Please ensure Javascript is enabled for purposes of website accessibility αγχος Archives - Φύσσα Έφη

TAG: αγχος

Ό τι θα έπρεπε να γνωρίζει κάθε μονογονέας… και κάθε γονιός

Η Μαρία- Ελένη είναι τώρα μόνη της στο δωμάτιο του μαιευτηρίου. Γέννησε χθες και για πρώτη φορά μετά τη γέννηση της κόρης της, μετά τα δάκρυα των γονιών της, την ανείπωτη χαρά της αδελφής της, που όλοι αντίκριζαν το μωρό της, μετά τη δική της ανακούφιση που όλα πήγαν καλά, έρχεται σε επαφή με τη σκέψη της. Είναι μόνη της. Θα μεγαλώσει αυτό το παιδί, που βλέπει πια στο πλάι της, μόνη της. Νιώθει αμφιθυμικά. Από τη μια, παλεύει καιρό με τις σκέψεις της αλλά και με τους ανθρώπους γύρω της για το πώς είναι δυνατό να μεγαλώσει μόνη της αυτό το μωρό, πώς είναι δυνατό να καταφέρει μόνη της να ξεπεράσει τις δυσκολίες, που προκύπτουν έτσι κι αλλιώς σε όλες τις οικογένειες, πόσω μάλλον σε αυτή που μόλις δημιουργήθηκε, πώς είναι δυνατόν να αντέξει μόνη της όλο το βάρος. Από την άλλη όμως αισθάνεται κάτι καινούργιο. Κάτι που δεν φανταζόταν ότι θα αισθανθεί. Κάτι που καιρό είχε να αισθανθεί. Αρχίζει να αισθάνεται ικανή, δυνατή. Αρχίζει να πιστεύει πως θα τα καταφέρει. Θα τα καταφέρει, όπως ακριβώς κατάφερε να φέρει σε πέρας την αποστολή της, τη γέννηση της κόρης της.

Τα συναισθήματα τις πρώτες μέρες διαδέχονται το ένα το άλλο. Τις περισσότερες φορές είναι αντιφατικά μεταξύ τους και η έντασή τους, που αυξομειώνεται συνεχώς, μπορεί να σε ζαλίσει. Μην αποφεύγεις τίποτα όμως. Καθένα έχει κάτι να σου πει, κάτι έχει να σου μάθει. Μην αντισταθείς στιγμή. Απλά βίωσέ τα σε όλο τους το βάθος. Είτε σε κάνουν να αισθάνεσαι καλά, είτε όχι. Αν σε δυσκολεύουν, μην προσπαθήσεις να τα αλλάξεις, δεν θα τα καταφέρεις. Εκείνα θα σε αλλάξουν, αν το θελήσεις. Όχι με τρόπο μαγικό, όχι γρήγορα και εύκολα. Άφησε τον εαυτό σου ελεύθερο να βιώσει τα πράγματα, όπως έρχονται. Βούτηξε μέσα σου και ρίξε φως σε ότι είναι σκοτεινό. Θα χρειαστείς χρόνο, προσωπική προσπάθεια και επιμονή ακόμα και όταν δεν βιώνεις μέσα σου τα αποτελέσματα της «δουλειάς» σου, όσο γρήγορα θα το ήθελες. Αν το κάνεις, αν δεν αντισταθείς, αν αφήσεις τον εαυτό σου να αισθανθεί ό τι έρχεται, του δώσεις την ευκαιρία να ωριμάσει μέσα σου, ώστε να το κατανοήσεις, αυτό θα σε μεταμορφώσει στον άνθρωπο, που μπορεί να απολαύσει τη ζωή του, που αισθάνεται άνετα με αυτό που είναι, που μπορεί να αποδεχτεί αυτό που βιώνει, όπως ακριβώς είναι, ότι κι αν είναι, δύσκολο ή εύκολο δεν έχει σημασία.

Για καμία μητέρα δεν είναι εύκολο να γίνεται για πρώτη φορά μητέρα. Λίγες είναι αυτές που πλημμυρίζουν μόνο φως και όμορφα συναισθήματα. Λίγες είναι αυτές που ερωτεύονται με την πρώτη ματιά το μωρό τους. Λίγες είναι αυτές που έχουν την ιδανική για εκείνες εγκυμοσύνη και γέννα. Οι περισσότερες γεννούν και δεν τολμούν να παραδεχτούν σε κανένα πόσο στρες είχαν που κουβαλούσαν μέσα τους ένα παιδί, ειδικά τους τελευταίους μήνες της εγκυμοσύνης τους, δεν τολμούν να πουν πόσο δύσκολος ήταν για εκείνες ο τοκετός, γιατί δεν έγινε, όπως επιθυμούσαν, μέσα σε χώρο, που θα ένιωθαν ασφάλεια, με ανθρώπους τους οποίους θα εμπιστεύονταν πλήρως, ότι θα έκαναν ότι είναι δυνατό για φροντίσουν εκείνες και το μωρό τους, που θα σεβόντουσαν τις επιθυμίες τους και εκείνες ως οντότητες που μπορούν να αποφασίσουν για τον εαυτό τους. Δεν τολμούν να το παραδεχτούν γιατί δεν πρέπει, γιατί δεν έχουν το δικαίωμα, γιατί θα ήταν αχάριστες. «Έλα καλέ! Τώρα που γέννησες το παιδί σου και είναι υγιές, τι νόημα έχουν όλα αυτά;».

Για καμία μητέρα δεν είναι εύκολο να είναι μητέρα. Από την πρώτη στιγμή έρχεται αντιμέτωπη με διλήμματα. Να κάνω αυτό ή το άλλο; Η μαμά μού είπε…, η ξαδέλφη μου, η θεία μου, μια φίλη μιας καλής μου φίλης… Και δεν τελειώνει ποτέ. Κάθε μητέρα κουβαλά το δικό της φορτίο, έχει τα δικά της βιώματα ως παιδί, που έρχονται τώρα και της χτυπούν την πόρτα με κάθε ευκαιρία. Και εκείνη, αν δεν το αντιλαμβάνεται έτσι, νομίζει πως αυτό που βλέπει στο παιδί της είναι δικό του και όχι δικό της, που την καλεί να το δει, να το αναγνωρίσει, να θυμώσει, να κλάψει γι’αυτό, να το αποδεχθεί ως έχει και να προχωρήσει χωρίς να το κουβαλά, αλλά με βάση το ποια είναι τώρα, αυθεντικά. «Από μωρό πρέπει να μαθαίνει κάποια πράγματα». «Το μωρό πρέπει να έχει πρόγραμμα». «Είσαι πολύ γκρινιάρης το ξέρεις;». «Δεν με αφήνει ποτέ σε ησυχία». Δηλώσεις γονέων για τα παιδιά τους που λίγη εώς καθόλου σχέση έχουν με την πραγματικότητα αλλά και την πραγματικότητα που βιώνουν τα παιδιά τους. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι η συμπεριφορά των παιδιών αποτελεί το ερέθισμα για να φέρουν στο φως τις δικές τους ανάγκες ως παιδιά, που δεν καλύφθηκαν ποτέ από τους δικούς τους γονείς, πράγμα για το οποίο πληγώθηκαν βαθιά και το φέρουν μαζί τους ως σήμερα αντικατροπτίζοντάς το στα παιδιά τους. Αν αυτό το αγνοείς, το πιο πιθανό είναι να χαθείς στο χάος που σου προσφέρουν τα διλήμματα. Αν αφυπνιστείς, θα έχεις τη δυνατότητα να μην μεταφέρεις τις δικές σου πληγές (παλιές και νέες) στο μεγάλωμα των παιδιών σου.

Πού πηγαίνει όλο αυτό;

Οι μητέρες που μεγαλώνουν τα παιδιά τους χωρίς τον πατέρα τους είναι πολύ πιθανό να αντιμετωπίσουν δυσκολίες λόγω του περιβάλλοντος στο οποίο μεγαλώνουν τα παιδιά. Ένα περιβάλλον γεμάτο στερεότυπα, τα οποία οι περισσότεροι χρησιμοποιούμε ως εύκολη λύση. Δεν έχουμε το χρόνο, τη διάθεση αλλά περισσότερο κατά τη γνώμη μου τη δύναμη, να έρθουμε σε επαφή με τον εαυτό μας, την ουσία μας και να σκεφτούμε αυθεντικά, αφού πρώτα κάνουμε ένα ταξίδι στις πληγές μας. Οι περισσότεροι από εμάς δεν σκεφτόμαστε αυθεντικά αλλά καταφεύγουμε συχνότατα σε στερεότυπα για να κατανοήσουμε κάποιον ή κάτι. Αυτή λοιπόν είναι μια δυσκολία που έρχεται από το εξωτερικό περιβάλλον και η οποία αντιμετωπίζεται μόνο αν εμείς παραμείνουμε αυθεντικοί στην ουσία μας, σε επαφή με τον αυθεντικό εαυτό μας. Τι γίνεται λοιπόν με το εσωτερικό μας «περιβάλλον»;

Όλες οι μητέρες αντιμετωπίζουν δυσκολίες είτε μεγαλώνουν το παιδί τους με τον σύντροφο και πατέρα τους είτε όχι. Και αυτό γιατί η πραγματική δυσκολία είναι το πώς θα παραμείνουμε αυθεντικοί. Πώς θα μπορέσουμε να ζούμε και να μεγαλώνουμε τα παιδιά μας, παραμένοντας πάντα κοντά στην ουσία μας και όχι ακούγοντας λόγια, συμβουλές, παραινέσεις, επιθυμίες, ανάγκες άλλων. Εσύ που φοβάσαι το αύριο. Εσύ που φοβάσαι να μεγαλώσεις μόνη το παιδί σου. Συγκέντρωσε όλη τη δική σου ενέργεια αλλά και αυτή που σου δίνεται από τους αγαπημένους σου. Αξιοποίησε τη δύναμη που σου έχει δώσει η φύση. Τη δύναμη να μπορείς και να θέλεις να μεγαλώσεις το παιδί σου. Αυτή τη δύναμη την έχεις από τη στιγμή που έγινες μητέρα. Χρησιμοποίησε αυτή την ενέργεια για να είσαι πάντα σε επαφή με τον εαυτό σου και τις ανάγκες του, ώστε να μπορείς αυθεντικά να μεγαλώνεις το παιδί αλλά κυρίως τη σχέση που θα έχεις μαζί του.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο www.singleparent.gr

 

«Δεν θέλω να σε αποχωριστώ!»Διακοπές με τον άλλο γονιό

Η ώρα των διακοπών για το παιδί σας φτάνει και μάλιστα η ώρα των διακοπών με το γονιό, που δεν έχει την επιμέλειά του. Αν και υπό φυσιολογικές συνθήκες οι διακοπές φέρνουν χαρά σε όλα τα μέλη της οικογένειας, στη συγκεκριμένη περίπτωση είτε ο γονιός, που έχει την επιμέλεια είτε το παιδί, δεν διακατέχονται από αυτό το συναίσθημα. Αντίθετα, είτε ο ένας είτε ο άλλος είτε και οι δύο διακατέχονται από συναισθήματα άγχους και φόβου. Η μητέρα ή ο πατέρας (όποιος έχει την επιμέλεια του παιδιού) δυσκολεύεται να αποχωριστεί το παιδί ή και το παιδί το ίδιο. Γιατί μπορεί να συμβαίνει αυτό και πώς θα το διαχειριστώ;

Τι φόβους μπορεί να έχει ο γονιός, που έχει την επιμέλεια.

> Φοβάμαι ότι θα του λείπω.

> Φοβάμαι ότι θα είναι λυπημένο.

> Φοβάμαι μήπως στην πραγματικότητα το «χάσω»(συναισθηματικά).

> Φοβάμαι ότι δεν θα με αγαπάει πια.

> Φοβάμαι ότι θα αγαπήσει περισσότερο τον άλλο γονιό.

