Please ensure Javascript is enabled for purposes of website accessibility άνευ όρων αγάπη Archives - Φύσσα Έφη

TAG: άνευ όρων αγάπη

Πόσο σκληρές μπορούν να γίνουν οι μαμάδες μεταξύ τους;

Γίνομαι μητέρα και η καρδιά μου «ανοίγει». Γίνομαι μητέρα και κάθε μέρα μαθαίνω πώς να αγαπώ, να αποδέχομαι, να σέβομαι το μωρό, που έφερα στον κόσμο. Γίνομαι μητέρα και εξελίσσομαι ως άνθρωπος, ωριμάζω μέρα με τη μέρα. Μαθαίνω μέσα από τις δυσκολίες, που αντιμετωπίζω. Μαθαίνω μέσα από το μωρό μου, όπως το μωρό μου, κάνοντας δοκιμές και λάθη. Χαίρομαι με καθετί καινούργιο μαθαίνει. Χαίρομαι με το παραμικρό, γιατί πιστεύω ότι είναι μοναδικό. Η καρδιά μου είναι γεμάτη αγάπη. Τη χαρίζω απλόχερα καθημερινά.

Την ίδια ώρα όμως μπορώ να γίνω επικριτική, σκληρή, χωρίς ίχνος κατανόησης, μπορώ να σκέφτομαι, να αισθάνομαι, να πράττω σα να μην μεγαλώνω ένα παιδί, σα να μην έχω περάσει παρόμοιες δυσκολίες ή σα να έχω ξεχάσει. Και όλα αυτά να κατευθύνονται σε μια άλλη μητέρα, που δεν την ξέρω, που δεν ξέρω το παιδί της, που δεν ξέρω την οικογένειά της, τον τρόπο που μεγαλώνει τα παιδιά της, ποια είναι η ιστορία τους, οι σχέσεις μεταξύ τους. Μπορώ να βγάζω συμπεράσματα χωρίς πολλά πολλά. Άλλωστε εγώ ξέρω, είμαι μητέρα. Μπορώ να καταλάβω «από μακριά», δεν χρειάζεται στην πραγματικότητα να γνωρίζω περισσότερα, για να καταλάβω. Εγώ θα έκανα κάτι καλύτερο στη θέση της. Για να κάνει έτσι το παιδί της σίγουρα κάτι έχει κάνει λάθος. Θα έπρεπε να είναι πιο προσεκτική. Ίσως να μην έχει διαβάσει αρκετά. Ίσως να μην έχει ρωτήσει, για να μάθει. Μπορεί να μην ενδιαφέρεται στην πραγματικότητα. Μάλλον γι’ αυτό το παιδί της κάνει έτσι. Μα είναι πολύ απλό και δεδομένο για όλους! Γιατί δεν το κάνει; Αν δεν το κάνεις, καταστρέφεις τα παιδιά σου! Οι σωστές μάνες αυτό κάνουν! Όλες το κάνουν! Μπορεί να έχει παραπάνω εγωισμό. Μπορεί να βάζει τον εαυτό της πάνω από τα παιδιά της…

Κι άλλα τέτοια σκληρά λόγια, αμέτρητες αρνητικές σκέψεις, αυθαίρετα συμπεράσματα με τάση μηδενισμού και όλα γεμάτα συναισθήματα περιφρόνησης και απέχθειας προς τη μητέρα-στόχο και τον τρόπο, που συμπεριφέρεται στα παιδιά της. Ενώ παράλληλα εκείνη αισθάνεται υπερήφανη που «κατάλαβε», αισθάνεται υπερήφανη, που γνωρίζει καλύτερα ή περισσότερα, αισθάνεται καλύτερη μητέρα.

Τι μπορεί στην πραγματικότητα να γνωρίζει καλύτερα; Κάθε μητέρα γνωρίζει καλύτερα από κάποια άλλη τα δικά της παιδιά, τη δική της οικογένεια, τη σχέση της μαζί τους και ίσως κάποιες βασικές αρχές ή και τεχνικές για την ανατροφή των παιδιών. Η «ανατροφή των παιδιών» όμως είναι πολύ διαφορετική από την ανατροφή των παιδιών της κάθε μητέρας. Οι οικογένειες μεταξύ τους είναι πολύ διαφορετικές. Αντιλήψεις, πιστεύω, βαθιές πεποιθήσεις, προθέσεις, φιλοδοξίες, οράματα, η προσωπική ιστορία του καθενός, που ξεκινά από πολύ παλιά, πιο παλιά απ’όσο νομίζουμε (δυο γενιές τουλάχιστον πίσω), η ιδιαίτερη σχέση -επενδεδυμένη με βαθιά συναισθήματα- του κάθε μέλους με το καθένα από τα άλλα μέλη της οικογένειας, το αντίκτυπο που έχει αυτή η σχέση σε κάθε μέλος της οικογένειας, όλα αυτά σε ένα περιβάλλον που καθημερινά μπορεί να αλλάξει από εξωτερικούς (της οικογένειας) αλλά και εσωτερικούς παράγοντες και κάτι που σίγουρα δεν μετράται, είναι η οικογένεια. Αυτό σημαίνει ότι κάθε οικογένεια είναι μοναδική. Μπορεί κανείς να κάνει αμέτρητες υποθέσεις αλλά λίγα να γνωρίζει γι’αυτή στην πραγματικότητα…

Κάθε οικογένεια έχει τους δικούς της κανόνες, κάθε οικογένεια έχει τις δικές της ανάγκες, κάθε μέλος είναι μοναδικό. Μια οικογένεια και κάθε μέλος ξεχωριστά μπορεί να αισθάνεται άνετα,να χαίρεται, να λειτουργεί, να εξελίσσεται με κάτι άλλο από αυτό, που επιλέγει μια άλλη. «Ότι για εσένα είναι ιδανικό, σε μένα μπορεί να μην ταιριάζει». «Ότι για σένα είναι σωστό, εμένα μπορεί να μου κάνει κακό, γιατί απλά είμαστε διαφορετικοί». «Αυτό που βλέπεις στην οικογένειά μου, είναι η δική σου αντίληψη για την πραγματικότητα που ζω, δεν είναι η δική μου πραγματικότητα». Και όλα καλά! Παρ’όλα αυτά δεν είναι «όλα καλά». Γιατί;

