Please ensure Javascript is enabled for purposes of website accessibility παιδί Archives - Φύσσα Έφη

TAG: παιδί

Πως θα μάθει το μωρό μου παίζοντας «ελεύθερο παιχνίδι»;

Το μωράκι σου πια μπορεί να επιλέξει μόνο του με τι θέλει να παίξει. Κάθεται χωρίς βοήθεια, μπουσουλάει και έχει αρχίσει να πιάνεται από τα έπιπλα του σπιτιού προσπαθώντας να σηκωθεί. Μπορεί πια με λιγότερη ή περισσότερη ευκολία να κινηθεί μέσα στο δωμάτιό του και σε ολόκληρο το σπίτι. Σκαρφαλώνει στον καναπέ, στο κρεβάτι ή στην τσουλήθρα του. Ενθουσιάζεται με το καθετί, πιάνει ότι του κάνει εντύπωση, το περιεργάζεται, το κουνά ρυθμικά, το χτυπά στο πάτωμα, το γρατζουνά, το ψαχουλεύει, παίζει. Αυτό είναι το ελεύθερο παιχνίδι. Παιχνίδι πολύτιμο για τα παιδιά όλων των ηλικιών από τη στιγμή που θα αρχίσουν να μπουσουλούν. Ίσως το πιο πολύτιμο.

Όλα τα παιδιά γεννιούνται με την ικανότητα να παίζουν ελεύθερα, γιατί στην πραγματικότητα μόνο έτσι θα μάθουν. Η μάθηση, που αποτελεί για τα παιδιά βασική ανάγκη, είναι παιχνίδι και μάλιστα ελεύθερο παιχνίδι, παιχνίδι δηλαδή της επιλογής τους. «Μου αρέσει να διαλέγω ό τι θέλω για να παίξω και παίζω με όποιο τρόπο θέλω και όσο θέλω. Θα σταματήσω να παίζω με το συγκεκριμένο παιχνίδι, όταν θα είμαι έτοιμος/η, γιατί τότε δεν θα έχω κάτι άλλο να μάθω από αυτό και θα διαλέξω κάτι άλλο για να παίξω», θα μπορούσε να μας πει ένα μωράκι που απολαμβάνει το ελεύθερο παιχνίδι.Τα παιδιά θα μάθουν μόνο αυτό που είναι έτοιμα να μάθουν. Δεν θα μάθουν αυτό που θέλουμε εμείς. Δεν θα μάθουν αυτό που αποφασίσαμε εμείς να τους μάθουμε. Δεν θα μάθουν αυτό που υποτίθεται ότι τους μαθαίνει ένα παιχνίδι που τους αγοράσαμε. Θα μάθουν αυτό που θα ανακαλύψουν, θα μάθουν αυτό που θα καταλάβουν μετά από πολλές δοκιμές και πειραματισμούς. Θα μάθουν αυτό που μετά από όλα αυτά είναι έτοιμα να μάθουν. Και αυτό το σεβόμαστε πλήρως. Σεβόμαστε δηλαδή την επιλογή του, σεβόμαστε τον τρόπο που παίζει, σεβόμαστε το ρυθμό την ανάπτυξής του,άρα σεβόμαστε το μωράκι μας, κάτι που αποτελεί βασική συναισθηματική ανάγκη του παιδιού μας σε κάθε ηλικία.

   Τα παιδιά μαθαίνουν όσα είναι έτοιμα να μάθουν μόνο μέσω του ελεύθερου παιχνιδιού. Αλλά πως; Το μωράκι σας διαλέγει το παιχνίδι του. Εσείς παρατηρείτε. Μένετε δίπλα του και απολαμβάνετε τη θέα του. Δεν μιλάτε, δεν του προτείνετε παιχνίδι ή τρόπο παιχνιδιού, δεν παρεμβαίνετε. Μένετε απλά εκεί σιωπηλή και παρατηρείτε προσεκτικά. Παρατηρεί με μεγάλη περιέργεια αυτό που επέλεξε και το δοκιμάζει. «Τι κάνει αυτό; Τι θα κάνει άραγε αν το αφήσω να πέσει; Τι θα συμβεί αν το χτυπήσω στο τραπέζι; Αν το χτυπήσω στον καναπέ; Θα ακουστεί κάτι αν το κουνήσω πέρα-δώθε; Είναι μαλακό ή σκληρό, τραχύ ή απαλό; Για να δούμε… Τι γεύση έχει άραγε; Όταν το δαγκώσω, τα δοντάκια μου θα χωθούν μέσα του ή θα πονέσουν όπως στο αρκουδάκι μου (ξύλινο); Τι θα κάνει η μαμά αν το χτυπήσω στον τοίχο; Θα μου χαμογελάσει αν το βάλω στο κεφάλι μου; Πόσο μου αρέσει το χαμόγελό της!». Λογάκια που θα μπορούσε να λέει το μωράκι σας την ώρα που πειραματίζεται, την ώρα που παίζει, αν εκείνο φυσικά μιλούσε. Τις απαντήσεις που αναζητά θα τις πάρει μέσω της δράσης του κι έτσι θα μάθει. Θα χτυπήσει δυνατά στο πάτωμα το πλαστικό μπολ και θα μάθει τον ήχο που κάνει. Αργότερα θα χτυπήσει το μεταλλικό μπολ και θα ακούσει ένα εντελώς διαφορετικό ήχο. Θα παρατηρήσει τις διαφορές στον ήχο, την εικόνα, την υφή και θα συμπεράνει ότι τα πλαστικά αντικείμενα είναι πολύ διαφορετικά από τα μεταλλικά. Κι έτσι θα φτιάξει τα πρώτα του ντραμς! «Μπολ με διαφορετικό υλικό βγάζουν διαφορετικό ήχο! Σπουδαία ανακάλυψη! Πόσο μου αρέσει να παίζω μουσική!».

Σας κοιτά και περιμένει να δει ένα βλέμμα ενθάρρυνσης, για να συνεχίσει να πειραματίζεται, για να συνεχίσει να παίζει είτε βλέμμα επιβράβευση,ς για να του πείτε μπράβο που τα κατάφερε, μπράβο που μόλις ανακάλυψε κάτι είτε για να σιγουρευτεί ότι αυτό που κάνει είναι ασφαλές (στο ελεύθερο παιχνίδι και κάθε παιχνίδι προέχει η ασφάλεια του παιδιού, σε περίπτωση κινδύνου λέμε στο μωράκι μας ότι αυτό δεν μπορεί να το κάνει και το ενθαρρύνουμε να επιλέξει άλλο τρόπο παιχνιδιού ή άλλο παιχνίδι). Μόνο αυτές τις «παρεμβάσεις» έχει ανάγκη το μικρό σας στην πραγματικότητα. Αντισταθείτε στον πειρασμό να το διακόψετε, να του μιλήσετε, ακόμα και να του πείτε «πολύ καλή προσπάθεια!», αν εκείνο δεν σας κοιτά αναμένοντας κάτι από εσάς, αν δηλαδή είναι αφοσιωμένο στο παιχνίδι του.

   Αν το σταματήσετε, σταματάτε τη διαδικασία της μάθησης που μόλις είχε αρχίσει. Το μωράκι σας δηλαδή δεν θα μάθει όσα θα μπορούσε να μάθει αν δεν το είχατε διακόψει. Θα μπαίνατε στη διαδικασία να διακόψετε έναν επιστήμονα λίγο πριν τη στιγμή της ανακάλυψης του; Έναν εφευρέτη που πειραματίζεται στην κατασκευή μιας πρωτοπόρας συσκευής; Φαντάζομαι, όχι! Γιατί λοιπόν να το κάνετε στο μωράκι σας, που αποτελεί ένα μικρό επιστήμονα;   Από την άλλη, αν του δείξετε εσείς ένα παιχνίδι που θεωρείτε πιο σημαντικό και εκείνο δεν συμφωνεί αλλά παρ’όλα αυτά επιμείνετε και το»αναγκάσετε» με τον ένα ή τον άλλο τρόπο να παίξει με το συγκεκριμένο παιχνίδι, το μωράκι σας δεν θα ασχοληθεί με σχολαστικότητα με αυτό το παιχνίδι. Τη σχολαστικότητα που έχει ο επιστήμονας που ενδιαφέρεται να μάθει αυτό το οποίο έχει επιλέξει να ψάξει, γιατί απλά το μωράκι σας, που είναι ένας μικρός επιστήμονας, δεν θα ενδιαφέρεται να μάθει. Η περιέργεια είναι αυθόρμητη πηγή μάθησης. Αν το μωράκι σας δεν έχει την περιέργεια να παρατηρήσει κάτι, δεν θα μάθει. Αφήστε λοιπόν την επιλογή σε εκείνο. Εκείνο ξέρει καλύτερα! Κι ας έρχεται αυτό σε αντίθεση με όλα όσα γνωρίζετε μέχρι τώρα για τα παιδιά. Τα παιδιά ξέρουν τι θέλουν να μάθουν, τι είναι έτοιμα να μάθουν και όχι εμείς!

Ελεύθερο-μη δομημένο παιχνίδι σημαίνει μάθηση για τα παιδιά. Το να δημιουργήσουμε τις κατάλληλες συνθήκες για ελεύθερο παιχνίδι και τελικά να αφήσουμε τα παιδιά μας να παίζουν ελεύθερα στο σπίτι έχοντας εξασφαλίσει την ασφάλειά τους, αποδεικνύει το σεβασμό που τρέφουμε για το ρυθμό που αναπτύσσονται κινητικά, γνωστικά και συναισθηματικά. Εμπιστευόμενοι τα παιδιά μας τους χαρίζουμε τη σιγουριά που τόσο έχουν ανάγκη για την βέλτιστη ανάπτυξή τους και παράλληλα ενδυναμώνουμε τη μεταξύ μας σχέση κατανοώντας τη βασική τους ανάγκη για μάθηση της οποίας ηγείται το παιδί εφόσον εμείς έχουμε δημιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες.

Οι γονείς μου χώρισαν. Και τώρα τι; Ο μπαμπάς θα πεθάνει;

Παιδιά προσχολικής ηλικίας που οι γονείς τους χωρίζουν συχνά μπερδεύουν την έννοια του χωρισμού, την απουσία του ενός γονέα από το σπίτι με την έννοια του θανάτου, προσπαθώντας να κατανοήσουν τον ίδιο τον χωρισμό. Πιο απλά, προσπαθώντας να καταλάβουν τι σημαίνει «η μαμά και ο μπαμπάς χωρίζουν», «ο μπαμπάς θα φύγει από το σπίτι» και άλλες τέτοιες φράσεις που συνοδεύονται φυσικά και από τις αντίστοιχες εμπειρίες, αναρωτιούνται αν τελικά ο μπαμπάς τους πρόκειται να πεθάνει. Η αντίληψή τους αυτή επηρεάζεται από εσωτερικούς παράγοντες που συνδέονται με τη γνωστική ανάπτυξη του παιδιού αλλά και εξωτερικούς που σχετίζονται με το περιβάλλον του (προσπάθεια που έχει καταβληθεί από τους γονείς να βοηθήσουν το παιδί να κατανοήσει το χωρισμό και τις συνέπειες που θα έχει στη ζωή του). Πως εκφράζεται το άγχος που βιώνουν τα παιδιά αυτής της ηλικίας την ώρα που οι γονείς χωρίζουν και ποια σημάδια πρέπει να τους ανησυχήσουν;

«Ο μπαμπάς μου θα πεθάνει»; Πως μπορεί να αναδυθεί μια τέτοια φράση στο μυαλό ενός παιδιού προσχολικής ηλικίας που οι γονείς του χωρίζουν;

Παιδιά αυτής της ηλικίας που έχουν έρθει με κάποιο τρόπο σε επαφή με την έννοια του θανάτου (θάνατος στην οικογένεια, ευρύτερη ή μη, θάνατος κατοικίδιου, παραμύθια που επεξεργάζονταν την έννοια του θανάτου, τηλεόραση, φυσική παρουσία σε συζήτηση ενηλίκων για κάποιο θάνατο) φυσικά δεν μπορούν να την κατανοήσουν πλήρως, όπως ένας έφηβος ή ένας ενήλικας. Η αντίληψή τους επηρεάζεται από τη γνωστική τους ανάπτυξη η οποία χαρακτηρίζεται από εγωκεντρική αλλά και μαγική σκέψη. Συγκεκριμένα, τα παιδιά μπορούν να σκεφτούν ότι ο θάνατος οφείλεται σε εκείνα που με την «κακή» συμπεριφορά τους οδήγησαν το συγκεκριμένο άτομο στο θάνατο. Παράλληλα αντιλαμβάνονται το θάνατο σαν κάτι μη μόνιμο αλλά προσωρινό. Κάποιος δηλαδή μπορεί να πεθάνει, αλλά θα ξαναγυρίσει, όπως στα παραμύθια, απλά χρειάζεται κάποιος να του δώσει ένα μαγικό φίλτρο ή να χτυπήσει το ραβδί του και τότε θα γίνουν όλα όπως πριν! Την απώλεια δηλαδή κάποιου ουσιαστικά την αντιλαμβάνονται ως μη παρουσία ή απουσία που κάποια στιγμή θα ξαναγίνει παρουσία. Έτσι ένα παιδάκι προσχολικής ηλικίας που έχει αυτή την αντίληψη για το θάνατο και την απώλεια κάποιου προσώπου, αντίστοιχα μπορεί να αντιληφθεί την απουσία του (μετά από χωρισμό) ως απώλεια ή θάνατο. Η φράση αυτή λοιπόν από ένα παιδάκι προσχολικής ηλικίας μπορεί να ειπωθεί στα πλαίσια της αντίληψής του για την έννοια του θανάτου η οποία επηρεάζεται από τη μαγική σκέψη που χαρακτηρίζει τη γνωστική του ανάπτυξη.