Το κλειδί της διαχείρισης αυτών των φόβων είναι η βαθιά κατανόησή τους. Δείτε τους κατάματα και ρωτήστε τον εαυτό σας, γιατί. Π.χ: «Γιατί φοβάμαι ότι το παιδί μου θα είναι λυπημένο; Από που πηγάζει αυτός ο φόβος; Έχω συγκεκριμένα δεδομένα; Έχει υπάρξει ξανά λυπημένο σε παρόμοια κατάσταση και γιατί τότε; Έφταιγε το περιβάλλον, ο άλλος γονιός ή μήπως εγώ που επίσης ήμουν λυπημένη/ος; Η λύπη είναι ένα φυσιολογικό ή μη φυσιολογικό συναίσθημα; Έχω δικαίωμα να λυπάμαι ή όχι; Φοβάμαι περισσότερο τη λύπη, μήπως λυπηθεί ή να μην λυπηθεί ή να την αντιμετωπίσω; Τι κάνει συνήθως ο άλλος γονιός, όταν διαπιστώνει ότι το παιδί του είναι λυπημένο; Το αντιμετωπίζει ή κάνει ότι δεν συμβαίνει; Έχω πει στο παιδί μου ότι θα είμαι πάντα διαθέσιμη/ος στο τηλέφωνο, όταν με χρειάζεται; Εγώ τι κάνω συνήθως όταν έρχομαι αντιμέτωπη/ος με ένα δυσφορικό συναίσθημα του παιδιού μου; Είμαι διαθέσιμη/ος και έτοιμη/ος να μάθω κι εγώ και το παιδί μου τι είναι αυτό που βιώνει αλλά και τι να κάνει με αυτό; Βιώνω συχνά στρες λόγω του παιδιού; Βιώνω συχνά στρες γενικά;» Αυτή είναι μια πιθανή σειρά ερωτήσεων, για να μπορέσει να αξιολογήσει ο γονιός το φόβο του για τη λύπη του παιδιού του. Βασίζεται σε πραγματικά δεδομένα ή σε άλλους φόβους; Τι θα κάνει λοιπόν ένας γονιός για τους φόβους του;

Η απάντηση στο τι να κάνω, κρύβεται στο πώς αντιλαμβάνομαι γενικότερα τα συναισθήματα αλλά και στο τι κάνω συνήθως για αυτά. Αν τα δυσάρεστα συναισθήματα τα βιώνω ως κάτι αρνητικό στη ζωή μου, σαν κάτι που δεν έπρεπε να βιώνω, το μόνο που καταφέρνω είναι να τα εγκλωβίζω, με αποτέλεσμα αυτά να μεγαλώνουν σε ένταση και εύρος, να με κατακλύζουν και να εδραιώνουν ένα γενικότερο, δυσάρεστο συναίσθημα, που έχω ξεχάσει τελικά πότε και πως ήρθε, πράγμα που εμποδίζει ή και επηρεάζει αρνητικά τη δράση μου. Όλα τα συναισθήματα είναι καλά, ακόμη και αυτά για τα οποία δυσφορώ. Όλα τα καλοδέχομαι, όλα τα βιώνω με την ένταση, την οποία φέρουν.  Αν λοιπόν αντιληφθείτε το φόβο, τη λύπη, το άγχος, το θυμό ως κάτι καλό που ήρθε στη ζωή σας, τότε έχετε αφήσει τον δρόμο ανοιχτό, για να μπορέσουν με τη δική σας συμβολή να τον ακολουθήσουν αποχαιρετώντας σας.

Άρα δεν αρκεί η αντίληψη των δυσάρεστων συναισθημάτων ως κάτι καλό στη ζωή σας, χρειάζεται να κάνετε κάτι με αυτά. Χρειάζεται εκτός από το καλωσόρισμα, να τα γνωρίσετε κιόλας. Εκφραστείτε. Ανοίξτε διάλογο. Ποιος είσαι; Από που ήρθες; Τι θέλεις από μένα; Αυτό που θέλει στην πραγματικότητα το συναίσθημα είναι να το γνωρίσετε καλά, χωρίς να βάζετε εμπόδια στην επικοινωνία σας μαζί του αλλά και να μάθετε, πώς θα το αντιμετωπίσετε την επόμενη φορά, που θα το δείτε, χωρίς να φοβάστε, ότι θα σας κάνει κακό. Αυτό είναι το μάθημα, που θέλει να σας δώσει, σπουδαίο εφόδιο τόσο για εσάς, όσο και για το μεγάλωμα του παιδιού σας. Πολύ χρήσιμος θα ήταν εκτός από τον «εσωτερικό διάλογο» και ένας «εξωτερικός». Εκφράστε τα συναισθήματά σας σε όλο τους το βάθος, αδειάστε, σε πρόσωπο που έχετε εμπιστοσύνη. Τα συναισθήματα είναι εδώ, μαζί τα βιώνουμε, μαζί τα αντιμετωπίζουμε, μαζί μαθαίνουμε.

Αφού λοιπόν βιώσατε σε όλο του το εύρος το συναίσθημα που σας προκαλεί δυσφορία, το αξιολογήσατε, το κατανοήσατε, πιθανά να φτάσατε στο συμπέρασμα, ότι βασίζεται για κάποιους σε πραγματικά δεδομένα και για κάποιους άλλους στην δική σας αντίληψη για την πραγματικότητα, που θα βιώσει το παιδί σας, η οποία επηρεάζεται από την τωρινή συναισθηματική σας κατάσταση (στρες). Είστε λοιπόν έτοιμη/ος για δράση βλέποντας την πραγματικότητα ξεκάθαρα πια.

Τι θα κάνω όμως αν συμβαίνει το αντίθετο; Αν αυτό που δεν θέλει να αποχωριστεί το γονιό του και να πάει διακοπές είναι το παιδί;

Για ακόμη μια φορά είναι ανάγκη να κατανοήσετε τα συναισθήματα του παιδιού, ενώ παράλληλα χρειάζεται να ελέγξετε και τη δική σας συναισθηματική κατάσταση. Ακούστε το παιδί, αφουγκραστείτε το παιδί. Τι συμβαίνει στην πραγματικότητα; Δεν θέλει να σας αποχωριστεί ή δεν θέλει να πάει διακοπές με τον άλλο γονέα; Αναρωτηθείτε το γιατί και στις δύο περιπτώσεις. Ψάξτε για απαντήσεις. Τι κάνει το παιδί να μην θέλει να σας αποχωριστεί; Είναι μια συνήθης συμπεριφορά; Είναι κάτι που βλέπετε για πρώτη φορά; Πώς θα χαρακτηρίζατε την περίοδο που βιώνει; Βιώνει στρες γενικότερα ή αυτό που εκφράζει τώρα είναι κάτι καινούργιο; Πώς θα χαρακτηρίζατε τη σχέση σας; Με ποιο τρόπο μπορεί να επηρεάσει τη βούλησή του να σας αποχωριστεί; Είναι άραγε έτοιμο και γιατί; Εσείς πώς αισθάνεστε για τις διακοπές που έρχονται; Πόσο τελικά έχουν επηρεάσει τα συναισθήματά σας την απροθυμία του παιδιού σας; Ποια είναι η σχέση του με τον άλλο γονιό; Τον βλέπει συχνά; Ξέρει το παιδί ακριβώς τι θα συμβεί εκεί; Έχει μιλήσει με τον άλλο γονιό;

Η άρνηση ενός παιδιού να φύγει από το σπίτι του και να αποχωριστεί το γονιό που το μεγαλώνει, μπορεί να κρύβει την ύπαρξη δυσκολιών στη σχέση του με τον ένα αλλά και με τον άλλο γονιό (συναισθηματική ασφάλεια/ εμπιστοσύνη), την ύπαρξη δυσάρεστων συναισθημάτων για ό τι πρόκειται να συμβεί από τη μεριά του γονέα, που αποχωρίζεται το παιδί του, τα οποία το παιδί μπορεί να διαγνώσει, την απουσία κατανόησης από την πλευρά του παιδιού της νέας κατάστασης «διακοπές με τον άλλο γονιό», γιατί κανείς δεν του έχει εξηγήσει, την προσπάθειά του να ελέγξει το περιβάλλον του, που ξαφνικά αλλάζει και να εξασφαλίσει, ότι δεν θα αλλάξει οριστικά (αναμένει να του πει ο γονιός του, ότι θα ξαναγυρίσει, ότι θα τον ξαναδεί ή ότι θα επικοινωνούν όποτε το παιδί το έχει ανάγκη). Σε κάθε περίπτωση η άρνηση του παιδιού να αποχωριστεί το γονιό του είναι ένας τρόπος για να εκφράσει το παιδί τα δικά του συναισθήματα, για αυτό που του ζητούν ή αναμένουν να κάνει. Το παιδί ζητά να το ακούσουν, ζητά να το κατανοήσουν, ζητά βοήθεια για να καταλάβει και εκείνο τι αισθάνεται και για ποιο λόγο αλλά και τι μπορεί να κάνει με αυτό που αισθάνεται. Για να γίνει αυτό πραγματικότητα είναι ανάγκη ο γονιός να μπορεί να κάνει αυτή τη διαδικασία μόνος του, στον εαυτό του, για τα δικά του συναισθήματα, ώστε αυτά να μην εμποδίσουν την κατανόηση των συναισθημάτων του παιδιού του.

Τα συναισθήματα, όποια κι αν είναι, δεν αποτελούν εχθρό, μόνο αν εσείς έτσι τα αντιμετωπίσετε. Μην τα αντιμετωπίζετε λοιπόν ως τέτοια φοβούμενοι μήπως φοβηθείτε ή αγχωθείτε, φοβούμενοι ότι θα φοβηθεί ή θα αγχωθεί το παιδί σας. Όσο τα φοβάστε ο εχθρός μεγαλώνει και ενδυναμώνεται. Τα συναισθήματα θα μπορούσαν να είναι οι εν δυνάμει φίλοι μας, που μπορούν να γίνουν, αν δώσουμε ευκαιρία στη σχέση μας μαζί τους, αν τα γνωρίσουμε.  Σας χτυπούν την πόρτα. Τι θα κάνετε;

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο www.singleparent.gr

 

Όταν το νέο ξεκίνημα του παιδιού προκαλεί στρες στους γονείς

«Καλησπέρα σας, θα ήθελα εάν είναι εύκολο να με βοηθήσετε στο να μπορέσω να διαχειριστώ κάποιες αλλαγές στην ζωή του παιδιού μου. Ο πρώην σύζυγος με ενημέρωσε οτι σε 2 μήνες θα συγκατοικήσει με την νέα του σύντροφο. Η κοπέλα έχει ένα κοριτσάκι 4 χρονών και μέσα στους επόμενους δυο μήνες θα χωρίσει και αυτή. Το παιδί μου είναι 2,5 ετών αγοράκι και με τον μπαμπά του έχουμε χωρίσει απο τότε που ήταν 10 μηνών το παιδί. Με τον πρώην σύζυγο δεν έχουμε και τις καλύτερες σχέσεις , παρ’ όλα αυτά μπροστά στο παιδί προσπαθούμε να είμαστε «οκ» ,ασχέτως αν πριν απο λίγο έχουμε γυρίσει απο ένα απο τα πολλά δικαστήρια που με τρέχει !!! Το θέμα μου είναι οτι το παιδί μου θα πάει σε δυο μήνες και σε παιδικό σταθμό με αποτέλεσμα να έχει ταυτόχρονα δυο μεγάλες αλλαγές στην ζωή του. Η μία είναι το σχολείο και η «απομάκρυνση απο την μαμά», αφού τους τελευταίους 5 μήνες δεν δουλεύω, έχει προσκολληθεί πάνω μου, και η άλλη είναι οτι ο μπαμπάς του θα συγκατοικεί με ένα άλλο παιδάκι…! Το οποίο παιδάκι θα έχει και αυτό τα δικά του προβληματάκια αφού η μαμά του με το που χωρίζει απο τον μπαμπά του θα φέρει μέσα στο σπίτι άλλον σύντροφο. Λυπάμαι που το λέω , αλλά δυστυχώς δεν μπορώ να κάνω κάτι για το αλλο παιδάκι, αρμόδια σαφώς και είναι η μαμά του. Με απασχολεί κατά κύριο λόγo το δικό μου παιδί στην προκειμένη περίπτωση. Κρίμα γιατί και το άλλο παιδί θα υποστεί αρκετά σοκ…! Φοβάμαι πως το παιδί μου πηγαίνοντας στο νέο σπίτι του μπαμπά όπου δεν θα έχει δικό του δωμάτιο ( όπως το παιδί της συντρόφου του) θα νιώθει «περίεργα» διότι όταν συνειδητοποιήσει οτι πάει σπίτι του μπαμπά για κάποιες ώρες και μετά φεύγει και ο μπαμπάς μένει εκεί με άλλο παιδάκι, θα στεναχωριέται.Έχω φροντίσει να έχει πολύ καλές σχέσεις με τον μπαμπά του και υπάρχει και μια μικρή προσπάθεια γιαυτό και απο τον μπαμπά του. Το παιδί αντιλαμβάνεται πολύ γρήγορα διάφορα πράγματα και αφού μιλάει απο πολύ μικρό , κάνει και ερωτήσεις….! Δύσκολες οι απαντήσεις … αλλά πρέπει να τις δώσω….! Είμαι μπερδεμένη στο τι θα πρέπει να λέω στο παιδί μου όταν αρχίσουν οι ερωτήσεις για την συγκατοίκηση , για το άλλο παιδάκι κτλ. Ήδη το παιδί πρέπει να το ρώτησαν ( ο μπαμπάς ή η κοπέλα του δεν ξέρω) αν θέλει να μείνουν όλοι μαζί. Το παιδάκι μου λίγο πριν κοιμηθεί μου λέει λοιπόν » μαμάκα δεν θα μείνω με τον μπαμπά και την …τάδε, μαζί σου θα μείνω, εδώ στο δωμάτιο μας ! ε μαμά ?» ……… Τον «ηρέμησα » λεγοντάς του οτι εδώ θα μένει στο δωμάτιο του κτλ. Δεν ξέρω τι άλλες ερωτήσεις θα μπορούσε να μου κάνει, δεν ξέρω αν θα μπορέσω να απαντήσω σωστά , δεν ξέρω αν σε συνδυασμό με το σχολείο που θα πάει ( παιδικό σταθμό) του έρθουν πολλά «μαζεμένα» και έχω προβλήματα συμπεριφοράς…! Συγγνώμη αν σας κούρασα, θα ήθελα την δική σας άποψη , ακόμα και των αναγνωστών σας. Τα θέματα που δημοσιεύεται με έχουν βοηθήσει αρκετές φορές και όπως βλέπω και πολλούς άλλους αναγνώστες. Συνεχίστε την «πολύ καλή δουλειά» που κάνετε ! Ευχαριστώ εκ των προτέρων !