Μαμάδες, που μεγαλώνοντας τα παιδιά τους καλούνται από τα ίδια να δείξουν κατανόηση αναφορικά με τις ανάγκες τους και να ανταποκριθούν σε αυτές με αγάπη και τρυφερότητα, ώστε να χτίσουν μια σταθερή σχέση εμπιστοσύνης με πολλαπλά οφέλη για την ανάπτυξή τους ( ικανότητα για δημιουργία υγιών μελλοντικών σχέσεων, υγιής αυτοεκτίμηση, υγιής συναισθηματική νοημοσύνη, θέληση για μάθηση, άρα προώθηση της γνωστικής ανάπτυξης κ.α) είναι αυτές που τελικά αποδεικνύεται να δυσκολεύονται περισσότερο απ’όλους να δείξουν κατανόηση σε άλλες μαμάδες. Σκέφτονται, αισθάνονται, συμπεριφέρονται σα να μην μπορούν να μπουν στη θέση άλλων μαμάδων, σα να μην μπορούν να τις νιώσουν (ή τουλάχιστον δεν προσπαθούν να το κάνουν), σα να μην το έχουν κάνει ποτέ στη ζωή τους, στο παιδί τους, σα να μην ξέρουν πώς να το κάνουν, πώς να δείξουν δηλαδή ενσυναίσθηση. Βγάζουν γρήγορα συμπεράσματα για τη μητέρα και τις επιλογές της πριν καν σιγουρευτούν για τις προθέσεις της, για τον τρόπο που σκέφτεται, για τον λόγο που έκανε τη συγκεκριμένη επιλογή. Στο μυαλό τους υπάρχει μόνο ένας σωστός τρόπος σκέψης, ένας τρόπος δράσης, ο δικός τους. Είναι σα να αφαιρούν το δικαίωμα να υπάρχει το διαφορετικό: διαφορετικά/ εναλλακτικά συναισθήματα για μια κατάσταση, διαφορετικές/εναλλακτικές σκέψεις ή τρόπος σκέψης, διαφορετική/εναλλακτική συμπεριφορά-αντίδραση σε κάτι.

Αναδύονται λοιπόν δύο ζητήματα. Άραγε οι μαμάδες, που κατακρίνουν άλλες και επικαλούνται την ενσυναίσθηση ή καλούνται ως μαμάδες να δείξουν ενσυναίσθηση, να κατανοήσουν τα παιδιά τους και τις ανάγκες τους, το κάνουν πραγματικά, ουσιαστικά; Παράλληλα αυτή η αλληλουχία αρνητικών σκέψεων, επικρίσεων επενδεδυμένων με δυσάρεστα συναισθήματα, που όλα μαζί κατευθύνονται σε μια άλλη μαμά, μήπως τελικά αποτελεί τον δικό τους τρόπο σκέψης, που κατευθύνεται με κάθε ευκαιρία όχι μόνο προς τα έξω (άλλη μαμά) αλλά και προς τα μέσα; Μήπως δηλαδή δεν είναι σκληρές μόνο με άλλες μαμάδες αλλά και με τον εαυτό τους; Μήπως τελικά δυσκολεύονται να δείξουν κατανόηση όχι μόνο στους γύρω τους αλλά κυρίως στον εαυτό τους;

Και από τα δύο ζητήματα ένα πράγμα μένει. Η δυσκολία μας να αγαπήσουμε ή και να εκφράσουμε αγάπη πρώτα στον εαυτό μας. Δεν ξέρουμε ούτε πώς να αγαπάμε, ούτε πώς να το δείχνουμε. Η αγάπη είναι προϋπόθεση αλλά και αποτέλεσμα της αποδοχής του εαυτού μας. Αποδέχομαι, σέβομαι τον εαυτό μου, όπως ακριβώς είναι. Τον αγαπώ, όπως ακριβώς είναι. Τον φροντίζω, τον αποδέχομαι, τον σέβομαι, γιατί το αγαπώ. Έχοντας αγαπηθεί, αγαπώντας τον εαυτό μου, ξέρω πώς να αγαπώ, να αποδέχομαι, να σέβομαι και να φροντίζω τον άλλο.

Η αποδοχή του άλλου σημαίνει την επιθυμία μου να τον κατανοήσω, την αποδοχή του δικαιώματός του να σκέφτεται, να αισθάνεται, να εκφράζεται διαφορετικά από εμένα, άρα να είναι διαφορετικός από εμένα, σημαίνει να σέβομαι τη διαφορετικότητα του. Όταν όμως πρόκειται για τα παιδιά μας, όλα αυτά θα έπρεπε είναι επενδεδυμένα με αγάπη. Σε αγαπώ και σε φροντίζω γιατί σε αποδέχομαι, σε σέβομαι για αυτό που είσαι. Σε αποδέχομαι και σε σέβομαι για αυτό που είσαι, γιατί σε αγαπώ.

Πώς όμως θα μπορέσουμε να τα κάνουμε όλα αυτά, όταν δεν αγαπάμε πραγματικά αυτό που είμαστε, όταν είμαστε σκληροί με αυτό που είμαστε. Άραγε ξέρουμε τι είμαστε;

Απλά, σκεφτείτε το.

