Φύσσα Έφη
  • Αρχική
  • Βιογραφικό
  • Υπηρεσίες
  • Online Συμβουλευτική
  • Προγράμματα για γονείς
    • Ομάδες γονέων / Σχολές γονέων
    • Προγράμματα ατομικής
      συμβουλευτικής γονέων
  • Συχνές Ερωτήσεις
  • Επικοινωνία

Συμβουλευτική Γονέων

  • Είμαι Γονιός
  • Μάθηση
    • Ανάγνωση
    • Μαθησιακές Δυσκολίες
    • Σχολείο
  • Παιχνίδι
  • Συμπεριφορά
    • Άγχος αποχωρισμού
    • Καθημερινές ανησυχίες
    • Κατανοώντας τη συμπεριφορά εξελεικτικά
    • Όρια και όχι μόνο
    • Παιδιά και Τεχνολογία
  • Συναισθηματική Νοημοσύνη
  • Τοκετός

Προγράμματα για γονείς


Ομάδες γονέων / Σχολές γονέων

Προγράμματα ατομικής συμβουλευτικής γονέων

Δημοφιλή

  • Πώς να χειριστώ μια κρίση θυμού του παιδιού μου αποτελεσματικά;

    9761 views
  • Πόσο σκληρές μπορούν να γίνουν οι μαμάδες μεταξύ τους;

    8678 views
  • Πώς θα προετοιμάσω το παιδί μου για την Α΄ Δημοτικού;

    6991 views
  • «Μαμά μου, μη φεύγεις!» Όταν τα παιδιά αναπτύσσουν άγχος αποχωρισμού (Μέρος 2ο)

    6681 views
  • Αντιμετωπίζοντας το θυμό σας για το θυμό του παιδιού σας

    6163 views
  • Γιατί τα παιδιά βγαίνουν από τα όρια;

    5880 views
  • Ξεπερνώντας ένα τραυματικό τοκετό: "Γράμμα στην κόρη μου"

    4835 views
  • Τι να προσέξω πριν από ένα ταξίδι χωρίς τα παιδιά μου;

    4098 views
Όταν το νέο ξεκίνημα του παιδιού προκαλεί στρες στους γονείς

Όταν το νέο ξεκίνημα του παιδιού προκαλεί στρες στους γονείς

  • 2537
  • Ιούλιος 8, 2015
  • Είμαι Γονιός
  • More
Πόσο σκληρές μπορούν να γίνουν οι μαμάδες μεταξύ τους;

Πόσο σκληρές μπορούν να γίνουν οι μαμάδες μεταξύ τους;

  • 8678
  • Ιούνιος 9, 2015
  • Είμαι Γονιός
  • More
Αντιμετωπίζοντας το θυμό σας για το θυμό του παιδιού σας

Αντιμετωπίζοντας το θυμό σας για το θυμό του παιδιού σας

  • 6163
  • Απρίλιος 20, 2015
  • Όρια και όχι μόνο
  • More
Πώς θα βοηθήσω το πρωτάκι μου στην ανάγνωση;

Πώς θα βοηθήσω το πρωτάκι μου στην ανάγνωση;

  • 13381
  • Απρίλιος 6, 2015
  • Ανάγνωση
  • More
Πώς θα προετοιμάσω το παιδί μου για την Α΄ Δημοτικού;

Πώς θα προετοιμάσω το παιδί μου για την Α΄ Δημοτικού;

  • 6991
  • Απρίλιος 6, 2015
  • Ανάγνωση
  • More
Τι να κάνετε, όταν έρθει η ώρα να «βγάλετε την πάνα»

Τι να κάνετε, όταν έρθει η ώρα να «βγάλετε την πάνα»

  • 2735
  • Μάρτιος 19, 2015
  • Είμαι Γονιός
  • More
Τι να προσέξω πριν από ένα ταξίδι χωρίς τα παιδιά μου;

Τι να προσέξω πριν από ένα ταξίδι χωρίς τα παιδιά μου;

  • 4098
  • Μάρτιος 15, 2015
  • Καθημερινές ανησυχίες
  • More
Τι φοβούνται τα παιδιά;

Τι φοβούνται τα παιδιά;

  • 18681
  • Μάρτιος 12, 2015
  • Είμαι Γονιός
  • More
Γιατί το παιδί μου λέει ψέματα;

Γιατί το παιδί μου λέει ψέματα;

  • 2185
  • Μάρτιος 9, 2015
  • Καθημερινές ανησυχίες
  • More
Πόσο συχνά να παίρνω το μωρό μου αγκαλιά;

Πόσο συχνά να παίρνω το μωρό μου αγκαλιά;

  • 2139
  • Φεβρουάριος 23, 2015
  • Είμαι Γονιός
  • More

Τελευταία άρθρα από:

  • Όλα
  • Άγχος αποχωρισμού
  • Ανάγνωση
  • Είμαι Γονιός
  • Καθημερινές ανησυχίες

«Δεν θέλω να σε αποχωριστώ!»Διακοπές με τον άλλο γονιό

Η ώρα των διακοπών για το παιδί σας φτάνει και μάλιστα η ώρα των διακοπών με το γονιό, που δεν έχει την επιμέλειά του. Αν και υπό φυσιολογικές συνθήκες οι διακοπές φέρνουν χαρά σε όλα τα μέλη της οικογένειας, στη συγκεκριμένη περίπτωση είτε ο γονιός, που έχει την επιμέλεια είτε το παιδί, δεν διακατέχονται από αυτό το συναίσθημα. Αντίθετα, είτε ο ένας είτε ο άλλος είτε και οι δύο διακατέχονται από συναισθήματα άγχους και φόβου. Η μητέρα ή ο πατέρας (όποιος έχει την επιμέλεια του παιδιού) δυσκολεύεται να αποχωριστεί το παιδί ή και το παιδί το ίδιο. Γιατί μπορεί να συμβαίνει αυτό και πώς θα το διαχειριστώ;

Τι φόβους μπορεί να έχει ο γονιός, που έχει την επιμέλεια.

> Φοβάμαι ότι θα του λείπω.

> Φοβάμαι ότι θα είναι λυπημένο.

> Φοβάμαι μήπως στην πραγματικότητα το «χάσω»(συναισθηματικά).

> Φοβάμαι ότι δεν θα με αγαπάει πια.

> Φοβάμαι ότι θα αγαπήσει περισσότερο τον άλλο γονιό.

Το κλειδί της διαχείρισης αυτών των φόβων είναι η βαθιά κατανόησή τους. Δείτε τους κατάματα και ρωτήστε τον εαυτό σας, γιατί. Π.χ: «Γιατί φοβάμαι ότι το παιδί μου θα είναι λυπημένο; Από που πηγάζει αυτός ο φόβος; Έχω συγκεκριμένα δεδομένα; Έχει υπάρξει ξανά λυπημένο σε παρόμοια κατάσταση και γιατί τότε; Έφταιγε το περιβάλλον, ο άλλος γονιός ή μήπως εγώ που επίσης ήμουν λυπημένη/ος; Η λύπη είναι ένα φυσιολογικό ή μη φυσιολογικό συναίσθημα; Έχω δικαίωμα να λυπάμαι ή όχι; Φοβάμαι περισσότερο τη λύπη, μήπως λυπηθεί ή να μην λυπηθεί ή να την αντιμετωπίσω; Τι κάνει συνήθως ο άλλος γονιός, όταν διαπιστώνει ότι το παιδί του είναι λυπημένο; Το αντιμετωπίζει ή κάνει ότι δεν συμβαίνει; Έχω πει στο παιδί μου ότι θα είμαι πάντα διαθέσιμη/ος στο τηλέφωνο, όταν με χρειάζεται; Εγώ τι κάνω συνήθως όταν έρχομαι αντιμέτωπη/ος με ένα δυσφορικό συναίσθημα του παιδιού μου; Είμαι διαθέσιμη/ος και έτοιμη/ος να μάθω κι εγώ και το παιδί μου τι είναι αυτό που βιώνει αλλά και τι να κάνει με αυτό; Βιώνω συχνά στρες λόγω του παιδιού; Βιώνω συχνά στρες γενικά;» Αυτή είναι μια πιθανή σειρά ερωτήσεων, για να μπορέσει να αξιολογήσει ο γονιός το φόβο του για τη λύπη του παιδιού του. Βασίζεται σε πραγματικά δεδομένα ή σε άλλους φόβους; Τι θα κάνει λοιπόν ένας γονιός για τους φόβους του;

Η απάντηση στο τι να κάνω, κρύβεται στο πώς αντιλαμβάνομαι γενικότερα τα συναισθήματα αλλά και στο τι κάνω συνήθως για αυτά. Αν τα δυσάρεστα συναισθήματα τα βιώνω ως κάτι αρνητικό στη ζωή μου, σαν κάτι που δεν έπρεπε να βιώνω, το μόνο που καταφέρνω είναι να τα εγκλωβίζω, με αποτέλεσμα αυτά να μεγαλώνουν σε ένταση και εύρος, να με κατακλύζουν και να εδραιώνουν ένα γενικότερο, δυσάρεστο συναίσθημα, που έχω ξεχάσει τελικά πότε και πως ήρθε, πράγμα που εμποδίζει ή και επηρεάζει αρνητικά τη δράση μου. Όλα τα συναισθήματα είναι καλά, ακόμη και αυτά για τα οποία δυσφορώ. Όλα τα καλοδέχομαι, όλα τα βιώνω με την ένταση, την οποία φέρουν.  Αν λοιπόν αντιληφθείτε το φόβο, τη λύπη, το άγχος, το θυμό ως κάτι καλό που ήρθε στη ζωή σας, τότε έχετε αφήσει τον δρόμο ανοιχτό, για να μπορέσουν με τη δική σας συμβολή να τον ακολουθήσουν αποχαιρετώντας σας.

Άρα δεν αρκεί η αντίληψη των δυσάρεστων συναισθημάτων ως κάτι καλό στη ζωή σας, χρειάζεται να κάνετε κάτι με αυτά. Χρειάζεται εκτός από το καλωσόρισμα, να τα γνωρίσετε κιόλας. Εκφραστείτε. Ανοίξτε διάλογο. Ποιος είσαι; Από που ήρθες; Τι θέλεις από μένα; Αυτό που θέλει στην πραγματικότητα το συναίσθημα είναι να το γνωρίσετε καλά, χωρίς να βάζετε εμπόδια στην επικοινωνία σας μαζί του αλλά και να μάθετε, πώς θα το αντιμετωπίσετε την επόμενη φορά, που θα το δείτε, χωρίς να φοβάστε, ότι θα σας κάνει κακό. Αυτό είναι το μάθημα, που θέλει να σας δώσει, σπουδαίο εφόδιο τόσο για εσάς, όσο και για το μεγάλωμα του παιδιού σας. Πολύ χρήσιμος θα ήταν εκτός από τον «εσωτερικό διάλογο» και ένας «εξωτερικός». Εκφράστε τα συναισθήματά σας σε όλο τους το βάθος, αδειάστε, σε πρόσωπο που έχετε εμπιστοσύνη. Τα συναισθήματα είναι εδώ, μαζί τα βιώνουμε, μαζί τα αντιμετωπίζουμε, μαζί μαθαίνουμε.

Αφού λοιπόν βιώσατε σε όλο του το εύρος το συναίσθημα που σας προκαλεί δυσφορία, το αξιολογήσατε, το κατανοήσατε, πιθανά να φτάσατε στο συμπέρασμα, ότι βασίζεται για κάποιους σε πραγματικά δεδομένα και για κάποιους άλλους στην δική σας αντίληψη για την πραγματικότητα, που θα βιώσει το παιδί σας, η οποία επηρεάζεται από την τωρινή συναισθηματική σας κατάσταση (στρες). Είστε λοιπόν έτοιμη/ος για δράση βλέποντας την πραγματικότητα ξεκάθαρα πια.

Τι θα κάνω όμως αν συμβαίνει το αντίθετο; Αν αυτό που δεν θέλει να αποχωριστεί το γονιό του και να πάει διακοπές είναι το παιδί;

Για ακόμη μια φορά είναι ανάγκη να κατανοήσετε τα συναισθήματα του παιδιού, ενώ παράλληλα χρειάζεται να ελέγξετε και τη δική σας συναισθηματική κατάσταση. Ακούστε το παιδί, αφουγκραστείτε το παιδί. Τι συμβαίνει στην πραγματικότητα; Δεν θέλει να σας αποχωριστεί ή δεν θέλει να πάει διακοπές με τον άλλο γονέα; Αναρωτηθείτε το γιατί και στις δύο περιπτώσεις. Ψάξτε για απαντήσεις. Τι κάνει το παιδί να μην θέλει να σας αποχωριστεί; Είναι μια συνήθης συμπεριφορά; Είναι κάτι που βλέπετε για πρώτη φορά; Πώς θα χαρακτηρίζατε την περίοδο που βιώνει; Βιώνει στρες γενικότερα ή αυτό που εκφράζει τώρα είναι κάτι καινούργιο; Πώς θα χαρακτηρίζατε τη σχέση σας; Με ποιο τρόπο μπορεί να επηρεάσει τη βούλησή του να σας αποχωριστεί; Είναι άραγε έτοιμο και γιατί; Εσείς πώς αισθάνεστε για τις διακοπές που έρχονται; Πόσο τελικά έχουν επηρεάσει τα συναισθήματά σας την απροθυμία του παιδιού σας; Ποια είναι η σχέση του με τον άλλο γονιό; Τον βλέπει συχνά; Ξέρει το παιδί ακριβώς τι θα συμβεί εκεί; Έχει μιλήσει με τον άλλο γονιό;

Η άρνηση ενός παιδιού να φύγει από το σπίτι του και να αποχωριστεί το γονιό που το μεγαλώνει, μπορεί να κρύβει την ύπαρξη δυσκολιών στη σχέση του με τον ένα αλλά και με τον άλλο γονιό (συναισθηματική ασφάλεια/ εμπιστοσύνη), την ύπαρξη δυσάρεστων συναισθημάτων για ό τι πρόκειται να συμβεί από τη μεριά του γονέα, που αποχωρίζεται το παιδί του, τα οποία το παιδί μπορεί να διαγνώσει, την απουσία κατανόησης από την πλευρά του παιδιού της νέας κατάστασης «διακοπές με τον άλλο γονιό», γιατί κανείς δεν του έχει εξηγήσει, την προσπάθειά του να ελέγξει το περιβάλλον του, που ξαφνικά αλλάζει και να εξασφαλίσει, ότι δεν θα αλλάξει οριστικά (αναμένει να του πει ο γονιός του, ότι θα ξαναγυρίσει, ότι θα τον ξαναδεί ή ότι θα επικοινωνούν όποτε το παιδί το έχει ανάγκη). Σε κάθε περίπτωση η άρνηση του παιδιού να αποχωριστεί το γονιό του είναι ένας τρόπος για να εκφράσει το παιδί τα δικά του συναισθήματα, για αυτό που του ζητούν ή αναμένουν να κάνει. Το παιδί ζητά να το ακούσουν, ζητά να το κατανοήσουν, ζητά βοήθεια για να καταλάβει και εκείνο τι αισθάνεται και για ποιο λόγο αλλά και τι μπορεί να κάνει με αυτό που αισθάνεται. Για να γίνει αυτό πραγματικότητα είναι ανάγκη ο γονιός να μπορεί να κάνει αυτή τη διαδικασία μόνος του, στον εαυτό του, για τα δικά του συναισθήματα, ώστε αυτά να μην εμποδίσουν την κατανόηση των συναισθημάτων του παιδιού του.

Τα συναισθήματα, όποια κι αν είναι, δεν αποτελούν εχθρό, μόνο αν εσείς έτσι τα αντιμετωπίσετε. Μην τα αντιμετωπίζετε λοιπόν ως τέτοια φοβούμενοι μήπως φοβηθείτε ή αγχωθείτε, φοβούμενοι ότι θα φοβηθεί ή θα αγχωθεί το παιδί σας. Όσο τα φοβάστε ο εχθρός μεγαλώνει και ενδυναμώνεται. Τα συναισθήματα θα μπορούσαν να είναι οι εν δυνάμει φίλοι μας, που μπορούν να γίνουν, αν δώσουμε ευκαιρία στη σχέση μας μαζί τους, αν τα γνωρίσουμε.  Σας χτυπούν την πόρτα. Τι θα κάνετε;

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο www.singleparent.gr

 

  • Ιούλιος, 17
  • 1833
  • Είμαι Γονιός, Συναισθηματική Νοημοσύνη
  • Περισσότερα

«Οι άντρες δεν κλαίνε!» Όταν οι γονείς εμποδίζουν τα συναισθήματα

Ένα αγοράκι 3 περίπου ετών περιμένει στο χώρο υποδοχής ενός μικροβιολογικού εργαστηρίου μαζί με τη μαμά και τη γιαγιά του, να έρθει η σειρά του για αιμοληψία. Κάθεται ήρεμο στο καρότσι του έτοιμο να επικοινωνήσει, αν κάτι ή κάποιος του κάνει εντύπωση. Στρέφεται στη γιαγιά του και τη ρωτά: «Το δικό σου μίμι, πού είναι;», «Δεν έχω πια», του απαντά. «Πού είναι;», καμία απόκριση. Το αγοράκι συνεχίζει: «Θα κάνει και ο Βασίλης μίμι;», «Θα κάνει αύριο», λέει η γιαγιά. «Ο άλλος ο Βασίλης πόνεσε χθες;», «Όχι, ούτε κι εσύ θα πονέσεις!», λέει κατηγορηματικά η γιαγιά και συνεχίζει: «Δεν φοβήθηκε, γιατί είναι μεγάλος. Ούτε κι εσύ θα φοβηθείς, γιατί είσαι άντρας! «Που είναι το μίμι σου;», ρωτά ξανά το αγοράκι και αρχίζει να ξύνει το χεράκι του από την εσωτερική πλευρά του αγκώνα (από την περιοχή που γνωρίζει, ότι θα γίνει η λήψη αίματος). Η γιαγιά δεν απαντά. Το αγοράκι επιμένει: «Πού είναι το μίμι σου;», «Δεν έχω», απαντά και το αγοράκι εμφανώς αγχωμένο ξύνει με περισσότερη ένταση το χεράκι του, που έχει πια κοκκινίσει έντονα. «Μην ξύνεις το χέρι σου, το κοκκίνισες!», λέει η γιαγιά έντονα. «Θα πονέσω!» λέει το αγοράκι συνοφρυωμένο. «Δεν θα πονέσεις! Οι άντρες δεν πονάνε!», απαντά η γιαγιά. «Πού είναι το αίμα;», ρωτά και δεν παίρνει απάντηση. «Τι θα κάνουμε;» ρωτά με ανησυχία. «θα κάνεις λίγο τζιν», απαντά σχετικά αδιάφορα η γιαγιά. Το αγοράκι συνεχίζει να ξύνει το χεράκι του έντονα. Η πόρτα ανοίγει. «Ο επόμενος!». Οι τρεις τους, μαμά, γιαγιά και αγοράκι μπαίνουν στον κυρίως χώρο του εργαστηρίου. «Θα πονέσω!», επιμένει το αγοράκι. «Όχι! Οι άντρες δεν πονάνε!», ξαναλέει η γιαγιά. Η αιμοληψία γίνεται, το αγοράκι δεν αντιδρά, όλοι το επιβραβεύουν, που δεν έκλαψε και εκείνο αποχωρεί χαρούμενο.

 

Ο μικρός μας φίλος είναι εμφανώς φοβισμένος και αγχωμένος με ό τι πρόκειται να συμβεί. Με τις συνεχείς ερωτήσεις του για το σημάδι της γιαγιάς και άλλων, για το αίμα αλλά και για το τι θα συμβεί, εκφράζει τα συναισθήματά του, τη δυσκολία του να τα επεξεργαστεί και να τα κατανοήσει, υπό το κράτος της αγωνίας του για το άγνωστο. Καλεί τη γιαγιά του να τον βοηθήσει να κατανοήσει, τι θα συμβεί, καλεί τη γιαγιά του να τον βοηθήσει να αντιμετωπίσει τον φόβο του για κάτι, που γνωρίζει ήδη, ότι πονάει. Κάνει προσπάθεια να δείξει ότι είναι έτοιμο να μάθει, θέλει να μάθει. Και τι παίρνει; Προσπάθεια να εμποδιστεί η έκφραση, η επεξεργασία και η κατανόηση των βαθύτερων συναισθημάτων του καθώς και των σκέψεών του για αυτό, που βιώνει και πρόκειται να βιώσει, αναπαράγοντας στερεότυπα σχετικά με τη σημασία έκφρασης συναισθημάτων αλλά και το φύλο («δεν θα πονέσεις», «οι άντρες δεν πονάνε», «δεν θα φοβηθείς, οι άντρες δεν φοβούνται» και επιβράβευση, που δεν έκλαψε).

Όλα αυτά δεν είναι πρωτόγνωρα. Αποτελούν δυστυχώς κομμάτι της κουλτούρας μας. Η καθημερινή προσπάθεια αποφυγής των συναισθημάτων μας, των παιδιών μας, των αγαπημένων μας και άλλων χαρακτηρίζει τους περισσότερους.  Μεγαλώσαμε πιστεύοντας ότι δεν πρέπει να κλαίμε, να φοβόμαστε, να αγχωνόμαστε, να θυμώνουμε, πόσω μάλλον να το εκφράζουμε. . «Δεν ντρέπεσαι να κάνεις έτσι, μας κοιτάει ο κόσμος! Δεν είπαμε, δεν θυμώνουμε;». «Μη φοβάσαι, τώρα πια είσαι μεγάλος». «Σταμάτα να κλαις τώρα, πάει πέρασε». Η κατάσταση δυσκολεύει, όταν η αποφυγή των συναισθημάτων συνδέεται με την αξία. «Έλα τώρα! Σταμάτα, αφού εσύ είσαι καλό παιδί!». «Θα σε πάρω αγκαλιά, μιας και σήμερα ήσουν καλό παιδί, δεν έκλαψες καθόλου, ούτε με δυσκόλεψες», «Η Ιωάννα ξέρει, ότι δεν κάνουμε έτσι, γιατί είναι καλό παιδί». Όσο εμείς συνδέουμε τη μη έκφραση συναισθημάτων με την αξία του παιδιού, τόσο εκείνη ισχυροποιείται. Ποιο παιδί άλλωστε δεν θέλει να είναι καλό; Τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο πολύπλοκα, όταν η αποφυγή των συναισθημάτων συνδέεται με αντιλήψεις για το φύλο. «Σα κοριτσάκι κάνεις τώρα, σταμάτα να κλαις», » Ησύχασε! Δεν είπαμε, οι άντρες δεν κλαίνε;» . Όσο εμείς επιμένουμε να συνδέουμε την αποφυγή συναισθημάτων με το πόσο καλά ανταποκρίνεται ένα αγοράκι στα χαρακτηριστικά του φύλου του (που εμείς δώσαμε), τόσο η αποφυγή εδραιώνεται. Παράλληλα τα κορίτσια που έρχονται σε επαφή με αυτές τις αντιλήψεις, μαθαίνουν ότι μάλλον «είναι κακό, ντροπιαστικό να εκφράζουμε τα συναισθήματά μας, μιας και είμαστε κορίτσια και να είμαστε κορίτσια!». Ας μην ξεχνάμε φυσικά ότι αυτά τα κορίτσια, θα μεγαλώσουν την επόμενη γενιά και αν δεν καταφέρουν να αμφισβητήσουν αυτές τις αντιλήψεις, απλά θα τις αναπαράγουν.

Η έκφραση συναισθημάτων και ό τι θα μπορούσε να την ακολουθεί, εμποδίζεται και από μια κυρίαρχη σκέψη, ότι η λογική θα έπρεπε να επικρατεί. «Καλά, δεν καταλαβαίνεις;». «Δεν καταλαβαίνεις, ότι αυτό που κάνεις, δεν σε συμφέρει;». «Δεν καταλαβαίνεις, ότι θυμώνοντας δεν θα καταφέρεις κάτι, παρά μόνο να θυμώσω κι εγώ;». «Δεν καταλαβαίνεις, ότι κλαίγοντας δεν θα καταφέρεις να βρεις λύση;». «Τώρα παραλογίζεσαι! Δεν βγαίνει πουθενά να αγχώνεσαι τόσο». «Έλα τώρα σταμάτα να φοβάσαι, βάλε κάτω τη λογική σου και θα δεις». Στην πραγματικότητα όμως, «για να επικρατήσει η λογική» είναι ανάγκη να εκφραστεί το συναίσθημα και μάλιστα αφού αυτός, που το εκφράζει συνδεθεί με κάποιον.

Τι μαθαίνουμε στα παιδιά ακολουθώντας τα παραπάνω;

> Ότι υπάρχουν καλά και κακά συναισθήματα.

> Ότι τα κακά, τα αποφεύγουμε. Καλό είναι να μην τα νιώθουμε. Καλό είναι να μην τα εκφράζουμε.

> Ένα κύριο χαρακτηριστικό του να είσαι άνδρας είναι να μην εκφράζεις αρνητικά συναισθήματα. Το αντίθετο σημαίνει, ότι θα έπρεπε να ντρέπεσαι αλλά και ότι υπολείπεσαι των άλλων ανδρών.

> Ένα κύριο χαρακτηριστικό του να είσαι κορίτσι ή γυναίκα είναι να εκφράζεις ανεξέλεγκτα αρνητικά συναισθήματα, τα οποία φυσικά δεν θα έπρεπε να έχεις, ούτε και να εκφράζεις. Το αντίθετο θα φέρει ντροπή, την οποία τα κορίτσια έτσι κι αλλιώς θα έπρεπε να αισθάνονται μιας και ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τους ( να εκφράζουν ανεξέλεγκτα αρνητικά συναισθήματα) είναι εκ των πραγμάτων ντροπιαστικό.

> Η λογική πρέπει να υπερισχύει του συναισθήματος.

Όλα θα ήταν καλά, αν εμείς και τα παιδιά μας ήμασταν μηχανές, που λειτουργούσαν με εργοστασιακές ρυθμίσεις. Ευτυχώς όμως δεν είμαστε. Κι έτσι δεν είναι όλα καλά. Τι συμβαίνει, όταν εμποδίζουμε το συναίσθημά μας, όταν δεν το αφήνουμε να εκφραστεί, όταν αυτό γίνεται παράλληλα με μια προσπάθεια να το συνδέσουμε με την αξία ως άνθρωποι ή με το φύλο; Το συναίσθημα άπαξ και βιωθεί, υπάρχει και θα υπάρχει όσο δεν εκφράζεται λειτουργικά, όσο δεν επεξεργάζεται, όσο δεν κατανοείται. Δεν υπάρχει καμία στρόφιγγα, που τη στρίβεις και αδειάζεις. Το αποτέλεσμα είναι το συναίσθημα αυτό να «φουσκώνει», να εντείνεται και να επεκτείνεται, να μεταλλάσεται, να αναπαράγεται, να παράγει και να αναπαράγει άλλα ίσως πιο δυσάρεστα για το άτομο, που τα βιώνει, συναισθήματα. Αυτά με τη σειρά τους θα παράγουν και θα αναπαράγουν σκέψεις και συμπεριφορές και τελικά το ένα θα τροφοδοτεί το άλλο με τη «βοήθεια» πάντα και εκείνου στον οποίο όλα κάποια στιγμή, με κάποιο τρόπο θα εκφραστούν.

Πιο απλά, όταν δεν αφήνουμε τα παιδιά μας να εκφραστούν συναισθηματικά, όταν δεν είμαστε αυτοί, που θα τα βοηθήσουν να τα κατανοήσουν και να τα αντιμετωπίσουν, μεγαλώνουμε παιδιά, που «βράζουν» από συναισθήματα, που τους προκαλούν δυσφορία από τη μια, που δεν μπορούν να τα κατανοήσουν (τι αισθάνομαι, γιατί το αισθάνομαι) και να τα αντιμετωπίσουν από την άλλη. Μεγαλώνουμε παιδιά, που στην προσπάθειά τους να δείξουν την ανημπόρια τους να αντιμετωπίσουν τη δυσφορία τους, εκφράζονται τελικά με συμπεριφορές, που «δεν μπορώ να καταλάβω από που και με ποιο τρόπο ξεπήδησαν«. Αντιστέκονται σε ότι πάει αντίθετα από τη φύση τους, με το να συμπεριφέρονται με τρόπο ακατανόητο για τους γονείς, στην προσπάθειά τους με κάποιο τρόπο να εκφράσουν επιτέλους τις ανάγκες τους. Μεγαλώνουμε παιδιά με μπλοκαρισμένα συναισθήματα, δυσφορία από τη μία, ντροπή για τη δυσφορία από την άλλη, που ποτέ κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά, «τι άλλο θα μου βγάλουν;» . Φράσεις γονέων που απορούν: «Πώς φτάσαμε ως εδώ; Το παιδί μου ήταν ήρεμο και υπάκουο». Μεγαλώνουμε παιδιά που είναι έρμαιο των συναισθημάτων τους, γιατί δεν φροντίσαμε να τους δείξουμε τον τρόπο να τα κατανοούν και παιδιά που ζουν εγκλωβισμένα στα συναισθήματά τους, γιατί φροντίσαμε να τα κάνουμε να ντρέπονται γι’αυτά κι έτσι καταπνίξαμε και την πιθανότητα να προσπαθήσουν να τα εκφράσουν λειτουργικά. Παιδιά ευάλωτα. Παιδιά που δεν έχουν μάθει να προστατεύουν και να φροντίζουν τον εαυτό τους συναισθηματικά. Παιδιά που είναι πολύ πιθανό να νοσήσουν συναισθηματικά αργά ή γρήγορα.

 

 

  • Ιούλιος, 9
  • 2453
  • Είμαι Γονιός, Συναισθηματική Νοημοσύνη
  • Περισσότερα

Γονείς: Όταν οι λέξεις «διαζύγιο» και «θάνατος» γίνονται ταμπού

Το διαζύγιο για δύο γονείς είναι μια διαδικασία δύσκολη. Δεν αφορά μόνο τους ίδιους αλλά και τα παιδιά τους. Οι γονείς δεν έχουν να διαχειριστούν μόνο τις δικές τους «δύσκολες» σκέψεις για τις αιτίες του χωρισμού, για το τι σημαίνει για τους ίδιους ο χωρισμός, τι θα σημάνει ο χωρισμός για την υπόλοιπη ζωή τους κ.α. Δεν έχουν να διαχειριστούν μόνο βαθιά και δύσκολα συναισθήματα τα οποία μπορεί να φέρουν πολύ πριν φτάσουν στο χωρισμό και πολύ μετά από αυτόν. Δεν έχουν να διαχειριστούν μόνο τα διαδικαστικά του διαζυγίου- που και από μόνα τους πολλές φορές μπορεί να γίνουν πολύ οδυνηρά- το πως θα πορευτούν από εδώ και πέρα ως οικογένεια. Επωμίζονται και το δύσκολο έργο τόσο της ανακοίνωσης του διαζυγίου στα παιδιά τους όσο και το πώς θα επεξεργαστούν και τελικά θα κατανοήσουν τα παιδιά τη νέα κατάσταση, τις αλλαγές και ως αποτέλεσμα αυτών, όλες τις σκέψεις και τα συναισθήματα, που θα τα κατακλύσουν. Το βάρος τεράστιο και για τους δύο γονείς. Η προσοχή τους στραμμένη στα παιδιά τους. «Δεν θέλω να πληγωθούν…». Η πιο συχνή φράση γονιών που χωρίζουν. Σε αυτά τα πλαίσια δεν είναι καθόλου σπάνιο οι γονείς να αποφεύγουν λέξεις, όπως «διαζύγιο» και «χωρισμός», φράσεις, όπως «η μαμά και ο μπαμπάς θα πάρουν διαζύγιο ή θα χωρίσουν», έχοντας στο μυαλό τους, ότι αποφεύγοντάς τες, θα αποφύγουν να πληγώσουν τα παιδιά τους. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και όταν πεθαίνει ένα αγαπημένο πρόσωπο της οικογένειας. Οι λέξεις «θάνατος», «πέθανε» μπορούν να γίνουν ταμπού για τους ίδιους ακριβώς λόγους. Παράλληλα ο φόβος των γονιών αυξάνεται κατακόρυφα, όσο πιο μικρή είναι η ηλικία των παιδιών τους.

Γιατί λοιπόν φοβόμαστε τόσο πολύ τις λέξεις; Ή μήπως δεν είναι αυτό το θέμα;

Ο φόβος για συγκεκριμένες λέξεις είναι ένας φόβος, που μαθαίνεται. Είναι ένας φόβος, που μάθαμε από τους γονείς μας κι εκείνοι από τους δικούς τους, ενώ η κοινωνία κάθε γενιάς ερχόταν και συνεχίζει να έρχεται να τον αναγνωρίσει. να τον επιβεβαιώσει, να τον δικαιολογήσει, να τον ενισχύσει με τη στάση της. Ο φόβος για τις λέξεις «πέθανε» ή «χωρίζω» και η αποφυγή της χρήσης τους στην καθημερινή επικοινωνία μας με τα παιδιά, είναι κάτι, που μας «βόλευε» και συνεχίζει να μας «βολεύει», όσο εμείς συνεχίζουμε να αποφεύγουμε σκόπιμα δυσάρεστες σκέψεις και συναισθήματα. Πηγάζει από τη δική μας αίσθηση ή και αντίληψη ότι είμαστε ανήμποροι να αντιμετωπίσουμε τα συναισθήματα, που γεννά ένας θάνατος ή ένας χωρισμός (άλλωστε κάθε χωρισμός αποτελεί ένα μικρό θάνατο, τον οποίο πενθούμε, επεξεργαζόμαστε, κατανοούμε και τελικά αποδεχόμαστε). Πηγάζει από τη δική μας αίσθηση ή και αντίληψη ότι είμαστε ανήμποροι να αντιμετωπίσουμε τα συναισθήματα, που γεννά η σκέψη ότι «με την ανακοίνωση τα παιδιά μου θα πληγωθούν», από την αίσθηση ή και αντίληψη ότι είμαστε ανήμποροι να αντιμετωπίσουμε τα συναισθήματά μας μπροστά στα συναισθήματα, που θα εκφράσουν τα παιδιά μας και τέλος από την αίσθηση ή και αντίληψη, ότι είμαστε ανήμποροι να αντιμετωπίσουμε τα συναισθήματα των παιδιών μας. Και τελικά τι κάνουμε εφόσον αισθανόμαστε ή λέμε ότι είμαστε ανήμποροι; Αποφεύγουμε τις λέξεις.

Το χειρότερο, που μπορεί να συμβεί φυσικά δεν είναι αυτό. Το χειρότερο είναι να αποφύγουμε τα συναισθήματα. Να αποφύγουμε με τις λέξεις, τις πράξεις, το πρόσωπο, το σώμα να εκφράσουμε και να λάβουμε συναισθήματα και ακόμα χειρότερα να εμποδίσουμε με τις παραπάνω αποφυγές να εκφραστούν συναισθήματα ή και να δείξουμε ότι: «δεν μπορείς να τα εκφράσεις, γιατί εγώ δεν επιθυμώ να τα λάβω ή δεν θα είμαι εδώ για να τα λάβω ή γιατί απλά δεν υπάρχουν ή δεν θα έπρεπε να υπάρχουν». Όσο πολύπλοκο κι αν σας φαίνεται, αυτός ο τρόπος αντιμετώπισης των συναισθημάτων χρησιμοποιείται κατά κόρον από γονείς και μη, απευθυνόμενοι στα παιδιά τους και όχι μόνο, για το θάνατο και για το χωρισμό αλλά και στην διαχείριση της καθημερινότητας, ουσιαστικά αποφεύγοντας τη σχέση μαζί τους.

Οι λέξεις στην πραγματικότητα είναι ουδέτερες. Υπάρχουν λόγια και λέξεις σκληρές, που θα έπρεπε να αποφεύγονται και είναι αυτές που προσβάλλουν, υποτιμούν, μειώνουν την αξία κάποιου, τον πληγώνουν, τον κακοποιούν. Επίσης υπάρχουν προθέσεις και συναισθήματα, που κρύβονται πίσω από ουδέτερα λόγια, που σκοπό έχουν και καταλήγουν να κακοποιούν. Κάτι τέτοιο όμως δεν έχει καμία σχέση με τις λέξεις «πέθανε», «θάνατος», «διαζύγιο», «χωρισμός». Εκτός κι αν κάποιος έχει την πρόθεση να κακοποιήσει χρησιμοποιώντας τες. Τότε, φυσικά, θα το καταφέρει. Οι λέξεις αυτές λοιπόν είναι ουδέτερες, δεν είναι δύσκολες για κανένα. Αυτό που είναι δύσκολο, είναι η κατάσταση στην οποία αναφέρεται το νόημα της καθεμιάς. Ο ίδιος ο χωρισμός, ο ίδιος ο θάνατος, η επεξεργασία, η κατανόηση, η αποδοχή της έννοιας, των συναισθημάτων και της ίδιας της κατάστασης και των αλλαγών, που αυτή φέρνει στους γονείς και τα παιδιά, είναι το δύσκολο.

Τα παιδιά λοιπόν δεν αντιμετωπίζουν τις λέξεις, αλλά τα συναισθήματα που τους προκαλεί το νόημά τους, τα συναισθήματα που τους προκαλεί η νέα κατάσταση στη ζωή τους, όπως την βιώνουν τη στιγμή της ανακοίνωσης αλλά και όπως θα συνεχίσουν να τη βιώνουν και μετά. Αν λοιπόν ένας γονιός πει στο παιδί του, ότι ο μπαμπάς θα φύγει από το σπίτι, γιατί δεν αγαπιούνται πλέον με τη μαμά, αποφεύγοντας ηθελημένα τη λέξη «διαζύγιο» ή αν κάποιος άλλος πει ότι χθες χάσαμε τον παππού και δεν θα τον δούμε πια ξανά, αποφεύγοντας ηθελημένα τη λέξη «πέθανε», τι θα έχει στην πραγματικότητα αποφύγει; Θα έχει αποφύγει να μάθει ή αργότερα να βιώσει στην καθημερινότητά του το παιδί, το χωρισμό ή το θάνατο; Όχι. Αντίθετα, όταν κάποιος καταβάλει μεγάλη γνωστική και συναισθηματική προσπάθεια να αποφύγει λέξεις, άρα σκέψεις και συναισθήματα στέλνει μηνύματα στο παιδί του ,ότι για κάποιο λόγο θα έπρεπε να φοβόμαστε, για κάποιο επιπλέον λόγο θα έπρεπε να αισθανόμαστε άσχημα. Τα παιδιά έχουν αρκετά δικά τους δυσάρεστα συναισθήματα να διαχειριστούν, ας μην τους προσθέτουμε και τα δικά μας.

Επικεντρωθείτε λοιπόν στα συναισθήματα. Ανοίξτε τους την πόρτα σας, όταν σας την χτυπήσουν. Καλωσορίστε τα. Όσο δεν το κάνετε, τόσο πιο δυνατά θα χτυπούν, τόσο πιο συχνά και έντονα θα επανέρχονται. Μιλήστε μαζί τους. Προσπαθήστε να τα γνωρίσετε. Μάθετε ποια είναι και από «πού κρατά η σκούφια τους». Ότι έχουν να σας πουν, προσπαθήστε να το κατανοήσετε. Δείξτε περιέργεια, κάντε ερωτήσεις: γιατί, πώς, τι σημαίνει αυτό για μένα/ σένα, πώς με κάνει να αισθάνομαι αυτό που μου λες, πώς αισθάνεσαι εσύ για αυτό που λες/ λέω. Να είστε όμως υπομονετικοί. Θα χρειαστεί να κάνετε πολλές τέτοιες συζητήσεις. Θα χρειαστεί ακόμα και να παίξετε μαζί τους. Και όλα αυτά για να μπορέσετε να τα κατανοήσετε με σκοπό να τα αποδεχτείτε και να συνεχίσετε τη ζωή σας χωρίς να σας εμποδίζει. Δείξτε αγάπη, φροντίδα, τρυφερότητα. Αγκαλιάστε τα.

Όλα τα παραπάνω είναι συμβολικά και αναφέρονται τόσο σε εσάς και την προσπάθειά σας να επεξεργαστείτε τα συναισθήματά σας, όσο και στη σχέση σας με το παιδί σας και στην προσπάθειά σας να βοηθήσετε το παιδί σας να κατανοήσει τα δικά του, μια εργασία που απαιτεί υπομονή, χρόνο, διάθεση, αυθεντικότητα από μέρους σας (μην αφήνετε να επηρεάζεται η κατανόηση των συναισθημάτων του παιδιού σας από τα δικά σας συναισθήματα και το δικό σας βίωμα), αλλά κυρίως άνευ όρων αγάπη. Ενθαρρύνετε τα παιδιά να εκφράζονται μέσα σε ένα ασφαλές πλαίσιο, μέσα στη σχέση σας. Μην τα αφήνετε μόνα.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο www.singleparent.gr

  • Ιούνιος, 24
  • 1661
  • Είμαι Γονιός, Συναισθηματική Νοημοσύνη
  • Περισσότερα

Πώς να χειριστώ μια κρίση θυμού του παιδιού μου αποτελεσματικά;

Τα παιδιά δεν γεννιούνται με την ικανότητα να ρυθμίζουν μόνα τους τα συναισθήματά τους. Μπορούν να νιώσουν βαθιά συναισθήματα, αλλά δεν μπορούν να ρυθμίσουν την έντασή τους. Το αποτέλεσμα είναι να αισθάνονται βαθιά ευχάριστα αλλά και δυσάρεστα συναισθήματα και  πολύ συχνά και τα δύο να καταλήγουν σε έντονη ανησυχία από την πλευρά του παιδιού, γιατί δεν μπορεί μόνο του να τα ρυθμίσει και να έρθει ξανά σε κατάσταση ηρεμίας. Από τη βρεφική ηλικία λοιπόν η μητέρα κυρίως είναι αυτή, που παίζει καθοριστικό ρόλο στη ρύθμιση των συναισθημάτων του παιδιού της, στα πλαίσια μιας υπό ανάπτυξη σχέσης εμπιστοσύνης μεταξύ τους. Η μητέρα κατανοεί τα καλέσματα του μωρού της (τις ανάγκες του) και ανταποκρίνεται σε αυτά με στόχο να τα καλύψει, ώστε το μωρό να ηρεμήσει ξανά. Χρησιμοποιεί τα δικά της γνωστικά και συναισθηματικά «εφόδια», ώστε να κατανοήσει, τι είναι αυτό που αισθάνεται το μωρό της και αμέσως μετά να ανταποκριθεί ουσιαστικά σε αυτό, να καταφέρει δηλαδή να ρυθμίσει τα συναισθήματά του. Με άλλα λόγια, το μωρό χρησιμοποιεί τα δικά της «εφόδια», το δικό της εγκέφαλο για να μπορέσει να ρυθμίσει τα συναισθήματά του, ενώ παράλληλα- πέρα από το «χτίσιμο» μιας σταθερής σχέσης εμπιστοσύνης με τη μητέρα- εκείνο μαθαίνει από τη μαμά του τον τρόπο να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του, χτίζει δηλαδή αργά και σταθερά το μεταιχμιακό του σύστημα, εκείνο το μέρος του εγκεφάλου, που ευθύνεται για τη ρύθμιση των συναισθημάτων μας.

Αυτή η διαδικασία, η μάθηση για τη ρύθμιση των συναισθημάτων του παιδιού, συνεχίζεται σθεναρά όσο το μωρό μεγαλώνει και γίνεται νήπιο… Οι πολυσυζητημένες κρίσεις θυμού των νηπίων είναι η απόδειξη, ότι η μάθηση για τη ρύθμιση των συναισθημάτων είναι μια διαδικασία. Δεν είναι κάτι που μαθαίνεις γρήγορα, εύκολα ή μια φορά. Οι γονείς χρειάζεται να διαθέτουν χρόνο, να είναι συνεπείς και σταθεροί και φυσικά να πιστεύουν, πως η ρύθμιση των συναισθημάτων μαθαίνεται και μάλιστα ότι είναι δική τους ευθύνη να τη μάθουν στα παιδιά τους. Οι κρίσεις θυμού υπάρχουν, για να μας θυμίζουν ότι το παιδί μας χρειάζεται. Υπάρχουν, για να μας θυμίζουν, ότι το παιδί δεν είναι έτοιμο/ώριμο ακόμα να αντιμετωπίσει μια κατάσταση αποτελεσματικά ή μόνο του. Υπάρχουν, για να μας θυμίζουν, ότι το παιδί είναι εδώ, για να μαθαίνει από εμάς.

Τι θα μάθει λοιπόν το παιδί, που βιώνει έναν έντονο θυμό, αν εμείς τον διαχειριστούμε σωστά; Θα μάθει πώς να διαχειρίζεται το ίδιο το θυμό του, πώς να ρυθμίζει το ίδιο τα συναισθήματά του. Η μάθηση για τη ρύθμιση των συναισθημάτων, εν προκειμένω του θυμού, κινείται παράλληλα «στο εδώ και τώρα» (την ώρα του θυμού) αλλά και ανεξάρτητα από μια κρίση θυμού, στην καθημερινότητα.

Στο «εδώ και τώρα»

Καθώς το παιδί μας μεγαλώνει δεν είναι ωφέλιμο να δέχεται απλά τη δική μας «βοήθεια» για την κάλυψη των αναγκών του (π.χ του θυμού του), αποσπώντας του για παράδειγμα την προσοχή, όταν κάτι το δυσαρεστεί. Καθώς το παιδί μας μεγαλώνει είναι ανάγκη να συμμετέχει στη δική μας προσπάθεια να διαχειριστούμε το θυμό του. Δίνουμε χώρο και χρόνο στο συναίσθημα ακολουθώντας την παρακάτω διαδικασία:

> Δεν υπάρχουν καλά και κακά συναισθήματα, συναισθήματα που πρέπει ή δεν πρέπει να έχουμε. Πολύ συχνά αντιστεκόμαστε σε συναισθήματα που μας προκαλούν δυσφορία, συναισθήματα δικά μας ή άλλων. Πολύ συχνά θεωρούμε ότι δυσάρεστα συναισθήματα δεν έχουν λόγο ύπαρξης. Και όμως έχουν. Είναι εκεί για κάποιο λόγο, είναι εκεί γιατί κάτι θέλουν να μας πουν. Μόνο αν αφεθούμε στο να τα αισθανθούμε, μόνο αν δούμε μέσα σε αυτά ή μέσα από αυτά το λόγο, που υπάρχουν, μόνο αν τα επεξεργαστούμε και τα κατανοήσουμε, θα καταλαγιάσουν μέσα μας και θα ανακουφιστούμε. Μην θεωρήσετε λοιπόν το θυμό του παιδιού σας ή και το δικό σας θυμό κακό. Μην αντιστέκεστε! Καλωσορίστε τον! Ζήστε τον! Προσπαθήστε να τον κατανοήσετε!

> Για ποιο λόγο υπάρχει αυτός ο θυμός; Μήπως είμαι αρκετά αυστηρή/ός; Ελέγξτε τα όρια που έχετε θέσει ή θέτετε εκείνη τη στιγμή στο παιδί σας. Πού βασίζονται; Πώς πήρατε την απόφαση για το ποιοι θα είναι οι κανόνες; Βασίζεστε στις πραγματικές ανάγκες του παιδιού; Μήπως σε ανάγκες της στιγμής; ‘Η μήπως σε δικές σας; Μην ξεχνάτε ότι πολύ συχνά ο θυμός, που εκφράζει το παιδί μας έχει την πηγή του στη δική μας αυστηρότητα.Τα παιδιά τείνουν να θυμώνουν όλο και πιο συχνά όλο και πιο έντονα, όσο δεν σεβόμαστε την ανάπτυξή τους, τις ανάγκες τους. Χρησιμοποιήστε λοιπόν ως οδηγό για τον καθορισμό των ορίων τις ανάγκες του παιδιού σας.

> Για ποιο λόγο υπάρχει αυτός ο θυμός; Τι προσπαθεί να μου πει το παιδί; Κανένα συναίσθημα δεν ξεπροβάλει ξαφνικά χωρίς αιτία. Οι κρίσεις θυμού των παιδιών δεν είναι ποτέ αβάσιμες. Τα παιδιά εκφράζοντας θυμό, πάντα κάτι προσπαθούν να μας πουν. Δώστε προσοχή στο θυμό του παιδιού, δώστε προσοχή στο ίδιο το παιδί. Κάτι χρειάζεται να μάθετε, κάτι χρειάζεται να καταλάβετε. Μπαίνοντας στη θέση του παιδιού σας την ώρα του θυμού, ουσιαστικά δείχνετε ενσυναίσθηση. Προσπαθείτε δηλαδή να κατανοήσετε τα συναισθήματά του, τις σκέψεις του και με αυτόν τον τρόπο την συμπεριφορά του. Εκφράζοντας θυμό πιθανά να θέλει να σας πει κάτι για το παρόν, για το παρελθόν αλλά και για το μέλλον. Κάτι προσπαθεί να σας πει για τον εαυτό του, για τη σχέση σας, για τη σχέση του με άλλα πρόσωπα. Αντιμετωπίστε λοιπόν το θυμό με περιέργεια, έχοντας στόχο να μάθετε εσείς πρώτα.

> Για ποιο λόγο υπάρχει αυτός ο θυμός; Το παιδί μου δεν είναι έτοιμο να τον αντιμετωπίσει αλλά είναι έτοιμο να μάθει. Δείτε κάθε θυμό σαν μια ευκαιρία για μάθηση. Το παιδί σας θα μάθει μέσα από τον τρόπο που σκέφτεστε για εκείνο, από το ποια είναι τα συναισθήματά σας για εκείνο την ώρα του θυμού, από το πώς του συμπεριφέρεστε, από το πώς ρυθμίζετε τα δικά σας συναισθήματα, σκέψεις και συμπεριφορές και δεν τα αφήνετε να επηρεάσουν αρνητικά μια διαχείριση κρίσης θυμού του. Μην ξεχνάτε πως σκέψεις, συναισθήματα και συμπεριφορά αλληλοτροφοδοτούνται. Λειτουργείτε ως πρότυπο συμπεριφοράς συνολικά. Το παιδί μαθαίνει παρατηρώντας σας. Μαθαίνει απορροφώντας κάθε σας αντίδραση, κάθε σας συναίσθημα. Αν θέλετε να μάθει κάτι, απλά κάντε το εσείς πρώτα. Αν δεν θέλετε να μάθει κάτι, μην το υιοθετείτε. Μην περιμένετε να γνωρίζει οτιδήποτε εκ των προτέρων. Μην θεωρείτε απαραίτητο να μπορεί να αντιμετωπίσει μια κατάσταση, που δεν μπορείτε να αντιμετωπίσετε εσείς.

> Επιβεβαιώστε τα συναισθήματα του παιδιού σας. Όταν ο θυμός έρθει, καλωσορίστε τον! Προσεγγίστε το παιδάκι σας. Χαμηλώστε στο ύψος του. Κοιτάξτε το στα μάτια. Αντιμετωπίστε το, όπως το αντιμετωπίζετε την ώρα που επικοινωνείτε. Άλλωστε με το θυμό κάτι θέλει να σας επικοινωνήσει. Είσαι θυμωμένος/η αγάπη μου. Τι συνέβη; Τι θέλεις; Δύο απλές ερωτήσεις που είναι πολύ πιθανό να μας δείξουν την αιτία ή την αφορμή του θυμού, αν δεν έχουμε ιδέα τι συνέβη και δίνουν την ευκαιρία στο παιδί να εκφραστεί χρησιμοποιώντας ακόμα ένα κανάλι επικοινωνίας (χειρονομίες- σώμα, λόγος). Συνεχίστε ήρεμα και σταθερά: Είσαι θυμωμένος/η, γιατί θέλεις πολύ να σου δώσω μπισκότο και εγώ δεν σου το δίνω. Η ώρα είναι 8.00 μ.μ και δεν τρώμε γλυκά, πριν κοιμηθούμε, γιατί δυσκολεύουν τον ύπνο μας. Μήπως θέλεις μία μπανάνα; Το παιδί δείχνει να ανακουφίζεται, αλλά παροδικά μόνο και συνεχίζει να εκφράζει το θυμό του με κλάματα. Το ξέρω είσαι θυμωμένος/η ακόμα. Θέλεις πολύ να σου δώσω ένα μπισκότο. Θα ήμουν κι εγώ πολύ θυμωμένη/ος αν δεν μου έδιναν κάτι, που ήθελα πολύ. Σε καταλαβαίνω. Έλα να σε πάρω μια αγκαλιά. Θα είμαι εδώ μέχρι να αισθανθείς καλύτερα… Ένα παράδειγμα για το πώς μπορεί κανείς να διαχειριστεί μια κρίση θυμού αποδεχόμενος το συναίσθημα του παιδιού, αντιμετωπίζοντάς το σαν κάτι καλό, αναγνωρίζοντας και επιβεβαιώνοντάς το , κατανοώντας την πλευρά του παιδιού (σκέψεις και συναισθήματα του παιδιού), παραμένοντας όμως στην αρχική του θέση στη συγκεκριμένη περίπτωση (δεν μπορώ να σου δώσω μπισκότο), αφού πρώτα έχει αξιολογήσει τα όρια που θέτει (βασιζόμενος στις ανάγκες του παιδιού, όχι γλυκά πριν τον ύπνο), κρατώντας μια τρυφερή στάση, δείχνοντας μέχρι το τέλος αγάπη, φροντίδα, σεβασμό και όλα αυτά πλαισιωμένα από την αντίληψή του να βοηθά το παιδί του να μαθαίνει, να αναπτύσσεται, να ωριμάζει.

«Στην καθημερινότητα»

Καθημερινά υπάρχουν ευκαιρίες να μιλάμε για τα συναισθήματα. Έχετε στο μυαλό σας, ότι για να μπορεί κανείς να εκφράσει, να αναγνωρίσει, να επεξεργαστεί, να κατανοήσει άρα και να ρυθμίσει ένα συναίσθημα, που του δημιουργεί εσωτερική ανισορροπία, υπάρχει αρχικά ανάγκη να γνωρίζει τα συναισθήματα, τις λέξεις. Υπάρχει ανάγκη να αναγνωρίζει τα συναισθήματα στον εαυτό του και τους άλλους, στο σώμα, το πρόσωπο, τις αισθήσεις, τα λόγια. Ψάξτε και μιλήστε για τα συναισθήματα, όταν το παιδί σας τα εκφράζει, όταν εσείς έχετε ένα συναίσθημα ή άλλα πρόσωπα στο περιβάλλον σας, στην τηλεόραση, τα βιβλία, τα παραμύθια, σε πρόσωπα, που βλέπετε στη βόλτα σας. Παίξτε με τα συναισθήματα στον καθρέφτη, παίξτε με τα συναισθήματα κάνοντας θέατρο, πάρτε εκφράσεις εναλλάξ και κάντε μαντεψιές, ζωγραφίστε τα ελεύθερα, ζωγραφίστε πρόσωπα και αντιστοιχίστε τα με συναισθήματα. Μα κυρίως μιλήστε για αυτά. Ευχάριστα ή δυσάρεστα. Μην τα κρύβετε. Μην κρύβεστε πίσω από αυτά. Μην αντιστέκεστε. Βιώστε τα σε όλο τους το εύρος, σε όλο τους το βάθος. Μοιραστείτε τα. Θα μάθετε από αυτά, θα μάθει το παιδί σας από εσάς.

  • Ιούνιος, 3
  • 9761
  • Όρια και όχι μόνο, Συμπεριφορά, Συναισθηματική Νοημοσύνη
  • Περισσότερα

Διαζύγιο και εφηβεία

«Γεια σας. Με τον άνδρα μου έχουμε χωρίσει εδώ και 5 χρόνια. Εργάζομαι σ” ένα supermarket και πολλές φορές αργώ να γυρίσω σπίτι. Δεν ανέφερα ότι έχω δυο παιδιά, το ένα 7 και το άλλο 14. Είναι και τα δυο κορίτσια. Προσπαθώ ν” αναπληρώσω το κενό του πατέρα τους αλλά είναι δύσκολο. Ότι και να κάνω ποτέ δεν είναι αρκετό (τουλάχιστον για την μεγάλη). Όσες φορές και να έχω προσπαθήσει να κάνω μια συζήτηση για τα προβλήματα της εφηβείας, για τ” αγόρια, για το πως κατά τη γνώμη της θα γινόμουν αυτό που θέλει, πάντα παίρνω την ίδια απάντηση «άσε με ρε μαμά.» Δεν μπορώ να καταλάβω τι μπορώ να κάνω για να την ικανοποιήσω. Όποτε πηγαίνει όμως να μείνει λίγες μέρες με τον πατέρα της είναι πολύ χαρούμενη. Σίγουρα της λείπει αλλά ποτέ δεν τους θυμάμαι να έχουν καλές σχέσεις. Μήπως φταίω σε κάτι; Μήπως την κακόμαθα; Μήπως το διαζύγιο στάθηκε εμπόδιο ανάμεσα μας; Μήπως η παρέα της μικρής της αδελφής δεν την χαροποιεί; »

Με τον ερχομό ενός διαζυγίου τα παιδιά έρχονται αντιμέτωπα με μια νέα και άγνωστη σε εκείνα κατάσταση και γι’ αυτό στρεσογόνα. «Τι σημαίνει η μαμά και ο μπαμπάς χωρίζουν; Γιατί συνέβη αυτό; Τι θα συμβεί σε εμάς τώρα; Πώς θα είναι η ζωή μας; Γιατί έπρεπε να συμβεί αυτό; Γιατί να μην μπορούν να είναι αγαπημένοι και μαζί; Πότε θα βλέπω τον μπαμπά/ μαμά; Που θα τον βλέπω; Πώς θα είναι το νέο του σπίτι; Θα μου αρέσει εκεί;» Κι άλλες δεκάδες σκέψεις γεμάτες δυσάρεστα συναισθήματα μέχρι τα πράγματα να πάρουν το δρόμο τους, να μπει ένα πρόγραμμα στη ζωή της οικογένειας και τα παιδιά να νιώσουν ξανά ασφαλή. Αρκεί όμως το πρόγραμμα, για να νιώσουν τα παιδιά σιγουριά, ασφάλεια, σταθερότητα, για να αντιμετωπίσουν το άγχος, που τους έφερε η αλλαγή, για να επεξεργαστούν αυτό, που συνέβη στην οικογένειά τους αλλά και αυτό που τους συμβαίνει τώρα και μάλιστα όταν η εφηβεία χτυπά την πόρτα; Όχι.

Το αποτέλεσμα ενός σταθερού προγράμματος (ποιος ζει με ποιον, πού, γιατί, πότε θα βλέπω τον άλλο γονέα, τι θα κάνω μαζί του, θα κοιμάμαι σπίτι του κ.α) είναι μόνο ένα κομμάτι του παζλ «τα παιδιά μετά το χωρισμό, έχουν ανάγκη να νιώσουν την ασφάλεια, που έχασαν «. Το επόμενο είναι η απάντηση στο ερώτημα «τι κάνω για να επεξεργαστούν αυτό, που τους συνέβη;». Δεν θα κάνετε τίποτε άλλο από το να είστε μια μαμά κι ένας μπαμπάς, που με τρυφερότητα και αγάπη δείχνει κατανόηση στα παιδιά του. Στόχος σας είναι να συγχρονιστείτε και πάλι με τα παιδιά σας. Στόχος σας είναι να συγχρονιστείτε με τις ανάγκες τους και να ανταποκριθείτε σε αυτές καλύπτοντάς τες. Τα παιδιά εκφράζουν τις ανάγκες τους με τα λόγια τους, όλων των ειδών τις συμπεριφορές, αυτές που μας εκπλήσσουν, μας φοβίζουν, μας θυμώνουν, μας κάνουν χαρούμενους, υπερήφανους, ικανοποιημένους, αυτές που μας αγχώνουν, εκφράζουν τις ανάγκες τους με τα συναισθήματα, που βλέπουμε στα πρόσωπά τους, τα λόγια και τις πράξεις τους. «Θέλω προσοχή», «θέλω μπράβο», «θέλω μια αγκαλιά», «θέλω να ηρεμήσω και δεν μπορώ», «είμαι πολύ κουρασμένη», «έχω βαρεθεί», «φοβάμαι, πως δεν με αγαπάς», «θέλω να μοιραστώ», «σε θέλω δίπλα μου χωρίς να με κρίνεις», «να είσαι κοντά μου , αλλά να σέβεσαι τα όριά μου», «θέλω να μιλήσουμε, αλλά είμαι θυμωμένη μαζί σου», «θέλω να σου μιλήσω, αλλά φοβάμαι, πως δεν θα με καταλάβεις». Είναι ανάγκη λοιπόν να παρατηρείτε τα παιδιά σας, να δίνετε προσοχή στα σημάδια, να είστε ανοιχτή και να προσπαθείτε να τα κατανοήσετε. Δείχνοντας ενσυναίσθηση, προσπαθούμε να κατανοήσουμε αυτό που «λέει» το παιδί μέσα από τα δικά του μάτια, έχοντας οδηγό τις ερωτήσεις «Γιατί…;», «τι εννοείς;», «μήπως εννοείς, ότι…;». Δείξτε λοιπόν περιέργεια, για να σιγουρευτείτε ότι έχετε καταλάβει αυτό που το παιδί πραγματικά θέλει να σας πει. Εκφράστε την κατανόησή σας στο παιδί με τα λόγια σας, το συναίσθημα, που του εκφράζετε αλλά και το σώμα σας (αγκαλιά, χάδι κ.α).

Έχετε στο μυαλό σας, ότι χρειάζεται να συζητήσετε με τα παιδιά για ότι συνέβη ή θα συμβεί. Χρειάζεται να εκθέσετε την κατάσταση, ως έχει, όσο πιο απλά μπορείτε. Μοιραστείτε τα συναισθήματά σας μαζί τους. Πείτε τους, πόσο δύσκολο ήταν για εσάς το διαζύγιο και γιατί. Ρωτήστε για τα δικά τους συναισθήματα. Ποτέ δεν είναι αργά για μια τέτοια συζήτηση, ακόμα κι αν έχει περάσει καιρός από τότε. Είναι πολύ πιθανό να υπάρχουν σκέψεις και συναισθήματα, που δεν έχουν πλήρως επεξεργαστεί και μπλοκάρουν τα παιδιά από το να ζουν τη ζωή τους με χαρά και ανεμελιά. Ένοχες σκέψεις, κρυμμένος θυμός, «μεταμφιεσμένη» ντροπή και άλλα δυσάρεστα συναισθήματα, που κουβαλούν για χρόνια τα παιδιά, γιατί κανείς δεν ασχολήθηκε. Βάρος κανονικά όχι δικό τους.

Και ερχόμαστε στο θέμα εφηβεία… Μαμά κάτι έχει αλλάξει και δεν το βλέπεις. Θέλω το χώρο μου, θέλω να χτυπάς πριν μπεις στο δωμάτιό μου και γενικά να μην με ενοχλείς. Δεν θέλω να κρίνεις συνέχεια τις επιλογές μου, τις επιθυμίες και τα όνειρά μου. Δεν θέλω να μιλάς άσχημα για τους φίλους μου! Ξέρω να κάνω φίλους, δεν είμαι χαζή! Είναι πολύ σημαντικοί για μένα. Η γνώμη τους μετράει περισσότερο από τη δική σου! Δεν θέλω να σου μιλάω, όπως παλιά. Θέλω να σου μιλάω, όποτε εγώ το έχω ανάγκη και όχι όποτε το έχεις εσύ! Θέλω να ξέρω, πως θα είσαι εκεί, όποτε χρειαστεί να σου μιλήσω. Θέλω να ξέρω, ότι δεν θα βιαστείς να με κρίνεις ή να βγάλεις εύκολα συμπεράσματα. Μη μου μιλάς λες και είμαι μικρό! Δεν θα έχεις πάντα εσύ δίκιο, αλλά και να έχεις, μην κοκορεύεσαι, απλά έκανα ένα λάθος. Μην με πρήζεις συνέχεια, έχω και εγώ τα πάνω μου και τα κάτω μου. Ούτε ξέρω τι μου συμβαίνει. Μερικές φορές όλα είναι μπερδεμένα στο μυαλό μου. Πράγματα, που πολύ πιθανό να ήθελε να σας πει, αλλά συνήθως λέει κάτι άλλο ή δεν σας μιλά καθόλου.

Δείτε την εφηβεία σαν ένα μεταβατικό στάδιο, ένα ταξίδι, όπου η κόρη σας προετοιμάζεται, μαθαίνει τρόπους για να ζήσει σε λίγα χρόνια μόνη της, στηριζόμενη στα δικά της πόδια. Άρα απομακρύνεται σταδιακά από εσάς και σας το δείχνει με κάθε ευκαιρία, δίνει σημασία στους φίλους κάνοντας παρέα μαζί τους συνεχώς αυξανόμενα, προσπαθεί να βάλει να όριά της της με το να θέλει να έχει προσωπικό χώρο και χρόνο, με το να εκφράζει τις σκέψεις της και να τις υπερασπίζεται με κάθε τρόπο, με το να υποστηρίζει τους «δικούς της φίλους». Το ότι απομακρύνονται οι έφηβοι προσπαθώντας να αναζητήσουν το «χώρο» και τον τρόπο να βρουν τον εαυτό τους πλάι σε «ομάδες», τους φίλους  τους (όλα τα θηλαστικά μεγαλώνοντας μαθαίνουν πώς να ζουν μόνα τους μέσα σε ομάδες συνομηλίκων), δεν σημαίνει, πως δεν έχουν ανάγκη τους γονείς τους. Τούς έχουν ανάγκη αλλά με διαφορετικό τρόπο, με τον τρόπο, που θέλουν και με τον τρόπο που τους αξίζει. Τι σημαίνει αυτό;

Επειδή οι έφηβοι, όπως περιγράφηκε παραπάνω,  έχουν ανάγκη από προσωπικό «χώρο» πια, αφήστε σε εκείνη την πρωτοβουλία να σας μιλήσει, αφού σιγουρευτείτε ότι γνωρίζει πως μπορεί όποια στιγμή το θελήσει να σας μιλήσει. Να είστε ανοιχτή και διαθέσιμη. Όταν η πολυπόθητη ώρα έρθει, το κλειδί της επικοινωνίας είναι και πάλι η ενσυναίσθηση, η πλήρης κατανόηση των λεγομένων του άλλου, η αναγνώριση, ο σεβασμός και η αποδοχή της δικής του πλευράς της πραγματικότητας που βιώνει, άρα η αναγνώριση, ο σεβασμός και η αποδοχή του άλλου και της ύπαρξής του. Κατανοώ αυτό που μου λες, έχεις δίκιο να το λες, γιατί εσύ πιστεύεις/αισθάνεσαι ότι… Μην ξεχνάτε ότι σε κάθε περίπτωση ο τρόπος που επιλέγετε να επικοινωνήσετε με το παιδί σας αποτελεί πρότυπο συμπεριφοράς. Η κόρη σας μαθαίνει από τον τρόπο που της μιλάτε, πώς να επικοινωνεί.

Μην περιμένετε πάντα να ξεκινήσει η κόρη σας τη συζήτηση. Ξεκινήστε να μιλάτε για εσάς και όχι για εκείνη. Μοιραστείτε εσείς πρώτα σκέψεις και συναισθήματα. Αποφασίστε μαζί να κάνετε κάτι οι δυο σας κάθε εβδομάδα. Πλησιάστε την δείχνοντας περιέργεια για τα ενδιαφέροντά της. Συγχρονιστείτε και πάλι μαζί της και της ανάγκες της. Παρατηρήστε την προσεκτικά, όπως όταν ήταν μωρό και μελετούσατε τα σημάδια στο σώμα της και τις φωνούλες που έβγαιναν από το στόμα της, για να καταλάβετε τι θέλει. Δείξτε κατανόηση, σκεφτείτε μια και δυο και τρεις φορές τα σχόλια, που κάνετε. Σκεφτείτε και αισθανθείτε περισσότερο απ’ότι μιλάτε, όταν είστε μαζί με το παιδί σας και δεν θα χάσετε!

Δημοσιεύτηκε στο www.singleparent.gr στις 20 Μαϊου 2015.

  • Μάιος, 20
  • 3539
  • Είμαι Γονιός, Κατανοώντας τη συμπεριφορά εξελεικτικά, Συμπεριφορά
  • Περισσότερα

Όταν η συναισθηματική έκφραση των παιδιών παραμερίζεται

«Μαμά, ο Γιώργος με χτύπησε!» Ο μικρός Ανδρέας πηγαίνει με βήμα γοργό στη μητέρα του. Κλαίει γοερά και είναι εμφανώς αναστατωμένος. Η μητέρα σηκώνεται και λέει: «Τι έπαθες;». Και ο Ανδρέας απαντά: «Με χτύπησε ο Γιώργος στο πόδι μου», ενώ συνεχίζει να κλαίει δυνατά. «Δεν πειράζει, ήταν πάνω στο παιχνίδι!», λέει η μαμά, μα ο Ανδρέας δεν ανακουφίζεται και δεν σταματά στιγμή να κλαίει. Έχει κοκκινίσει και κάτι δείχνει να περιμένει. Η μαμά του Γιώργου σηκώνεται και ρωτά τι συνέβη. Όμως η μητέρα του Ανδρέα την καθησυχάζει λέγοντας, ότι δεν συνέβη κάτι σπουδαίο. Ο Ανδρέας συνεχίζει να κλαίει στραμμένος στη μαμά του. Συνεχίζει να περιμένει κάτι. «Δεν έγινε τίποτα Ανδρέα μου, πήγαινε να συνεχίσεις το παιχνίδι». Ώσπου παρεμβαίνει κάποιος από την παρέα και με παιχνιδιάρικο τρόπο τραβά την προσοχή του Ανδρέα. Αρχικά δεν δείχνει να ανακουφίζεται γιατί το κλάμα συνεχίζεται, όμως εκείνος παίρνει το παιδί αγκαλιά και επιμένει να κάνει «παλαβωμάρες». Ο Ανδρέας σταματά να κλαίει και βάζει τα γέλια. Σύντομα είναι έτοιμος πάλι για παιχνίδι.

Τι είναι αυτό που περίμενε ο Ανδρέας από τη μαμά του; Τι τελικά έκανε τον Ανδρέα να συνεχίσει το παιχνίδι του; Τι μας κάνει να μην ανταποκρινόμαστε στις ανάγκες ενός εμφανώς αναστατωμένου παιδιού;

Πράγματι ο Γιώργος χτύπησε τον Ανδρέα «πάνω στο παιχνίδι». Πράγματι ο Γιώργος δεν είχε κακή πρόθεση. Πράγματι το χτύπημα δεν ήταν σοβαρό. Όμως το χτύπημα στο πόδι του Γιώργου συνέβη. Τι έχει τελικά περισσότερο σημασία για το ίδιο το παιδί; Το αν συνέβη; Το πόσο αντικειμενικά σοβαρό, ήταν αυτό που συνέβη; Ή το πώς βίωσε το ίδιο το παιδί αυτό που συνέβη; Ως γονείς και μη δίνουμε σίγουρα σημασία στα δύο πρώτα. Ελέγχουμε τι συνέβη στην πραγματικότητα και έπειτα αξιολογούμε τη σπουδαιότητά του, για να είμαστε σίγουροι για τη σωματική ακεραιότητα του παιδιού. Ξεχνάμε όμως πολλές φορές το τρίτο. Ξεχνάμε να δώσουμε προσοχή, να αξιολογήσουμε, να κατανοήσουμε αυτό, που βίωσε το παιδί. Δίνουμε προσοχή στην «αντικειμενική» πραγματικότητα και λιγότερο σημασία στην «υποκειμενική» πραγματικότητα του παιδιού, στο βίωμά του μέσα από τα δικά του μάτια. Γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί ασχολούμαστε περισσότερο με τη σωματική ακεραιότητα των παιδιών στο παιχνίδι και πολύ πιο σπάνια με τη συναισθηματική τους;

Πιθανές λανθασμένες αντιλήψεις:

> «Όταν χτυπάμε «πάνω στο παιχνίδι» δεν έγινε και τίποτα». Η αλήθεια είναι, πως κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού μπορεί κάποιο παιδάκι να χτυπήσει από τυχαίους παράγοντες, από παράγοντες, που δεν σχετίζονται σε καμία περίπτωση με την πρόθεση κάποιου παιδιού να χτυπήσει κάποιο άλλο (φυσικά όχι πάντα). Ε και;! Μήπως αυτό σημαίνει, πως τελικά το παιδί δεν χτυπήθηκε; Σκεφτείτε, πώς θα αισθανόσασταν, αν σας χτυπούσαν στο γραφείο χωρίς πρόθεση, ενώ κάποιος μετακινούσε με δύναμη μια τροχήλατη συρταριέρα ακριβώς πάνω στο πόδι σας. Θα αισθανόσασταν για αρχή πόνο, πιθανά στη συνέχεια θυμό για την απροσεξία και σίγουρα κάτι θα περιμένατε από κάποιον. Τι είναι αυτό;

> «Η μητέρα του άλλου παιδιού θα παρεξηγηθεί». Φοβόμαστε ότι αν δώσουμε συνέχεια, θα φαίνεται σα να έχει γίνει μεγάλο θέμα και η μητέρα του άλλου παιδιού θα δυσαρεστηθεί. Αυτό δεν το θέλουμε. Είναι φίλη μου και δεν θέλω να αισθανθεί άσχημα. Αποφεύγω τις συγκρούσεις με ανθρώπους, που αγαπώ, γιατί φοβάμαι ότι θα τους χάσω. Δεν τη γνωρίζω και φοβάμαι μήπως έρθουμε σε αντιπαράθεση. Άλλωστε δεν είναι κομψό να τσακωνόμαστε για τα παιδιά. Τι θα πουν για μένα; Και άλλες τέτοιες δυσλειτουργικές σκέψεις, που δείχνουν ότι δυσκολευόμαστε να αυτορρυθμιστούμε, να ρυθμίσουμε δηλαδή δικές μας σκέψεις και συναισθήματα και που μας εμποδίζουν από το να ανταποκριθούμε στο κάλεσμα του παιδιού μας. Σκεφτείτε. Ακόμα κι αν για κάποιο λόγο, που δεν ξέρετε, η μητέρα του άλλου παιδιού δυσαρεστηθεί μαζί σας, θα έχει δίκιο; Θα έχει δίκιο να δυσαρεστείται από τη διάρκεια και τον τρόπο με τον οποίο έχετε επιλέξει να ασχοληθείτε με το παιδί σας; Τι σχέση έχει ο τρόπος που επικοινωνείτε με το παιδί σας με την άλλη μητέρα; Κι ακόμα αναρωτηθείτε: Ποια είναι η προτεραιότητά σας; Το παιδί σας, οι σκέψεις και τα συναισθήματα της άλλης μητέρας ή οι δικές σας σκέψεις και συναισθήματα για τις σκέψεις και τα συναισθήματα της άλλης μητέρας; Ποιου βίωμα έχει για εσάς σημασία εκείνη τη στιγμή; Το δικό σας, της άλλης μητέρας (για το οποίο φυσικά δεν μπορείτε να είστε σίγουρη αλλά και υπεύθυνη) ή του παιδιού σας;

> «Δεν δίνω πολλή σημασία στα κλάματα και τα παράπονα, γιατί αυτά δείχνουν αδυναμία».  Είναι κοινή μεταξύ γονέων η αντίληψη, ότι το κλάμα και τα συνεχή παράπονα, που εκφράζονται, όταν τα παιδιά έρχονται αντιμέτωπα με δυσκολίες, στην προκείμενη περίπτωση μετά από το χτύπημα του Ανδρέα, αποτελούν ένδειξη αδυναμίας του παιδιού. Η αδυναμία δεν είναι αρεστή. Κάποιοι γονείς λοιπόν επιλέγουν να κάνουν το παιδί τους πιο δυνατό δείχνοντας αδιαφορία στο κλάμα και τα συνεχή παράπονα του παιδιού. «Έλα, μην κλαις τώρα! Δεν είπαμε ότι δεν κλαίμε; Πήγαινε συνέχισε το παιχνίδι σου! Σταμάτα να κλαις, τα άλλα παιδιά θα σε κοροϊδεύουν…». Με τα λόγια και τις πράξεις τους, απαγορεύουν στο παιδί να εκφράζει το συναίσθημά του, να εκφράσει μια ανάγκη του, ενώ παράλληλα του μαθαίνουν να ντρέπεται για αυτά, που αισθάνεται αλλά και για τον τρόπο, που τα εκφράζει.

Δείτε το κάπως έτσι: Πράγματι το παιδί, που παραπονιέται, το παιδί, που κλαίει εκφράζει μια αδυναμία. Την αδυναμία του να διαχειριστεί μια κατάσταση, τη συμπεριφορά κάποιου ή τη δική του, τα συναισθήματά του, τις σκέψεις του. Τι μαθαίνει ένας γονέας στο παιδί του, όταν δεν το αφήνει να εκφράσει την ανάγκη του, αναφέρθηκε παραπάνω. Εκείνος όμως, που θα προσέξει το παιδί του, θα το ακούσει, θα το κατανοήσει, θα το σεβαστεί, θα το αποδεχθεί και θα το νιώσει είναι αυτός, που στην πραγματικότητα με κάθε αφορμή χτίζει βήμα-βήμα μέσα σε μια σχέση εμπιστοσύνης τη συναισθηματική νοημοσύνη του παιδιού του. Είναι εκείνος, που θα του δώσει μέσω της ενσυναίσθησης (κατανοώ όσα μου λες, αισθάνομαι όσα αισθάνεσαι, έχεις δίκιο, σε ευχαριστώ που το μοιράστηκες μαζί μου, θα είμαι εδώ για σένα κάθε φορά) τα εφόδια, για να διαχειριστεί το παιδί την επόμενη φορά μια δυσκολία της ζωής, τη συμπεριφορά κάποιου, που το «προσβάλλει», τις σκέψεις και τα συναισθήματά του με τρόπο ιδανικό για εκείνο. Ποια άλλωστε είναι η κύρια πηγή μάθησης για το παιδί; Οι γονείς του.

Γιατί λοιπόν οι γονείς αποφεύγουν αυτή τους την ευθύνη; Γιατί έχουν κι εκείνοι μια δυσκολία να δουν, ότι τα δυσάρεστα συναισθήματα και η έκφρασή τους είναι κι αυτά καλά. Έχουν ένα πολύ καλό λόγο να υπάρχουν. Έχουν δυσκολία να έρθουν σε επαφή με αυτά, συνήθως αντιστέκονται ή αισθάνονται π.χ δυσφορία, που αισθάνονται δυσφορία. Πώς λοιπόν θα μπορέσει ένας γονέας να δει κάθε συναίσθημα, που εκφράζει το παιδί του, σαν κάτι καλό, όταν ο ίδιος δεν έχει καλή σχέση με τα δικά του συναισθήματα, δεν τα θεωρεί καλοδεχούμενα;

Ο μικρός Ανδρέας έτρεξε στη μαμά του για βοήθεια. Δεν ζητούσε τίποτα περισσότερο από αυτό, που θέλουμε όλοι στην καθημερινή μας επαφή με τους ανθρώπους σημαντικούς και μη για εμάς. Δεν ζητούσε τίποτε περισσότερο και φυσικά τίποτα λιγότερο από το να τον καταλάβει η μαμά του. «Μαμά, κατάλαβέ με! Αισθάνομαι πόνο! Κάποιος με χτύπησε και αυτό είναι κάτι, που δεν το ήθελα.Δεν θέλω να χτυπάω, δεν θέλω να με χτυπάνε, γιατί πονάω στο σώμα μου. Πονάω όμως και μέσα μου βαθιά. Νιώθω αδικημένος!Γιατί να συμβεί αυτό σε μένα! Ξέρω ότι δεν ήθελε να με χτυπήσει, όμως συνεχίζω να πονάω και μέσα και έξω! Ο Ανδρέας δεν είχε τα λόγια να εκφράσει αυτά που ένιωθε, ούτε τον τρόπο να τα διαχειριστεί. Με τη λογική καταλάβαινε ότι το άλλο παιδάκι δεν είχε πρόθεση να τον χτυπήσει. Η λογική του όμως δεν μπορούσε να καταλαγιάσει μέσα του τον πόνο, τη θλίψη, την αδικία που ένιωθε. Ο Ανδρέας δεν ήξερε τον τρόπο, να διαχειριστεί τα συναισθήματά του. Έψαχνε τη μητέρα του. Αναζήτησε βοήθεια μέσα στη σχέση με τον πιο σημαντικό άνθρωπο στη ζωή του. Αναζήτησε κατανόηση και αποδοχή μέσα σε μια σχέση άνευ όρων αγάπης. Αυτό άλλωστε δεν σημαίνει σχετίζομαι; Κατανοώ τον άλλο, την ύπαρξή του, την ουσία του και αυτό αποδέχομαι. Η αγκαλιά, που πήρε από το μέλος της παρέας, τον ανακούφισε. Φαίνεται ότι με κάποιο τρόπο εκείνος κατάφερε να συγχρονιστεί με την ανάγκη του παιδιού. Η αγκαλιά ήταν γι’αυτό η κατανόηση και η αποδοχή, που ζητούσε για να μπορέσει να συνεχίσει. Είναι όμως αρκετό;

Όχι. Τα παιδιά έχουν ανάγκη, για να αναπτύσσονται φυσιολογικά για εκείνα, να έχουν μια σταθερή σχέση εμπιστοσύνης με έναν τουλάχιστο γονέα, που θα φροντίζει να είναι συγχρονισμένος με τις συναισθηματικές ανάγκες του παιδιού και θα τις καλύπτει. Στη συγκεκριμένη περίπτωση η μητέρα πρόδωσε στα μάτια του παιδιού της τη σχέση εμπιστοσύνης που έχουν, γιατί δεν κατανόησε την ανάγκη που της εξέφραζε, την ανάγκη του να το βοηθήσει να ρυθμίσει τα συναισθήματά του, να επεξεργαστεί και να κατανοήσει την πραγματικότητα, που μόλις βίωσε (και να τη φέρει ίσως στις σωστές της διαστάσεις), την ανάγκη του να μάθει από αυτό που έγινε, ώστε αυτή η εμπειρία να λειτουργήσει θετικά για αυτό.

Καλωσορίστε λοιπόν κάθε συναίσθημα! Πείτε του σε ευχαριστώ που ήρθες! Θα μάθω από εσένα…Μην αντιστέκεστε!

  • Μάιος, 19
  • 2399
  • Είμαι Γονιός, Συναισθηματική Νοημοσύνη
  • Περισσότερα

Η «νέα σύντροφος» και η σχέση της με τα παιδιά

Προσπαθούμε, όχι άδικα, να δείξουμε κατανόηση γράφοντας για τη μητέρα, που μεγαλώνει μόνη τα παιδιά της. Δίνουμε βαρύτητα στις δυσκολίες, που περνά, τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς της. Λίγο χρόνο όμως περνάμε σκεπτόμενοι αντίστοιχες δυσκολίες, ανησυχίες και προβληματισμούς, που μπορεί να έχει η νέα σύντροφος του πατέρα, που μεγαλώνει από κοινού τα παιδιά του με τη μητέρα τους. Εκείνη συχνά βρίσκεται στο περιθώριο. Συμμετέχει στο μεγάλωμα των παιδιών μιας και ζει με το πατέρα, αλλά πάντα στη σκιά των γονέων. Δεν απολαμβάνει τη χαρά, που σου δίνει το μεγάλωμα των παιδιών, γιατί δεν αισθάνεται πως ανήκει στην οικογένεια. Οι ισορροπίες είναι δύσκολες, οι σχέσεις πολύπλοκες και εκείνη αισθάνεται, πως προσπαθεί μόνη. Πώς το διαχειριζόμαστε;

«Σεβόμενη τους κανόνες της μητέρας, σέβεστε αυτή και τα παιδιά». Η σχέση με τα παιδιά ξεκινά και ζείτε μαζί εξαρχής κάτω από συγκεκριμένους περιορισμούς. Οφείλετε να ακολουθείτε τους κανόνες, που έχει θέσει η μητέρα των παιδιών. Οι κανόνες, που περιλαμβάνουν και το πρόγραμμα των παιδιών, υπάρχουν από τη στιγμή της γέννησης τους και έχουν ουσία και συγκεκριμένο περιεχόμενο. Δίνουν στα παιδιά τη σταθερότητα, που τόσο έχουν ανάγκη, με αποτέλεσμα να νιώθουν ασφάλεια. Οι «κανόνες» έχουν οριστεί με βάση τις ανάγκες των παιδιών και όχι της μαμάς. «Χτίστηκαν» σταδιακά, κατά τη διάρκεια μιας αναπτυσσόμενης σχέσης εμπιστοσύνης της μητέρας με τα παιδιά. Η μητέρα αλλά και οποιοσδήποτε άλλος, αν θέλει να διατηρήσει αυτή τη σχέση, οφείλει να σέβεται τους «κανόνες», γιατί έτσι σέβεται τα παιδιά. Σεβόμενη τους «κανόνες», άρα καλύπτοντας τις ανάγκες των παιδιών της, εκφράζει την άνευ όρων αγάπη της, την πλήρη αποδοχή της, τη φροντίδα και την προσοχή της στα παιδιά. Αν εσείς, που είστε η νέα σύντροφος του πατέρα, ακολουθήσετε τους κανόνες, θα εκφράσετε στα παιδιά, ότι και η μαμά τους. Αυτό δεν είναι το μέλημά σας; Να δημιουργήσετε κι εσείς με τη σειρά σας μια σταθερή σχέση εμπιστοσύνης με τα παιδιά. Ναι, είναι δύσκολο. Μην νομίσετε, ότι το «χτίσιμο» αυτής της σχέσης, που διαρκώς αναπτύσσεται, ήταν ή είναι λιγότερο δύσκολο και για τη μαμά τους. Παράλληλα, μην ξεχνάτε ότι οι «κανόνες» δημιουργήθηκαν μέσα από τη σχέση μητέρας-παιδιών. Άρα σεβόμενη τους «κανόνες», ουσιαστικά σέβεστε την ίδια τη σχέση αλλά και τη μαμά, με πολύ θετικές συνέπειες για το «χτίσιμο» της δικής σας σχέσης με τα παιδιά. Για να τα καταφέρετε, φυσικά, οι «κανόνες» πρέπει να είναι σε όλους ξεκάθαροι. Φροντίστε το λοιπόν, σε συνεργασία με τον πατέρα και τη μητέρα των παιδιών.

«Η σχέση μου με τα παιδιά». Επενδύστε στη σχέση σας με τα παιδιά. Επικεντρωθείτε στα παιδιά με αυθεντικότητα. Μην ψάχνετε να βρείτε κόλπα για να τα προσεγγίσετε. Κάθε σχέση, για να δημιουργηθεί και να σταθεροποιηθεί θέλει να είμαστε ανοιχτοί και διαθέσιμοι, να έχουμε χρόνο, να παρατηρούμε πολύ, να ακούμε περισσότερο, να παρεμβαίνουμε λιγότερο, να ανταποκρινόμαστε άμεσα και κατάλληλα, όταν υπάρχει ανάγκη. Η εμπιστοσύνη θα κερδηθεί σταδιακά, όταν θα αρχίσετε να συγχρονίζεστε με τις ανάγκες των παιδιών. Συγχρονίζομαι με ένα παιδί σημαίνει κατανοώ αυτό, που μου εκφράζει με λόγια, πράξεις ή συναισθήματα, κατανοώ δηλαδή την ανάγκη του, αυτό που μου ζητά, αυτό που πραγματικά θέλει από εμένα και ανταποκρίνομαι με τέτοιο τρόπο, ώστε τελικά αυτή η ανάγκη να καλύπτεται. Το παιδί βιώνει πολύ θετικά συναισθήματα, μετά την κάλυψη της ανάγκης και εγώ χαίρομαι με τη σειρά μου, που το παιδί αισθάνεται ικανοποίηση, ανακούφιση, χαρά, ηρεμία (ανάλογα με την αρχική ανάγκη). Και οι δύο έχουμε τη χαρά να μοιραζόμαστε ένα υπέροχο συναίσθημα, πράγμα, που λειτουργεί ως κίνητρο για εμένα, να παραμείνω συγχρονισμένη/ος με το παιδί, ενώ παράλληλα η μεταξύ μας σχέση σταθεροποιείται, αφού το παιδί έχει έναν ακόμα λόγο να μου έχει εμπιστοσύνη, ότι θα είμαι εκεί, όταν με χρειάζεται. Ο συγχρονισμός με τα παιδιά απαιτεί χρόνο, «ανοιχτές» κεραίες και «ανοιχτές αγκαλιές» από εσάς. Δείξτε τους αγάπη παρατηρώντας τα προσεκτικά και δεν θα χάσετε!

«Εκπαιδευτείτε στην ενσυναίσθηση». Το πιο ισχυρό όπλο, που έχετε στη φαρέτρα σας, για να μπορέσετε να συγχρονιστείτε με τα παιδιά του συντρόφου σας, ώστε να δημιουργήστε έναν σταθερό δεσμό μαζί τους, είναι η ενσυναίσθηση. Δείχνω ενσυναίσθηση σημαίνει κατανοώ σε βάθος τα λόγια, τις συμπεριφορές, τα συναισθήματα του άλλου χρησιμοποιώντας τα δικά του μάτια. Κατανοώ αυτό, που κρύβεται πίσω από τις λέξεις, τη συμπεριφορά και τα συναισθήματα. Δεν μένω σε αυτό, που ακούω ή βλέπω. Δεν βγάζω συμπεράσματα βασιζόμενη/ος στις δικές μου υποθέσεις. Βλέπω, αντιλαμβάνομαι αυτό, που εκείνος βλέπει ή αντιλαμβάνεται, χρησιμοποιώντας τα δικά του μάτια ή την δική του αντίληψη. Αποφύγετε λοιπόν να λέτε «ξέρω». Προτιμήστε το «θέλω να μάθω».  Πίσω από μια συμπεριφορά ή ένα συναίσθημα του παιδιού, που σας προκαλεί δυσφορία, πάντα κρύβεται κάτι, που καλείστε να το κατανοήσετε, ώστε να κατανοήσετε το ίδιο το παιδί. Παραμερίστε τις δικές σας πιθανές δυσάρεστες σκέψεις ή συναισθήματα και επικεντρωθείτε στο παιδί. «Το παιδί έχει πάντα δίκιο». Έχετε αυτό στο μυαλό σας, όταν είστε αντιμέτωπη με μια δύσκολη συμπεριφορά του παιδιού. «Εφόσον το παιδί έχει δίκιο, πρέπει να ψάξω να το βρω. Ποιο είναι το δίκιο του. Τι θέλει να μου πει στην πραγματικότητα και για ποιο λόγο;» . Έτσι θα δείξετε ενσυναίσθηση. Ενσυναίσθηση, φυσικά, δεν δείχνουμε μόνο για τα δύσκολα. Ενσυναίσθηση δείχνουμε κάθε φορά, που ζητά από εμάς προσοχή. Κάθε φορά, που για κάποιο λόγο είναι χαρούμενο ή ενθουσιασμένο ή ικανοποιημένο. Δείχνοντας ενσυναίσθηση, κατανοώντας την ανάγκη, που εκφράζει το παιδί, θα είστε πιο σίγουρη ότι ανταποκρίνεστε κατάλληλα στις ανάγκες του. Το αποτέλεσμα θα είναι μια πιο σταθερή σχέση με το παιδί.

«Ο ρόλος του πατέρα». Ο ρόλος του πατέρα είναι σπουδαίος. Είναι ο ενδιάμεσος κρίκος, που ενώνει τα παιδιά με τη νέα σύντροφο. Θέλει όμως να το κάνει; Ξέρει τη σπουδαιότητα του να έχουν τα παιδιά μια καλή σχέση με τη νέα σύντροφο; Δείχνει σεβασμό στη νέα σύντροφο και μπροστά στα παιδιά, ώστε να κατανοήσουν κι εκείνα το ρόλο, που παίζει στη ζωή του; Αφήνει περιθώρια στη νέα σύντροφο να αναπτύξει κι εκείνη σχέση με τα παιδιά ή συνεχώς περιορίζει τη δράση της; Ποια είναι η δική του σχέση με τα παιδιά; Ξέρει, αν έχουν κατανοήσει τα παιδιά τη σχέση, που θα έχει πλέον με τη μαμά τους; Έχει ασχοληθεί με τα πιθανά δυσάρεστα συναισθήματα των παιδιών για τη νέα κατάσταση; Ερωτήματα καίριας σημασίας στα οποία αν ο πατέρας δεν δώσει «απαντήσεις», θα υπονομεύει έστω και άθελά του, την προσπάθειά σας να βρείτε τις ισορροπίες σας και να δημιουργήσετε σχέση με τα παιδιά.

Μην αγωνιάτε να γίνετε αποδεκτή στην οικογένεια. Πέφτετε σε παγίδα. Το άγχος σας θα λειτουργήσει αρνητικά στην πρόθεσή σας να δημιουργήσετε δεσμούς με τα παιδιά.  Λειτουργήστε περισσότερο με το «είμαι», παρά με το «θέλω να γίνω». Να είστε λοιπόν αυθεντική, ανεπηρέαστη από αντιλήψεις, που σας μπλοκάρουν δημιουργώντας σας δυσάρεστα συναισθήματα. Επικεντρωθείτε στα παιδιά. Παρατηρήστε τα, κατανοήστε τα, να ανταποκρίνεστε στις ανάγκες τους.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο www.singleparent.gr

  • Μάιος, 6
  • 2586
  • Είμαι Γονιός
  • Περισσότερα

Ποιο σπουδαίο ρόλο παίζει ο συγχρονισμός με το μωρό μου;

Ένα μωρό γεννιέται. Το δικό σας μωρό. Έχει ανάγκη να χορτάσει, να ζεσταθεί, να ηρεμήσει, να κοιμηθεί, να ανακουφιστεί, να φωλιάσει, να νιώσει και πάλι ασφάλεια. Δεν μπορεί να το κάνει μόνο του. Απλά το ζητά. Βγάζει φωνούλες, κλαίει, γυρνά το κεφάλι αριστερά και δεξιά, σφίγγει τις γροθιές, μαζεύει τα ποδαράκια σφιχτά στην κοιλιά, τεντώνει την πλάτη. Κι εσείς ενστικτωδώς ανταποκρίνεστε. «Κάτι θέλει το μωρό μου. Τι όμως;» Γιατί είναι σημαντικό για μια μητέρα να ανταποκρίνεται κατάλληλα στις βιολογικές και συναισθηματικές ανάγκες του μωρού της; