στις πρώτες τάξεις του δημοτικού, η αλήθεια είναι ότι σας χρειάζεται περισσότερο. Είναι ανάγκη να φροντίσετε για πράγματα που για μεγαλύτερα παιδιά είναι δεδομένα.

> Παρατηρήστε αν κάθεται σωστά στην καρέκλα του.
>Το βιβλίο του ή το τετράδιό του βρίσκεται ακριβώς μπροστά του ή λίγο πιο δίπλα και το δυσκολεύει;
> Με ποιο τρόπο διαβάζει; Ελέγχει τι χρειάζεται να διαβάσει για την επόμενη μέρα ή τα διαβάζει όλα; Αδειάστε το γραφείο και βάλτε σε μία στοίβα τα βιβλία με τα τετράδια τους σε ζευγάρια αριστερά στο γραφείο. Στο κέντρο τοποθετήστε αυτό που πρόκειται να διαβάσει και δεξιά αυτό που διάβασε. Έτσι θα ξέρει τι έχει να διαβάσει και τι διάβασε.
> Δείξτε του ποιες είναι οι πιο δύσκολες εργασίες και ποιες οι πιο εύκολες. Στην αρχή χρειάζεται να επιμένετε εσείς για τη χρησιμότητα αυτής της τεχνικής. Σιγά-σιγά θα μάθει να το κάνει και μόνο του.

Θυμηθείτε! Βοηθάω το παιδί μου να διαβάσει δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη, κάθομαι δίπλα του και διαβάζουμε μαζί. Βοηθάω το παιδί μου να διαβάσει σημαίνει του εξασφαλίζω όλες εκείνες τις συνθήκες που έχει ανάγκη για να διαβάσει. Χώρο, υλικά και τρόπο για να διαβάζει. Δώστε του το χώρο και τα υλικά και εκπαιδεύστε το με υπομονή στον τρόπο για να διαβάζει. Η αυτονομία του στο διάβασμα είναι αυτό που θα έχετε πετύχει ήδη από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού.

Παιδιά και τηλεόραση: Να βάλω όρια και πώς;

Στην ερώτηση «πόσο συχνά βλέπετε τηλεόραση και τι είδους προγράμματα», οι περισσότεροι από εμάς μάλλον δεν θα πούμε αλήθεια. Θα λιγοστέψουμε τις ώρες και θα αυξήσουμε την ποιότητα των προγραμμάτων, που παρακολουθούμε. Όταν όμως έρχεται η ώρα να κάνουμε αυτή την ερώτηση στα παιδιά μας ή στον εαυτό μας για το χρόνο που κάθονται μπροστά στην τηλεόραση αλλά και για το ποια προγράμματα παρακολουθούν, αλλάζουμε στάση. Γινόμαστε συνήθως πιο αυστηροί ή τουλάχιστον θα έπρεπε να γινόμαστε πιο αυστηροί.

Η αλήθεια είναι, πως η τηλεόραση μπορεί να είναι ψυχαγωγική και εκπαιδευτική, να ανοίγει νέους κόσμους σε εμάς και τα παιδιά μας, δίνοντάς μας την ευκαιρία να ταξιδέψουμε σε πολιτισμούς, που δεν ξέραμε καν την ύπαρξή τους ή που ποτέ δεν θα μπορούσαμε να δούμε από κοντά, να έρθουμε σε επαφή με ανθρώπους, ζώα, καταστάσεις αλλά και ιδέες, που δεν θα είχαμε τη δυνατότητα να γνωρίσουμε, να βιώσουμε, να ακούσουμε χωρίς την τηλεόραση. Αν ψάξει κανείς λίγο περισσότερο στην τηλεόραση μπορεί να βρει προγράμματα, που μπορούν να έχουν θετικό αντίκτυπο στη συμπεριφορά των παιδιών μας. Αυτά είναι τα προγράμματα, που παρουσιάζουν στα παιδιά μοντέλα θετικής συμπεριφοράς, μιλούν για τη φιλία, το ομαδικό πνεύμα, την αλληλεγγύη, μιλούν για δυσάρεστα συναισθήματα που δεν μπορούμε εύκολα να διαχειριστούμε, το θυμό, τη ζήλια, το μίσος, το άγχος.