Γιατί να διαβάσω μαμά; Μέρος 2ο

Τι μπορείτε να κάνετε για να αυξήσετε το κίνητρο για μάθηση στο παιδί σας ή για να το διατηρήσετε κατά τη διάρκεια μιας δύσκολης και κουραστικής σχολικής χρονιάς;

> Αναρωτηθείτε αν του δείχνετε ότι το αγαπάτε, ότι κι αν γίνει. Άραγε τι πιστεύουν τα παιδιά σας ότι θα συμβεί, αν κάτι πάει στραβά, αν κάνουν κάποιο λάθος, αν δεν συμπεριφερθούν σωστά; Μήπως ότι δεν θα τα αγαπάτε, γιατί δεν είναι «καλά παιδιά»; Θυμάστε, αν ποτέ έχετε πει στο παιδί σας, είσαι φρόνιμος, γι’ αυτό σ’ αγαπάω, φάε το φαγητό σου, γιατί αλλιώς δεν θα σε αγαπάω, τι χαρούμενο παιδί που είσαι, τι καλό παιδί είσαι, γι’ αυτό σ’ αγαπάω και άλλα τέτοια; Ποιο μήνυμα παίρνουν τα παιδιά; Με αγαπάει γιατί είμαι φρόνιμος, με αγαπάει γιατί τρώω όλο το φαγητό μου, χαίρομαι, άρα είμαι καλό παιδί και γι’ αυτό με αγαπάνε. Από την άλλη, όταν οριοθετείτε τα παιδιά σας και εκείνα κάποιες φορές έχουν δυσάρεστα συναισθήματα, ξέρουν ότι εσείς συνεχίζετε να τα αγαπάτε, τους το έχετε πει ποτέ; Αν το παιδί σας γυρίσει στο σπίτι με έναν κακό βαθμό, ξέρει ότι εσείς παρ’ όλα αυτά το αγαπάτε ότι κι αν έγινε, ότι κι αν σας πει; Ελέγξτε το.

Η αγάπη που συνδέεται με τις πράξεις, με τη συμπεριφορά του παιδιού, με αυτό που επιλέγει κάθε φορά να κάνει αλλά και με τα αποτελέσματά της ( αν είναι θετικά ή αρνητικά), δεν είναι αγάπη αυθεντική. Αυθεντική αγάπη είναι η αγάπη άνευ όρων, η ανεμπόδιστη αγάπη (θα σ’αγαπώ ότι κι αν γίνει). Τέτοια αγάπη έχει ανάγκη ένα παιδί από τους γονείς του, για να θεωρεί τον εαυτό του άξιο να αγαπηθεί, άρα άξιο γενικότερα. Αν εσείς το αγαπάτε αυθεντικά, θα αφήσει ελεύθερη τη φυσική ανάγκη που έχει για μάθηση, γιατί θα ξέρει ότι είναι άξιο, ότι  μπορεί. Θα ξέρει όμως και ότι αν πάει κάτι στραβά (κουραστεί ή πάρει ένα κακό βαθμό), αυτό δεν σημαίνει, ότι δεν αξίζει, γιατί εσείς συνεχίζετε να το αγαπάτε ότι κι αν έγινε, ότι κι αν γίνει. Αγαπιέμαι, άρα αξίζω. Πήρα κακό βαθμό, όμως δεν τα παρατάω, γιατί αξίζω. Συνεχίζω. Αλλά και: Έκανα λάθος. Και τι έγινε; Εγώ ξέρω ότι αξίζω. Δεν θα τα βάψω μαύρα. Συνεχίζω. Φανταστείτε την αυθεντική αγάπη, την ανεμπόδιστη, την άνευ όρων αγάπη σαν την πιο γερή βάση για να εκφραστεί ελεύθερα η φυσική ανάγκη του ανθρώπου για μάθηση αλλά και σαν κάτι πολύ παραπάνω από ένα μπαστούνι που σε βοηθά να ξεπεράσεις τα εμπόδια, που σε καλούν να σταματήσεις να προσπαθείς, όταν αυτά έρθουν.

> Αναρωτηθείτε αν δείχνετε στο παιδί σας ότι το αποδέχεστε πλήρως. Σε αποδέχομαι όπως είσαι και όχι μόνο ένα κομμάτι σου, αυτό που μου αρέσει. Αποδέχομαι σε εσένα, ότι με κάνει χαρούμενο, με συγκινεί, με ενθουσιάζει αλλά και ότι με εκνευρίζει, με θυμώνει, με βγάζει από τα ρούχα μου, γιατί είναι δικά σου, γιατί είσαι εσύ, γιατί σε αγαπάω. Πώς είναι αυτή η αίσθηση της πλήρους αποδοχής; Τα αρνητικά συναισθήματα καταφέρνω να τα μετριάσω, να τα κάνω να καταλαγιάσουν μέσα μου, γιατί σε αγαπάω. Μπορεί να μην μπορώ να καταλάβω τη συμπεριφορά σου κάποιες φορές, να μην την αποδέχομαι κάποιες φορές, όμως εσένα σε αποδέχομαι πλήρως, σε αποδέχομαι πάντα. Διαχωρίστε λοιπόν τη συμπεριφορά του παιδιού σας από το ίδιο το παιδί σας και αποδεχτείτε το. Επιπλέον, αναρωτηθείτε; Αυτές τις φορές, που δεν αποδέχεστε τη συμπεριφορά του, που θα θέλατε να κάνει κάτι διαφορετικό, είναι σίγουρο ότι πρόκειται για μια μη αποδεκτή συμπεριφορά γενικά ή για μία μη αποδεκτή συμπεριφορά για εσάς; Και με αυτό τον τρόπο περνάμε στο σεβασμό των επιλογών του παιδιού μας.