Παράλληλα, ένα παιδί μπορεί να φτάσει σε αυτό το συμπέρασμα λόγω των συνθηκών που επικρατούν στο περιβάλλον του. Πράγματι, το πώς θα αντιληφθούν τα παιδιά το χωρισμό των γονιών τους επηρεάζεται άμεσα από τη γνωστική τους ανάπτυξη, το επίπεδο της οποίας τα οδηγεί σε παρανοήσεις. Αυτό όμως δε σημαίνει πως εμείς δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα για να τα βοηθήσουμε. Γονείς που δεν έχουν εξηγήσει με ειλικρίνεια- αναλογιζόμενοι φυσικά την ηλικία των παιδιών τους- τι σημαίνει «ο μπαμπάς και η μαμά χωρίζουν», γονείς που δεν έχουν δώσει χώρο και χρόνο στα παιδιά τους για να εκφράσουν  τις σκέψεις, τις ανησυχίες, τα συναισθήματά τους για ότι ακούν ή για ότι πρόκειται να συμβεί, ενώ παράλληλα αυτά γίνονται κατανοητά και πλήρως αποδεκτά και από τους δύο γονείς αλλά και όσοι πιστεύουν ότι με μόνο μια τέτοια συζήτηση από καρδιάς τα παιδιά τους έχουν καταφέρει να εκφράσουν, να επεξεργαστούν και να κατανοήσουν πλήρως τα συναισθήματά τους αλλά και την αντίστοιχη νέα πραγματικότητα, είναι πολύ πιθανό να έρθουν αντιμέτωποι με μια τέτοια φράση.

Αντιμέτωποι όμως θα έρθουν και με άλλες συμπεριφορές, που αποτελούν προσπάθεια των παιδιών να εκφράσουν το άγχος που βιώνουν, επειδή έχει διαταραχθεί η αίσθηση ασφάλειας και σταθερότητας (όχι μόνο λόγω του ίδιου του χωρισμού αλλά και του τρόπου που οι γονείς τον διαχειρίζονται), που τόσο έχουν ανάγκη για να βρίσκονται σε ισορροπία και να αναπτύσσονται ιδανικά. Τέτοιες είναι:

1.Να «βρέχονται» ενώ είχαν από καιρό βγάλει την πάνα.

2.Να μιλάνε «μωρουδίστικα», ενώ πριν μιλούσαν καθαρά.

3.Να κλαίνε φαινομενικά χωρίς αιτία.

4.Να αναζητούν πολύ πιο συχνά με επιμονή και ένταση τη μαμά ή τον μπαμπά κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού ή άλλων δραστηριοτήτων που είχαν κατακτήσει ένα επίπεδο αυτονομίας.

5.Να αρνούνται να συμμετέχουν σε δραστηριότητες με συνομηλίκους ενώ πριν το απολάμβαναν (απόσυρση).

6.Να ζητούν να κοιμηθούν συστηματικά μαζί με το γονιό.

7.Να έχουν πολύ συχνούς εφιάλτες ή συχνές αφυπνίσεις κατά τη διάρκεια της νύχτας ή να έχουν μεγάλη δυσκολία την έλευση του ύπνου.

8.Να είναι ιδιαίτερα επιθετικά.

9.Να έχουν κρίσεις θυμού πολύ πιο συχνά πια.

10.Να έχει διαταραχθεί η όρεξή τους.

Αντιμέτωποι θα έρθουν και με συναισθήματα όπως ο θυμός, ο φόβος, η θλίψη, η ανησυχία. Οι γονείς πρέπει να ανησυχήσουν αν κάποιο από τα παραπάνω ή κάποιος συνδυασμός τους επιμένει παρ’όλες τις προσπάθειές τους να βοηθήσουν το παιδί να εκφράσει τις σκέψεις και τα συναισθήματά του και τη δική τους έκφραση κατανόησης και αποδοχής τους και παράλληλα παρατηρούν ότι επηρεάζεται η γενικότερη λειτουργικότητα του παιδιού τους. Τότε είναι ώρα να αναζητήσουν τη βοήθεια ειδικού.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο www.singleparent.gr

 

Γιατί τα παιδιά βγαίνουν από τα όρια;

Ένας τρόπος με τον οποίο εκφράζουν τα παιδιά κάθε ηλικίας τις ανάγκες τους είναι μέσω της συμπεριφοράς τους. Αυτό είναι ακόμα πιο έντονο σε παιδάκια νηπιακής ηλικίας που δεν είναι ακόμα αρκετά ώριμα γνωστικά και συναισθηματικά, ώστε να χρησιμοποιήσουν άλλη οδό έκφρασης των αναγκών τους. Έτσι όταν τα παιδιά δεν ακολουθούν τις οδηγίες μας, μιλούν άσχημα, είναι σε υπερδιέγερση και κάνουν πράγματα μη αναμενόμενα, είναι επιθετικά, έχουν εκρήξεις θυμού με φωνές και κλάματα κι εμείς συνηθίζουμε να λέμε πως «βγαίνουν από τα όρια», εκείνα στην πραγματικότητα μας εκφράζουν τις βαθύτερες ανάγκες τους. Την ώρα που εμείς γεμίζουμε θυμό που τα παιδιά μας «δεν μας ακούν», εκείνα προασπαθούν να μας επικοινωνήσουν κάτι ουσιαστικό. Μας εκφράζουν τη βαθύτερη ανάγκη που έχουν για εσωτερική ισορροπία και συναισθηματική ασφάλεια. Τι μπορεί όμως να κρύβεται πίσω από την εσωτερική ανισορροπία και ανασφάλεια; Ποιες επιμέρους ανάγκες δεν έχουν καλυφθεί και οδηγήθηκαν εκτός ορίων; Τι προσπαθεί να σας πει το παιδάκι σας την ώρα του δικού σας μεγάλου θυμού;

1. Μαμά πεινάω. Αποτελεί ένα πολύ συχνό λόγο ο οποίος μπορεί να προκαλέσει δυσφορία και αυτή με τη σειρά της οποιαδήποτε συμπεριφορά που βγάζει το παιδί από τα όρια που έχουμε θέσει. Μην υποτιμάτε ποτέ τη δύναμη που κρύβεται πίσω από την αίσθηση της πείνας.

2. Μαμά νυστάζω ή κουράστηκα και θέλω ένα διάλειμμα. Τα περισσότερα παιδιά μικρής ηλικίας δεν μπορούν να καταλάβουν πότε είναι νυσταγμένα ή κουρασμένα, ενώ παρασύρονται εύκολα από τον ενθουσιασμό που νιώθουν όταν παίζουν και δεν δίνουν σημασία στις σωματικές τους αισθήσεις (δεν συμβαίνει και σε εμάς αυτό;). Η νύστα και η κούραση είναι λόγοι συχνότατοι που αρχικά δημιουργούν δυσφορία στα παιδιά, η οποία αν δεν γίνει αντιληπτή σύντομα θα φέρει ανησυχία, υπερδιέγερση, επιθετικότητα.

3. Μαμά μου λείπεις. Η σημασία της φράσης διττή. Τα παιδιά μικρής ηλικίας έχουν ανάγκη τη συχνή παρουσία όποιου κάθε φορά τα φροντίζει. Παράλληλα κάθε παιδί έχει περισσότερο απ’ όσο πιστεύουμε ανάγκη την ουσιαστική επαφή, το μοίρασμα με το γονιό του. Η έλλειψη σίγουρα θα φέρει δυσφορία και αυτή με τη σειρά της ότι εμείς λέμε «το παιδί μου δεν με ακούει».

4. Μαμά δεν ξέρω αν αυτό που κάνω είναι σωστό ή λάθος. Όσο τα παιδιά μας μεγαλώνουν μαθαίνουν. Μαθαίνουν πειραματιζόμενα, κάνοντας δοκιμές και λάθη. Αναμένουν από εμάς να τους δώσουμε τα φώτα μας για το αν αυτό που έκαναν ή είναι έτοιμα να κάνουν επιτρέπεται να το κάνουν. Όταν λοιπόν εμείς δεν είμαστε παρόντες κυριολεκτικά και μεταφορικά τότε τα παιδιά θα δυσφορήσουν και θα καταφύγουν σε συμπεριφορές που θα μας προβληματίσουν. Είναι ανάγκη λοιπόν σώμα και πνεύμα να είμαστε παρόντες την ώρα που τα παιδιά μας αναζητούν καθοδήγηση. Αν όχι το πιθανότερο είναι τα παιδιά να τεστάρουν τα όρια με ακόμα πιο έντονες συμπεριφορές με σκοπό κάποια στιγμή να τα θέσουμε ώστε να τα βρουν και να νιώσουν και πάλι ασφάλεια.

5. Μαμά δεν ήσουν αρκετά ακριβής και ξεκάθαρη. Φανταστείτε να είστε στην κουζίνα κάνοντας μια εργασία ου δεν μπορείτε να διακόψετε άμεσα. Το παιδάκι σας έρχεται και σας ζητά να του κατεβάσετε ένα συγκεκριμένο παιχνίδι από τη βιβλιοθήκη, το οποίο δεν μπορεί να πάρει μόνο του. Η αντίδρασή σας: Πήγαινε να δεις παιδικά τώρα! Το παιδάκι σας φεύγει και ξαναέρχεται σύντομα. Σας ζητά πιο επιτακτικά το παιχνίδι του. Και πάλι αντιδράτε με τον ίδιο τρόπο: Πλένω τα πιάτα! Πήγαινε να δεις παιδικά τώρα! Το παιδάκι σας αρχίζει να φωνάζει και να ζητά τα πάντα. Τι θα μπορούσατε να κάνετε; «Μαρία, αυτή τη στιγμή πλένω τα πιάτα. Δεν μπορώ να σου κατεβάσω το παιχνιδάκι που θέλεις. Θα το κάνω μόλις τελειώσω. Αν θες μπορείς να καθίσεις εδώ μέχρι να τελειώσω ή να πας να δεις παιδικά στην τηλεόραση. Τώρα το παιδί ξέρει ότι το ακούσατε, ότι το κατανοήσατε. Γνωρίζει ότι θα πάρει το παιχνίδι που επιθυμεί. Γνωρίζει το πότε θα το πάρει. Επιπλέον του δώσατε δυο εναλλακτικές επιλογές για το τι να κάνει μέχρι να έρθει η ώρα να το πάρει.

6. Μαμά θέλω να είσαι πιο σίγουρη για τον εαυτό σου, να έχεις περισσότερη αυτοπεποίθηση ή αλλιώς μαμά δεν πιστεύεις αυτό που μου λες, άρα φοβάμαι να το κάνω. Όταν οριοθετούμε τα παιδιά είναι απόλυτη ανάγκη να είμαστε όχι μόνο απόλυτα σίγουροι για αυτό που τους λέμε αλλά να δείχνουμε κιόλας. Τα παιδιά δεν πρόκειται να κάνουν ποτέ κάτι για το οποίο εμείς δεν αισθανόμαστε σιγουριά. Έχουν ανάγκη από γονείς δυνατούς για να νιώσουν ασφάλεια. Μην ξεχνάτε ότι τα παιδιά με συμπεριφορές εκτός ορίων αναζητούν στην πραγματικότητα την συναισθηματική τους ασφάλεια από εμάς. Φανταστείτε να περιμένατε διάγνωση από το γιατρό σας για ένα πρόβλημα υγείας που σας ανησυχεί. Ο γιατρός σας λέει ότι μάλλον έχετε το τάδε. Χρειάζεται βέβαια να κάνετε κάποιες εξετάσεις πρώτα. Όμως σας δίνει μια φαρμακοθεραπεία την οποία σας καλεί να ξεκινήσετε πριν κάνετε τις εξετάσεις. «Κάνε τις εξετάσεις και έλα πάλι, σας λέει. Εσείς πως νιώθετε; Η ανησυχία με την οποία πήγατε στο γιατρό μειώθηκε; Δε νομίζω. Μάλλον αυξήθηκε. «Αν δεν είναι σίγουρος και ο γιατρός, ποιος ξέρει τι έχω…! Έτσι αισθάνεται και το παιδάκι σας.

7. Μαμά είσαι πολύ αυστηρή αυτή τη στιγμή μαζί μου ή και γενικότερα. Τα παιδιά έχουν έμφυτο το αίσθημα δικαιοσύνης. Μπορούν να καταλάβουν πότε αυτό που τους συμβαίνει είναι δίκαιο ή όχι και να αντιδρούν ανάλογα. Εναντιώνονται λοιπόν στην υπερβολική αυστηρότητα (και λέτε ότι βγήκαν εκτός ορίων), στην αυστηρότητα που δεν έρχεται να καλύψει τις δικές τους ανάγκες αλλά κάποιου άλλου, μάλλον τις δικές σας.

8. Μαμά δεν με σέβεσαι. Όταν δεν δείχνουμε τον απαιτούμενο σεβασμό στα παιδιά μας, όταν δεν τους μιλάμε σα να είναι ολοκληρωμένοι άνθρωποι, αλλά σαν πλάσματα που δεν είναι τόσο έξυπνα όσο εμείς, τόσο ικανά να επιλέξουν όσο εμείς, τότε τα παιδιά δικαίως θα εναντιωθούν. Θα έπρεπε να ελπίζουμε ότι θα εναντιωθούν γιατί αυτό αποτελεί ένδειξη ότι ο σεβασμός που έχουν για τον εαυτό τους και κατ’ επέκταση η αυτοπεποίθησή τους καλά κρατεί και ότι η έλλειψη σεβασμού που μόλις εκφράσαμε δεν θα τα βλάψει περαιτέρω.

9. Μαμά τον τελευταίο καιρό δεν είμαι καλά. Οποιαδήποτε αλλαγή στο περιβάλλον του παιδιού (σπίτι, σχολείο) μπορεί να του δημιουργήσει άγχος, φόβο. Νέο μέλος στην οικογένεια ή μια μαμά που πρόκειται να γεννήσει σύντομα, θάνατος, αρρώστια, απώλεια εργασίας, ψυχική ασθένεια γονιού, αλλαγή δασκάλας, αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος, πρώτη φορά στο σχολείο είναι όλες καταστάσεις που μπορούν να τροφοδοτήσουν το παιδί με φόβο. Το παιδί βγαίνοντας από τα όρια εκφράζει την αδυναμία του να επεξεργαστεί ότι του συμβαίνει. Ζητά βοήθεια για να κατανοήσει τα γεγονότα αλλά και τα συναισθήματα που απορρέουν από αυτά.