Ωστόσο, υπάρχει και η άλλη πλευρά της τηλεόρασης, αυτή που γοητεύει ακόμα και εμάς. Μην ξεχνάτε όμως! Εμείς ως ενήλικες μπορούμε, συνήθως, να επεξεργαστούμε μια «κακή» πληροφορία, που προέρχεται από την τηλεόραση με τέτοιο τρόπο, που να μην επηρεάσει τη ζωή μας. Τα παιδιά όμως δεν μπορούν. Είναι λοιπόν πιθανό να μάθουν πράγματα από την τηλεόραση, τα οποία στην πραγματικότητα δεν θέλετε να τους διδάξετε. Τα παιδιά δεν διασκεδάζουν απλά στην τηλεόραση αλλά μαθαίνουν από αυτή. Μαθαίνουν πώς να συμπεριφέρονται στους άλλους και στον εαυτό τους, πώς να σκέφτονται, τι να πιστεύουν, πώς να ζουν.

Οι περισσότεροι γονείς αναρωτιούνται, αν κάνει κακό η τηλεόραση στα παιδιά τους. Αναρωτιούνται δηλαδή αν αυτό, που βλέπουν ή οι ώρες, που το βλέπουν τα επηρεάζει αρνητικά. Τι θα λέγατε να προσεγγίζαμε το θέμα τηλεόραση λίγο διαφορετικά; Μην αναρωτιέστε μόνο, αν τα παιδιά σας επηρεάζονται αρνητικά από την τηλεόραση, αναρωτηθείτε και για το τι χάνουν, όταν βλέπουν τηλεόραση. Τι δεν κάνουν, όταν βλέπουν τηλεόραση. Μήπως αυτό που δεν κάνουν είναι πιο χρήσιμο από το πρόγραμμα που παρακολουθούν;

Τα παιδιά μαθαίνουν περισσότερο μέσα από την αλληλεπίδραση που έχουν με τα σημαντικά πρόσωπα της ζωής τους. Οι άνθρωποι που τα φροντίζουν (γονείς, γιαγιάδες, παππούδες, αδέλφια, δάσκαλοι) είναι ανάγκη να αλληλεπιδρούν με αυτά καθημερινά αρκετές ώρες. Μόνο αν αλληλεπιδρούν με τα σημαντικά τους πρόσωπα αναπτύσσονται σωστά σωματικά, γνωστικά, συναισθηματικά, κονωνικά. Αυτή η αλληλεπίδραση μπορεί να είναι η συζήτηση (ακόμη και στα βρέφη), το παιχνίδι, το τραγούδι, ο χορός, το διάβασμα, οι βόλτες κ.α. Μήπως το παιδί σας βλέποντας τηλεόραση δεν παίζει αρκετά μαζί σας, μήπως βλέποντας τηλεόραση χάνει το οικογενειακό τραπέζι, μήπως χάνει το παιχνίδι στην παιδική χαρά, μήπως αποκοιμιέται βλέποντας ή ακούγοντας τηλεόραση και χάνει το παραμύθι του, την αγκαλιά και το ζεστό φιλί σας; Αν ναι, είναι ανάγκη να αλλάξετε την οικογενειακή σας ρουτίνα σε σχέση με την τηλεόραση.

Τι μπορώ να κάνω;

> Βάλτε κανόνες. Μην βλέπετε τηλεόραση κατά τη διάρκεια του φαγητού, της μελέτης ή όταν οι γονείς δεν είναι στο σπίτι. Μην τοποθετείτε τηλεοράσεις στα υπνοδωμάτια. Τα παιδιά έχουν δικαίωμα να βλέπουν τηλεόραση 1-2 ώρες τις καθημερινές και 2-3 ώρες τα σαββατοκύριακα και φυσικά, αφού έχουν ολοκληρώσει τις εργασίες τους για το σχολείο.

> Βάλτε πρόγραμμα. Φτιάξτε ένα πρόγραμμα για το τι μπορούν να παρακολουθήσουν τα παιδιά σας στην τηλεόραση, πάντα με γνώμονα τις δικές σας αξίες (αν προωθούνται οι αξίες και τα πιστεύω σας μέσω της εκπομπής), την ηλικία του παιδιού, τα πρότυπα συμπεριφοράς που διδάσκει η εκπομπή στο παιδί, αν είναι διασκεδαστική αλλά και εκπαιδευτική, αν ενισχύει τη δημιουργικότητα και την κριτική σκέψη. Για να αξιολογήσετε τα παραπάνω είναι ανάγκη να παρακολουθήσετε εσείς τις παιδικές εκπομπές πρώτα κι έπειτα το παιδί σας.

> Μιλήστε με το παιδί σας. Ενθαρρύνετε το παιδί σας να μοιράζεται μαζί σας τους προβληματισμούς του σε σχέση με κάτι που είδε στην τηλεόραση ή άκουσε από πρόγραμμα που παρακολουθούσατε εσείς. Τα παιδιά χρησιμοποιούν τη φαντασία τους, για να γεμίσουν τον κενό χώρο, που υπάρχει, όταν δεν καταλαβαίνουν κάτι που είδαν ή άκουσαν. Επειδή η φαντασία είναι τις περισσότερες φορές ανεξέλεγκτη είναι ανάγκη να είστε εσείς εκεί και να της βάζετε φρένο, όταν χρειάζεται. Φέρτε λοιπόν εσείς αυτό που σκέφτονται ή πιστεύουν τα παιδιά σας στις πραγματικές του διαστάσεις συζητώντας με τα παιδιά σας.

> Βάλτε στη ζωή σας τη δράση. Περάστε το μήνυμα στα παιδιά σας, ότι είναι ανάγκη να είναι περισσότερο ενεργητικά, παρά παθητικά στη ζωή τους. Παίξτε όλοι μαζί ως οικογένεια, κάντε βόλτες στη φύση, πηγαίντε τακτικά στην παιδική χαρά, για μπάλα ή για μπόουλινγκ. Βάλτε στη ζωή σας το ποδήλατο. Οργανώστε πικ-νικ με φίλους.
Διαβάστε. Αφιερώστε χρόνο στο διάβασμα. Διαβάστε στα παιδιά σας ήδη από τον πρώτο χρόνο της ζωής τους. Ενθαρρύνετέ τα να διαβάζουν κι αυτά.

Η τηλεόραση είναι και θα είναι στη ζωή μας. Δεν είναι τέρας αλλά μπορεί να γίνει, αν χρησιμοποιείται αλόγιστα. Βάλτε λοιπόν όρια στην παρακολούθησή της. Μην προβληματίζεστε αν βλέπουν αρκετά τηλεόραση, αλλά αν βλέπουν αρκετά εσάς.  Μην φέρεστε σα να μην υπάρχει, κλείνοντάς τη για πάντα. Μην κλείνετε τα μάτια σας λέγοντας, πως πιστεύετε στη ύπαρξη μόνο της καλής πλευράς της και αφήνοντας τα παιδιά σας να βλέπουν τηλεόραση ανεξέλεγκτα. Και στις δύο περιπτώσεις θα έχετε αφήσει τα παιδιά σας να περπατούν δίχως χάρτη ή χωρίς να τους έχετε δείξει πώς να τον διαβάζουν.

Όταν «το δάχτυλο στο στόμα» γίνεται συνήθεια

Το πιπίλισμα του δαχτύλου είναι μια κοινή συνήθεια μεταξύ των μικρών σε ηλικία παιδιών, που γίνεται ενοχλητική για τους γονείς ιδιαίτερα όταν τα παιδιά αποκτήσουν τα μόνιμα δόντια τους. Τι είναι άραγε το πιπίλισμα και γιατί μπορεί εύκολα να γίνει συνήθεια, πότε μπορείτε να παρέμβετε με σκοπό να σταματήσει το παιδί σας να πιπιλάει με μανία το δάχτυλό του και με ποιο τρόπο; Μήπως ανησυχείτε για τους λάθος λόγους;

Για τα μωρά το πιπίλισμα είναι ένα αντανακλαστικό. Είναι ένα αποτελεσματικό εργαλείο με το οποίο τα έχει εφοδιάσει η φύση, ώστε να αρχίσουν να τρώνε αλλά και να ανακουφίζονται. Τα μωρά περνούν ώρες πιπιλίζοντας την πιπίλα τους ή το δάχτυλό τους, χωρίς αυτό να αποτελεί ένδειξη πείνας. Το πιπίλισμα τα ανακουφίζει όταν είναι κουρασμένα, αναστατωμένα, εκνευρισμένα, νυσταγμένα.

Καθώς μεγαλώνουν βρίσκουν νέους τρόπους να ανακουφίζονται (κουβερτούλα, αγαπημένο ζωάκι ή κουκλίτσα, μια αγκαλιά από το μπαμπά ή τη μαμά, τραγούδι, χορός, μουσική, παιχνίδι κ.α) και σταματούν να έχουν ανάγκη την πιπίλα. Συνήθως αυτό συμβαίνει μεταξύ 2 και 4 ετών. Υπάρχουν όμως μερικά παιδιά, που συνεχίζουν να πιπιλίζουν και μετά τα τέσσερα χρόνια τους. Σταματούν συνήθως, όταν ξεκινήσουν το σχολείο λόγω της «πίεσης των συνομηλίκων». Το πιπίλισμα επανέρχεται σε περιόδους κρίσης και στρες.