> Αναρωτηθείτε αν σέβεστε τις επιλογές του παιδιού σας. Βέβαια ο σεβασμός των επιλογών δεν έχει καμία ουσία, αν δεν αφήνετε το παιδί σας να κάνει επιλογές από πολύ μικρή ηλικία. Αφήστε το παιδί σας να επιλέξει, αφήστε το να κάνει λάθη, αφήστε το να υποστεί τις συνέπειες, με εσάς φυσικά στο πλευρό και και με καμιά διάθεση εκδίκησης (αξεπέραστο όριο είναι φυσικά η ασφάλεια του παιδιού, συναισθηματική και σωματική). Γιατί όλα αυτά; Γιατί κάθε φορά που το παιδί επιλέγει και εσείς το σέβεστε δεν εκπαιδεύεται μόνο στο πώς θα κάνει ιδανικότερες για το ίδιο επιλογές (αφού το αφήσετε να υποστεί και τις όποιες συνέπειες) αλλά και αθροίζεται μέσα του η πεποίθηση της ικανότητας, της ανεξαρτησίας, η πεποίθηση ότι μπορώ να σταθώ στα πόδια μου, μπορώ να τα καταφέρω. Είμαι ικανός! Φανταστείτε πόσο πολύ μπορεί να βοηθήσει αυτό στη μάθηση!

> Αναρωτηθείτε αν του δείχνετε τη φροντίδα και την προσοχή που έχει ανάγκη. Κάθε παιδί, σε κάθε ηλικία για να αισθάνεται καλά έχει ανάγκη από μαμά και μπαμπά. Έχει ανάγκη να το φροντίζετε και να το προσέχετε. Φυσικά, σε κάθε ηλικία οι ανάγκες αυτές αλλάζουν και μετασχηματίζονται. Δεν θα φροντίσετε με τον ίδιο τρόπο, δεν θα προσέξετε με τον ίδιο τρόπο, δεν θα περάσετε χρόνο μαζί με τον ίδιο τρόπο, όταν έχετε ένα παιδί 6 ετών και έναν έφηβο. Και τα δύο παιδιά όμως το έχουν ανάγκη. Αν από την άλλη αντιστέκονται στις φροντίδες σας, αναρωτηθείτε για το είδος και τον τρόπο που τις δείχνετε. Γιατί όλα αυτά; Γιατί τα παιδιά έτσι αισθάνονται καλά με τον εαυτό τους. Τους δείχνετε απλόχερα την αγάπη σας για ακόμα μία φορά. Πιστεύουν ότι την αξίζουν. Αξίζω, άρα μπορώ. Και πάλι η ανάγκη τους να μαθαίνουν εκφράζεται ανεμπόδιστα και επειδή αισθάνονται άξια και ικανά δεν τα παρατούν, συνεχίζουν να θέλουν να μαθαίνουν.

> Αναρωτηθείτε για το είδος των ορίων που θέτετε στα παιδιά σας. Όλα τα παιδιά έχουν ανάγκη από όρια, αυτά είναι που τους παρέχουν την αίσθηση ασφάλειας που χρειάζονται. Αυτά είναι που τα οδηγούν, τους δείχνουν το δρόμο. Σκεφτείτε όμως. Πώς θα είστε σίγουροι ότι τους δείχνετε το σωστό δρόμο; Τα όρια αλλάζουν με την ηλικία και την ωριμότητα του κάθε παιδιού. Βασίζονται στις ιδιαίτερες κάθε φορά ανάγκες τους, που εξαρτώνται είτε από εσωτερικούς παράγοντες (συναισθηματική, γνωστική, σωματική ωριμότητα) είτε από εξωτερικούς παράγοντες (γεγονότα στη ζωή του παιδιού). Δεν βασίζονται σε καμία περίπτωση στις δικές μας ανάγκες, επιθυμίες και αντιλήψεις. Η ασφάλεια του παιδιού και η ανεμπόδιστη προσωπική του ανάπτυξη (σωματική, γνωστική, συναισθηματική, κοινωνική) είναι ο δικός σας οδηγός, όταν προσπαθείτε να οριοθετήσετε.Τα σταθερά και συνεπή όρια σε κάθε ηλικία αποτελούν το τελευταίο κομμάτι του παζλ που λέγεται «καλύπτω τις βασικές συναισθηματικές ανάγκες του παιδιού μου», ώστε να θέλει και να μπορεί να μαθαίνει και να συνεχίζει να μαθαίνει ακόμα και όταν έρχονται δυσκολίες, κούραση, μη αναμενόμενος βαθμός, όχι ενθαρρυντικά σχόλια από το δάσκαλο κ.α. Αγαπήστε, αποδεχτείτε, φροντίστε, δώστε προσοχή, σεβαστείτε, οριοθετήστε πάντα με συνέπεια και σταθερότητα, για να έχετε παιδιά χαρούμενα, παιδιά ευχαριστημένα, παιδιά που θα πιστεύουν στον εαυτό τους και στις δυνατότητές τους.

Επιπλέον αναρωτηθείτε για τα παρακάτω:

> Λέω στα παιδιά μου μπράβο τα κατάφερες, μπράβο ήταν πολύ σκληρή η δουλειά, μπράβο για την υπομονή και την επιμονή;

> «Χτίζω» στα δυνατά σημεία του παιδιού μου ή στα αδύναμα; Τονίζω τα αρνητικά ή τα θετικά; Πού δίνω περισσότερη προσοχή;

> Έχω δείξει στο παιδί μου τη σχέση που μπορεί να έχουν τα εξωσχολικά ενδιαφέροντά του με τη μελέτη του για το σχολείο;

> Είμαι πρότυπο δουλειάς με υπομονή, επιμονή και οργάνωση για το παιδί μου; Του το έχω δείξει;

> Μήπως μπαίνω στη διαδικασία της σύγκρισης του παιδιού με άλλα παιδιά; Τι μηνύματα του στέλνω; Μήπως το κάνω να μην συγκεντρώνεται στις δικές του δυνάμεις και δυνατότητες;

Διατηρείστε λοιπόν στο σπίτι ένα ζεστό οικογενειακό περιβάλλον. Ένα περιβάλλον μέσα στο οποίο το παιδί σας θα αγαπιέται ανεμπόδιστα, άνευ όρων, θα είναι πλήρως αποδεκτό, θα παίρνει τη φροντίδα και την προσοχή που έχει ανάγκη, θα γίνονται σεβαστές οι επιλογές του, θα οριοθετείται με βάση τις ανάγκες της ηλικίας του και της ωριμότητάς του και όλα αυτά σταθερά και με συνέπεια, από δυο γονείς δυνατούς αλλά και ευχαριστημένους από τη ζωή τους. Αυτές είναι οι πραγματικές ανάγκες ενός παιδιού (βασικές συναισθηματικές ανάγκες), οι οποίες αν καλύπτονται από τους γονείς του, όπως αυτοί περιγράφηκαν παραπάνω, εκείνο θα έχει την φυσική ανάγκη να μάθει, γιατί θα αισθάνεται αρκετά ασφαλές, αρκετά σίγουρο για τον εαυτό του, για να θέλει και να ξέρει ότι μπορεί να ερευνήσει και να εξερευνήσει τον κόσμο. Θα θέλει να δει, να ακούσει, να γευτεί, να μυρίσει, να ταξιδέψει, να παίξει, να κάνει φίλους, να επικοινωνήσει, να διαβάσει, να δοκιμάσει, να ρισκάρει, να ανακαλύψει, να αγαπήσει, να αγωνιστεί, να ζήσει, άρα να μάθει.

Προσπαθώντας να οριοθετήσουμε τα παιδιά Μέρος 3ο

Επόμενος γονέας:

> Ο χαλαρός, ανεκτικός γονέας. Πρόκειται για έναν γονέα, που δεν δίνει καμία κατεύθυνση, καμία δομή στην οικογένεια. Έχει ελάχιστες απαιτήσεις. Δεν θέτει όρια γιατί πιστεύει, πως χρειάζονται. Δεν υπάρχει κανένα πρόγραμμα, γιατί δεν το έχει κανείς ανάγκη.  Αποφεύγει τις συγκρούσεις. Έχει πολύ μικρές προσδοκίες από τα παιδιά του για ωριμότητα και αυτοέλεγχο. Αποτέλεσμα: Αυτός ο γονέας μπορεί να μεγαλώσει παιδιά ανεύθυνα ή παιδιά που εφόσον δεν τους έχει δοθεί κανένας δρόμος, εκείνα επέλεξαν το δικό τους και έμαθαν να κάνουν τα πάντα με το δικό τους τρόπο σε σημείο τέτοιο, που να δυσφορούν έντονα, όταν συμβεί το αντίθετο ή απλά κάτι άλλο από αυτό που ξέρουν. Είναι δηλαδή παιδιά, που δεν μπορούν να προσαρμοστούν σε άλλα περιβάλλοντα, τα βρίσκουν σκούρα εκτός σπιτιού ή επιβάλλονται έντονα και με επιθετικότητα. Τα παιδιά του χαλαρού γονέα είναι, πιθανά, παιδιά με χαμηλό αυτοέλεγχο (δυσκολεύονται να ελέγξουν τη συμπεριφορά τους, όταν κάποιος επιτέλους τους το ζητήσει), ανώριμα σε επίπεδο σκέψης, απαιτητικά, με χαμηλές κοινωνικές δεξιότητες (πιθανή συνέπεια να έχουν προβλήματα στις σχέσεις τους με άλλα παιδιά) και επιθετικά.

> Ο αμελής, αδιάφορος γονέας. Είναι ο γονέας που δεν καλύπτει τις βασικές συναισθηματικές ανάγκες των παιδιών του, δεν εμπλέκεται ή δεν θέλει να εμπλέκεται μαζί τους σχεδόν καθόλου συναισθηματικά. Τους παρέχει καταφύγιο και τροφή, αλλά όχι τη ζεστασιά που χρειάζονται τα παιδιά, άνευ όρων αγάπη, πλήρη αποδοχή, σεβασμό, φροντίδα, όρια βασισμένα στις ανάγκες τους. Τον ενδιαφέρουν περισσότερο «τα δικά του» (εργασία, φίλοι, κοινωνική ζωή, συναισθηματικά προβλήματα), παρά τα παιδιά του. Αντιδρούν με αδιαφορία όταν τα παιδιά ζητούν προσοχή, με οποιοδήποτε τρόπο (θετικό ή αρνητικό). Αδιαφορεί για τις πραγματικές τους ανάγκες. Αποτέλεσμα: Τα παιδιά αυτών των γονέων πρέπει να μάθουν να μεγαλώνουν μόνα τους. Φοβούνται να δημιουργήσουν σχέσεις (αυτό τους το έχουν μάθει πολύ καλά οι γονείς τους), θεωρούν ότι θα εξαρτηθούν, ότι θα εξαπατηθούν. Αντίθετα είναι πιο επιρρεπή στις κάθε είδους εξαρτήσεις (ναρκωτικά, αλκοόλ, διαδίκτυο, τζόγος), γιατί προσπαθούν απεγνωσμένα να καλύψουν με κάποιο τρόπο τις βασικές συναισθηματικές τους ανάγκες, προσπαθούν να ανακουφίσουν όποια δυσάρεστα συναισθήματα έχουν (φόβος, έντονο στρες, θλίψη), να γεμίσουν τα «κενά» τους. Άλλωστε οι εξαρτήσεις αυτό το σκοπό εξυπηρετούν, ανακουφίζουν, πρόσκαιρα όμως.