10. Μαμά δεν με καταλαβαίνεις. Η κατανόηση κρύβεται πίσω από το καθετί που αφορά τα παιδιά μας. Πίσω από όλες τις παραπάνω ανάγκες κρύβεται η ανάγκη για κατανόηση ή αλλιώς είναι ανάγκη πρώτα να κατανοήσουμε την ανάγκη κι έπειτα να την καλύψουμε. Τι σημαίνει όμως κατανόηση; Καταλαβαίνω τι θέλει να μου πει το παιδί μου με τη συμπεριφορά του, καταλαβαίνω γιατί συμπεριφέρεται έτσι, καταλαβαίνω πως αισθάνεται τώρα, καταλαβαίνω γιατί αισθάνεται έτσι τώρα, καταλαβαίνω ποιο συναίσθημα, ποια σκέψη, ποια συμπεριφορά, ποια κατάσταση το ώθησε να βγει εκτός ορίων. Μπαίνω στη δική του θέση και προσπαθώ να την κατανοήσω με τα δικά του μάτια και όχι με τα δικά μου, της μαμάς μου, της φίλης μου, του μπαμπά του… Πάνω απ’ όλα όμως κατανοώ σημαίνει αποδέχομαι και σέβομαι πλήρως αυτό που αισθάνεσαι, δεν πειράζει να το αισθάνεσαι, μπορείς να αισθάνεσαι όπως θέλεις, εγώ είμαι εδώ για σένα.
Όποια κι αν είναι η αιτία που το παιδάκι σας βγαίνει από τα όρια, το σίγουρο είναι ότι νιώθει είτε έντονη δυσφορία ή οποία του προκαλεί φόβο γιατί δεν ξέρει τι να κάνει με αυτή είτε αισθάνεται άμεσα φόβο και αναμένει τη βοήθειά σας. Αναζητά την επανάκτηση της ασφάλειάς του από εσάς.
Φανταστείτε όλες τις παραπάνω αιτίες σα θηρία έτοιμα να κατασπαράξουν το παιδί σας. Τι θα έκανε κάποιος αν ερχόταν αντιμέτωπος με ένα θηρίο; Επίθεση, πάγωμα, γρήγορη αποχώρηση. Τα παιδιά σε αυτή την περίπτωση το αντιμετωπίζουν με επίθεση. Εσείς λοιπόν που είστε οι γονείς του και είστε άνθρωποι σίγουρα πιο ώριμοι από το παιδί σας, τι θα κάνατε; Θα αντιμετωπίζατε ότι βιώνει το παιδί σας σα να έρχεστε κι εσείς αντιμέτωποι με το θηρίο ή βλέποντάς το πιο ώριμα θα φέρνατε το θηρίο στις πραγματικές του διαστάσεις; Το κλειδί λοιπόν είναι η κατανόηση της κατάστασης και η διαχείρισή της, κάτι που δεν μπορεί να κάνει το παιδάκι σας μόνο του και το ζητά επίμονα από εσάς. Μαμά κατάλαβέ με, μαμά βοήθησέ με…

Όσα θέλει να σου πει κάθε παιδί που πενθεί

Το παιδί σου πενθεί γιατί έχει χάσει το γονιό του. Εσύ που καλείσαι τώρα να το μεγαλώσεις μόνος/η σου και ανησυχείς πια για το καθετί, εσύ που έχεις αναλάβει τη φροντίδα του, όσο η μαμά ή ο μπαμπάς του λείπει και δεν έχεις αντιμετωπίσει ποτέ κάτι παρόμοιο, εσύ που το συντροφεύεις στη μάθησή του και πολύ θα ήθελες να ξέρεις ένα τρόπο για να βοηθήσεις, έχεις ένα μήνυμα. Ένα μήνυμα που θα ήθελε κάθε μικρό παιδί που πενθεί να στείλει σε όσους είναι υπεύθυνοι γι’αυτό, σε όσους αγαπούν και νοιάζονται.
«Είμαι πολύ μικρός/ή, αλλά ο άνθρωπος που πέθανε μου λείπει φοβερά και αισθάνομαι θλιμμένος/η. Είναι στιγμές που η θλίψη με κυριεύει και άλλες που ξεχνιέμαι και απολαμβάνω το παιχνίδι μου.»
Τι μπορώ να κάνω
«Βοήθησέ με να εκφράσω τα συναισθήματά μου. Συνήθως δεν μπορώ να βρω τις κατάλληλες λέξεις. Θλίψη, στενοχώρια, θυμός, ανησυχία, ανακούφιση, χαρά, είναι όλα συναισθήματα που έχω και θέλω να ξέρω ότι έχω δικαίωμα να τα αισθάνομαι αλλά και ότι εσύ είσαι εντάξει με αυτό. Φρόντισε να μου πεις ότι μπορώ να αισθάνομαι, όπως θέλω. Δεν πειράζει να αισθάνομαι λυπημένος/η, δεν πειράζει να αισθάνομαι χαρούμενος».
«Δεν μπορώ ακόμα να καταλάβω, γιατί απλά είμαι ένα μικρό παιδί, ότι ο άνθρωπος που πέθανε δεν θα ξαναγυρίσει.»
Τι μπορώ να κάνω
«Μη θυμώνεις και μην ανησυχείς, όταν σε ρωτάω και σε ξαναρωτάω και σε ξαναρωτάω, πότε θα γυρίσει (αυτός που έχει πεθάνει). Εξήγησέ μου ήρεμα ότι δεν θα ξαναγυρίσει, γιατί έχει πεθάνει. Έχε υπομονή. Χρειάζομαι το χρόνο μου για να το κατανοήσω. Μη φοβάσαι τις αντιδράσεις μου. Όταν καταλαβαίνω κάτι τέτοιο γεμίζω φόβο, γιατί καταλαβαίνω ότι δεν μπορώ να νιώσω ασφάλεια -που τόσο έχω ανάγκη- με έναν άνθρωπο που φοβάται.»
«Πολλές φορές φοβάμαι ότι θα πεθάνω ή ότι εσύ θα φύγεις και δεν θα ξαναγυρίσεις. Όταν μου συμβαίνει αυτό, κλαίω δυνατά. Μπορεί να μην θέλω να φύγω από την αγκαλιά σου, όταν είναι ώρα να σε αποχωριστώ στο σχολείο ή στο κρεβατάκι μου πριν πέσω για ύπνο.»
Τι μπορώ να κάνω
«Πες μου ότι φροντίζεις εσύ και για τους δυο μας. Ότι κάνεις τα πάντα για να είμαστε και οι δύο καλά και ότι θα είμαστε καλά. Θέλω να μου λες και να μου ξαναλές ότι πάντα θα επιστρέφεις όταν με αποχαιρετάς. Μην φεύγεις βιαστικά ή χωρίς να σε δω ότι φεύγεις. Θέλω να μου δίνεις μια αγκαλιά και ένα φιλί, να μου λες πού θα πας ή τι θα γίνει και ότι θα επιστρέψεις σύντομα για να είμαστε πάλι μαζί. Ενημέρωσέ με ότι θα είσαι πάντα κοντά μου, αν σε χρειαστώ. Πες το μου αυτό, πριν πέσω για ύπνο. Η νύχτα με φοβίζει, γιατί μου θυμίζει τη μοναξιά, που μπορεί να νιώσω αν ξυπνήσω τη νύχτα. Θέλω να ξέρω ότι δεν θα είμαι ποτέ μόνος/η, αν δεν το θέλω. Μην ξεχνάς να μου διαβάζεις αγαπημένες ιστορίες πριν κοιμηθώ ή για να κοιμηθώ. Έχω ανάγκη να χαλαρώσω μαζί σου.»
«Συχνά μπορεί να με πονάει η κοιλίτσα ή το κεφάλι μου. Μπορεί να αρχίσω να βρέχω το κρεβάτι μου τις νύχτες ή να πιπιλάω το δαχτυλάκι μου. Μπορεί να θυμώνω εύκολα ή να κλαίω με το παραμικρό. Μπορεί να φέρομαι σα να μην σε ακούω καθόλου. Και όλα αυτά γιατί δεν έχω άλλους τρόπους για να σου εκφράσω τις συναισθηματικές μου ανάγκες.»
Τι μπορώ να κάνω
«Σου ζητώ να γυρίσει ξανά η σταθερότητα στη ζωή μου. Θέλω να κάνω τα πράγματα που έκανα πριν, όπως τα έκανα πριν. Θέλω να γυρίσω στο πρόγραμμά μου, στις συνήθειές μου, να βλέπω τους ανθρώπους που έβλεπα. Μόνο έτσι θα χαλαρώσω, μόνο έτσι θα νιώσω ξανά ασφάλεια. Μην με εκθέτεις σε περιβάλλοντα που μου προκαλούν άγχος, μην με φέρνεις σε επαφή με ανθρώπους που κλαίνε συνέχεια ή είναι πολύ στενοχωρημένοι για να μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες μου. Θέλω να επιστρέψουμε στην καθημερινότητά μας, για να μπορώ να είμαι καλά ξανά.»
«Μπορεί να μην είμαι έτοιμος/η ακόμα να μιλήσω για τον άνθρωπο που πέθανε και τα συναισθήματά μου ή να μην μπορώ να πάω σε μέρη που πηγαίναμε μαζί ή μου τον θυμίζουν.»
Τι μπορώ να κάνω
«Παρακαλώ μην θυμώνεις μαζί μου, αν δεν είμαι έτοιμος/η ακόμα. Αυτό που ζητάω από σένα είναι κατανόηση. Αυτό που ζητάω από σένα είναι χρόνος. Πες μου ότι καταλαβαίνεις πόσο δύσκολο είναι για μένα αυτό που περνάω. Πες μου πως δεν πειράζει να μην θέλω. Μοιράσου μαζί μου και τα δικά σου συναισθήματα ήρεμα όμως και απλά. Πες μου ότι όποτε είμαι έτοιμος/η εσύ θα είσαι εκεί για να με ακούσεις, για να ανταποκριθείς. Πες μου ότι βαθιά μέσα μου πάντα θα αισθάνομαι θλίψη για ότι έγινε και αυτό είναι κάτι που δεν πειράζει να το νιώθω.»
«Μπορεί να νομίζω ότι εγώ φταίω που ο μπαμπάς ή η μαμά πέθανε. Ότι έκανα κάτι και προκάλεσα το θάνατό του ή ότι μπορεί να προκαλέσω το θάνατο κάποιου άλλου με τη σκέψη ή τις πράξεις μου.»
Τι μπορώ να κάνω
«Διαβεβαίωσέ με πως ο θάνατος δεν είναι δικό μου λάθος. Πες μου ότι δεν φταίω εγώ. Πες μου πως κανένας ποτέ δεν θα πεθάνει επειδή μπορεί να το σκεφτώ ή να κάνω κάτι που δεν θεωρείται καλή συμπεριφορά.»

 

«Μπορεί να σε ρωτώ συνεχώς για το πώς πέθανε ο μπαμπάς ή η μαμά μου, παρ’όλο που μου απαντάς ικανοποιητικά κάθε φορά ή να παίζω με τα κουκλάκια και άλλα παιχνίδια μου το θάνατο του αγαπημένου μου προσώπου».

Τι μπορώ να κάνω
«Η αλήθεια είναι πως προσπαθώ να κατανοήσω ό τι συνέβη. Χρειάζεται να ειπωθεί ή να παιχθεί ίσως δεκάδες φορές αυτή η σκηνή για να μπορέσω να την καταλάβω. Γι’ αυτό πρόσεχε τι μου λες και τι δεν μου λες. Ότι μου έχει ειπωθεί έπρεπε να είναι απλό, ξεκάθαρο, όχι με άχρηστες λεπτομέρειες (λεπτομέρειες που δεν έχω ζητήσει ή θα ήταν ιδιαίτερα σοκαριστικές) αλλά κυρίως ειλικρινές. Αν μου έχεις πει ψέματα ή δεν μου το εξήγησες καλά, σε παρακαλώ κάνε το τώρα, γιατί προσπαθώ να καταλάβω τι έχει συμβεί, ώστε με τον καιρό να το αποδεχτώ.»
«Όποιος κι αν είσαι, αν είσαι δίπλα μου και ενδιαφέρεσαι για μένα, να είσαι πάντα διαθέσιμος και ανοιχτός, να προσπαθείς να καταλάβεις αυτό που σκέφτομαι και αισθάνομαι εγώ χωρίς να αφήνεις τα δικά σου συναισθήματα και σκέψεις να σε επηρεάζουν. Έχω ανάγκη από αυθεντική επαφή, ειλικρίνεια και ανθρώπους που με αγαπούν και έχουν ανοιχτές κεραίες, που θα καταλαβαίνουν τις ανάγκες μου.»
«Αν όσα βιώνω έχουν επηρεάσει δραματικά τον ύπνο και την όρεξή μου, αν δεν θέλω να πάω σχολείο, αν έχει αλλάξει εντελώς η συμπεριφορά μου και αν τίποτα από όσα κάνεις δεν δείχνουν να με βοηθούν, τότε αναζήτησε βοήθεια από ειδικό. Κάνε το ίδιο αν εσύ ανησυχείς ιδιαίτερα για μένα ή για εσένα.»