Πότε να παρέμβω;
> Είναι συνετό να παρέμβετε αν το παιδί σας πιπιλάει το δάχτυλό του ή χρησιμοποιεί πιπίλα μετά τα 4 ή 5 χρόνια του.
> Αν η συνήθεια αυτή είναι «επιθετική». Πιπιλάει έντονα και για αρκετή ώρα κάθε μέρα μετά τα 4-5 έτη.
> Αν παρεμποδίζει την ανάπτυξη του λόγου.
> Αν το πιπίλισμα έχει αρχίσει να δημιουργεί προβλήματα στα δόντια του.
> Αν ντρέπεται γι’αυτή του τη συνήθεια.

Το πιπίλισμα είναι μέρος της φυσιολογικής ανάπτυξης του παιδιού. Όταν όμως συνεχίζεται συστηματικά μετά τα 3-4 χρόνια αποτελεί καμπανάκι, ότι κάτι έχει πάει στραβά. Το παιδί δεν έχει ωριμάσει συναισθηματικά, όπως αναμένεται για τα παιδιά της ηλικίας του. Βιώνει για κάποιο λόγο τόσο άγχος, που δεν μπορεί να διαχειριστεί διαφορετικά, παρά πιπιλίζοντας ή δεν έχει καταφέρει να βρει νέους τρόπους ανακούφισης των δύσκολων συναισθημάτων του, όπως τα άλλα παιδιά της ηλικίας του. Είτε ισχύει το ένα είτε το άλλο εσείς, οι γονείς του, πρέπει να το αντιμετωπίσετε. Αναρωτηθείτε τι έχει αλλάξει στο περιβάλλον του, που μπορεί  να έχει προκαλέσει άγχος στο παιδί ή ποιος είναι αυτός ο παράγοντας, που για χρόνια δεν το αφήνει να αισθανθεί την ασφάλεια, που χρειάζεται, για να μπορέσει να ωριμάσει συναισθηματικά και να αναπτυχθεί ανεμπόδιστα.

Με ποιο τρόπο να παρέμβω;

> Μην το προσέχετε. Μην αναφέρεστε καθόλου σε αυτή του τη συνήθεια ιδιαίτερα, αν πιστεύετε ότι την χρησιμοποιεί για να σας τραβήξει την προσοχή.

> Ενισχύστε το θετικά επικεντρωμένοι στις καλές του συμπεριφορές. Επιβραβεύστε το παιδί σας λεκτικά με οποιαδήποτε αφορμή. Υπάρχουν δεκάδες τέτοιες μέσα στην ημέρα του. Δώστε του προσοχή. Τη χρειάζεται περισσότερο απ’ ότι νομίζετε.

> Ψάξτε για ενδείξεις. Παρατηρήστε πότε βάζει το δάχτυλο στο στόμα. Τι κάνει λίγο πριν; Πως αισθάνεται και γιατί; Τι έχει συμβεί ή τι δεν έχει συμβεί; Με αυτόν τον τρόπο θα βρείτε την πηγή του στρες αλλά και τα σημάδια πάνω στο παιδί σας λίγο πριν ξεκινήσει το πιπίλισμα. Έτσι κάθε φορά που θα διακρίνετε τα σημάδια αυτά χρειάζεται να παρεμβαίνετε με σκοπό να δώσετε εσείς στο παιδί σας την ανακούφιση που χρειάζεται και όχι το πίπιλισμα.

> Πείτε του λόγια ανακουφιστικά, δώστε του μια αγκαλιά.

> Στρέψτε την προσοχή του. Όταν ξεκινάει το πιπίλισμα προσπαθήστε να στρέφετε την προσοχή του σε μια άλλη δραστηριότητα, σε ένα παιχνίδι, στο αγαπημένο του βιβλίο, στην κουβερτούλα του ή την πετσετούλα του κ.α. Θα ξεχνιέται και θα βγάζει το δάχτυλο από το στόμα.