> Ο αυστηρός γονέας. Είναι εκείνος ο γονέας, που θέτει όρια, θέτει κανόνες. Τα παιδιά του γνωρίζουν ποιες είναι οι συνέπειες των πράξεων τους και επιλέγουν ελεύθερα γνωρίζοντας τι θα συμβεί (αν δεν ολοκληρώσω τα μαθήματά μου, δεν μπορώ να δω τηλεόραση, το μεσημέρι είναι μια ώρα κοινής ησυχίας, οι άνθρωποι ξεκουράζονται, μπορώ να το κάνω κι εγώ, αν όμως δεν θέλω μπορώ να παίξω ήσυχα στο δωμάτιό μου κ.α). Ο αυστηρός γονέας είναι δεκτικός, βάζει πρώτη την επικοινωνία, είναι δίκαιος αλλά και ευέλικτος. Έχει στόχο την αυτονομία, την ανεξαρτησία των παιδιών του και την αύξηση της αυτοεκτίμησής τους, γι’ αυτό τα αφήνει να επιλέξουν, να πάρουν πρωτοβουλίες ακόμα κι αν φαίνεται ότι κάτι θα πάει στραβά, τα αφήνει να υποστούν τις συνέπειες. Αυτό σημαίνει πως στο λάθος είναι υποστηρικτικός και ενθαρρυντικός, παρά επικριτικός και εκδικητικός. Τα υποστηρίζει και τα ενθαρρύνει γιατί πιστεύει στην αγάπη άνευ όρων, θα σε αγαπώ ότι κι αν γίνει, είτε επιλέξεις το ένα είτε το άλλο, στην πλήρη αποδοχή των παιδιών του, σε αποδέχομαι όπως ακριβώς είσαι, ακόμα κι αν η συμπεριφορά σου με εκνευρίζει πολλές φορές, στη φροντίδα, θα σε φροντίζω με τον τρόπο μου, όσο εσύ μεγαλώνεις, στον σεβασμό της επιλογής, μπορείς να κάνεις αυτό που θεωρείς σωστό, στα σταθερά και βασισμένα στις ανάγκες των παιδιών του όρια, θα σου δείχνω το σωστό ή θα σου λέω τη γνώμη μου περιμένοντας να πάρουμε μια κοινή απόφαση (μεγαλώνοντας).  Αποτέλεσμα: Τα παιδιά των αυστηρών γονέων είναι πιο χαρούμενα, πιο ισορροπημένα, γιατί οι γονείς τους έχουν καλύψει τις βασικές συναισθηματικές ανάγκες τους (αγάπη, αποδοχή, σεβασμός, φροντίδα, όρια), σταθερά και με συνέπεια. Φαίνεται να έχουν μεγαλύτερο αυτοέλεγχο (ελέγχω τη συμπεριφορά μου) και να πετυχαίνουν να αυτορρυθμίζονται (ρυθμίζω το συναίσθημα, τη σκέψη και τη συμπεριφορά μου) πολύ πιο εύκολα και αποτελεσματικά από παιδιά τις ηλικίας τους. Έχουν καλές κοινωνικές δεξιότητες και αυτοπεποίθηση.

Όλα τα παιδιά έχουν ανάγκη γονείς δυνατούς, σταθερούς αλλά και ευέλικτους, δεκτικούς και δίκαιους. Πάνω απ’ όλα όμως χρειάζονται γονείς που να έχουν προτεραιότητα την αγάπη τους για αυτά. Τα όρια κάνουν κακό στα παιδιά αν δεν συνοδεύονται από την ανεμπόδιστη αγάπη, την πλήρη αποδοχή, τη φροντίδα και το σεβασμό σε αυτά καθημερινά και με κάθε ευκαιρία. 

Το παιδί μου είναι έξυπνο αλλά δεν μαθαίνει

Η Δώρα είναι ένα έξυπνο παιδί. Δεν έχει κάποιο πρόβλημα υγείας ή αναπηρία, είναι όμως συνεσταλμένη. Ακούω τη φωνή της από λίγο έως καθόλου κάθε μέρα. Έχει μείνει πίσω στην προετοιμασία για την Α’ τάξη (προανάγνωση, προγραφή, προμαθηματικά). Ενημέρωσα τους γονείς πως η Δώρα έχει Μαθησιακές Δυσκολίες. Γιατί όμως;

Τι συμβαίνει, όταν οι γονείς παίρνουν διαβεβαιώσεις από τους νηπιαγωγούς, ότι είναι υγιή και έξυπνα, ενώ εκείνα δεν μαθαίνουν και αντιμετωπίζουν προβλήματα συμπεριφοράς;

Η Δώρα είχε κάποια καθυστέρηση στο λόγο, προφορικό και γραπτό, πολύ χαμηλό κίνητρο για οποιαδήποτε μορφή μάθησης, τα παράταγε εύκολα, αντιμετώπιζε οτιδήποτε καινούργιο είτε με άρνηση είτε με έντονο άγχος, λόγω της μεγάλης της πίστης ότι δεν θα τα καταφέρει. Ήταν ένα ντροπαλό παιδί που απόφευγε την επαφή με άλλους ανθρώπους, ιδιαίτερα αν δεν τους ήξερε καλά, κάτι που φυσικά δεν συνέβαινε στο σπίτι.

Η Δώρα ζούσε σε μια οικογένεια με ακόμα ένα παιδί και δυο γονείς αρκετά απαιτητικούς. Όταν εκείνη ήταν ακόμα μωρό, η μεγάλη της αδελφή αντιμετώπισε ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας. Έζησε «ξεχασμένη» από τους γονείς για δύο σχεδόν χρόνια. Στα τρία της μιλούσε πολύ λίγο, δεν έπαιζε μόνη της και έκλαιγε πολύ συχνά για ασήμαντους λόγους.

Όταν το πρόβλημα υγείας της αδελφής της αντιμετωπίστηκε και υπήρχε πια χρόνος και χώρος για εκείνη, η Δώρα είχε μείνει ήδη πολύ «πίσω» γνωστικά και συναισθηματικά. Και ενώ θα μπορούσε μαζί με τους γονείς της να κερδίσουν το χαμένο χρόνο, αν ήταν υπομονετικοί και ενθαρρυντικοί, εκείνοι ήταν πολύ επικριτικοί μαζί της και τόνιζαν τα λάθη της. Έτσι η Δώρα επιβεβαίωσε την αρχική της πεποίθηση ότι δεν είναι αρκετά καλή γι’ αυτούς (την δόμησε όσο εκείνοι δεν ασχολούνταν μαζί της, δεν με φροντίζουν, άρα δεν το αξίζω, δεν με αγαπούν μιας και δεν με φροντίζουν), ότι δεν θα τα καταφέρει, αφού δεν είναι αρκετά καλή. Θλίψη και απόσυρση χαρακτήριζαν τη Δώρα, που σήμαινε πως δεν έπαιρνε πρωτοβουλία για παιχνίδι, δεν συμμετείχε στις δραστηριότητες του νηπιαγωγείου, άρα δεν μάθαινε. Δεν δημιουργούσε εύκολα σχέσεις με άλλα παιδιά, αφού κανείς δεν της «έμαθε» πώς είναι να έχεις ή με ποιο τρόπο θα την αποκτήσεις. Οι γονείς την πίεζαν κι εκείνη αντιδρούσε με κλάματα και έντονο άγχος.

Τα παιδιά μπορούν να μάθουν γιατί γεννιούνται με αυτή τη δυνατότητα. Θέλουν να μάθουν αυθόρμητα, φυσικά, γιατί γεννιούνται με αυτή την ενόρμηση. Θέλω να ζήσω, άρα θέλω να μάθω. Αυτός ο φυσικός αυθορμητισμός εξανεμίζεται, όταν τα παιδιά δεν αισθάνονται καλά, όταν δεν αισθάνονται ασφαλή. Όταν δηλαδή δεν αγαπιούνται, δεν είναι αποδεκτά από τους γονείς τους ακριβώς όπως είναι, όταν δεν τα φροντίζουν, όταν δεν τα οδηγούν οριοθετώντας τα. Δεν με αγαπούν, δεν με φροντίζουν, δεν με θέλουν όπως είμαι γιατί προφανώς δεν είμαι αρκετό, δεν είμαι καλό, δεν αξίζω. Τα παιδιά γεμίζουν με αρνητικά συναισθήματα, δυσφορούν και η πεποίθηση πως δεν είναι αρκετά καλά για να μπορούν να τα καταφέρουν, χαράσσεται βαθιά μέσα τους και τα εμποδίζει να θέλουν να παίξουν, δηλαδή να θέλουν να μάθουν. Οι Μαθησιακές Δυσκολίες μαζί με όλες τις άλλες κάνουν την εμφάνισή τους από το νηπιαγωγείο και συνεχίζουν να υπάρχουν και να ενδυναμώνονται καθ’ όλη τη διάρκεια του σχολείου, αν δεν αλλάξει κάτι στον τρόπο που μεγαλώνουν το παιδί οι γονείς του.

Αγαπήστε τα παιδιά σας, καλύψτε τις βασικές συναισθηματικές ανάγκες τους κι εκείνα θα θέλουν να μάθουν, γιατί θα θέλουν να ζήσουν.

Μπορώ να γίνω καλύτερος γονιός (Μέρος 2ο);

Ο αγώνας δρόμου με το καλύτερο δεν σταματάει ποτέ. Μην τρέχετε λοιπόν, γιατί συνέχεια θα χάνετε. Ο στόχος σας θα έπρεπε να είναι να εξελίσσεστε ως γονείς και ως άνθρωποι. Μην αγωνιάτε! Έχετε στο μυαλό σας 9 βασικές ιδέες:

> Καλλιεργήστε την αυτοεκτίμηση του παιδιού σας.

> Δώστε του προσοχή!

> Βάλτε όρια στη συμπεριφορά του.

> Δώστε του χρόνο από το χρόνο σας. Το ξέρω είναι δύσκολο, ειδικά όταν δουλεύουν και οι δύο γονείς όλη τη μέρα. Τα παιδιά σας όμως το έχουν ανάγκη. Αν δεν τους δίνετε την προσοχή που χρειάζονται, θα την πάρουν με τρόπο που δεν θα σας αρέσει. Σε τέτοιες περιπτώσεις αρχίζουν να συμπεριφέρονται άσχημα, γιατί τότε ξέρουν ότι θα έχουν σίγουρα την προσοχή που τόσο επιθυμούν, ακόμα κι αν είναι αρνητική! Μην φτάνετε όμως μέχρι εκεί. Φροντίστε να δημιουργείτε εσείς τις συνθήκες, κάτω από τις οποίες θα παίρνουν θετική προσοχή από εσάς, αλλά και εσάς. Σηκωθείτε δέκα λεπτά νωρίτερα το πρωί και φάτε μαζί πρωινό στο τραπέζι. Κάντε βραδιές αποκλειστικά οικογενειακές που θα περιλαμβάνουν παιχνίδι, ταινίες, μαγείρεμα, φαγητό ή ότι άλλο θέλετε και γιορτάστε μαζί το ότι είστε μαζί. Μην φαντάζεστε ότι τα παιδιά έχουν ανάγκη από πολλά και μεγάλα πράγματα. Ικανοποιούνται και από τα μικρά αρκεί να μην το κάνετε μηχανικά. Όταν τους προσφέρετε το φαγητό τους, τα καθαρά και σιδερωμένα ρούχα τους, κάντε το με όλη σας την αγάπη και αφήστε το να φανεί και στο πρόσωπό σας.

> Αποτελέστε ένα καλό πρότυπο. Το παιδί σας είναι ο άγρυπνος παρατηρητής σας. Σας παρατηρεί ακόμα και όταν δεν σας βλέπει, ακόμα και όταν εσείς νομίζετε πως δεν είναι εκεί. Τα παιδιά μας ακούν, μας αφουγκράζονται ακόμα και όταν βλέπουν τηλεόραση, παίζουν στο καθιστικό με τα παιχνίδια τους, ζωγραφίζουν στο γραφείο τους, κάνουν τα μαθήματά τους. Μας παρατηρούν, όταν τους μιλάμε (δεν ακούν μόνο αυτά που λέμε, αλλά και πώς τα λέμε), όταν μιλάμε σε κάποιον άλλο ή στο τηλέφωνο, όταν κάνουμε δουλειές στο σπίτι, όταν θυμώνουμε, όταν χαιρόμαστε ή όταν απλά ξεκουραζόμαστε. Τα παιδιά δεν μαθαίνουν μόνο όταν προσπαθούμε να τους μάθουμε κάτι, αλλά κυρίως όταν δεν προσπαθούμε. Γι’αυτό το λόγο, όταν θέλετε να μάθετε κάτι στα παιδιά σας βάλτε το κι εσείς στη ζωή σας, πριν το ζητήσετε από εκείνα. Είναι ανάγκη να το πιστεύετε και να το εφαρμόζετε στην πράξη και μάλιστα με συνέπεια και σταθερότητα. Για τα παιδιά σας είστε πρότυπα ζωής κάθε μέρα της κοινής σας ζωής. Μην προσέχετε λοιπόν μόνο τη συμπεριφορά του παιδιού σας αλλά και τη δική σας.

> Κάντε την επικοινωνία προτεραιότητα. Μιλήστε με τα παιδιά σας, εξηγήστε τους. Μην περιμένετε να κάνουν κάτι επειδή απλά το ζητήσατε. Όταν θέλετε κάτι από εκείνα πείτε το τους απλά, εξηγήστε το λόγο που το θέλετε, μιλήστε για τα συναισθήματά σας, λάβετε υπόψη και τα δικά τους. Αν δεν το κάνετε θα πιστέψουν ότι δεν έχετε τα κατάλληλα επιχειρήματα ή ακόμα χειρότερα ότι αυτό που θέλετε δεν έχει καμία λογική βάση. Αν δεν το κάνετε, τους δείχνετε ότι δεν τα λαμβάνετε υπόψη, ότι δεν τα σέβεστε. Το αποτέλεσμα θα είναι να εναντιωθούν όχι απαραίτητα γιατί δεν συμφωνούν με αυτό που τους ζητάτε, αλλά γιατί ο τρόπος σας τους έδειξε, πως κάνετε ότι δεν υπάρχουν. Αν όμως το κάνετε, θα μάθουν κι εκείνα τη διαφορά της απαίτησης από τη διεκδίκηση και θα την ενστερνιστούν. Θα βάλουν στη ζωή τους το λόγο και όχι τη βία. Θα αισθανθούν άξια σεβασμού και θα τον ζητούν από όποιον έρχεται σε επαφή μαζί τους.

> Αποκτήστε ευελιξία ως γονέας, προσαρμόστε το στυλ σας, όσο το παιδί σας μεγαλώνει. Αν σας προβληματίζει η συμπεριφορά του παιδιού σας, μήπως θα ήταν καλύτερα να αλλάξετε εσείς πρώτα τον τρόπο που αντιμετωπίζετε το παιδί σας κι έπειτα εκείνο; Όταν υπάρχει πρόβλημα πάντα πρέπει να γίνει κάποια αλλαγή. Την αλλαγή δεν θα την κάνει το παιδί σας, αν δεν την κάνετε πρώτα εσείς στον εαυτό σας. Αυτό σημαίνει πως είναι προτιμότερο να είστε ευέλικτοι ως γονείς. Αν βλέπετε ότι κάτι από αυτά που εφαρμόζετε δεν έχει το αποτέλεσμα που επιθυμείτε ή που είχε στο παρελθόν, αλλάξτε είτε τον τρόπο είτε τις προσδοκίες σας. Μην μένετε καθηλωμένοι σε κάτι που δεν φέρει κανένα θετικό αποτέλεσμα στο παιδί σας.

> Δείξτε στο παιδί σας, πως η αγάπη σας για εκείνο δεν είναι αγάπη υπό όρους. Είναι πράγματι μεγάλη ανάγκη να οριοθετούμε τα παιδιά μας. Είναι ανάγκη να ξέρουν το σωστό και το λάθος αλλά και τις συνέπειές τους. Είναι ανάγκη να γνωρίζουν τι θα συμβεί, να τους δείχνουμε το δρόμο. Είναι ανάγκη να τα αφήνουμε να επιλέγουν, αφού τους δείξουμε τα όρια (τα όρια αναπροσαρμόζονται ανάλογα με τις ανάγκες και την ηλικία του παιδιού) και να σεβόμαστε την επιλογή τους ακόμα κι αν αυτή είναι λανθασμένη κατά τη γνώμη μας. Αυτό σημαίνει πως πρέπει ακόμα και όταν οι επιλογές τους ξεπερνούν τα όρια, εμείς να συνεχίζουμε να τα αγαπάμε, να τους το λέμε και να τους το δείχνουμε, να μην τα κατηγορούμε, να μην τα κατακρίνουμε.

> Ελάτε σε επαφή με τις δικές σας ανάγκες και τα δικά σας όρια ως γονέας. Κανείς δεν είναι τέλειος. Άλλωστε δεν είναι ρεαλιστικό να κυνηγά κανείς την τελειότητα. Όλοι έχουμε τα δυνατά και τα αδύναμά μας σημεία. Αναγνωρίστε τα, γιορτάστε κάθε μέρα τα δυνατά και προσπαθήστε να κάνετε βήματα για την τόνωση των αδύναμων. Ζητήστε βοήθεια από όπου μπορείτε να την πάρετε, αν κάπου δεν τα καταφέρνετε. Μην ζητάτε πολλά από τον εαυτό σας, γρήγορα θα κουραστείτε και θα τα παρατήσετε. Πάρτε χρόνο για τον εαυτό σας και για τον/ την σύντροφό σας. Δεν είναι εγωιστικό, είναι άλλο ένα μάθημα για τα παιδιά σας, να φροντίζουν τον εαυτό τους, όχι μόνο τους γύρω τους.