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο singleparent.gr

«Θα πάμε στη γιαγιά!»Μια απλή συνήθεια ή μια σταθερή βάση;

Ένα μωρό γεννιέται. Η εργαζόμενη μαμά μένει στο σπίτι μαζί του, όσο η δουλειά της το επιτρέπει. Μετά τι; Στη χώρα μας ευτυχώς ακόμα λειτουργεί μια θαυμάσια παράδοση. Η γιαγιά και ο παππούς θα «κρατήσουν» το μωράκι μέχρι να ξεκινήσει το σχολείο του (παιδικός σταθμός, νηπιαγωγείο). Τι σημαίνει αυτή η παράδοση για τη ζωή του παιδιού; Γιατί συνεχίζεται; Συνεχίζεται γιατί έτσι συνηθίζεται; Ή ο παππούς και η γιαγιά θα μπορούσαν να αποτελούν μια «σταθερή συναισθηματική βάση» για τα εγγόνια τους; Από τι εξαρτάται η απάντηση;

Οι γονείς, αν όχι οι μαμάδες έχουν το καθήκον να μεγαλώσουν τα παιδιά τους υπό δύσκολες, σκληρές συνθήκες. Συνθήκες που δεν είναι καθόλου φιλικές απέναντι στις οικογένειες. Οι εργαζόμενοι γονείς καλούνται να μεγαλώσουν παιδιά, χωρίς να τους το επιτρέπει το μοντέλο ζωής που ως ένα βαθμό τους επιβλήθηκε. Οι περισσότεροι λίγες αλλαγές μπορούν να κάνουν, ώστε να αναπροσαρμόσουν αυτό το μοντέλο βασιζόμενοι στις ανάγκες της οικογένειάς τους. Με άλλα λόγια, οι γονείς έχουν παιδιά αλλά δεν προλαβαίνουν να τα μεγαλώσουν. Ποτέ δεν ήταν τόσο δύσκολο όσο σήμερα να μεγαλώνεις τα παιδιά σου. Πάντα υπήρχαν άνθρωποι, που πρόσφεραν βοήθεια στο μεγάλωμα των παιδιών. Πάντα η οικογένεια είχε ή ανήκε σε μια «ευρύτερη οικογένεια», όπου τα μέλη της με τρόπο φυσικό κάλυπταν τις ανάγκες της μητέρας, που είχε μικρά παιδιά. Σήμερα όμως λίγες είναι αυτές που απολαμβάνουν τη βοήθεια της γιαγιάς και του παππού.

Η γιαγιά και ο παππούς δεν «κρατούν» το εγγόνι τους ή τουλάχιστον έτσι θα έπρεπε να είναι. Η γιαγιά και ο παππούς μεγαλώνουν το εγγόνι τους. Κανένας γονιός δεν δίνει τα παιδιά του για φύλαξη. Ζητά βοήθεια στο μεγάλωμά τους. Ποια η διαφορά; Μεγαλώνω ένα παιδί σημαίνει αγαπάω, φροντίζω, δίνω προσοχή, αποδέχομαι το παιδί όπως είναι. Σημαίνει ανταποκρίνομαι στις ανάγκες του με τρόπο αυθεντικό. Είμαι δηλαδή σε θέση να διακρίνω τις δικές του από τις δικές μου ανάγκες, όντας πάντα σε επαφή με τον εαυτό μου. Σημαίνει ενδιαφέρομαι για την υγιή ανάπτυξη του παιδιού ως όλον. Αναγνωρίζω την ανάγκη του για τη δική μου συμβολή στην γνωστική, συναισθηματική και σωματική του ωρίμανση και μάλιστα χωρίς αυτά να προσπαθώ να τα διαχωρίσω. Σημαίνει ότι χτίζω μια σταθερά αναπτυσσόμενη σχέση εμπιστοσύνης η οποία αποτελεί τη βάση και τον οδηγό μου στο μεγάλωμα του παιδιού.

Αν η γιαγιά και ο παππούς κάνουν όλα αυτά τα σπουδαία, μόνο καλό μπορούν να προσφέρουν στη ζωή του εγγονιού τους σε μια περίοδο κρίσιμη για την ομαλή ανάπτυξή του. Σε μια περίοδο, που στην πραγματικότητα οι ανάγκες του παιδιού μπορούν να καλυφθούν μόνο ένας προς ένα. Κάτι που φυσικά κανείς δεν μπορεί να βρει σε ένα παιδικό σταθμό, όπου τα βρέφη αλλά και τα νήπια αναμένουν την προσοχή και την φροντίδα από το μη επαρκές προσωπικό σε σχέση με τον αριθμό τους. Όπου τα βρέφη και τα νήπια, έρευνες δείχνουν ότι πολύ συχνά στρεσάρονται λόγω της μη ανταπόκρισης στις ανάγκες τους. Ο παππούς και η γιαγιά λοιπόν αν μεγαλώνουν το εγγόνι τους βασιζόμενοι στη φροντίδα της σχέσης τους μαζί του (όπως περιγράφτηκε παραπάνω), προετοιμάζουν κατάλληλα το παιδί για τη μετάβασή του στο σχολείο με τις καλύτερες προοπτικές.

Ποιος θα καθορίσει λοιπόν αν το μεγάλωμα του παιδιού από τη γιαγιά και τον παππού είναι μια απλή συνήθεια ή μια σταθερή βάση; Το πλαίσιο. Οι άνθρωποι αποτελούν το πλαίσιο. Οι αντιλήψεις τους, οι προθέσεις τους, οι αποφάσεις και οι επιλογές τους και τα συναισθήματα που επενδύονται σε αυτές και τελικά οι πράξεις τους και τα συναισθήματα με τα οποία είναι φορτισμένες. Οι γονείς, η μαμά και ο μπαμπάς, ο παππούς και η γιαγιά. Όλα εξαρτώνται από αυτούς και τις επιλογές τους, από αυτούς και τις πράξεις τους, από αυτούς και τα συναισθήματά τους.

Τι κι αν η μαμά έχει αυθεντικά επιλέξει, γιατί με αυτό αισθάνεται άνετα, με αυτό είναι ο εαυτός της, να μεγαλώνει το παιδί της έχοντας στο επίκεντρο την ίδια τους τη σχέση, τι κι αν η ίδια- με αυτό που είναι- ανταποκρίνεται στις συναισθηματικές ανάγκες του παιδιού της φροντίζοντας έτσι την υγιή ανάπτυξή του, αν η γιαγιά και ο παππούς δεν το κατανοούν, δεν το συμμερίζονται, δεν μπορούν να ανταποκριθούν ή αν δεν έχουν προσφερθεί πηγαία για βοήθεια αλλά αναγκαστικά; Σε αυτή την περίπτωση το παιδί δεν βιώνει τα βαθιά θετικά συναισθήματα που θα μπορούσε να βιώνει στη σχέση του με τους παππούδες του, ούτε φυσικά απολαμβάνει τις θετικές συνέπειες που θα μπορούσε να έχει στην ανάπτυξή του το να κατανοούσαν τη σπουδαιότητα της ανταπόκρισης και της κάλυψης των αναγκών που ένα παιδί, το εγγόνι τους εκφράζει. Ούτε και οι παππούδες βιώνουν τα αντίστοιχα βαθιά θετικά συναισθήματα από τη σχέση με το εγγόνι τους, γιατί μια τέτοια σχέση είναι μια σχέση δύσκολη, μια σχέση που περισσότερο σε κουράζει, σε προβληματίζει.

Η βοήθεια από τη γιαγιά και τον παππού στο μεγάλωμα των παιδιών μπορεί να έχει συνέπειες ζωτικής σημασίας για τα παιδιά μόνο αν εκείνοι το επιλέξουν. Η συνειδητή επιλογή για την προσφορά βοήθειας είναι μια καλή αρχή, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι υπολείπεται η βοήθεια που έγινε συνειδητή αφού πρώτα προσφέρθηκε. Η βαθιά κατανόηση των παππούδων της σημασίας του νέου ρόλου τους τόσο για τους ίδιους, όσο και για τα εγγόνια τους, η αποδοχή της νέας τους ταυτότητας και η απόλαυσή της είναι στοιχεία που καθορίζουν το ίδιο το μεγάλωμα των παιδιών. «Όσο πιο βαθιά κατανοώ το ρόλο μου ως γιαγιά που μεγαλώνει το εγγονάκι της, όσο πιο βαθιά έχω αποδεχτεί τη νέα μου ταυτότητα ως γιαγιά που μεγαλώνει το εγγονάκι της, τόσο πιο κοντά βρίσκομαι στο να θέλω και να μπορώ να κατανοήσω και να ανταποκριθώ στις συναισθηματικές ανάγκες του εγγονιού μου, τόσο πιο κοντά στο να μοιράζομαι με το εγγόνι μου βαθιά θετικά συναισθήματα, τόσο πιο κοντά σε μια σταθερή σχέση εμπιστοσύνης μαζί του, που όλα μαζί αποτελούν το κίνητρό μου για να συνεχίσω να το μεγαλώνω μένοντας πιστή στη σχέση μας παρ’ όλες τις δυσκολίες».

Ναι. Για κάποιους η βοήθεια της γιαγιάς και του παππού στο μεγάλωμα των παιδιών είναι απλά κάτι που συνηθίζεται. Δεν είναι όμως έτσι. Οι παππούδες αν αποδεχτούν το ρόλο τους ως παππούδες, μπορούν να παίξουν σπουδαίο ρόλο στη ζωή των εγγονιών τους. Ένα ρόλο που δεν αντικαθίσταται από κανέναν άλλο, αν πράγματι λειτουργούν με βάση το ρόλο τους. Η σχέση με τη γιαγιά και τον παππού που αποτελούν σταθερά πρόσωπα στη ζωή του παιδιού, όχι γιατί το βλέπουν αλλά γιατί επικοινωνούν, μπορεί να γίνει μια σχέση ζωής, μια σχέση πρότυπο για το παιδί, μια σχέση «εφόδιο», μια σχέση οδηγός, όπως είναι αυτή που τα παιδιά έχουν με τους γονείς τους.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο www.singleparent.gr

Η γνώση είναι αυτή που κάνει «καλό» το γονιό;

Τι είναι αυτό που κάνει «καλό» έναν γονιό; Ή «αρκετά καλό» για το παιδί που μεγαλώνει; Πολύ συχνά, όταν οι γονείς συζητούν για ό τι τους προβληματίζει σχετικά με το παιδί τους, λένε: Σίγουρα έχω κάνει λάθη. Δεν ξέρω, γι’αυτό κάνω λάθη. Δεν έχω τη γνώση. Είναι η γνώση ο καθοριστικός παράγοντας που κρίνει τη σχέση που έχουμε με τα παιδιά μας; Είναι αυτή που καθορίζει το μεγάλωμά τους; Αλλά ακόμα κι αν την έχουμε, τη χρησιμοποιούμε πάντα; Γιατί όχι; Τι μπορεί να μπαίνει καθημερινά ανάμεσα στο γονιό και το παιδί του και να «πληγώνει» τη σχέση τους αλλά και την υγιή ανάπτυξη του παιδιού;

Τα εφόδια του «αρκετά καλού» γονέα για το παιδί που μεγαλώνει

Ανεπιφύλακτα, η γνώση είναι δύναμη. Η γνώση που έχουμε αποκτήσει από τις εμπειρίες μας, από τα βιβλία, από τις κάθε είδους αναζητήσεις μας, από τους ανθρώπους με τους οποίους ερχόμαστε σε επαφή, αποτελεί έναν από τους οδηγούς μας. Όμως η γνώση μπορεί να γίνει για εμάς ένας καλός οδηγός μόνο αν ξέρουμε τα όριά της. Μας κάνει καλό, όταν γνωρίζουμε, ότι δεν τα γνωρίζουμε όλα. Μας κάνει καλό, όταν γνωρίζουμε ότι δεν μπορούν όλα να εφαρμοστούν σε όλα τα παιδιά. Μας κάνει καλό, όταν γνωρίζουμε ότι δεν μπορούν όλα να ταιριάζουν σε κάθε περίπτωση. Η γνώση είναι δύναμη μόνο αν τη χρησιμοποιούμε αφού πρώτα έχουμε κατανοήσει βαθιά πού θα τη χρησιμοποιήσουμε και για ποιο λόγο. Πάντα, όταν χρησιμοποιούμε τη γνώση μας τη χρησιμοποιούμε μέσα σε ένα πλαίσιο. Μόνο αν κατανοήσουμε πλήρως το πλαίσιο και μόνο τότε η χρήση της θα είναι ευεργετική. Κι έτσι περνάμε στο δεύτερο εφόδιο.

Κατανόηση. Μεγάλο κεφάλαιο. Η κατανόηση του παιδιού, των σκέψεων και των συναισθημάτων του, η κατανόηση του βιώματός του συνολικά είναι λέξη κλειδί στο μεγάλωμά του. Τι να τις κάνω τις γνώσεις την ώρα που το παιδί μου με καλεί, αν δεν κατανοήσω το λόγο για τον οποίο με καλεί; Τι να τις κάνω τις γνώσεις αν δεν κατανοώ ότι κάτι προσπαθεί να μου πει την ώρα που εγώ βλέπω μόνο «κακή συμπεριφορά»; Χρειάζεται να γνωρίζεις ότι τα πράγματα τις περισσότερες φορές δεν είναι όπως φαίνονται και σε καλούν να τα ανακαλύψεις. Χρειάζεται να γνωρίζεις ότι δεν αρκεί «να ξέρεις το παιδί σου» κι έτσι να παίρνεις αποφάσεις.Τα παιδιά, όπως και όλοι μας είναι όντα πολύπλοκα που λειτουργούν μεν συνεκτικά αλλά μέσα από αντιφάσεις. Τα παιδιά, όπως και όλοι μας λειτουργούν μέσα σε σχέσεις και μεταξύ σχέσεων. Τα παιδιά, όπως και όλοι μας είναι συνεχώς αναπτυσσόμενα όντα. Είναι ανούσιο λοιπόν να αντιμετωπίζεις το παιδί σου με βάση την αντίληψή σου για εκείνο. Είναι ανάγκη κάθε φορά, που θα προσπαθείς να χρησιμοποιήσεις τις γνώσεις σου για να ανταποκριθείς σε ένα κάλεσμά του, να δώσεις αντ’ αυτού προσοχή σε εκείνο και να σεβαστείς την πολυπλοκότητά του, το γεγονός ότι είναι ον κοινωνικό και συνεχώς αναπτυσσόμενο, όσο προσπαθείς να το κατανοήσεις. Η κατανόηση δεν είναι ποτέ πλήρης, αν δεν γίνει αυθεντικά. Κι έτσι περνάμε στο επόμενο εφόδιο.