> Αν ανησυχείτε για τις βλάβες που μπορούν να προκληθούν στα δόντια του παιδιού σας, λόγω αυτής της συνήθειας, επισκεφθείτε μαζί με το παιδί σας έναν οδοντίατρο. Εκείνος αφού εξετάσει το παιδί θα σας ενημερώσει για τις πιθανές συνέπειες στα δόντια του παιδιού. Μια καλή ιδέα είναι να συζητήσει ο γιατρός με το παιδί σας και να του εξηγήσει με απλά λόγια τι είναι αυτό που θα συμβεί στο στόμα του αν συνεχίσει το πιπίλισμα και με ποιο τρόπο θα διορθωθεί. Μια συζήτηση που δεν περιλαμβάνει το μπαμπά και τη μαμά μπορεί να είναι πιο χρήσιμη σε αυτές τις περιπτώσεις.

> Περάστε περισσότερο χρόνο μαζί, αλλά χαρούμενα. Παίξτε μαζί παιχνίδια που θέλει. Κάντε βόλτες, πηγαίνετε εκδρομές, διαβάστε μαζί, προετοιμάστε μαζί το φαγητό σας, κυλιστείτε στο πάτωμα, κάντε αστείες φάτσες και φωνές, γελάστε, περάστε όμορφα όλοι σας.

Το παιδί σας έχει ανάγκη την παρουσία σας, την προσοχή σας, την αγάπη και την φροντίδα σας για να είναι καλά. Μην ξεχνάτε όμως ότι όλα αυτά πρέπει να είναι να να φαίνονται αυθεντικά. Να θέλετε πραγματικά να τα κάνετε αλλά και να φαίνεται ότι θέλετε. Δεν αρκεί να τα κάνετε αν δεν είστε χαρούμενοι, αν δεν είστε ικανοποιημένοι από τη ζωή, αν δεν είστε καλά. Τα παιδιά καταλαβαίνουν ότι κάτι πάει στραβά και αισθάνονται αμφιθυμικά. Περνάμε καλά, αλλά δεν είναι όλα καλά. Μήπως δεν θέλουν να είναι μαζί μου; Μήπως δεν με αγαπάνε τελικά; Μήπως φταίω εγώ που δεν είναι καλά, γιατί δεν είμαι αρκετό; Σκέψεις που αναστατώνουν το παιδί και το οδηγούν σε πολύ εντονότερο άγχος.

Μπορώ να χρησιμοποιήσω αρνητική ενίσχυση;

Όχι! Θα τροφοδοτήσετε το παιδί με περισσότερο άγχος. Η θετική ενίσχυση, η επιβράβευση δηλαδή είναι πάντα προτιμότερη. Μην χρησιμοποιήσετε τεχνικές, όπως το να τυλίξετε το δάχτυλο του παιδιού σας με ύφασμα ή να το πασαλίψετε με ξύδι ή άλλη ουσία. Μην το τιμωρείτε αφαιρώντας του παιχνίδια ή προνόμια. Μην το φωνάζετε, μην το προσβάλλετε, είσαι πολύ μεγάλος/η πια για να βάζεις το δάχτυλο στο στόμα.

Αναρωτηθείτε, λοιπόν, αν καλύπτετε τις βασικές συναισθηματικές του ανάγκες αλλά και αν είστε αρκετά καλά για να τις καλύψετε. Οι μόνες πραγματικές ανάγκες των παιδιών μας πέρα από την τροφή, τα ρούχα και το καταφύγιο είναι οι συναισθηματικές τους ανάγκες, που αν καλυφθούν θα βρουν και ένα συναισθηματικό καταφύγιο σε ένα γονέα ώριμο συναισθηματικά και ικανοποιημένο από τη ζωή του. Αγαπήστε τα άνευ όρων, ανεμπόδιστα, χωρίς πρώτες ή δεύτερες σκέψεις, αποδεχτείτε τα όπως είναι, δεν θα είναι ή δεν θα γίνουν ποτέ, όπως θέλετε (τα παιδιά δεν έρχονται στον κόσμο για να πληρούν τις δικές μας προϋποθέσεις!), σεβαστείτε τις επιλογές τους, δώστε τους τη φροντίδα και την προσοχή που χρειάζονται για την ηλικία τους και τη φάση που βρίσκονται, βάλτε όρια σταθερά, βασισμένα στις δικές τους ανάγκες. Να είστε συνεπείς και σταθεροί. Από την άλλη όμως αν δεν είστε καλά, δεν θα μπορέσετε ποτέ να δώσετε ότι θέλετε και ότι έχει το παιδί σας ανάγκη. Γι’ αυτό ασχοληθείτε και με τον εαυτό σας. Το παιδί σας το έχει ανάγκη!

 

Σελίδα 2 από 512345