Για τα παιδιά νηπιακής ηλικίας θεωρείται ιδανικό να κάνουν «ένα νέο ξεκίνημα τη φορά». Οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας, που ασχολούνται με τα παιδιά συνηγορούν σε αυτή την άποψη. Όταν λοιπόν οι γονείς θεωρούν, πως ήρθε η ώρα το παιδάκι τους για παράδειγμα να ξεκινήσει το σχολείο, η άποψη που επικρατεί είναι π.χ να μην βγάλουν παράλληλα και την πάνα του παιδιού τους, γιατί αυτό θα τροφοδοτούσε το παιδί με περισσότερο στρες απ’ όσο θα μπορούσε το ίδιο να διαχειριστεί. Στην πραγματικότητα, κανένα νέο ξεκίνημα δεν μπορεί να είναι τόσο καταστροφικό, για να είναι απαγορευτικό, αν οι γονείς του παιδιού είναι γονείς, που αφουγκράζονται τις ανάγκες του και ανταποκρίνονται σε αυτές με αγάπη και τρυφερότητα, που έχουν στο μυαλό τους, ότι είναι δική τους ευθύνη να εφοδιάσουν το παιδί με εκείνα τα «εργαλεία», που θα το βοηθήσουν να κατανοήσει τι είναι αυτό, που του συμβαίνει κάθε φορά αλλά και πως θα το αντιμετωπίσει, αν πράγματι πρόκειται για κάτι, για το οποίο δεν είναι προετοιμασμένο και του προκαλεί στρες. Πάνω απ’ όλα όμως κανένα νέο ξεκίνημα δεν μπορεί να είναι τόσο καταστροφικό, για να είναι απαγορευτικό για το παιδί, αν οι γονείς του είναι γονείς που ξέρουν πώς να δείχνουν κατανόηση, που ξέρουν πώς να επεξεργάζονται και να κατανοούν τα δικά τους συναισθήματα, ώστε να μην κατακλυστούν από αυτά και «παγώσουν» ή «τρέξουν μακριά», όταν τα «δύσκολα» έρθουν.

Κάθε νέο ξεκίνημα θέλει την προετοιμασία του. Παρ’όλα αυτά κανείς δεν μπορεί να ελέγξει τα πάντα, ούτε φυσικά χρειάζεται. Αντίθετα η ανάγκη μας για απόλυτο έλεγχο αντικατοπτρίζει τα δικά μας συναισθήματα φόβου, ότι κάτι θα συμβεί σε εμάς ή σε κάποιον που αγαπάμε, κάτι που δεν θέλουμε, κάτι που δεν είναι στον έλεγχό μας, κάτι αξεπέραστο, κάτι καταστροφικό. Μην ξεχνάτε όμως, ότι ο φόβος που έχει ο γονιός είναι φόβος δικός του. Είναι φόβος, που μπορεί να έχει να κάνει τόσο με την πραγματικότητα, όσο και με την αντίληψή του για την πραγματικότητα. Όσο ο φόβος σχετίζεται με την πραγματικότητα, που βιώνουμε, είναι ένας καλός οδηγός, γιατί μας δείχνει τον δρόμο, ώστε να προετοιμαστούμε κατάλληλα. Τα δύσκολα έρχονται, όταν η αντίληψη που έχουμε για την πραγματικότητα, επηρεάζεται από τον υπέρμετρο φόβο μας. Τότε, τα συμπεράσματα που βγάζουμε δεν είναι ασφαλή, ούτε και οι αποφάσεις μας, πόσω μάλλον οι αντιδράσεις μας. Το κλειδί είναι να κατανοήσουμε το φόβο μας. Να προσπαθήσουμε να τον γνωρίσουμε. Να μάθουμε ποιος είναι στην πραγματικότητα αλλά και τι θέλει να μας πει. Τι φοβάμαι; Γιατί το φοβάμαι; Έχει βάση ο φόβος μου και ποια είναι αυτή ή στηρίζεται σε υποθέσεις; Έχω αξιολογήσει τη βάση, τι θα κάνω με τις υποθέσεις; Μερικά ερωτήματα, που ανοίγουν το δρόμο για να κατανοήσουμε το φόβο μας. Αν ο γονιός δεν κατανοήσει τον πραγματικό του φόβο δεν θα μπορέσει να προετοιμαστεί ο ίδιος πρώτα για το νέο ξεκίνημα του παιδιού του.

Γιατί είναι ανάγκη να το κάνει; Τα παιδιά, όσο μικρά σε ηλικία κι αν είναι, είναι ικανά να αισθανθούν τα συναισθήματά μας και να ανταποκριθούν σε αυτά «ταυτιζόμενα» μαζί μας. Πιο απλά, αν η μαμά είναι στρεσαρισμένη, το ίδιο στρες θα βιώνει και το μωρό της. Αν φοβάται, το ίδιο συναίσθημα θα έχει και το παιδί της. Οι γονείς για τα παιδιά είναι η σταθερή τους βάση. Όταν για κάποιο λόγο αυτή η βάση κλονίζεται, θα κλονιστούν και τα παιδιά. Επιπλέον, όταν η αντίληψη ενός γονέα επηρεάζεται π.χ από το φόβο του, θα επηρεαστούν οι αποφάσεις, τα λόγια και οι πράξεις του. Έτσι, είναι πολύ πιθανό ένα παιδί να αγχωθεί για το νέο ξεκίνημα, γιατί οι γονείς του είναι αγχωμένοι, να μην θέλει να πάει σχολείο, γιατί το μήνυμα που παίρνει από τους αγχωμένους γονείς είναι ότι είναι πολύ πιθανό εκεί κάτι να συμβεί, που να μην του αρέσει κ.α.

Προετοιμάστε το παιδί σας για κάθε νέο του ξεκίνημα, προετοιμάζοντας το «έδαφος» στο οποίο θα «περπατά» αλλά και απευθυνόμενοι στο ίδιο το παιδί. Τα παιδιά έχουν ανάγκη να αισθάνονται ασφαλή για να μπορούν να αναπτυχθούν γνωστικά και συναισθηματικά. Ασφάλεια παρέχουν στα παιδιά οι άνθρωποι, όταν αναγνωρίζουν τις ανάγκες τους και ανταποκρίνονται σε αυτές, όποιες κι αν είναι (βιολογικές, συναισθηματικές, γνωστικές, κοινωνικές). Ασφάλεια παρέχουν στα παιδιά οι πράξεις, οι λέξεις, οι σκέψεις, τα συναισθήματα των ανθρώπων που εκφράζονται μέσα σε πλαίσια αγάπης, φροντίδας, τρυφερότητας, πλήρους αποδοχής και σεβασμού του άλλου, σταθερότητας, συνέπειας αλλά και ευελιξίας, μετά από την έκφραση από την πλευρά του παιδιού κάποιας ανάγκης. Κρατήστε αυτό σαν βάση προετοιμασίας και μην προκαταβάλλετε τις σκέψεις και τα συναισθήματα του παιδιού σας.

Όπως και να έχει, όταν έρθει ένα δυσάρεστο συναίσθημα, όταν το παιδί βιώσει ένα συναίσθημα, που δεν μπορεί να διαχειριστεί, καλώς να έρθει! Αφήστε τα συναισθήματα να κυλήσουν σαν δάκρυα, που δεν μπορείς και δεν πρέπει να τα εμποδίσεις να βγουν, αντίθετα οφείλεις να τα ενθαρρύνεις να βγουν. Μείνετε δίπλα όσο αυτά κυλούν με ανοιχτή αγκαλιά, ανοιχτό και αυθεντικό μυαλό, ανοιχτά αυτιά και ανοιχτή καρδιά. Αφουγκραστείτε και προσπαθήστε να καταλάβετε τι κρύβετε πίσω από τις λέξεις ή πίσω από τις εκφράσεις του προσώπου, του σώματος και τις συμπεριφορές. Το παιδί σας μιλάει ακόμα και όταν δεν το κάνει. Σας καλεί να αποκωδικοποιήσετε. Σας καλεί να συνδεθείτε μαζί του, να συντονιστείτε με τις ανάγκες του.

Δεν θα βοηθήσει η ανησυχία και μάλιστα από μόνη της. Ένας γονιός, που δεν ενδιαφέρεται μόνο για την ομαλή ανάπτυξη του παιδιού του αλλά πιστεύει ότι οφείλει να είναι ενεργός σε αυτή τη διαδικασία θα φρόντιζε να εξασφαλίσει ένα περιβάλλον ασφάλειας για το παιδί του, όπως περιγράφηκε παραπάνω και μετά θα άφηνε τα πράγματα να πάρουν το δρόμο τους. Ότι κι αν έρθει στην πορεία, τότε θα είναι η κατάλληλη ώρα για να το διαχειριστείτε και όχι πριν. Δείτε το κάπως έτσι: Όποια δυσκολία κι αν έρθει, θα είμαι εδώ για το παιδί μου, για να το αντιμετωπίσουμε μαζί, για να μάθουμε μαζί, πώς να εκφραζόμαστε, πώς να επεξεργαζόμαστε αυτό που εκφράζουμε, ώστε να το κατανοήσουμε και να μάθουμε από αυτό. Τίποτα δεν είναι αδύνατο, τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο, όταν είμαστε δύο ή και περισσότεροι, αν εσείς το επιλέξετε.

Δημοσιεύτηκε στις 8/7/2015 στο www.singleparent.gr

Όταν «το δάχτυλο στο στόμα» γίνεται συνήθεια

Το πιπίλισμα του δαχτύλου είναι μια κοινή συνήθεια μεταξύ των μικρών σε ηλικία παιδιών, που γίνεται ενοχλητική για τους γονείς ιδιαίτερα όταν τα παιδιά αποκτήσουν τα μόνιμα δόντια τους. Τι είναι άραγε το πιπίλισμα και γιατί μπορεί εύκολα να γίνει συνήθεια, πότε μπορείτε να παρέμβετε με σκοπό να σταματήσει το παιδί σας να πιπιλάει με μανία το δάχτυλό του και με ποιο τρόπο; Μήπως ανησυχείτε για τους λάθος λόγους;

Για τα μωρά το πιπίλισμα είναι ένα αντανακλαστικό. Είναι ένα αποτελεσματικό εργαλείο με το οποίο τα έχει εφοδιάσει η φύση, ώστε να αρχίσουν να τρώνε αλλά και να ανακουφίζονται. Τα μωρά περνούν ώρες πιπιλίζοντας την πιπίλα τους ή το δάχτυλό τους, χωρίς αυτό να αποτελεί ένδειξη πείνας. Το πιπίλισμα τα ανακουφίζει όταν είναι κουρασμένα, αναστατωμένα, εκνευρισμένα, νυσταγμένα.

Καθώς μεγαλώνουν βρίσκουν νέους τρόπους να ανακουφίζονται (κουβερτούλα, αγαπημένο ζωάκι ή κουκλίτσα, μια αγκαλιά από το μπαμπά ή τη μαμά, τραγούδι, χορός, μουσική, παιχνίδι κ.α) και σταματούν να έχουν ανάγκη την πιπίλα. Συνήθως αυτό συμβαίνει μεταξύ 2 και 4 ετών. Υπάρχουν όμως μερικά παιδιά, που συνεχίζουν να πιπιλίζουν και μετά τα τέσσερα χρόνια τους. Σταματούν συνήθως, όταν ξεκινήσουν το σχολείο λόγω της «πίεσης των συνομηλίκων». Το πιπίλισμα επανέρχεται σε περιόδους κρίσης και στρες.

Πότε να παρέμβω;
> Είναι συνετό να παρέμβετε αν το παιδί σας πιπιλάει το δάχτυλό του ή χρησιμοποιεί πιπίλα μετά τα 4 ή 5 χρόνια του.
> Αν η συνήθεια αυτή είναι «επιθετική». Πιπιλάει έντονα και για αρκετή ώρα κάθε μέρα μετά τα 4-5 έτη.
> Αν παρεμποδίζει την ανάπτυξη του λόγου.
> Αν το πιπίλισμα έχει αρχίσει να δημιουργεί προβλήματα στα δόντια του.
> Αν ντρέπεται γι’αυτή του τη συνήθεια.

Το πιπίλισμα είναι μέρος της φυσιολογικής ανάπτυξης του παιδιού. Όταν όμως συνεχίζεται συστηματικά μετά τα 3-4 χρόνια αποτελεί καμπανάκι, ότι κάτι έχει πάει στραβά. Το παιδί δεν έχει ωριμάσει συναισθηματικά, όπως αναμένεται για τα παιδιά της ηλικίας του. Βιώνει για κάποιο λόγο τόσο άγχος, που δεν μπορεί να διαχειριστεί διαφορετικά, παρά πιπιλίζοντας ή δεν έχει καταφέρει να βρει νέους τρόπους ανακούφισης των δύσκολων συναισθημάτων του, όπως τα άλλα παιδιά της ηλικίας του. Είτε ισχύει το ένα είτε το άλλο εσείς, οι γονείς του, πρέπει να το αντιμετωπίσετε. Αναρωτηθείτε τι έχει αλλάξει στο περιβάλλον του, που μπορεί  να έχει προκαλέσει άγχος στο παιδί ή ποιος είναι αυτός ο παράγοντας, που για χρόνια δεν το αφήνει να αισθανθεί την ασφάλεια, που χρειάζεται, για να μπορέσει να ωριμάσει συναισθηματικά και να αναπτυχθεί ανεμπόδιστα.

Με ποιο τρόπο να παρέμβω;

> Μην το προσέχετε. Μην αναφέρεστε καθόλου σε αυτή του τη συνήθεια ιδιαίτερα, αν πιστεύετε ότι την χρησιμοποιεί για να σας τραβήξει την προσοχή.

> Ενισχύστε το θετικά επικεντρωμένοι στις καλές του συμπεριφορές. Επιβραβεύστε το παιδί σας λεκτικά με οποιαδήποτε αφορμή. Υπάρχουν δεκάδες τέτοιες μέσα στην ημέρα του. Δώστε του προσοχή. Τη χρειάζεται περισσότερο απ’ ότι νομίζετε.

> Ψάξτε για ενδείξεις. Παρατηρήστε πότε βάζει το δάχτυλο στο στόμα. Τι κάνει λίγο πριν; Πως αισθάνεται και γιατί; Τι έχει συμβεί ή τι δεν έχει συμβεί; Με αυτόν τον τρόπο θα βρείτε την πηγή του στρες αλλά και τα σημάδια πάνω στο παιδί σας λίγο πριν ξεκινήσει το πιπίλισμα. Έτσι κάθε φορά που θα διακρίνετε τα σημάδια αυτά χρειάζεται να παρεμβαίνετε με σκοπό να δώσετε εσείς στο παιδί σας την ανακούφιση που χρειάζεται και όχι το πίπιλισμα.

> Πείτε του λόγια ανακουφιστικά, δώστε του μια αγκαλιά.

> Στρέψτε την προσοχή του. Όταν ξεκινάει το πιπίλισμα προσπαθήστε να στρέφετε την προσοχή του σε μια άλλη δραστηριότητα, σε ένα παιχνίδι, στο αγαπημένο του βιβλίο, στην κουβερτούλα του ή την πετσετούλα του κ.α. Θα ξεχνιέται και θα βγάζει το δάχτυλο από το στόμα.

> Αν ανησυχείτε για τις βλάβες που μπορούν να προκληθούν στα δόντια του παιδιού σας, λόγω αυτής της συνήθειας, επισκεφθείτε μαζί με το παιδί σας έναν οδοντίατρο. Εκείνος αφού εξετάσει το παιδί θα σας ενημερώσει για τις πιθανές συνέπειες στα δόντια του παιδιού. Μια καλή ιδέα είναι να συζητήσει ο γιατρός με το παιδί σας και να του εξηγήσει με απλά λόγια τι είναι αυτό που θα συμβεί στο στόμα του αν συνεχίσει το πιπίλισμα και με ποιο τρόπο θα διορθωθεί. Μια συζήτηση που δεν περιλαμβάνει το μπαμπά και τη μαμά μπορεί να είναι πιο χρήσιμη σε αυτές τις περιπτώσεις.

> Περάστε περισσότερο χρόνο μαζί, αλλά χαρούμενα. Παίξτε μαζί παιχνίδια που θέλει. Κάντε βόλτες, πηγαίνετε εκδρομές, διαβάστε μαζί, προετοιμάστε μαζί το φαγητό σας, κυλιστείτε στο πάτωμα, κάντε αστείες φάτσες και φωνές, γελάστε, περάστε όμορφα όλοι σας.

Το παιδί σας έχει ανάγκη την παρουσία σας, την προσοχή σας, την αγάπη και την φροντίδα σας για να είναι καλά. Μην ξεχνάτε όμως ότι όλα αυτά πρέπει να είναι να να φαίνονται αυθεντικά. Να θέλετε πραγματικά να τα κάνετε αλλά και να φαίνεται ότι θέλετε. Δεν αρκεί να τα κάνετε αν δεν είστε χαρούμενοι, αν δεν είστε ικανοποιημένοι από τη ζωή, αν δεν είστε καλά. Τα παιδιά καταλαβαίνουν ότι κάτι πάει στραβά και αισθάνονται αμφιθυμικά. Περνάμε καλά, αλλά δεν είναι όλα καλά. Μήπως δεν θέλουν να είναι μαζί μου; Μήπως δεν με αγαπάνε τελικά; Μήπως φταίω εγώ που δεν είναι καλά, γιατί δεν είμαι αρκετό; Σκέψεις που αναστατώνουν το παιδί και το οδηγούν σε πολύ εντονότερο άγχος.

Μπορώ να χρησιμοποιήσω αρνητική ενίσχυση;

Όχι! Θα τροφοδοτήσετε το παιδί με περισσότερο άγχος. Η θετική ενίσχυση, η επιβράβευση δηλαδή είναι πάντα προτιμότερη. Μην χρησιμοποιήσετε τεχνικές, όπως το να τυλίξετε το δάχτυλο του παιδιού σας με ύφασμα ή να το πασαλίψετε με ξύδι ή άλλη ουσία. Μην το τιμωρείτε αφαιρώντας του παιχνίδια ή προνόμια. Μην το φωνάζετε, μην το προσβάλλετε, είσαι πολύ μεγάλος/η πια για να βάζεις το δάχτυλο στο στόμα.

Αναρωτηθείτε, λοιπόν, αν καλύπτετε τις βασικές συναισθηματικές του ανάγκες αλλά και αν είστε αρκετά καλά για να τις καλύψετε. Οι μόνες πραγματικές ανάγκες των παιδιών μας πέρα από την τροφή, τα ρούχα και το καταφύγιο είναι οι συναισθηματικές τους ανάγκες, που αν καλυφθούν θα βρουν και ένα συναισθηματικό καταφύγιο σε ένα γονέα ώριμο συναισθηματικά και ικανοποιημένο από τη ζωή του. Αγαπήστε τα άνευ όρων, ανεμπόδιστα, χωρίς πρώτες ή δεύτερες σκέψεις, αποδεχτείτε τα όπως είναι, δεν θα είναι ή δεν θα γίνουν ποτέ, όπως θέλετε (τα παιδιά δεν έρχονται στον κόσμο για να πληρούν τις δικές μας προϋποθέσεις!), σεβαστείτε τις επιλογές τους, δώστε τους τη φροντίδα και την προσοχή που χρειάζονται για την ηλικία τους και τη φάση που βρίσκονται, βάλτε όρια σταθερά, βασισμένα στις δικές τους ανάγκες. Να είστε συνεπείς και σταθεροί. Από την άλλη όμως αν δεν είστε καλά, δεν θα μπορέσετε ποτέ να δώσετε ότι θέλετε και ότι έχει το παιδί σας ανάγκη. Γι’ αυτό ασχοληθείτε και με τον εαυτό σας. Το παιδί σας το έχει ανάγκη!

 

Όταν το παιδί δεν προσαρμόζεται στο νέο σχολικό περιβάλλον

«Ο τετράχρονος γιος μου ήταν μια έκπληξη για μένα φέτος. Ο Πέτρος είναι ένα παιδί γεμάτο ζωντάνια, ενέργεια. Στο σπίτι προσπαθεί να βρίσκει συνεχώς νέους τρόπους να παίζει με τα παιχνίδια του, είναι απαιτητικός και εξωστρεφής. Δεν είναι ένα ήσυχο παιδί. Αντίθετα, είναι ένα παιδί που ακούγεται συνεχώς. Γι’ αυτό ακριβώς το λόγο έχω μείνει έκπληκτη από όσα μου είπε η νηπιαγωγός του για τη συμπεριφορά του στο σχολείο. Φαίνεται πως εκεί είναι ιδιαίτερα «μαζεμένος». Δεν συμμετέχει στις δραστηριότητες όπως οι συμμαθητές του, δεν σηκώνει το χέρι του για να μιλήσει, ούτε με ενθάρρυνση της νηπιαγωγού και δεν παίζει με τα άλλα παιδιά. Μου διευκρίνισε ότι τον πρώτο μήνα απέδιδε τη συμπεριφορά του Πέτρου στο ότι δεν είχε προσαρμοστεί ακόμα στο νέο περιβάλλον, τώρα πια όμως έχουν περάσει 4 μήνες. Τι μπορεί να συμβαίνει;»

Είναι φαινόμενο υπαρκτό και αναμενόμενο, συνήθως για όλους τους ανθρώπους, όλων των ηλικιών να έχουν ανάγκη μιας περιόδου προσαρμογής, όταν μπαίνουν σε νέα περιβάλλοντα. Ένα νέο σχολείο ή η πρώτη φορά στο σχολείο, ένας νέος χώρος εργασίας ή μια νέα θέση με νέα καθήκοντα στον ίδιο χώρο εργασίας, η μετακόμιση σε ένα καινούργιο σπίτι, η αλλαγή της οικογενειακής μας κατάστασης μας δημιουργούν άγχος και γι’ αυτό όλα απαιτούν την ύπαρξη μιας μεταβατικής περιόδου, μιας περιόδου προσαρμογής στη νέα κατάσταση. Σε αυτή τη φάση, όλοι μας έχουμε ανάγκη να παρατηρήσουμε όσα νέα βιώνουμε, να κάνουμε σκέψεις γι’αυτά, να καταλάβουμε τι συναισθήματα μας προκαλούν ή πιο απλά, έχουμε ανάγκη να παρατηρήσουμε το νέο χώρο, να μάθουμε ποιες είναι οι νέες μας ευθύνες, τι περιμένουν οι άλλοι από εμάς και με ποιο τρόπο το αναμένουν, τι μπορούμε να δώσουμε εμείς και αν ο τρόπος, που το δίνουμε ταιριάζει με εκείνον, που αναμένουν οι άλλοι από εμάς, διαχειριζόμενοι παράλληλα το άγχος που μας δημιουργούν όλα τα παραπάνω. Όσο πολύπλοκα σας φαίνονται αυτά, όταν τα διαβάζετε, άλλο τόσο πολύπλοκα είναι, όταν τα βιώνετε κι άλλο τόσο, όταν τα βιώνουν τα παιδιά σας. Ένας ενήλικας έχει συνήθως αναπτυγμένους εκείνους τους μηχανισμούς, που θα τον βοηθήσουν να αναγνωρίσει τις σκέψεις και τα συναισθήματα, που του προκαλούνται, να κάνει την κατάλληλη επεξεργασία, ώστε να τα κατανοήσει και να οργανώσει με τέτοιο τρόπο τη σκέψη του κι έτσι να πάρει συγκεκριμένες αποφάσεις, που θα τον οδηγήσουν στην προσαρμογή του. Ξέρει δηλαδή πώς να διαχειριστεί το άγχος του. Ένα παιδί όμως χρειάζεται βοήθεια.

Γι’αυτό το λόγο, δώστε στο παιδί σας χρόνο, για να προσαρμοστεί αλλά και προσοχή. Μιλήστε μαζί του για το σχολείο του. Ρωτήστε το για τη δασκάλα του και τους συμμαθητές του, τι καινούργιο έμαθε ή έκανε. Σε αυτή τη φάση, μπορεί να μάθετε πράγματα, που προβληματίζουν το παιδί σας ή σκέψεις, που κάνει αλλά δεν είναι ρεαλιστικές. Υπάρχει δηλαδή η πιθανότητα να έχει συμβεί ή να συμβαίνει κάτι στο σχολείο του, που να το έχει παρεξηγήσει και να παρατείνει την περίοδο προσαρμογής του. Για παράδειγμα, μια υπέρ του δέοντος ενθουσιώδης δασκάλα ή εξωστρεφής, με πολύ ενέργεια μπορεί να γίνεται αντιληπτή από το παιδί ως θυμωμένη δασκάλα. Η προσπάθεια της δασκάλας του να βάλει όρια σε ένα επιθετικό παιδί μπορεί να εκληφθεί ως έντονα επιθετική συμπεριφορά από μέρους της.
Είναι ανάγκη λοιπόν να προσπαθείτε να μάθετε όσο το δυνατόν περισσότερα για την καθημερινότητα του παιδιού σας στο σχολείο, ώστε να «αλιεύετε» προβληματισμούς του και να τους συζητάτε. Εξηγήστε στο παιδί σας τη συμπεριφορά της δασκάλας του ή των συμμαθητών του. «Γεμίστε» το με δικές σας εναλλακτικές σκέψεις, όταν προσπαθεί να ερμηνεύσει κάτι που συνέβη στο σχολείο του, δώστε περισσότερο φως στη σκέψη του με δικές σας σκέψεις.

Όταν η περίοδος προσαρμογής παρατείνεται, το ίδιο και το άγχος του παιδιού:

> Μιλήστε με τη δασκάλα του παιδιού. Κάθε δασκάλα ή δάσκαλος, αφού περάσει ο χρόνος γνωριμίας με τα παιδιά, κάνει παρατηρήσεις για το καθένα από αυτά, ερμηνεύει τις συμπεριφορές τους, αναγνωρίζει τις δυσκολίες τους και μπορεί να κάνει τις δικές του προτάσεις. Μιλήστε με τη δασκάλα του παιδιού σας όχι απλά για να σας πει τι παρατηρεί, αλλά για να σας προτείνει λύσεις. Ρωτήστε τι έχει κάνει ως τώρα, για να βοηθήσει το παιδί σας να προσαρμοστεί και τι άλλο μπορείτε να κάνετε σε συνεργασία μαζί της.

> Παίξτε με το παιδί σας στο σπίτι. Παίξτε μαζί «το σχολείο» με γαντόκουκλες, κούκλες, διάφορες φιγούρες. Παίξτε εναλλάξ τη δασκάλα ή τα παιδιά. Με αυτό το παιχνίδι έχετε στόχο α)να βοηθήσετε στην έκφραση των βαθύτερων σκέψεων, συναισθημάτων και επιθυμιών του παιδιού σας σε σχέση με το σχολείο του, β) να κατανοήσετε τους λόγους της παράτασης της περιόδου προσαρμογής του παιδιού σας. Έτσι θα έχετε πάρει χρήσιμες πληροφορίες για το τι συμβαίνει στο σχολείο του, αλλά και στο μυαλό του. Συζητήστε μαζί του ότι πιστεύετε ότι χρειάζεται συζήτηση.

> Δώστε στο παιδί σας κάτι αγαπημένο του να το παρουσιάσει στους συμμαθητές του. Αυτό μπορεί να γίνει σε συνεργασία με τη δασκάλα του στα πλαίσια μιας ομαδικής δραστηριότητας, όπου όλα τα παιδιά θα φέρουν κάτι αγαπημένο τους στην τάξη με στόχο α) να εκθέσουν τον εαυτό τους στην ομάδα, β)να γνωριστούν καλύτερα, γ) να δεθούν ως ομάδα. Η αναγκαστική έκθεση του εαυτού του στην ομάδα θα γίνει με τρόπο ήπιο, αφού το παιδί σας θα κρατάει μαζί του κάτι αγαπημένο του, κάτι που του δίνει ασφάλεια.

Ρωτήστε το παιδί σας και τη δασκάλα του, αν χρειάζεται να το βοηθήσετε στο σπίτι με πιθανές εργασίες. Με στόχο να αισθάνεται το παιδί σας μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση στο σχολείο, ώστε να μπορεί να συμμετέχει ενεργά σε δραστηριότητες. Ρωτήστε τη δασκάλα, αν μπορείτε να κάνετε κάποια προετοιμασία στο σπίτι.

Επιβραβεύστε κάθε του προσπάθεια ή νέο επίτευγμα. Πείτε του μπράβο για κάθετί καινούργιο που μαθαίνει, για ότι σας φέρνει από το σχολείο (μια ζωγραφιά, μια χειροτεχνία κ.α). Κάντε στο σπίτι γιορτή! Το μπράβο για να είναι πράγματι μπράβο για το παιδί σας, πρέπει και να το νιώθετε. Να πιστεύετε δηλαδή ότι το παιδί σας κατάφερε κάτι σημαντικό. Χρειάζεται να το δείχνετε με όλο σας το σώμα. Να φαίνεται στο πρόσωπό σας, να φαίνεται και στο υπόλοιπο κορμί σας, με τη στάση του. Είναι ανάγκη να είναι και να φαίνεται αληθινό.

Τα παιδιά έρχονται καθημερινά σε επαφή με νέα πράγματα. Άλλα θα τους δώσουν χαρά, άλλα θα τους εξάψουν τη φαντασία και την περιέργεια και άλλα θα τα γεμίσουν με άγχος. Η αλήθεια είναι ότι τα έχουν ανάγκη όλα, γιατί από όλα θα μάθουν. Δείτε λοιπόν αυτή την παρατεταμένη περίοδο προσαρμογής στο σχολείο σαν ευκαιρία για να μάθουν τα παιδιά σας κάτι καινούργιο. Πώς να αντιμετωπίζουν τους φόβους τους.

Πώς να αντιμετωπίσετε το φόβο του παιδιού σας για το σκοτάδι

Ο φόβος για το σκοτάδι είναι ένας κοινός φόβος στα παιδιά προσχολικής ηλικίας. Είναι ένας από τους φόβους, που έρχονται, ως συνέπεια της φυσιολογικής ανάπτυξης των παιδιών (παιδιά 3-4 ετών). Αυτό σημαίνει, πως ο φόβος για το σκοτάδι, όπως και άλλοι φόβοι, είναι φόβοι που αναμένουμε να αναπτυχθούν στα παιδιά μας. Μη σας κάνει εντύπωση λοιπόν, αν το παιδάκι σας ξαφνικά εμφανίσει π.χ. δυσκολία να πάει για ύπνο ή ζητά επίμονα να κοιμηθεί στο δικό σας κρεβάτι ή κλαίει απαρηγόρητο λέγοντας, πως δεν μπορεί να κοιμηθεί, ενώ μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν σας είχε προβληματίσει καθόλου με τη συμπεριφορά του σχετικά με τον ύπνο ή φαινόταν θαρραλέο, όταν βρισκόταν σε σκοτεινά δωμάτια.

Μην ανησυχείτε! Ο φόβος για το σκοτάδι είναι παροδικός και υποχωρεί με το χρόνο, όπως υποχώρησε και όταν ήσασταν εσείς μικρό παιδί. Θυμάστε τότε, που φοβόσασταν κι εσείς; Αντιμετωπίστε τον σαν μια νέα πρόκληση-έχετε να μάθετε άλλωστε από αυτό- και όχι σαν κάτι μη φυσιολογικό, που ήρθε για να σας αναστατώσει.

Το ότι ο φόβος για το σκοτάδι είναι ένα φαινόμενο παροδικό και φυσιολογικό, αυτό δεν σημαίνει πως δεν πρέπει να ασχοληθούμε καθόλου με αυτόν. Το παιδί σας έχει ανάγκη τη βοήθειά σας και τη γνώση σας. Εσείς είστε αυτοί που θα του δώσετε τα κατάλληλα εφόδια για να τον αντιμετωπίσει. Μην αφήσετε σε καμία περίπτωση το παιδί σας αβοήθητο. Η στάση σας θα του δημιουργήσει πολύ μεγαλύτερο άγχος από το αναμενόμενο για την ηλικία του, με αρνητικές συνέπειες στην ομαλή συναισθηματική του ωρίμανση.

Τι να αποφύγετε να κάνετε:

> Να λέτε στο παιδί σας ότι δεν πρέπει να φοβάται. Δεν καταλαβαίνει τι του λέτε, γιατί εκείνο πράγματι φοβάται και θα φοβάται.
> Να αντιμετωπίζετε το φόβο του χρησιμοποιώντας στερεότυπα. Να λέτε, αν είναι αγόρι, «οι άντρες δεν φοβούνται» και αν είναι κορίτσι «είσαι μεγάλο κορίτσι πια για να φοβάσαι». Το πως αντιμετωπίζουμε και το αν θα αντιμετωπίσουμε το φόβο για το σκοτάδι δεν έχει να κάνει με το φύλο. Τα αγόρια δεν είναι πιο θαρραλέα από τα κορίτσια. Άρα δεν έχει νόημα να υπενθυμίζετε στο παιδί σας το φύλο του. Δεν του προσφέρετε τίποτα. Αντίθετα του προκαλείτε ενοχές και άλλα δυσάρεστα συναισθήματα, γιατί το μήνυμα που του περνάτε είναι, πως αν και είναι άντρας δεν καταφέρνει να μην φοβάται. Επιπλέον, η απλή υπενθύμιση της ηλικίας δεν μαθαίνει τίποτα στα παιδιά. Άλλωστε, αυτή είναι η ηλικία, που αναπτύσσεται αυτός ο φόβος και όχι κάποια άλλη.
> Να το ειρωνεύεστε και να το επικρίνετε. Μπορεί στα δικά σας μάτια ο φόβος αυτός να είναι παράλογος, όμως για το παιδί σας δεν είναι. Είναι ένας φόβος υπαρκτός και χρειάζεται να τον αντιμετωπίσετε μαζί.
> Να το μαλώσετε. Με αυτό τον τρόπο καταφέρνετε να κάνετε το παιδί σας να μην σας ξαναμιλήσει για τα συναισθήματά του. Καταφέρνετε να μη θελήσει άλλη φορά να μοιραστεί τους φόβους του ή άλλα δυσάρεστα συναισθήματα, που δεν μπορεί μόνο του να διαχειριστεί (ποιο παιδί μπορεί, άλλωστε;), γιατί θα φοβάται την αντίδρασή σας, θα φοβάται εσάς. Καταφέρνετε επίσης να αποφύγετε την αναστάτωση, που σας προκαλεί το παιδί με την εκδήλωση ανησυχίας. Έτσι όμως δεν θα καταφέρει να μην φοβάται. Ο φόβος δεν σταματά με τη φωνή, δεν σταματά με τη δημιουργία ενός άλλου φόβου. Αναρωτηθείτε τι πραγματικά θέλετε. Να «ησυχάσετε» εσείς ή να «ησυχάσει» το παιδί σας;
> Να πανικοβληθείτε ή να μεγαλοποιήσετε το φόβο για το σκοτάδι. Ο φόβος είναι ήδη μεγάλος για το παιδί. Δεν έχει ανάγκη να αντιμετωπίσει και τους δικούς σας. Περιορίστε ή καλύτερα βάλτε στην άκρη το δικό σας φόβο, για το πώς θα το αντιμετωπίσετε και ανασυγκροτηθείτε. Εσείς είστε ο ενήλικας!

Τι να κάνω για να βοηθήσω το παιδί μου;
> Να είστε υποστηρικτικοί και παρηγορητικοί. Το παιδί σας θέλει τη ζεστή σας αγκαλιά κάθε μέρα. Τώρα όμως την έχει απόλυτη ανάγκη.
> Να είστε ανοικτοί και διαθέσιμοι για συζήτηση ή να αναζητάτε τη συζήτηση με το παιδί σας για το φόβο του. Ακούστε τι έχει να σας πει, αφουγκραστείτε το.
> Εξηγήστε στο παιδί σας ότι αυτός ο φόβος είναι φυσιολογικός και πως όλα τα παιδάκια στην ηλικία του σε όλο τον κόσμο φοβούνται το σκοτάδι, ακόμα κι εσείς όταν ήσασταν μικρή/ός. Μετά όμως από λίγο καιρό γίνεται κάτι μαγικό και ο φόβος εξαφανίζεται. Εξαφανίζεται από όλα τα παιδιά. Αυτό σημαίνει ότι μεγάλωσες! Έτσι θα εξαφανιστεί και από εσένα! Έτσι ξαφνικά εξαφανίστηκε, όταν ήμουν κι εγώ μικρή/ός. Αυτό σημαίνει πως θα έχεις νικήσει το φόβο, θα τα έχεις μεγαλώσει!
> Πάρτε παραμύθια με ήρωες παιδιά που φοβούνται το σκοτάδι ή φοβούνται να κοιμηθούν μόνα τους και διαβάστε τα μαζί. Το παιδί σας θα ταυτιστεί με τον ήρωα. Θα βιώσει με τρόπο ελεγχόμενο το βίωμα και τα παθήματά του. Κάθε παραμύθι προσφέρει στο τέλος μία λύση στο πρόβλημα του ήρωα. Δίνει ιδέες και εναλλακτικούς τρόπους σκέψης. Με το παραμύθι το παιδί θα αρχίσει να επεξεργάζεται το φόβο του, άρα να τον αντιμετωπίζει.

Το παιδί σας έχει ανάγκη μεγάλη δύναμη για να νικήσει το φόβο του. Τη δύναμη αυτή θα τη βρει στη φαντασία του. Μπορεί τη νύχτα να μετατρέπεται σε υπερήρωα, να πολεμάει με το φόβο και να τον νικάει. Μπορεί να έχει πάντα μαζί του ένα αγαπημένο του αντικείμενο, που θα το προφυλάσσει από το φόβο, γιατί με ένα μαγικό ραβδί αυτό τη νύχτα μετατρέπεται π.χ από χελωνάκι σε ένα τεράστιο και δυνατό δεινόσαυρο. Βάλτε τη φαντασία σας να δουλέψει, χρησιμοποιήστε την απεριόριστη φαντασία του παιδιού σας. Μαζί θα νικήσουμε το φόβο!

Άλλο φόβος, άλλο φοβία;

«Άλλο φόβος και άλλο φοβία; Ποια η διαφορά; Πώς δημιουργούνται οι φοβίες; Ποια είναι τα σημάδια που μπορώ να παρατηρήσω στο παιδί μου, για να αναζητήσω βοήθεια;», αποτελούν πιθανές ερωτήσεις γονέων που ανησυχούν βλέποντας τα παιδιά τους να φοβούνται.

Ο φόβος είναι ένα από τα συναισθήματα του ανθρώπου, προστατευτικού χαρακτήρα, μια φυσιολογική αμυντική αντίδραση του οργανισμού, μπροστά σε μία πραγματική ή πλασματική απειλή ή κίνδυνο. Αντίθετα, η φοβία είναι ο αδικαιολόγητος, επίμονος, έντονος, παράλογος φόβος που βιώνει ο άνθρωπος και τον οδηγεί να αποφεύγει καταστάσεις που πιστεύει, πως θα του δημιουργούσαν αυτό το φόβο ή όταν τελικά έρχεται αντιμέτωπος με αυτές, βιώνει έντονο άγχος.

Όταν το παιδί έρθει αντιμέτωπο με το φοβικό ερέθισμα π.χ κάποιο σκυλί, αντιδρά άμεσα με έντονο άγχος, εφίδρωση, ταχυπαλμία, τρόμο, κλάμα, δεν θέλει σε καμία περίπτωση να έρθει σε επαφή με το σκύλο και αναγκάζεστε να περάσετε στο απέναντι πεζοδρόμιο για να συνεχίσετε την πορεία σας. Το ίδιο συμβαίνει κάθε φορά που έρχεστε σε επαφή με κάποιο σκυλί, όσο άκακο ή χαριτωμένο κι αν είναι. Ενώ πια το παιδί προτιμά συγκεκριμένες διαδρομές βγαίνοντας από το σπίτι κι αποφεύγει άλλες, γιατί γνωρίζει ότι σε αυτές είναι πολύ πιθανό να συναντήσει κάποιο σκύλο. Όποιο δρόμο κι αν πάρει για το σχολείο όμως, θα βρει σκυλιά με τους ιδιοκτήτες τους, που κάνουν την πρωινή τους βόλτα. Δεν μπορεί να αποφύγει την επαφή μαζί τους. Γι’ αυτό το λόγο, εδώ και κάποιο καιρό, δεν θέλει να πάει στο σχολείο, ενώ παραπονιέται πως πονάει η κοιλιά του.

Πώς δημιουργούνται οι φοβίες; Είναι πολύ πιθανό να δημιουργηθεί μια φοβία από μία τραυματική εμπειρία του παιδιού. Για παράδειγμα, μπορεί το παιδί να αρχίσει να αναπτύσσει φοβία για τα σκυλιά ,μετά από δάγκωμα που δέχτηκε από κάποιο σκύλο. Επιπλέον μια φοβία μπορεί να αναπτυχθεί, αφού το παιδί συνδέσει δύο αρχικά ανεξάρτητα μεταξύ τους ερεθίσματα. Φανταστείτε ένα παιδί να βρίσκεται στο ασανσέρ την ώρα ενός σεισμού. Ακόμα κι αν το ασανσέρ δεν σταματήσει, το παιδί συνδέει το φόβο που βίωσε εξαιτίας του σεισμού μέσα σε ένα κλειστό χώρο με τον κλειστό χώρο, με αποτέλεσμα τελικά να αναπτύξει φοβία για τους κλειστούς χώρους (κλειστοφοβία).

Ο πιο συχνός τρόπος, που δημιουργούνται οι φοβίες στα παιδιά είναι μέσω των ενηλίκων και μάλιστα μέσω των «σημαντικών» για εκείνα ενηλίκων. Τα παιδιά μαθαίνουν να φοβούνται πράγματα ή καταστάσεις, τα οποία φοβούνται οι γονείς τους. Οι γονείς μεταδίδουν και τα παιδιά λαμβάνουν κάθε τους φόβο είτε αυτός εκφράζεται λεκτικά είτε όχι. Αν για παράδειγμα ένας πατέρας αρπάζει βίαια το παιδί του κάθε φορά που αντικρύζει κάποιο έντομο που πετάει, το πιο πιθανό είναι το παιδί να φοβηθεί. Αν επιπλέον ο ίδιος τρέχει κάθε φορά, που πλησιάζει μια σφήκα και αντιδρά με έντονο άγχος, αν καταστρώνει ολόκληρο σχέδιο για το πώς θα αποφύγουμε ενδεχόμενη επίθεση από σφήκα ή τι ακριβώς θα κάνουμε μετά το τσίμπημά της και όλο αυτό είναι υποχρεωμένη να το ακολουθεί ολόκληρη η οικογένεια, το πιο πιθανό είναι να μάθουν να φοβούνται τις σφήκες και τα παιδιά. Όσο πιο συστηματικές, έντονες και παράλογες είναι οι αντιδράσεις σε συγκεκιμένα ερεθίσματα στο περιβάλλον του παιδιού, τόσο πιο πιθανό είναι ο φόβος του να γίνει φοβία. Το συμπέρασμα είναι πως τα παιδιά είναι ιδιαίτερα ευάλωτα, όταν έρχονται αντιμέτωπα με τις συνέπειες των συναισθημάτων των ενηλίκων του περιβάλλοντος τους (τις αντιδράσεις τους), αλλά πιο πολύ των γονιών τους.

Πώς θα καταλάβετε ότι ο φόβος του για κάτι έχει μετατραπεί σε φοβία, έτσι ώστε να αναζητήσετε βοήθεια από ειδικό;
Αναζητήστε βοήθεια αν:
> Οι αντιδράσεις του παιδιού είναι επίμονες και υπερβολικές.
> Οι αντιδράσεις του είναι έντονα δυσανάλογες σε σχέση με το ερέθισμα ή την κατάσταση που τις προκάλεσε.
> Οι αντιδράσεις του παρουσιάζουν αντοχή στο χρόνο και είναι συστηματικές.
> Οι αντιδράσεις του συνοδεύονται από σωματικά ενοχλήματα.
> Αποδιοργανώνουν το παιδί.
> Εμποδίζουν καθημερινές δραστηριότητες ή αγαπημένες δραστηριότητες.

Η έγκαιρη αντιμετώπιση αλλά κυρίως η αντιμετώπιση των φοβιών είναι καθοριστικής σημασίας για την φυσιολογική συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη του παιδιού. Το πιο σημαντικό δηλαδή για την αντιμετώπιση των φοβιών είναι να αναζητήσουν τελικά βοήθεια οι γονείς για το παιδί τους. Κι αυτό, γιατί μία φοβία είναι πολύ πιθανό να ενταθεί ακόμη περισσότερο, άρα να ενταθεί το άγχος του παιδιού και άλλα σωματικά συμπτώματα αλλά και οι αποφυγές του (π.χ να μην θέλει να πάει σχολείο). Είναι όμως εξίσου πιθανό να γενικευτεί, δηλαδή οι φοβίες να γίνουν περισσότερες, πράγμα που θα οδηγούσε σε σημαντικότατη έκπτωση της λειτουργικότητας του παιδιού και θα έβαζε εμπόδια στη φυσιολογική συναισθηματική και κοινωνική του ανάπτυξη. Επιπλέον, είναι συχνό φαινόμενο παιδικές φοβίες, που δεν αντιμετωπίζονται να εδραιώνονται και να συνοδεύουν τα παιδιά και στην ενήλική τους ζωή. Οι φοβίες είναι αγχώδεις διαταραχές και πρέπει να αντιμετωπίζονται από ειδικούς. Δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν από τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς υποστηρικτικά, όπως στην περίπτωση των απλών φόβων.

Αν είστε γονείς ή έρχεστε σε καθημερινή επαφή με παιδιά δράστε προληπτικά! Ένα παιδί, που του δίνεται η ευκαιρία να δράσει μόνο του, να πάρει πρωτοβουλίες, ένα παιδί αυτόνομο για την ηλικία του, ένα παιδί που ζει σε μια ζεστή οικογένεια ή ένα συναισθηματικά ασφαλές περιβάλλον και όχι υπερπροστατευτικό, είναι ένα παιδί λιγότερο ευάλωτο στην εκδήλωση φοβιών. Φαίνεται πως όσο πιο πολύ ενθαρρύνετε την αυτάρκεια του παιδιού σας, τόσο πιο πολύ το προστατεύετε από τις φοβίες. Τι ειρωνεία!

Πώς θα αποκτήσετε αυτοπεποίθηση ως γονείς;

Ήδη από τη γέννηση του πρώτου σας παιδιού, είχατε καταλάβει πως ποτέ πια δεν θα είστε τόσο ξέγνοιαστη/ος όσο πριν. Οι δυσκολίες έκαναν την εμφάνισή τους από την αρχή. Όσο κι αν σας συνέπαιρνε απλά και μόνο η εικόνα του μωρού σας, το μυαλό σας ήταν αδύνατο να μην προσέξει την κούραση, το στρες, που έφερε η αλλαγή, που έγινε στη ζωή σας, το γεγονός ότι είστε πια υπεύθυνη για ένα πλάσμα, που είναι απόλυτα εξαρτημένο από εσάς. Η ζωή σας γέμισε από το μωρό σας αλλά και από καθημερινά διλήμματα, που σας γέμιζαν άγχος. Δεν ήσασταν σίγουρη, «να κάνω αυτό ή το άλλο, αν τελικά κάνω αυτό , μήπως υπάρχει περίπτωση να μου χαλάσει το άλλο; Οι άλλες μαμάδες τι κάνουν;» και άλλες τέτοιες μπερδεμένες σκέψεις, που καθυστερούσαν τις αποφάσεις σας και σας γέμιζαν ανασφάλεια.
Στην πορεία καταλάβατε, ότι αυτό δεν σταματάει ποτέ, γιατί εκεί που λέγατε «πάει κι αυτό», κάτι καινούργιο ερχόταν και σας προβλημάτιζε. Πράγματι, τα διλήμματα δεν θα σταματήσουν ποτέ, γιατί πάντα θα έχουμε παιδιά που μεγαλώνουν και αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις τις ηλικίας τους, τις οποίες καλούμαστε κι εμείς να τις αντιμετωπίσουμε μαζί τους. Πότε όμως όλο αυτό, από απόλυτα φυσιολογικό και αναμενόμενο, γίνεται πρόβλημα;

Τα πράγματα αλλάζουν, όταν οι καθημερινές προκλήσεις με τα παιδιά μας επηρεάζουν τόσο που δεν αισθανόμαστε σιγουριά, δεν έχουμε αυτοπεποίθηση ως γονείς, όταν τις προκλήσεις, που μέχρι πρότινος τις θεωρούσαμε αντιμετωπίσιμες, τις βλέπουμε σαν προβλήματα, σαν κάτι τεράστιο, που δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε. Όταν το άγχος γίνεται καθημερινότητα και παίρνει τη θέση του «απολαμβάνω τη ζωή με τα παιδιά μου».  Τι κάνουμε λοιπόν;

> Αναρωτηθείτε. Είμαι ένας άνθρωπος με αυτοπεποίθηση; Για να αισθανθείτε σιγουριά ως γονιός, είναι ανάγκη να είστε και στην υπόλοιπη ζωή σας άνθρωπος με αυτοπεποίθηση και όχι μόνο στην επαφή σας με τα παιδιά. Κάνετε αυτό που θέλετε στη ζωή σας; Λέτε με θάρρος τη γνώμη σας, χωρίς να φοβάστε τις συνέπειες; Υποστηρίζετε την άποψή σας, τις αποφάσεις σας; Επιμένετε; Διεκδικείτε; Ζείτε, όπως πραγματικά είστε ή είστε, όπως ζείτε; Αν δεν κάνετε τίποτα από τα παραπάνω, ήρθε η ώρα να τα κάνετε.

Ξεκινήστε κάνοντας πράγματα, που θέλατε πολύ να κάνετε και δεν τα κάνατε ποτέ. Αγαπήστε τον εαυτό σας, φροντίζοντάς τον. Φροντίστε το σώμα σας, αγαπήστε το σώμα σας. Φροντίστε την εικόνα σας, αγαπήστε την εικόνα σας. Φροντίστε, ώστε οι άλλοι να σας σέβονται. Μιλήστε ελεύθερα, υποστηρίζοντας την άποψή σας με ευγένεια αλλά και θέρμη. Μην αφήνετε τους άλλους να σας πληγώνουν. Φροντίστε να μιλάτε για αυτό που αισθάνεστε, τη στιγμή που το αισθάνεστε. Φροντίστε, ώστε να βγάλετε τους τοξικούς ανθρώπους από τη ζωή σας, αυτούς που σας πληγώνουν, αυτούς που δεν σας σέβονται, αυτούς που δεν σας αποδέχονται. Εναλλακτικά, σταματήστε τους να κάνουν τα παραπάνω υποστηρίζοντας τον εαυτό σας. Φροντίστε να επικοινωνείτε πιο συχνά με ανθρώπους που σας αγαπούν, με ανθρώπους που περνάτε καλά, με όσους κάνοντας παρέα δεν καταλαβαίνετε πώς περνά η ώρα. Φροντίστε τον εαυτό σας και θα βρείτε τη σιγουριά που χρειάζεστε.

> Ενημερωθείτε. Μήπως η ανασφάλεια που έχετε είναι κάτι καλό; Ένα καμπανάκι για να σας κινητοποιήσει; Πολλές φορές αισθανόμαστε ανασφαλείς, όταν δεν γνωρίζουμε. Αισθανόμαστε ανασφαλείς, όταν δεν ξέρουμε τι να κάνουμε. Πολλοί προβληματισμοί γονιών είναι για πράγματα φυσιολογικά και αναμενόμενα για την ηλικία των παιδιών τους, όπως το άγχος αποχωρισμού που βιώνουν τα παιδιά από 8 έως 24 μηνών ή ο φόβος για το σκοτάδι στα 4. Το διάβασμα βιβλίων, που αναφέρονται στη φυσιολογική ανάπτυξη των παιδιών είναι μια καλή λύση, για να ξέρετε τι να αναμένετε αλλά και πως να το αντιμετωπίζετε. Σεμινάρια, ομιλίες, που έχουν να κάνουν με παιδιά είναι μια άλλη λύση. Αναζητήστε τρόπους που σας εκφράζουν, που σας ταιριάζουν για να ενημερωθείτε. Όταν σε κάτι άγνωστο πέφτει φως, μας φοβίζει λιγότερο, έτσι δεν είναι;

> Επικεντρωθείτε σε όσα έχετε καταφέρει μέχρι σήμερα μαζί με το παιδί σας. Κάντε μια αναδρομή. Θυμηθείτε τα παλιά, αυτά που έχουν περάσει και τώρα τα βλέπετε με μια πιο ώριμη ματιά. Δεν έχετε περάσει αρκετά, αλλά τα έχετε καταφέρει; Θυμηθείτε την κούραση, την αγωνία, τον προβληματισμό σας. Κι όμως όλα αυτά είναι πια παρελθόν. Καταφέρατε να τα αντιμετωπίσετε. Όταν μας κατακλύζουν σκέψεις όπως «κι άλλο πρόβλημα, πάλι πρόβλημα, δεν μπορώ άλλο, δεν αντέχω, δεν θα τα καταφέρω», συνήθως ακινητοποιούμαστε ή τρέχουμε μακριά από το πρόβλημα, γεμίζουμε δυσάρεστα συναισθήματα, τα οποία με τη σειρά τους ανατροφοδοτούν αρνητικές σκέψεις για τον εαυτό μας (δεν θα τα καταφέρω, δεν ξέρω πάλι τι να κάνω, δεν είμαι αρκετά καλός κ.α). Σκεφτείτε λοιπόν εναλλακτικά. Επικεντρωθείτε στα δυνατά σας σημεία αλλά και σε όσα εμπόδια έχετε καταφέρει να ξεπεράσετε μέχρι τώρα σχετικά με τα παιδιά σας. Η ικανότητά σας να ανταπεξέρχεστε τελικά, δεν είναι η απόδειξη ότι αυτό θα συμβεί για μια ακόμη φορά; Τι σας κάνει να πιστεύετε ότι αυτή τη φορά δεν θα τα καταφέρετε;

> Όλοι κάνουμε λάθη. Καθημερινά, όλοι μας κάνουμε λάθη. Αν ο στόχος σας είναι να μην κάνετε λάθη ως γονέας, δεν θα τα καταφέρετε. Ο στόχος σας δεν είναι ρεαλιστικός. Το λάθος είναι ένας τρόπος για να μαθαίνουμε. Έτσι άλλωστε μαθαίνουν και τα παιδιά, μέσα από τη δοκιμή και το λάθος. Δοκιμάζουν, κάνουν λάθος, μαθαίνουν, ξαναπροσπαθούν με άλλο τρόπο. Στόχος σας λοιπόν θα έπρεπε να είναι, να μαθαίνετε κάθε φορά από τα λάθη σας, όπως και τα παιδιά. Να τα αναγνωρίζετε και να αποφασίζετε με ποιο άλλο τρόπο μπορείτε να λειτουργήσετε την  επόμενη φορά. Δοκιμάστε λοιπόν και ας κάνετε λάθος, αλλιώς δεν θα μάθετε. Απενοχοποιήστε το λάθος! Κάνατε λάθος ή θα κάνετε λάθος. Ε και, τι έγινε;!!

> Επικεντρωθείτε στον εαυτό σας και σε αυτό που ήδη ξέρετε για τα παιδιά σας. Ότι κι αν ακούτε, ότι κι αν διαβάζετε, εσείς είστε τελικά ο «ειδικός». Εσείς ξέρετε τα παιδιά σας καλύτερα από τον καθένα. Μην αφήνετε οποιονδήποτε να σας αλλάξει τον τρόπο που σκέφτεστε για αυτά, τον τρόπο που έχετε αποφασίσει να τα μεγαλώσετε. Μην αμφισβητείτε τον εαυτό σας με το παραμικρό. Επικεντρωθείτε στον εαυτό σας και σε αυτά που πιστεύετε. Η ζωή με τα παιδιά σας σίγουρα σας έχει δώσει πολλά μαθήματα. Εκμεταλλευτείτε τα!

Είστε γονιός και αυτό από μόνο του σημαίνει ότι έχετε περάσει και έχετε καταφέρει πολλά με τα παιδιά σας. Φροντίστε τον εαυτό σας, ενημερωθείτε, διαβάστε για καθετί που σας προβληματίζει σχετικά με τα παιδιά σας, ακούστε το ένστικτο, εμπιστευθείτε την εμπειρία σας με αυτά, δοκιμάστε κι ας κάνετε λάθος!

Αν παρ’ όλα αυτά συμβαίνει κάτι στην οικογένειά σας, που συνεχίζει να σας αποδυναμώνει, αν για κάποιο λόγο συνεχίζετε να μην έχετε σιγουριά για τον τρόπο που έχετε επιλέξει να αντιμετωπίσετε ένα πρόβλημα σχετικά με ένα μέλος της, αναζητήστε βοήθεια από κάποιον ειδικό. Αν πιστεύετε ότι το άγχος σας δεν είναι μόνο εσωτερικό (δεν έχει να κάνει μόνο με το πώς βλέπετε τα πράγματα), αλλά επηρεάζεται από κάποιον επίμονο εξωτερικό παράγοντα (επηρεάζεται από τα ίδια τα πράγματα), για παράδειγμα ένα συναισθηματικό πρόβλημα ενός παιδιού, είναι ανάγκη να απευθυνθείτε σε ψυχολόγο.

Γιατί να διαβάσω μαμά; Μέρος 1ο

«Που πήγε η όρεξή σου παιδί μου;», λένε πολλοί γονείς στα παιδιά τους και οι αντίστοιχοι δάσκαλοι στους μαθητές τους. «Θυμάσαι πώς ξεκίνησες το Σεπτέμβρη;», συνεχίζουν και απορούν, πώς είναι δυνατό να χάνεται τόσο εύκολα το κίνητρο ενός παιδιού για μάθηση. «Χαιρόσουν με όλα τότε! Με την καινούργια σου τσάντα, τα καινούργια σου τετράδια… Περίμενες πότε θα έρθει η ώρα να τα χρησιμοποιήσεις! Κι όταν αρχίσατε, θυμάσαι πόσο σωστός με το πρόγραμμα ήθελες να είσαι; Γύρναγες απ’ το σχολείο, έτρωγες και πήγαινες κατευθείαν για διάβασμα, για να μπορείς να παίξεις μετά. Πού πήγαν όλα αυτά;».

Οι γονείς αναρωτιούνται πού πήγε το χαμένο κίνητρο των παιδιών τους, κάπου στη μέση της χρονιάς και αρχίζουν να «τάζουν» πράγματα για να τα κινητοποιήσουν ή ακόμα χειρότερα να τα φωνάζουν και να τα απειλούν. Οι δάσκαλοι όμως ξέρουν ότι το εσωτερικό κίνητρο των παιδιών είναι το πιο αποτελεσματικό. Η χαρά που μου δίνει, το να μαθαίνω, είναι πιο αποδοτικό και με μεγαλύτερη διάρκεια κίνητρο. Η χαρά της μάθησης, να χαίρομαι που μαθαίνω είναι ένα κίνητρο, που είναι πιο σίγουρο ότι θα βοηθήσει το παιδί να συνεχίσει ακόμα κι αν κουράστηκε, από την υπόσχεση για ένα καινούργιο ποδήλατο (εξωτερικό κίνητρο).

Το να βοηθήσεις ένα παιδί να βρει τη χαρά της μάθησης είναι πράγμα πολύ πιο δύσκολο, από το να τάξεις στο παιδί ένα παιχνίδι ή να αφαιρέσεις ένα παιχνίδι ή να κόψεις την τηλεόραση τα σαββατοκύριακα. Ή μήπως όχι;

Ποιες είναι οι δυσκολίες;

> Ο φόβος της αποτυχίας. «Άραγε, αν κάνω λάθος, θα έχω αποτύχει; Αν δεν γράψω καλά στο διαγώνισμα, θα έχω αποτύχει; Αν δεν πάρω τους βαθμούς, που περίμενα; Αν δεν κάνω τους γονείς μου χαρούμενους; Ναι, θα έχω αποτύχει. Θα είμαι ένας αποτυχημένος χαζός!  Και οι γονείς βάζουν το χέρι τους στην ανατροφοδότηση των παραπάνω δυσλειτουργικών σκέψεων: Διάβασε παραπάνω, λοιπόν! Πρέπει να είσαι καλός, πρέπει να είσαι διαβασμένος, πρέπει να είσαι σωστός, δεν πρέπει να κάνεις λάθη και ένα να κάνεις, αυτό σημαίνει πως θα μπορούσες να διαβάσεις περισσότερο, πάντα υπάρχει λόγος για λίγο περισσότερο διάβασμα, δεν βλάπτει το περισσότερο αλλά το λιγότερο, διάβασες τα μαθήματά σου τέλεια;». Και, όταν έρθουν οι καλοί βαθμοί, « μπράβο σου, τώρα είσαι σωστός, τώρα είσαι καλός»  ή ακόμα χειρότερα, «ωραία, αυτό άλλωστε θα έπρεπε να κάνεις, να διαβάζεις, για να παίρνεις καλούς βαθμούς», » η δουλειά των παιδιών αυτή ακριβώς είναι, να πηγαίνουν σχολείο και να είναι τυπικά στις υποχρεώσεις τους και οι μεγάλοι να πηγαίνουν στη δική τους δουλειά, για να φέρνουν λεφτά στο σπίτι για την οικογένεια». Επιπλέον άσχετα από το σχολείο τροφοδοτούν τη δημιουργία δυσλειτουργικών σκέψεων λέγοντας για παράδειγμα: «Τι κάνεις εκεί; Δεν το κάνεις καλά! Δώσε το σε μένα! Έλα, δεν είναι δύσκολο, θα το κάνω εγώ. Πρόσεχε, πρόσεχε, πρόσεχε παιδί μου. Κοίτα πως έγινες! Καλά δεν προσέχεις καθόλου; Τι σου είχα πει; Όχι, όχι, όχι μην το αγγίζεις αυτό, θα το χαλάσεις! Γιατί δεν προσπαθείς; Δεν είσαι καθόλου υπομονετικός! Άχρηστος είσαι, δεν πιάνουν καθόλου τα χέρια σου! Αυτό γίνεται έτσι… Καλά πώς σου είπα εγώ να το κάνεις; Άλλαξέ το! Πώς αισθάνεστε; Μήπως αγχωθήκατε;

> Η έλλειψη προκλήσεων βασισμένων στις ανάγκες του παιδιού. Το διάβασμα στο σπίτι αλλά και η ίδια η μαθησιακή διαδικασία στο σχολείο μπορεί να κάνει το παιδί να βαρεθεί. Ένα παιδί χαρισματικό θα βαρεθεί, γιατί ότι διδάσκεται το γνωρίζει ήδη ή του φαίνεται πολύ απλό ή αυτονόητο, ενώ ένα παιδί που έχει μείνει πίσω σε σχέση με τους συμμαθητές του, θα βαρεθεί γιατί δεν μπορεί να παρακολουθήσει την πορεία του μαθήματος.

> Η έλλειψη νοήματος. Πολλές είναι οι φορές που οι μαθητές δεν βρίσκουν κανένα νόημα σε αυτό που είναι υποχρεωμένοι να κάνουν. Δίνουν νόημα στο διάλειμμα και το παιχνίδι ή την παρέα με τους φίλους τους, αλλά όχι στο ίδιο το μάθημα. Αυτό συμβαίνει γιατί το παιχνίδι και οι φίλοι τους καλύπτουν την ανάγκη για χαρά και μάθηση, ενώ το μάθημα ή το διάβασμα όχι.  Η μάθηση και η χαρά πρέπει να πηγαίνουν μαζί. Δεν μπορούν να καταλάβουν για ποιο λόγο να διαβάζουν, να γράφουν, να υπολογίζουν, αφού δεν περνάνε καλά. Τα παιδιά μαθαίνουν «εύκολα», μαθαίνουν γιατί έχουν την ανάγκη να μάθουν, μέσα από το βίωμα, μαθαίνουν ζώντας, μαθαίνουν παίζοντας, μαθαίνουν, όταν βρίσκουν αυτό, που κάποιος προσπαθεί να τους μάθει, μέσα στην ζωή τους, μαθαίνουν όταν αυτό που κάνουν τους δίνει για κάποιο λόγο χαρά ( μου αρέσει να ακούω και να συνεργάζομαι με το δάσκαλό μου, μου αρέσει που κάνουμε ομάδες στην τάξη και προσπαθούμε συνεργαζόμενοι να νικήσουμε την άλλη ομάδα, μου αρέσει να μελετάμε γεωγραφία γιατί με κάνει να ταξιδεύω σε άλλους τόπους που θα ήθελα να γνωρίσω κ.α).

> Τα προβλήματα σε επίπεδο συναισθήματος. Παιδιά με συναισθηματικά προβλήματα, παιδιά με άγχος ή κατάθλιψη, παιδιά που δεν καλύπτονται οι βασικές συναισθηματικές τους ανάγκες, αντιμετωπίζουν προβλήματα στην παρακολούθηση του μαθήματος αλλά και στο διάβασμα στο σπίτι. Παιδιά με συναισθηματικά προβλήματα χάνουν εύκολα την προσοχή τους ή δεν μπορούν να συγκεντρωθούν εύκολα. Το αποτέλεσμα είναι να χάνουν από το μάθημα, να μην μπορούν να παρακολουθήσουν και να συμμετέχουν ενεργά ή έστω παθητικά, όπως οι συμμαθητές τους χωρίς τέτοια προβλήματα. Οι συνέπειες της διάσπασης προσοχής κατά τη διάρκεια του μαθήματος, φαίνονται και στο σπίτι όταν τα παιδιά προσπαθούν να διαβάσουν ή να κάνουν τις εργασίες τους και τους φαίνονται όλα καινούργια. Το πρόβλημα στο σπίτι εντείνεται και από τη δυσκολία συγκέντρωσης που έτσι κι αλλιώς θα εμφανιστεί.

> Η επιθυμία για προσοχή. Ένα ήσυχο και υπάκουο παιδί μπορεί να μην παίρνει τόση προσοχή όση ένα παιδί «ταραξίας». Ένα εσωστρεφές παιδί απασχολεί πολύ λιγότερο τους γονείς από το εξωστρεφές αδελφάκι του. Οι γονείς συνήθως προσέχουν περισσότερο τη φασαρία από την ησυχία. Ένα ήσυχο παιδί λοιπόν μπορεί να τραβήξει την προσοχή των γονιών του με τη σχολική του επίδοση (όχι ότι δεν θα το κάνει ένα εξωστρεφές παιδί). Κι αυτό μπορεί να μην είναι μόνο κακό τελικά ( όπως και όλα τα συμπτώματα), γιατί θα αποτελέσει ένα καμπανάκι για τους γονείς, « κάτι κακό συμβαίνει εδώ, κάτι μου συμβαίνει, ασχοληθείτε μαζί μου, το  έχω ανάγκη, σας έχω ανάγκη.

Συνεχίζεται στο Μέρος 2ο…Τι πρέπει να κάνετε;

 

«Μαμά μου, μη φεύγεις!» Όταν τα παιδιά αναπτύσσουν άγχος αποχωρισμού (Μέρος 2ο)

Το μωράκι σας κλαίει ή δυσφορεί έντονα κάθε φορά που φεύγετε ή σας αποχωρίζεται; Μήπως είναι 8 έως 24 μηνών; Αν ναι, τότε αυτό που του συμβαίνει είναι ότι βιώνει άγχος αποχωρισμού. Κάθε φορά που απομακρύνεστε αγχώνεται και το εκφράζει με κλάμα. Άγχος σε τόσο μικρή ηλικία; Μην ανησυχείτε! Το άγχος αυτό εντάσσεται στα πλαίσια της φυσιολογικής του ανάπτυξης. Πρόκειται δηλαδή για ένα άγχος φυσιολογικό και αναμενόμενο για τα παιδιά της ηλικίας του (δίχως αυτό να σημαίνει ότι δεν δίνουμε την πρέπουσα σημασία).

Το άγχος αποχωρισμού μπορεί να παραταθεί;

Αν και από μόνο του το άγχος αποχωρισμού δεν αποτελεί διαταραχή, όταν εντάσσεται στα πλαίσια της φυσιολογικής ανάπτυξης του παιδιού, αν το άγχος αυτό συνεχίζεται και μετά τα δύο του έτη, τότε μπορεί να γίνει διαταραχή. «Φυσιολογικό» θεωρείται το άγχος αποχωρισμού όταν υπάρχει μέχρι τους 24 μήνες ζωής του παιδιού. Όταν το άγχος ξεπεράσει αυτό το ηλικιακό όριο θα πρέπει να αρχίσει να μας προβληματίζει. Μέχρι αυτή την ηλικία το παιδί πρέπει να έχει καταλάβει ότι οι γονείς του θα ξαναγυρίσουν στο σπίτι, όταν εκείνοι φεύγουν από αυτό. Αυτή η συνειδητοποίηση μειώνει δραστικά το άγχος. Αν το παιδί δεν έχει κατανοήσει πως το ότι φεύγουν οι γονείς του από το σπίτι δεν σημαίνει πως δεν θα ξαναγυρίσουν, ενώ είναι πάνω από 24 μηνών, αν δηλαδή συνεχίσει να βιώνει έντονο άγχος, τότε πρέπει άμεσα να αναζητήσουμε τις αιτίες που μπλοκάρουν αυτή την κατανόηση ή αλλιώς τις αιτίες που τροφοδοτούν και παρατείνουν το άγχος του παιδιού. Ζητήστε βοήθεια από κάποιο ειδικό, ψυχολόγο ή παιδοψυχίατρο.

Το άγχος αποχωρισμού μπορεί να ξαναέρθει κάποια στιγμή στη ζωή του παιδιού;

Είναι πολύ πιθανό σε περιόδους έντονου άγχους το παιδί σας να ξαναβιώσει άγχος αποχωρισμού. Είναι πολύ πιθανό δηλαδή ξανά κατά τη διάρκεια της ζωής του παιδιού σας και ενώ είναι 5 ή 7 ή 10 ετών να αρχίσει να φοβάται ότι θα σας χάσει ή να μην θέλει να σας αποχωριστεί. Πότε μπορεί να συμβεί αυτό; Τα παιδιά βιώνουν έντονο άγχος, όταν έρχονται αντιμέτωπα με καταστάσεις μη οικείες σε αυτά (νέες, άρα και άγνωστες, το άγνωστο μπορεί να προκαλέσει φόβο) και ειδικά, όταν τα αναγκάζουν να τις αντιμετωπίζουν μακριά από τους γονείς τους. Για παράδειγμα, ένα παιδί σε οποιαδήποτε ηλικία θα βίωνε έντονο άγχος, αν αναγκαζόταν για λόγους υγείας να εισαχθεί σε νοσοκομείο. Η ασθένεια, ο πόνος και ο ίδιος ο χώρος οδηγούν το παιδί στο να έχει μεγάλη ανάγκη για παρηγοριά, άρα στο να έχει περισσότερη ανάγκη τους γονείς του. Γι’αυτό ακριβώς το λόγο, είναι ανάγκη να είστε παρόντες κατά τη διάρκεια ιατρικών εξετάσεων ή άλλων διαδικασιών, που λαμβάνουν χώρα σε ένα νοσοκομείο, όσο πιο πολύ μπορείτε. Η παρουσία σας και μόνο μπορεί να μειώσει τον πόνο του παιδιού σας, γιατί πολύ απλά η παρουσία σας θα μειώσει το άγχος του.

Αν παρατηρήσετε στο παιδί σας σε περιόδους άγχους:

> Έντονη δυσφορία, όταν σας αποχωρίζεται.

> Εφιάλτες

> Άρνηση να πάει στο σχολείο ή σε άλλες δραστηριότητες, που απαιτούν τον αποχωρισμό.

> Άρνηση να πάει για ύπνο χωρίς εσάς (αν δηλαδή πηγαίνει για ύπνο μόνο στο κρεβάτι σας).

> Παράπονα για σωματικά συμπτώματα.

> Μεγάλη ανησυχία από τη μεριά του παιδιού σας ότι μπορεί να σας συμβεί κάτι.

Τότε είναι πολύ πιθανό να βιώνει άγχος αποχωρισμού λόγω κάποιου παράγοντα στο περιβάλλον του. Αυτός ο παράγοντας θα μπορούσε να είναι οτιδήποτε. Ένας πρόσφατος χωρισμός στην οικογένεια ή ένας επερχόμενος χωρισμός, ένας θάνατος συγγενικού προσώπου, μία ασθένεια στην οικογένεια ή φιλικού προσώπου, ο ερχομός ενός νέου μέλους στην οικογένεια, η μετάβαση του παιδιού από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό σχολείο ή σε οποιαδήποτε επόμενη τάξη κ.α, μπορούν να γεμίσουν το παιδάκι σας με έντονο άγχος, με άγχος που δεν μπορεί να διαχειριστεί. Το άγχος αυτό, όταν κατακλύσει το παιδί, θα φέρει μαζί του το άγχος αποχωρισμού, την έγνοια του παιδιού για την ασφάλεια των γονιών του (είναι η μαμά μου κοντά, θα γυρίσει ο μπαμπάς στο σπίτι, τι θα γίνει αν πάθει κάτι η μαμά), που ισοδυναμεί με την έγνοια για τη δική του ασφάλεια.

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς;

Όποια κι αν είναι η πηγή του άγχους του παιδιού σας, όποια ηλικία και να έχει, είναι ανάγκη να ψάξετε να την βρείτε με ή χωρίς το παιδί σας (εξαρτάται από την ηλικία). Σκεφτείτε τι άλλαξε πρόσφατα στη ζωή του παιδιού σας (καθημερινότητα, πρόσωπα, η δική σας διάθεση). Συνήθως εκεί βρίσκεται η αιτία του άγχους. Οποιαδήποτε αλλαγή στη ζωή ενός ανθρώπου μπορεί να φέρει άγχος είτε πρόκειται για θετική είτε πρόκειται για αρνητική αλλαγή. Ακόμη περισσότερο, όταν η αλλαγή αφορά τη ζωή ενός παιδιού.

Τα παιδιά εξαρτώνται απόλυτα από τους γονείς τους ιδιαίτερα αν μιλάμε για μικρές ηλικίες. Δεν είναι ούτε γνωστικά ούτε συναισθηματικά τόσο ώριμα όσο εμείς για να μπορέσουν να διαχειριστούν μόνα τα συναισθήματά τους. Πολύ απλά, δεν ξέρουν τον τρόπο. Με το να εκφράζουν το άγχος τους μας εκφράζουν μια βαθιά τους ανάγκη. Μαμά, μπαμπά βοηθήστε με! Η ανάγκη αυτή πρέπει να καλυφθεί, για να μειωθεί και να εξαλειφθεί το άγχος του παιδιού. Είναι λοιπόν στα δικά σας χέρια η ανακούφισή του. Το άγχος είναι ανάγκη να εκφραστεί, να γίνει κατανοητό από εσάς, να επεξεργαστεί, άρα να γίνει κατανοητό και από το παιδί. Το άγχος μπορεί να εκφραστεί με λόγια, με παιχνίδι, παραμύθια ή ζωγραφιές, κουκλοθέατρο ή θέατρο. Παίξτε με το παιδί «την οικογένεια», ακούστε το πολύ, παρατηρήστε το περισσότερο, να παρεμβαίνετε λιγότερο. Με άλλα λόγια ακούστε προσεκτικά τι σας λέει και τι σας δείχνει το παιδί με την επιλογή των λέξεων, εκφράσεων, πράξεων στο παιχνίδι του. Δείξτε κατανόηση, ενσυναίσθηση. Δείξτε με τα λόγια και τις πράξεις σας ότι κατανοείτε τα συναισθήματα και τις σκέψεις του παιδιού σας. Να είστε όμως αυθεντικοί. Δείτε τη δική του πλευρά. Δείτε αυτό που βιώνει το παιδί με τα δικά του μάτια και όχι τα δικά σας. Μην ερμηνεύετε τα λόγια του. Κατανοήστε τα.

Είναι ανάγκη να είστε στοργικοί, ενθαρρυντικοί, ανοιχτοί σε συζητήσεις, με κεραίες έτοιμες να πιάσουν οποιαδήποτε συναισθηματική αλλαγή του παιδιού σας. Να είστε έτοιμοι και διαθέσιμοι να καλύψετε οποιαδήποτε συναισθηματική ανάγκη του παιδιού σας. Ο φόβος του ότι θα σας χάσει θα φύγει μόνο, όταν αισθανθεί σιγουριά μαζί σας, μόνο όταν καταφέρετε να του παρέχετε συναισθηματική ασφάλεια.

Αν παρ’όλες τις προσπάθειές σας το πρόβλημα συνεχιστεί ή ενταθεί αναζητήστε άμεσα βοήθεια από ειδικό, ψυχολόγο ή παιδοψυχίατρο.

Σελίδα 1 από 212