Αυθεντικότητα. Η προσοχή περνά τώρα σε εσάς. Πόσο αυθεντικοί είστε την ώρα που προσπαθείτε να καταλάβετε τι σας ζητά το παιδί σας, την ώρα που επικοινωνεί κάποια ανάγκη του; Ουσιαστικά πως είστε σίγουροι πως αυτό που καταλαβαίνετε ότι σας ζητά είναι αυτό που σας ζητά πραγματικά; Μμμ… Δύσκολο. Τελικά πόση επαφή έχετε με τις σκέψεις σας, την ώρα που προσπαθείτε να κατανοήσετε το παιδί σας, τη συμπεριφορά του, τα συναισθήματά του; Σίγουρα περνούν σκέψεις από το μυαλό σας. Από που πηγάζουν όμως; Από την αυθεντική προσπάθειά σας να κατανοήσετε το βίωμα του παιδιού σας; Τότε είμαστε μια χαρά. Μήπως όμως πρόκειται για σκέψεις αυτόματες, σκέψεις που ήδη κάνατε πριν καλά καλά καταλάβετε τι συμβαίνει, πριν ακούσετε το παιδί σας; Μήπως αυτές οι σκέψεις είναι η προϋπάρχουσα δική σας γνώση για το τι σημαίνει συνήθως μια τέτοια συμπεριφορά; Αν αφήσετε αυτές τις σκέψεις να σας οδηγήσουν, τότε σίγουρα δεν θα ανταποκριθείτε ούτε επαρκώς ούτε κατάλληλα στο κάλεσμα του παιδιού σας. Δεν θα καλύψετε δηλαδή μια συναισθηματική του ανάγκη. Ο κίνδυνος για την υγιή συναισθηματική του ανάπτυξη -και όχι μόνο- είναι ορατός, αν αυτό το κάνετε συστηματικά.

Τι σας θυμίζουν αυτές οι σκέψεις; Πόσο άνετα νιώθετε με αυτές; Πως αισθάνεστε την ώρα εκείνη; Θυμό, λύπη, άγχος, απογοήτευση; Αν η απάντηση σε κάποιο από αυτά τα συναισθήματα είναι ναι, τότε θα χρειαστεί να ψάξετε πιο βαθιά μέσα σας. Γιατί αισθάνομαι, όπως αισθάνομαι; Πως ήμουν εγώ στην ηλικία ή τη φάση στην οποία βρίσκεται το παιδί μου; Πως αντιδρούσα εγώ σε αντίστοιχες περιπτώσεις, όταν ήμουν παιδί; Τι έκαναν οι γονείς μου; Ποια η σχέση μεταξύ της αντίδρασης των γονιών μου και της αντίστοιχης δικής μου; Με ποιο τρόπο συνδέονται; Πως αυτές οι αντιδράσεις με έπλασαν στο γονιό που είμαι τώρα; Πως αισθανόμουν όταν ήμουν παιδί μπροστά σε τέτοιες αντιδράσεις; Τι αισθάνομαι τώρα γι’ αυτές και πόσο αυτό με επηρεάζει;

Οι προκλήσεις με τα παιδιά μας συνήθως αποτελούν προκλήσεις γιατί λειτουργούν ως ερεθίσματα που ενεργοποιούν το παιδί μέσα μας που δεν του ικανοποιήθηκαν συναισθηματικές ανάγκες, όταν ήταν παιδί. Αυτές είναι πληγές, τραύματα, φορτίο που κουβαλάμε και μας κρατά σε απόσταση από τον αληθινό εαυτό μας. Μας κρατά σε απόσταση από τον αυθεντικό εαυτό μας. Η αυθεντικότητά μας ή μη εξαρτάται από το κατά πόσο είμαστε σε επαφή με αυτές τις πληγές αλλά και από το αν κάνουμε κάτι γι’ αυτές, αν τις φροντίζουμε.

Αποδοχή. Η αποδοχή του παιδιού σου, των συναισθημάτων του, η αποδοχή του εαυτού σου, των τραυμάτων σου, των συναισθημάτων σου είναι το τελευταίο εφόδιο της γονεϊκότητας, που έρχεται όμως μετά από ένα μακρύ ταξίδι πλήρους κατανόησης, όπως περιγράφτηκε παραπάνω. Αποδέχομαι το παιδί μου, όπως είναι. Το παιδί μου είναι καλό, όπως ακριβώς είναι. Αποδέχομαι τα συναισθήματά του, όπως είναι. Οτιδήποτε άλλο θα ήταν έλλειψη σεβασμού σε αυτό που το παιδί μου είναι. Αποδέχομαι τον εαυτό μου, όπως είναι. Είμαι καλός, ακριβώς όπως είμαι. Βαθιές πεποιθήσεις που ανοίγουν το δρόμο της επαφής με το παιδί σας αλλά και το παιδί που κρύβετε μέσα σας. Η αγάπη και η αποδοχή του εαυτού σας και των συναισθημάτων σας, η επαφή δηλαδή με την ουσία σας αποτελούν την βάση της κατανόησης και της αποδοχής του παιδιού σας. Η σχέση με το παιδί σας γίνεται αυθεντική, γίνεται η ίδια απάντηση σε ότι σας προβληματίζει σε σχέση με το παιδί σας.

Αν δεν βρεις το πληγωμένο παιδί που κρύβεις μέσα σου, αν δεν κοιτάξεις βαθιά μέσα του με σκοπό να έρθεις συνειδητά σε επαφή με τα συναισθήματά του τότε και τώρα, αν δεν κατανοήσεις γιατί αισθάνεται έτσι, δεν θα μπορέσεις ούτε να το φροντίσεις ούτε να το αποδεχτείς. Θα μπαίνει πάντα εμπόδιο στη σχέση σου με το δικό σου παιδί. Κι εκείνο θα κουβαλάει το δικό σου φορτίο, που ήταν και φορτίο κάποιου άλλου. Κι εκείνο θα συνεχίσει να κουβαλάει το φορτίο σου, όπως κι εσύ, μέχρι τη στιγμή που θα έρθει η ώρα να το κουβαλήσει και η επόμενη γενιά, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι κάποια από τις προηγούμενες θα ελευθερωθεί. Όσες γνώσεις κι αν αποκτήσεις, όσες γνώμες και αν «ακούσεις», τίποτα δεν θα είναι αρκετό για το μεγάλωμα του παιδιού σου, αν δεν αναγνωρίσεις και δεν μεγαλώσεις το πληγωμένο «παιδί» που κουβαλάς.

«Δεν θέλω να σε αποχωριστώ!»Διακοπές με τον άλλο γονιό

Η ώρα των διακοπών για το παιδί σας φτάνει και μάλιστα η ώρα των διακοπών με το γονιό, που δεν έχει την επιμέλειά του. Αν και υπό φυσιολογικές συνθήκες οι διακοπές φέρνουν χαρά σε όλα τα μέλη της οικογένειας, στη συγκεκριμένη περίπτωση είτε ο γονιός, που έχει την επιμέλεια είτε το παιδί, δεν διακατέχονται από αυτό το συναίσθημα. Αντίθετα, είτε ο ένας είτε ο άλλος είτε και οι δύο διακατέχονται από συναισθήματα άγχους και φόβου. Η μητέρα ή ο πατέρας (όποιος έχει την επιμέλεια του παιδιού) δυσκολεύεται να αποχωριστεί το παιδί ή και το παιδί το ίδιο. Γιατί μπορεί να συμβαίνει αυτό και πώς θα το διαχειριστώ;

Τι φόβους μπορεί να έχει ο γονιός, που έχει την επιμέλεια.

> Φοβάμαι ότι θα του λείπω.

> Φοβάμαι ότι θα είναι λυπημένο.

> Φοβάμαι μήπως στην πραγματικότητα το «χάσω»(συναισθηματικά).

> Φοβάμαι ότι δεν θα με αγαπάει πια.

> Φοβάμαι ότι θα αγαπήσει περισσότερο τον άλλο γονιό.

Το κλειδί της διαχείρισης αυτών των φόβων είναι η βαθιά κατανόησή τους. Δείτε τους κατάματα και ρωτήστε τον εαυτό σας, γιατί. Π.χ: «Γιατί φοβάμαι ότι το παιδί μου θα είναι λυπημένο; Από που πηγάζει αυτός ο φόβος; Έχω συγκεκριμένα δεδομένα; Έχει υπάρξει ξανά λυπημένο σε παρόμοια κατάσταση και γιατί τότε; Έφταιγε το περιβάλλον, ο άλλος γονιός ή μήπως εγώ που επίσης ήμουν λυπημένη/ος; Η λύπη είναι ένα φυσιολογικό ή μη φυσιολογικό συναίσθημα; Έχω δικαίωμα να λυπάμαι ή όχι; Φοβάμαι περισσότερο τη λύπη, μήπως λυπηθεί ή να μην λυπηθεί ή να την αντιμετωπίσω; Τι κάνει συνήθως ο άλλος γονιός, όταν διαπιστώνει ότι το παιδί του είναι λυπημένο; Το αντιμετωπίζει ή κάνει ότι δεν συμβαίνει; Έχω πει στο παιδί μου ότι θα είμαι πάντα διαθέσιμη/ος στο τηλέφωνο, όταν με χρειάζεται; Εγώ τι κάνω συνήθως όταν έρχομαι αντιμέτωπη/ος με ένα δυσφορικό συναίσθημα του παιδιού μου; Είμαι διαθέσιμη/ος και έτοιμη/ος να μάθω κι εγώ και το παιδί μου τι είναι αυτό που βιώνει αλλά και τι να κάνει με αυτό; Βιώνω συχνά στρες λόγω του παιδιού; Βιώνω συχνά στρες γενικά;» Αυτή είναι μια πιθανή σειρά ερωτήσεων, για να μπορέσει να αξιολογήσει ο γονιός το φόβο του για τη λύπη του παιδιού του. Βασίζεται σε πραγματικά δεδομένα ή σε άλλους φόβους; Τι θα κάνει λοιπόν ένας γονιός για τους φόβους του;

Η απάντηση στο τι να κάνω, κρύβεται στο πώς αντιλαμβάνομαι γενικότερα τα συναισθήματα αλλά και στο τι κάνω συνήθως για αυτά. Αν τα δυσάρεστα συναισθήματα τα βιώνω ως κάτι αρνητικό στη ζωή μου, σαν κάτι που δεν έπρεπε να βιώνω, το μόνο που καταφέρνω είναι να τα εγκλωβίζω, με αποτέλεσμα αυτά να μεγαλώνουν σε ένταση και εύρος, να με κατακλύζουν και να εδραιώνουν ένα γενικότερο, δυσάρεστο συναίσθημα, που έχω ξεχάσει τελικά πότε και πως ήρθε, πράγμα που εμποδίζει ή και επηρεάζει αρνητικά τη δράση μου. Όλα τα συναισθήματα είναι καλά, ακόμη και αυτά για τα οποία δυσφορώ. Όλα τα καλοδέχομαι, όλα τα βιώνω με την ένταση, την οποία φέρουν.  Αν λοιπόν αντιληφθείτε το φόβο, τη λύπη, το άγχος, το θυμό ως κάτι καλό που ήρθε στη ζωή σας, τότε έχετε αφήσει τον δρόμο ανοιχτό, για να μπορέσουν με τη δική σας συμβολή να τον ακολουθήσουν αποχαιρετώντας σας.

Άρα δεν αρκεί η αντίληψη των δυσάρεστων συναισθημάτων ως κάτι καλό στη ζωή σας, χρειάζεται να κάνετε κάτι με αυτά. Χρειάζεται εκτός από το καλωσόρισμα, να τα γνωρίσετε κιόλας. Εκφραστείτε. Ανοίξτε διάλογο. Ποιος είσαι; Από που ήρθες; Τι θέλεις από μένα; Αυτό που θέλει στην πραγματικότητα το συναίσθημα είναι να το γνωρίσετε καλά, χωρίς να βάζετε εμπόδια στην επικοινωνία σας μαζί του αλλά και να μάθετε, πώς θα το αντιμετωπίσετε την επόμενη φορά, που θα το δείτε, χωρίς να φοβάστε, ότι θα σας κάνει κακό. Αυτό είναι το μάθημα, που θέλει να σας δώσει, σπουδαίο εφόδιο τόσο για εσάς, όσο και για το μεγάλωμα του παιδιού σας. Πολύ χρήσιμος θα ήταν εκτός από τον «εσωτερικό διάλογο» και ένας «εξωτερικός». Εκφράστε τα συναισθήματά σας σε όλο τους το βάθος, αδειάστε, σε πρόσωπο που έχετε εμπιστοσύνη. Τα συναισθήματα είναι εδώ, μαζί τα βιώνουμε, μαζί τα αντιμετωπίζουμε, μαζί μαθαίνουμε.

Αφού λοιπόν βιώσατε σε όλο του το εύρος το συναίσθημα που σας προκαλεί δυσφορία, το αξιολογήσατε, το κατανοήσατε, πιθανά να φτάσατε στο συμπέρασμα, ότι βασίζεται για κάποιους σε πραγματικά δεδομένα και για κάποιους άλλους στην δική σας αντίληψη για την πραγματικότητα, που θα βιώσει το παιδί σας, η οποία επηρεάζεται από την τωρινή συναισθηματική σας κατάσταση (στρες). Είστε λοιπόν έτοιμη/ος για δράση βλέποντας την πραγματικότητα ξεκάθαρα πια.

Τι θα κάνω όμως αν συμβαίνει το αντίθετο; Αν αυτό που δεν θέλει να αποχωριστεί το γονιό του και να πάει διακοπές είναι το παιδί;

Για ακόμη μια φορά είναι ανάγκη να κατανοήσετε τα συναισθήματα του παιδιού, ενώ παράλληλα χρειάζεται να ελέγξετε και τη δική σας συναισθηματική κατάσταση. Ακούστε το παιδί, αφουγκραστείτε το παιδί. Τι συμβαίνει στην πραγματικότητα; Δεν θέλει να σας αποχωριστεί ή δεν θέλει να πάει διακοπές με τον άλλο γονέα; Αναρωτηθείτε το γιατί και στις δύο περιπτώσεις. Ψάξτε για απαντήσεις. Τι κάνει το παιδί να μην θέλει να σας αποχωριστεί; Είναι μια συνήθης συμπεριφορά; Είναι κάτι που βλέπετε για πρώτη φορά; Πώς θα χαρακτηρίζατε την περίοδο που βιώνει; Βιώνει στρες γενικότερα ή αυτό που εκφράζει τώρα είναι κάτι καινούργιο; Πώς θα χαρακτηρίζατε τη σχέση σας; Με ποιο τρόπο μπορεί να επηρεάσει τη βούλησή του να σας αποχωριστεί; Είναι άραγε έτοιμο και γιατί; Εσείς πώς αισθάνεστε για τις διακοπές που έρχονται; Πόσο τελικά έχουν επηρεάσει τα συναισθήματά σας την απροθυμία του παιδιού σας; Ποια είναι η σχέση του με τον άλλο γονιό; Τον βλέπει συχνά; Ξέρει το παιδί ακριβώς τι θα συμβεί εκεί; Έχει μιλήσει με τον άλλο γονιό;

Η άρνηση ενός παιδιού να φύγει από το σπίτι του και να αποχωριστεί το γονιό που το μεγαλώνει, μπορεί να κρύβει την ύπαρξη δυσκολιών στη σχέση του με τον ένα αλλά και με τον άλλο γονιό (συναισθηματική ασφάλεια/ εμπιστοσύνη), την ύπαρξη δυσάρεστων συναισθημάτων για ό τι πρόκειται να συμβεί από τη μεριά του γονέα, που αποχωρίζεται το παιδί του, τα οποία το παιδί μπορεί να διαγνώσει, την απουσία κατανόησης από την πλευρά του παιδιού της νέας κατάστασης «διακοπές με τον άλλο γονιό», γιατί κανείς δεν του έχει εξηγήσει, την προσπάθειά του να ελέγξει το περιβάλλον του, που ξαφνικά αλλάζει και να εξασφαλίσει, ότι δεν θα αλλάξει οριστικά (αναμένει να του πει ο γονιός του, ότι θα ξαναγυρίσει, ότι θα τον ξαναδεί ή ότι θα επικοινωνούν όποτε το παιδί το έχει ανάγκη). Σε κάθε περίπτωση η άρνηση του παιδιού να αποχωριστεί το γονιό του είναι ένας τρόπος για να εκφράσει το παιδί τα δικά του συναισθήματα, για αυτό που του ζητούν ή αναμένουν να κάνει. Το παιδί ζητά να το ακούσουν, ζητά να το κατανοήσουν, ζητά βοήθεια για να καταλάβει και εκείνο τι αισθάνεται και για ποιο λόγο αλλά και τι μπορεί να κάνει με αυτό που αισθάνεται. Για να γίνει αυτό πραγματικότητα είναι ανάγκη ο γονιός να μπορεί να κάνει αυτή τη διαδικασία μόνος του, στον εαυτό του, για τα δικά του συναισθήματα, ώστε αυτά να μην εμποδίσουν την κατανόηση των συναισθημάτων του παιδιού του.

Τα συναισθήματα, όποια κι αν είναι, δεν αποτελούν εχθρό, μόνο αν εσείς έτσι τα αντιμετωπίσετε. Μην τα αντιμετωπίζετε λοιπόν ως τέτοια φοβούμενοι μήπως φοβηθείτε ή αγχωθείτε, φοβούμενοι ότι θα φοβηθεί ή θα αγχωθεί το παιδί σας. Όσο τα φοβάστε ο εχθρός μεγαλώνει και ενδυναμώνεται. Τα συναισθήματα θα μπορούσαν να είναι οι εν δυνάμει φίλοι μας, που μπορούν να γίνουν, αν δώσουμε ευκαιρία στη σχέση μας μαζί τους, αν τα γνωρίσουμε.  Σας χτυπούν την πόρτα. Τι θα κάνετε;

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο www.singleparent.gr

 

Όταν το νέο ξεκίνημα του παιδιού προκαλεί στρες στους γονείς

«Καλησπέρα σας, θα ήθελα εάν είναι εύκολο να με βοηθήσετε στο να μπορέσω να διαχειριστώ κάποιες αλλαγές στην ζωή του παιδιού μου. Ο πρώην σύζυγος με ενημέρωσε οτι σε 2 μήνες θα συγκατοικήσει με την νέα του σύντροφο. Η κοπέλα έχει ένα κοριτσάκι 4 χρονών και μέσα στους επόμενους δυο μήνες θα χωρίσει και αυτή. Το παιδί μου είναι 2,5 ετών αγοράκι και με τον μπαμπά του έχουμε χωρίσει απο τότε που ήταν 10 μηνών το παιδί. Με τον πρώην σύζυγο δεν έχουμε και τις καλύτερες σχέσεις , παρ’ όλα αυτά μπροστά στο παιδί προσπαθούμε να είμαστε «οκ» ,ασχέτως αν πριν απο λίγο έχουμε γυρίσει απο ένα απο τα πολλά δικαστήρια που με τρέχει !!! Το θέμα μου είναι οτι το παιδί μου θα πάει σε δυο μήνες και σε παιδικό σταθμό με αποτέλεσμα να έχει ταυτόχρονα δυο μεγάλες αλλαγές στην ζωή του. Η μία είναι το σχολείο και η «απομάκρυνση απο την μαμά», αφού τους τελευταίους 5 μήνες δεν δουλεύω, έχει προσκολληθεί πάνω μου, και η άλλη είναι οτι ο μπαμπάς του θα συγκατοικεί με ένα άλλο παιδάκι…! Το οποίο παιδάκι θα έχει και αυτό τα δικά του προβληματάκια αφού η μαμά του με το που χωρίζει απο τον μπαμπά του θα φέρει μέσα στο σπίτι άλλον σύντροφο. Λυπάμαι που το λέω , αλλά δυστυχώς δεν μπορώ να κάνω κάτι για το αλλο παιδάκι, αρμόδια σαφώς και είναι η μαμά του. Με απασχολεί κατά κύριο λόγo το δικό μου παιδί στην προκειμένη περίπτωση. Κρίμα γιατί και το άλλο παιδί θα υποστεί αρκετά σοκ…! Φοβάμαι πως το παιδί μου πηγαίνοντας στο νέο σπίτι του μπαμπά όπου δεν θα έχει δικό του δωμάτιο ( όπως το παιδί της συντρόφου του) θα νιώθει «περίεργα» διότι όταν συνειδητοποιήσει οτι πάει σπίτι του μπαμπά για κάποιες ώρες και μετά φεύγει και ο μπαμπάς μένει εκεί με άλλο παιδάκι, θα στεναχωριέται.Έχω φροντίσει να έχει πολύ καλές σχέσεις με τον μπαμπά του και υπάρχει και μια μικρή προσπάθεια γιαυτό και απο τον μπαμπά του. Το παιδί αντιλαμβάνεται πολύ γρήγορα διάφορα πράγματα και αφού μιλάει απο πολύ μικρό , κάνει και ερωτήσεις….! Δύσκολες οι απαντήσεις … αλλά πρέπει να τις δώσω….! Είμαι μπερδεμένη στο τι θα πρέπει να λέω στο παιδί μου όταν αρχίσουν οι ερωτήσεις για την συγκατοίκηση , για το άλλο παιδάκι κτλ. Ήδη το παιδί πρέπει να το ρώτησαν ( ο μπαμπάς ή η κοπέλα του δεν ξέρω) αν θέλει να μείνουν όλοι μαζί. Το παιδάκι μου λίγο πριν κοιμηθεί μου λέει λοιπόν » μαμάκα δεν θα μείνω με τον μπαμπά και την …τάδε, μαζί σου θα μείνω, εδώ στο δωμάτιο μας ! ε μαμά ?» ……… Τον «ηρέμησα » λεγοντάς του οτι εδώ θα μένει στο δωμάτιο του κτλ. Δεν ξέρω τι άλλες ερωτήσεις θα μπορούσε να μου κάνει, δεν ξέρω αν θα μπορέσω να απαντήσω σωστά , δεν ξέρω αν σε συνδυασμό με το σχολείο που θα πάει ( παιδικό σταθμό) του έρθουν πολλά «μαζεμένα» και έχω προβλήματα συμπεριφοράς…! Συγγνώμη αν σας κούρασα, θα ήθελα την δική σας άποψη , ακόμα και των αναγνωστών σας. Τα θέματα που δημοσιεύεται με έχουν βοηθήσει αρκετές φορές και όπως βλέπω και πολλούς άλλους αναγνώστες. Συνεχίστε την «πολύ καλή δουλειά» που κάνετε ! Ευχαριστώ εκ των προτέρων !

Για τα παιδιά νηπιακής ηλικίας θεωρείται ιδανικό να κάνουν «ένα νέο ξεκίνημα τη φορά». Οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας, που ασχολούνται με τα παιδιά συνηγορούν σε αυτή την άποψη. Όταν λοιπόν οι γονείς θεωρούν, πως ήρθε η ώρα το παιδάκι τους για παράδειγμα να ξεκινήσει το σχολείο, η άποψη που επικρατεί είναι π.χ να μην βγάλουν παράλληλα και την πάνα του παιδιού τους, γιατί αυτό θα τροφοδοτούσε το παιδί με περισσότερο στρες απ’ όσο θα μπορούσε το ίδιο να διαχειριστεί. Στην πραγματικότητα, κανένα νέο ξεκίνημα δεν μπορεί να είναι τόσο καταστροφικό, για να είναι απαγορευτικό, αν οι γονείς του παιδιού είναι γονείς, που αφουγκράζονται τις ανάγκες του και ανταποκρίνονται σε αυτές με αγάπη και τρυφερότητα, που έχουν στο μυαλό τους, ότι είναι δική τους ευθύνη να εφοδιάσουν το παιδί με εκείνα τα «εργαλεία», που θα το βοηθήσουν να κατανοήσει τι είναι αυτό, που του συμβαίνει κάθε φορά αλλά και πως θα το αντιμετωπίσει, αν πράγματι πρόκειται για κάτι, για το οποίο δεν είναι προετοιμασμένο και του προκαλεί στρες. Πάνω απ’ όλα όμως κανένα νέο ξεκίνημα δεν μπορεί να είναι τόσο καταστροφικό, για να είναι απαγορευτικό για το παιδί, αν οι γονείς του είναι γονείς που ξέρουν πώς να δείχνουν κατανόηση, που ξέρουν πώς να επεξεργάζονται και να κατανοούν τα δικά τους συναισθήματα, ώστε να μην κατακλυστούν από αυτά και «παγώσουν» ή «τρέξουν μακριά», όταν τα «δύσκολα» έρθουν.

Κάθε νέο ξεκίνημα θέλει την προετοιμασία του. Παρ’όλα αυτά κανείς δεν μπορεί να ελέγξει τα πάντα, ούτε φυσικά χρειάζεται. Αντίθετα η ανάγκη μας για απόλυτο έλεγχο αντικατοπτρίζει τα δικά μας συναισθήματα φόβου, ότι κάτι θα συμβεί σε εμάς ή σε κάποιον που αγαπάμε, κάτι που δεν θέλουμε, κάτι που δεν είναι στον έλεγχό μας, κάτι αξεπέραστο, κάτι καταστροφικό. Μην ξεχνάτε όμως, ότι ο φόβος που έχει ο γονιός είναι φόβος δικός του. Είναι φόβος, που μπορεί να έχει να κάνει τόσο με την πραγματικότητα, όσο και με την αντίληψή του για την πραγματικότητα. Όσο ο φόβος σχετίζεται με την πραγματικότητα, που βιώνουμε, είναι ένας καλός οδηγός, γιατί μας δείχνει τον δρόμο, ώστε να προετοιμαστούμε κατάλληλα. Τα δύσκολα έρχονται, όταν η αντίληψη που έχουμε για την πραγματικότητα, επηρεάζεται από τον υπέρμετρο φόβο μας. Τότε, τα συμπεράσματα που βγάζουμε δεν είναι ασφαλή, ούτε και οι αποφάσεις μας, πόσω μάλλον οι αντιδράσεις μας. Το κλειδί είναι να κατανοήσουμε το φόβο μας. Να προσπαθήσουμε να τον γνωρίσουμε. Να μάθουμε ποιος είναι στην πραγματικότητα αλλά και τι θέλει να μας πει. Τι φοβάμαι; Γιατί το φοβάμαι; Έχει βάση ο φόβος μου και ποια είναι αυτή ή στηρίζεται σε υποθέσεις; Έχω αξιολογήσει τη βάση, τι θα κάνω με τις υποθέσεις; Μερικά ερωτήματα, που ανοίγουν το δρόμο για να κατανοήσουμε το φόβο μας. Αν ο γονιός δεν κατανοήσει τον πραγματικό του φόβο δεν θα μπορέσει να προετοιμαστεί ο ίδιος πρώτα για το νέο ξεκίνημα του παιδιού του.

Γιατί είναι ανάγκη να το κάνει; Τα παιδιά, όσο μικρά σε ηλικία κι αν είναι, είναι ικανά να αισθανθούν τα συναισθήματά μας και να ανταποκριθούν σε αυτά «ταυτιζόμενα» μαζί μας. Πιο απλά, αν η μαμά είναι στρεσαρισμένη, το ίδιο στρες θα βιώνει και το μωρό της. Αν φοβάται, το ίδιο συναίσθημα θα έχει και το παιδί της. Οι γονείς για τα παιδιά είναι η σταθερή τους βάση. Όταν για κάποιο λόγο αυτή η βάση κλονίζεται, θα κλονιστούν και τα παιδιά. Επιπλέον, όταν η αντίληψη ενός γονέα επηρεάζεται π.χ από το φόβο του, θα επηρεαστούν οι αποφάσεις, τα λόγια και οι πράξεις του. Έτσι, είναι πολύ πιθανό ένα παιδί να αγχωθεί για το νέο ξεκίνημα, γιατί οι γονείς του είναι αγχωμένοι, να μην θέλει να πάει σχολείο, γιατί το μήνυμα που παίρνει από τους αγχωμένους γονείς είναι ότι είναι πολύ πιθανό εκεί κάτι να συμβεί, που να μην του αρέσει κ.α.

Προετοιμάστε το παιδί σας για κάθε νέο του ξεκίνημα, προετοιμάζοντας το «έδαφος» στο οποίο θα «περπατά» αλλά και απευθυνόμενοι στο ίδιο το παιδί. Τα παιδιά έχουν ανάγκη να αισθάνονται ασφαλή για να μπορούν να αναπτυχθούν γνωστικά και συναισθηματικά. Ασφάλεια παρέχουν στα παιδιά οι άνθρωποι, όταν αναγνωρίζουν τις ανάγκες τους και ανταποκρίνονται σε αυτές, όποιες κι αν είναι (βιολογικές, συναισθηματικές, γνωστικές, κοινωνικές). Ασφάλεια παρέχουν στα παιδιά οι πράξεις, οι λέξεις, οι σκέψεις, τα συναισθήματα των ανθρώπων που εκφράζονται μέσα σε πλαίσια αγάπης, φροντίδας, τρυφερότητας, πλήρους αποδοχής και σεβασμού του άλλου, σταθερότητας, συνέπειας αλλά και ευελιξίας, μετά από την έκφραση από την πλευρά του παιδιού κάποιας ανάγκης. Κρατήστε αυτό σαν βάση προετοιμασίας και μην προκαταβάλλετε τις σκέψεις και τα συναισθήματα του παιδιού σας.

Όπως και να έχει, όταν έρθει ένα δυσάρεστο συναίσθημα, όταν το παιδί βιώσει ένα συναίσθημα, που δεν μπορεί να διαχειριστεί, καλώς να έρθει! Αφήστε τα συναισθήματα να κυλήσουν σαν δάκρυα, που δεν μπορείς και δεν πρέπει να τα εμποδίσεις να βγουν, αντίθετα οφείλεις να τα ενθαρρύνεις να βγουν. Μείνετε δίπλα όσο αυτά κυλούν με ανοιχτή αγκαλιά, ανοιχτό και αυθεντικό μυαλό, ανοιχτά αυτιά και ανοιχτή καρδιά. Αφουγκραστείτε και προσπαθήστε να καταλάβετε τι κρύβετε πίσω από τις λέξεις ή πίσω από τις εκφράσεις του προσώπου, του σώματος και τις συμπεριφορές. Το παιδί σας μιλάει ακόμα και όταν δεν το κάνει. Σας καλεί να αποκωδικοποιήσετε. Σας καλεί να συνδεθείτε μαζί του, να συντονιστείτε με τις ανάγκες του.

Δεν θα βοηθήσει η ανησυχία και μάλιστα από μόνη της. Ένας γονιός, που δεν ενδιαφέρεται μόνο για την ομαλή ανάπτυξη του παιδιού του αλλά πιστεύει ότι οφείλει να είναι ενεργός σε αυτή τη διαδικασία θα φρόντιζε να εξασφαλίσει ένα περιβάλλον ασφάλειας για το παιδί του, όπως περιγράφηκε παραπάνω και μετά θα άφηνε τα πράγματα να πάρουν το δρόμο τους. Ότι κι αν έρθει στην πορεία, τότε θα είναι η κατάλληλη ώρα για να το διαχειριστείτε και όχι πριν. Δείτε το κάπως έτσι: Όποια δυσκολία κι αν έρθει, θα είμαι εδώ για το παιδί μου, για να το αντιμετωπίσουμε μαζί, για να μάθουμε μαζί, πώς να εκφραζόμαστε, πώς να επεξεργαζόμαστε αυτό που εκφράζουμε, ώστε να το κατανοήσουμε και να μάθουμε από αυτό. Τίποτα δεν είναι αδύνατο, τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο, όταν είμαστε δύο ή και περισσότεροι, αν εσείς το επιλέξετε.

Δημοσιεύτηκε στις 8/7/2015 στο www.singleparent.gr

Όταν η συναισθηματική έκφραση των παιδιών παραμερίζεται

«Μαμά, ο Γιώργος με χτύπησε!» Ο μικρός Ανδρέας πηγαίνει με βήμα γοργό στη μητέρα του. Κλαίει γοερά και είναι εμφανώς αναστατωμένος. Η μητέρα σηκώνεται και λέει: «Τι έπαθες;». Και ο Ανδρέας απαντά: «Με χτύπησε ο Γιώργος στο πόδι μου», ενώ συνεχίζει να κλαίει δυνατά. «Δεν πειράζει, ήταν πάνω στο παιχνίδι!», λέει η μαμά, μα ο Ανδρέας δεν ανακουφίζεται και δεν σταματά στιγμή να κλαίει. Έχει κοκκινίσει και κάτι δείχνει να περιμένει. Η μαμά του Γιώργου σηκώνεται και ρωτά τι συνέβη. Όμως η μητέρα του Ανδρέα την καθησυχάζει λέγοντας, ότι δεν συνέβη κάτι σπουδαίο. Ο Ανδρέας συνεχίζει να κλαίει στραμμένος στη μαμά του. Συνεχίζει να περιμένει κάτι. «Δεν έγινε τίποτα Ανδρέα μου, πήγαινε να συνεχίσεις το παιχνίδι». Ώσπου παρεμβαίνει κάποιος από την παρέα και με παιχνιδιάρικο τρόπο τραβά την προσοχή του Ανδρέα. Αρχικά δεν δείχνει να ανακουφίζεται γιατί το κλάμα συνεχίζεται, όμως εκείνος παίρνει το παιδί αγκαλιά και επιμένει να κάνει «παλαβωμάρες». Ο Ανδρέας σταματά να κλαίει και βάζει τα γέλια. Σύντομα είναι έτοιμος πάλι για παιχνίδι.

Τι είναι αυτό που περίμενε ο Ανδρέας από τη μαμά του; Τι τελικά έκανε τον Ανδρέα να συνεχίσει το παιχνίδι του; Τι μας κάνει να μην ανταποκρινόμαστε στις ανάγκες ενός εμφανώς αναστατωμένου παιδιού;

Πράγματι ο Γιώργος χτύπησε τον Ανδρέα «πάνω στο παιχνίδι». Πράγματι ο Γιώργος δεν είχε κακή πρόθεση. Πράγματι το χτύπημα δεν ήταν σοβαρό. Όμως το χτύπημα στο πόδι του Γιώργου συνέβη. Τι έχει τελικά περισσότερο σημασία για το ίδιο το παιδί; Το αν συνέβη; Το πόσο αντικειμενικά σοβαρό, ήταν αυτό που συνέβη; Ή το πώς βίωσε το ίδιο το παιδί αυτό που συνέβη; Ως γονείς και μη δίνουμε σίγουρα σημασία στα δύο πρώτα. Ελέγχουμε τι συνέβη στην πραγματικότητα και έπειτα αξιολογούμε τη σπουδαιότητά του, για να είμαστε σίγουροι για τη σωματική ακεραιότητα του παιδιού. Ξεχνάμε όμως πολλές φορές το τρίτο. Ξεχνάμε να δώσουμε προσοχή, να αξιολογήσουμε, να κατανοήσουμε αυτό, που βίωσε το παιδί. Δίνουμε προσοχή στην «αντικειμενική» πραγματικότητα και λιγότερο σημασία στην «υποκειμενική» πραγματικότητα του παιδιού, στο βίωμά του μέσα από τα δικά του μάτια. Γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί ασχολούμαστε περισσότερο με τη σωματική ακεραιότητα των παιδιών στο παιχνίδι και πολύ πιο σπάνια με τη συναισθηματική τους;

Πιθανές λανθασμένες αντιλήψεις:

> «Όταν χτυπάμε «πάνω στο παιχνίδι» δεν έγινε και τίποτα». Η αλήθεια είναι, πως κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού μπορεί κάποιο παιδάκι να χτυπήσει από τυχαίους παράγοντες, από παράγοντες, που δεν σχετίζονται σε καμία περίπτωση με την πρόθεση κάποιου παιδιού να χτυπήσει κάποιο άλλο (φυσικά όχι πάντα). Ε και;! Μήπως αυτό σημαίνει, πως τελικά το παιδί δεν χτυπήθηκε; Σκεφτείτε, πώς θα αισθανόσασταν, αν σας χτυπούσαν στο γραφείο χωρίς πρόθεση, ενώ κάποιος μετακινούσε με δύναμη μια τροχήλατη συρταριέρα ακριβώς πάνω στο πόδι σας. Θα αισθανόσασταν για αρχή πόνο, πιθανά στη συνέχεια θυμό για την απροσεξία και σίγουρα κάτι θα περιμένατε από κάποιον. Τι είναι αυτό;

> «Η μητέρα του άλλου παιδιού θα παρεξηγηθεί». Φοβόμαστε ότι αν δώσουμε συνέχεια, θα φαίνεται σα να έχει γίνει μεγάλο θέμα και η μητέρα του άλλου παιδιού θα δυσαρεστηθεί. Αυτό δεν το θέλουμε. Είναι φίλη μου και δεν θέλω να αισθανθεί άσχημα. Αποφεύγω τις συγκρούσεις με ανθρώπους, που αγαπώ, γιατί φοβάμαι ότι θα τους χάσω. Δεν τη γνωρίζω και φοβάμαι μήπως έρθουμε σε αντιπαράθεση. Άλλωστε δεν είναι κομψό να τσακωνόμαστε για τα παιδιά. Τι θα πουν για μένα; Και άλλες τέτοιες δυσλειτουργικές σκέψεις, που δείχνουν ότι δυσκολευόμαστε να αυτορρυθμιστούμε, να ρυθμίσουμε δηλαδή δικές μας σκέψεις και συναισθήματα και που μας εμποδίζουν από το να ανταποκριθούμε στο κάλεσμα του παιδιού μας. Σκεφτείτε. Ακόμα κι αν για κάποιο λόγο, που δεν ξέρετε, η μητέρα του άλλου παιδιού δυσαρεστηθεί μαζί σας, θα έχει δίκιο; Θα έχει δίκιο να δυσαρεστείται από τη διάρκεια και τον τρόπο με τον οποίο έχετε επιλέξει να ασχοληθείτε με το παιδί σας; Τι σχέση έχει ο τρόπος που επικοινωνείτε με το παιδί σας με την άλλη μητέρα; Κι ακόμα αναρωτηθείτε: Ποια είναι η προτεραιότητά σας; Το παιδί σας, οι σκέψεις και τα συναισθήματα της άλλης μητέρας ή οι δικές σας σκέψεις και συναισθήματα για τις σκέψεις και τα συναισθήματα της άλλης μητέρας; Ποιου βίωμα έχει για εσάς σημασία εκείνη τη στιγμή; Το δικό σας, της άλλης μητέρας (για το οποίο φυσικά δεν μπορείτε να είστε σίγουρη αλλά και υπεύθυνη) ή του παιδιού σας;

> «Δεν δίνω πολλή σημασία στα κλάματα και τα παράπονα, γιατί αυτά δείχνουν αδυναμία».  Είναι κοινή μεταξύ γονέων η αντίληψη, ότι το κλάμα και τα συνεχή παράπονα, που εκφράζονται, όταν τα παιδιά έρχονται αντιμέτωπα με δυσκολίες, στην προκείμενη περίπτωση μετά από το χτύπημα του Ανδρέα, αποτελούν ένδειξη αδυναμίας του παιδιού. Η αδυναμία δεν είναι αρεστή. Κάποιοι γονείς λοιπόν επιλέγουν να κάνουν το παιδί τους πιο δυνατό δείχνοντας αδιαφορία στο κλάμα και τα συνεχή παράπονα του παιδιού. «Έλα, μην κλαις τώρα! Δεν είπαμε ότι δεν κλαίμε; Πήγαινε συνέχισε το παιχνίδι σου! Σταμάτα να κλαις, τα άλλα παιδιά θα σε κοροϊδεύουν…». Με τα λόγια και τις πράξεις τους, απαγορεύουν στο παιδί να εκφράζει το συναίσθημά του, να εκφράσει μια ανάγκη του, ενώ παράλληλα του μαθαίνουν να ντρέπεται για αυτά, που αισθάνεται αλλά και για τον τρόπο, που τα εκφράζει.

Δείτε το κάπως έτσι: Πράγματι το παιδί, που παραπονιέται, το παιδί, που κλαίει εκφράζει μια αδυναμία. Την αδυναμία του να διαχειριστεί μια κατάσταση, τη συμπεριφορά κάποιου ή τη δική του, τα συναισθήματά του, τις σκέψεις του. Τι μαθαίνει ένας γονέας στο παιδί του, όταν δεν το αφήνει να εκφράσει την ανάγκη του, αναφέρθηκε παραπάνω. Εκείνος όμως, που θα προσέξει το παιδί του, θα το ακούσει, θα το κατανοήσει, θα το σεβαστεί, θα το αποδεχθεί και θα το νιώσει είναι αυτός, που στην πραγματικότητα με κάθε αφορμή χτίζει βήμα-βήμα μέσα σε μια σχέση εμπιστοσύνης τη συναισθηματική νοημοσύνη του παιδιού του. Είναι εκείνος, που θα του δώσει μέσω της ενσυναίσθησης (κατανοώ όσα μου λες, αισθάνομαι όσα αισθάνεσαι, έχεις δίκιο, σε ευχαριστώ που το μοιράστηκες μαζί μου, θα είμαι εδώ για σένα κάθε φορά) τα εφόδια, για να διαχειριστεί το παιδί την επόμενη φορά μια δυσκολία της ζωής, τη συμπεριφορά κάποιου, που το «προσβάλλει», τις σκέψεις και τα συναισθήματά του με τρόπο ιδανικό για εκείνο. Ποια άλλωστε είναι η κύρια πηγή μάθησης για το παιδί; Οι γονείς του.

Γιατί λοιπόν οι γονείς αποφεύγουν αυτή τους την ευθύνη; Γιατί έχουν κι εκείνοι μια δυσκολία να δουν, ότι τα δυσάρεστα συναισθήματα και η έκφρασή τους είναι κι αυτά καλά. Έχουν ένα πολύ καλό λόγο να υπάρχουν. Έχουν δυσκολία να έρθουν σε επαφή με αυτά, συνήθως αντιστέκονται ή αισθάνονται π.χ δυσφορία, που αισθάνονται δυσφορία. Πώς λοιπόν θα μπορέσει ένας γονέας να δει κάθε συναίσθημα, που εκφράζει το παιδί του, σαν κάτι καλό, όταν ο ίδιος δεν έχει καλή σχέση με τα δικά του συναισθήματα, δεν τα θεωρεί καλοδεχούμενα;

Ο μικρός Ανδρέας έτρεξε στη μαμά του για βοήθεια. Δεν ζητούσε τίποτα περισσότερο από αυτό, που θέλουμε όλοι στην καθημερινή μας επαφή με τους ανθρώπους σημαντικούς και μη για εμάς. Δεν ζητούσε τίποτε περισσότερο και φυσικά τίποτα λιγότερο από το να τον καταλάβει η μαμά του. «Μαμά, κατάλαβέ με! Αισθάνομαι πόνο! Κάποιος με χτύπησε και αυτό είναι κάτι, που δεν το ήθελα.Δεν θέλω να χτυπάω, δεν θέλω να με χτυπάνε, γιατί πονάω στο σώμα μου. Πονάω όμως και μέσα μου βαθιά. Νιώθω αδικημένος!Γιατί να συμβεί αυτό σε μένα! Ξέρω ότι δεν ήθελε να με χτυπήσει, όμως συνεχίζω να πονάω και μέσα και έξω! Ο Ανδρέας δεν είχε τα λόγια να εκφράσει αυτά που ένιωθε, ούτε τον τρόπο να τα διαχειριστεί. Με τη λογική καταλάβαινε ότι το άλλο παιδάκι δεν είχε πρόθεση να τον χτυπήσει. Η λογική του όμως δεν μπορούσε να καταλαγιάσει μέσα του τον πόνο, τη θλίψη, την αδικία που ένιωθε. Ο Ανδρέας δεν ήξερε τον τρόπο, να διαχειριστεί τα συναισθήματά του. Έψαχνε τη μητέρα του. Αναζήτησε βοήθεια μέσα στη σχέση με τον πιο σημαντικό άνθρωπο στη ζωή του. Αναζήτησε κατανόηση και αποδοχή μέσα σε μια σχέση άνευ όρων αγάπης. Αυτό άλλωστε δεν σημαίνει σχετίζομαι; Κατανοώ τον άλλο, την ύπαρξή του, την ουσία του και αυτό αποδέχομαι. Η αγκαλιά, που πήρε από το μέλος της παρέας, τον ανακούφισε. Φαίνεται ότι με κάποιο τρόπο εκείνος κατάφερε να συγχρονιστεί με την ανάγκη του παιδιού. Η αγκαλιά ήταν γι’αυτό η κατανόηση και η αποδοχή, που ζητούσε για να μπορέσει να συνεχίσει. Είναι όμως αρκετό;

Όχι. Τα παιδιά έχουν ανάγκη, για να αναπτύσσονται φυσιολογικά για εκείνα, να έχουν μια σταθερή σχέση εμπιστοσύνης με έναν τουλάχιστο γονέα, που θα φροντίζει να είναι συγχρονισμένος με τις συναισθηματικές ανάγκες του παιδιού και θα τις καλύπτει. Στη συγκεκριμένη περίπτωση η μητέρα πρόδωσε στα μάτια του παιδιού της τη σχέση εμπιστοσύνης που έχουν, γιατί δεν κατανόησε την ανάγκη που της εξέφραζε, την ανάγκη του να το βοηθήσει να ρυθμίσει τα συναισθήματά του, να επεξεργαστεί και να κατανοήσει την πραγματικότητα, που μόλις βίωσε (και να τη φέρει ίσως στις σωστές της διαστάσεις), την ανάγκη του να μάθει από αυτό που έγινε, ώστε αυτή η εμπειρία να λειτουργήσει θετικά για αυτό.

Καλωσορίστε λοιπόν κάθε συναίσθημα! Πείτε του σε ευχαριστώ που ήρθες! Θα μάθω από εσένα…Μην αντιστέκεστε!

Η «νέα σύντροφος» και η σχέση της με τα παιδιά

Προσπαθούμε, όχι άδικα, να δείξουμε κατανόηση γράφοντας για τη μητέρα, που μεγαλώνει μόνη τα παιδιά της. Δίνουμε βαρύτητα στις δυσκολίες, που περνά, τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς της. Λίγο χρόνο όμως περνάμε σκεπτόμενοι αντίστοιχες δυσκολίες, ανησυχίες και προβληματισμούς, που μπορεί να έχει η νέα σύντροφος του πατέρα, που μεγαλώνει από κοινού τα παιδιά του με τη μητέρα τους. Εκείνη συχνά βρίσκεται στο περιθώριο. Συμμετέχει στο μεγάλωμα των παιδιών μιας και ζει με το πατέρα, αλλά πάντα στη σκιά των γονέων. Δεν απολαμβάνει τη χαρά, που σου δίνει το μεγάλωμα των παιδιών, γιατί δεν αισθάνεται πως ανήκει στην οικογένεια. Οι ισορροπίες είναι δύσκολες, οι σχέσεις πολύπλοκες και εκείνη αισθάνεται, πως προσπαθεί μόνη. Πώς το διαχειριζόμαστε;

«Σεβόμενη τους κανόνες της μητέρας, σέβεστε αυτή και τα παιδιά». Η σχέση με τα παιδιά ξεκινά και ζείτε μαζί εξαρχής κάτω από συγκεκριμένους περιορισμούς. Οφείλετε να ακολουθείτε τους κανόνες, που έχει θέσει η μητέρα των παιδιών. Οι κανόνες, που περιλαμβάνουν και το πρόγραμμα των παιδιών, υπάρχουν από τη στιγμή της γέννησης τους και έχουν ουσία και συγκεκριμένο περιεχόμενο. Δίνουν στα παιδιά τη σταθερότητα, που τόσο έχουν ανάγκη, με αποτέλεσμα να νιώθουν ασφάλεια. Οι «κανόνες» έχουν οριστεί με βάση τις ανάγκες των παιδιών και όχι της μαμάς. «Χτίστηκαν» σταδιακά, κατά τη διάρκεια μιας αναπτυσσόμενης σχέσης εμπιστοσύνης της μητέρας με τα παιδιά. Η μητέρα αλλά και οποιοσδήποτε άλλος, αν θέλει να διατηρήσει αυτή τη σχέση, οφείλει να σέβεται τους «κανόνες», γιατί έτσι σέβεται τα παιδιά. Σεβόμενη τους «κανόνες», άρα καλύπτοντας τις ανάγκες των παιδιών της, εκφράζει την άνευ όρων αγάπη της, την πλήρη αποδοχή της, τη φροντίδα και την προσοχή της στα παιδιά. Αν εσείς, που είστε η νέα σύντροφος του πατέρα, ακολουθήσετε τους κανόνες, θα εκφράσετε στα παιδιά, ότι και η μαμά τους. Αυτό δεν είναι το μέλημά σας; Να δημιουργήσετε κι εσείς με τη σειρά σας μια σταθερή σχέση εμπιστοσύνης με τα παιδιά. Ναι, είναι δύσκολο. Μην νομίσετε, ότι το «χτίσιμο» αυτής της σχέσης, που διαρκώς αναπτύσσεται, ήταν ή είναι λιγότερο δύσκολο και για τη μαμά τους. Παράλληλα, μην ξεχνάτε ότι οι «κανόνες» δημιουργήθηκαν μέσα από τη σχέση μητέρας-παιδιών. Άρα σεβόμενη τους «κανόνες», ουσιαστικά σέβεστε την ίδια τη σχέση αλλά και τη μαμά, με πολύ θετικές συνέπειες για το «χτίσιμο» της δικής σας σχέσης με τα παιδιά. Για να τα καταφέρετε, φυσικά, οι «κανόνες» πρέπει να είναι σε όλους ξεκάθαροι. Φροντίστε το λοιπόν, σε συνεργασία με τον πατέρα και τη μητέρα των παιδιών.

«Η σχέση μου με τα παιδιά». Επενδύστε στη σχέση σας με τα παιδιά. Επικεντρωθείτε στα παιδιά με αυθεντικότητα. Μην ψάχνετε να βρείτε κόλπα για να τα προσεγγίσετε. Κάθε σχέση, για να δημιουργηθεί και να σταθεροποιηθεί θέλει να είμαστε ανοιχτοί και διαθέσιμοι, να έχουμε χρόνο, να παρατηρούμε πολύ, να ακούμε περισσότερο, να παρεμβαίνουμε λιγότερο, να ανταποκρινόμαστε άμεσα και κατάλληλα, όταν υπάρχει ανάγκη. Η εμπιστοσύνη θα κερδηθεί σταδιακά, όταν θα αρχίσετε να συγχρονίζεστε με τις ανάγκες των παιδιών. Συγχρονίζομαι με ένα παιδί σημαίνει κατανοώ αυτό, που μου εκφράζει με λόγια, πράξεις ή συναισθήματα, κατανοώ δηλαδή την ανάγκη του, αυτό που μου ζητά, αυτό που πραγματικά θέλει από εμένα και ανταποκρίνομαι με τέτοιο τρόπο, ώστε τελικά αυτή η ανάγκη να καλύπτεται. Το παιδί βιώνει πολύ θετικά συναισθήματα, μετά την κάλυψη της ανάγκης και εγώ χαίρομαι με τη σειρά μου, που το παιδί αισθάνεται ικανοποίηση, ανακούφιση, χαρά, ηρεμία (ανάλογα με την αρχική ανάγκη). Και οι δύο έχουμε τη χαρά να μοιραζόμαστε ένα υπέροχο συναίσθημα, πράγμα, που λειτουργεί ως κίνητρο για εμένα, να παραμείνω συγχρονισμένη/ος με το παιδί, ενώ παράλληλα η μεταξύ μας σχέση σταθεροποιείται, αφού το παιδί έχει έναν ακόμα λόγο να μου έχει εμπιστοσύνη, ότι θα είμαι εκεί, όταν με χρειάζεται. Ο συγχρονισμός με τα παιδιά απαιτεί χρόνο, «ανοιχτές» κεραίες και «ανοιχτές αγκαλιές» από εσάς. Δείξτε τους αγάπη παρατηρώντας τα προσεκτικά και δεν θα χάσετε!

«Εκπαιδευτείτε στην ενσυναίσθηση». Το πιο ισχυρό όπλο, που έχετε στη φαρέτρα σας, για να μπορέσετε να συγχρονιστείτε με τα παιδιά του συντρόφου σας, ώστε να δημιουργήστε έναν σταθερό δεσμό μαζί τους, είναι η ενσυναίσθηση. Δείχνω ενσυναίσθηση σημαίνει κατανοώ σε βάθος τα λόγια, τις συμπεριφορές, τα συναισθήματα του άλλου χρησιμοποιώντας τα δικά του μάτια. Κατανοώ αυτό, που κρύβεται πίσω από τις λέξεις, τη συμπεριφορά και τα συναισθήματα. Δεν μένω σε αυτό, που ακούω ή βλέπω. Δεν βγάζω συμπεράσματα βασιζόμενη/ος στις δικές μου υποθέσεις. Βλέπω, αντιλαμβάνομαι αυτό, που εκείνος βλέπει ή αντιλαμβάνεται, χρησιμοποιώντας τα δικά του μάτια ή την δική του αντίληψη. Αποφύγετε λοιπόν να λέτε «ξέρω». Προτιμήστε το «θέλω να μάθω».  Πίσω από μια συμπεριφορά ή ένα συναίσθημα του παιδιού, που σας προκαλεί δυσφορία, πάντα κρύβεται κάτι, που καλείστε να το κατανοήσετε, ώστε να κατανοήσετε το ίδιο το παιδί. Παραμερίστε τις δικές σας πιθανές δυσάρεστες σκέψεις ή συναισθήματα και επικεντρωθείτε στο παιδί. «Το παιδί έχει πάντα δίκιο». Έχετε αυτό στο μυαλό σας, όταν είστε αντιμέτωπη με μια δύσκολη συμπεριφορά του παιδιού. «Εφόσον το παιδί έχει δίκιο, πρέπει να ψάξω να το βρω. Ποιο είναι το δίκιο του. Τι θέλει να μου πει στην πραγματικότητα και για ποιο λόγο;» . Έτσι θα δείξετε ενσυναίσθηση. Ενσυναίσθηση, φυσικά, δεν δείχνουμε μόνο για τα δύσκολα. Ενσυναίσθηση δείχνουμε κάθε φορά, που ζητά από εμάς προσοχή. Κάθε φορά, που για κάποιο λόγο είναι χαρούμενο ή ενθουσιασμένο ή ικανοποιημένο. Δείχνοντας ενσυναίσθηση, κατανοώντας την ανάγκη, που εκφράζει το παιδί, θα είστε πιο σίγουρη ότι ανταποκρίνεστε κατάλληλα στις ανάγκες του. Το αποτέλεσμα θα είναι μια πιο σταθερή σχέση με το παιδί.

«Ο ρόλος του πατέρα». Ο ρόλος του πατέρα είναι σπουδαίος. Είναι ο ενδιάμεσος κρίκος, που ενώνει τα παιδιά με τη νέα σύντροφο. Θέλει όμως να το κάνει; Ξέρει τη σπουδαιότητα του να έχουν τα παιδιά μια καλή σχέση με τη νέα σύντροφο; Δείχνει σεβασμό στη νέα σύντροφο και μπροστά στα παιδιά, ώστε να κατανοήσουν κι εκείνα το ρόλο, που παίζει στη ζωή του; Αφήνει περιθώρια στη νέα σύντροφο να αναπτύξει κι εκείνη σχέση με τα παιδιά ή συνεχώς περιορίζει τη δράση της; Ποια είναι η δική του σχέση με τα παιδιά; Ξέρει, αν έχουν κατανοήσει τα παιδιά τη σχέση, που θα έχει πλέον με τη μαμά τους; Έχει ασχοληθεί με τα πιθανά δυσάρεστα συναισθήματα των παιδιών για τη νέα κατάσταση; Ερωτήματα καίριας σημασίας στα οποία αν ο πατέρας δεν δώσει «απαντήσεις», θα υπονομεύει έστω και άθελά του, την προσπάθειά σας να βρείτε τις ισορροπίες σας και να δημιουργήσετε σχέση με τα παιδιά.

Μην αγωνιάτε να γίνετε αποδεκτή στην οικογένεια. Πέφτετε σε παγίδα. Το άγχος σας θα λειτουργήσει αρνητικά στην πρόθεσή σας να δημιουργήσετε δεσμούς με τα παιδιά.  Λειτουργήστε περισσότερο με το «είμαι», παρά με το «θέλω να γίνω». Να είστε λοιπόν αυθεντική, ανεπηρέαστη από αντιλήψεις, που σας μπλοκάρουν δημιουργώντας σας δυσάρεστα συναισθήματα. Επικεντρωθείτε στα παιδιά. Παρατηρήστε τα, κατανοήστε τα, να ανταποκρίνεστε στις ανάγκες τους.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο www.singleparent.gr

Σελίδα 1 από 512345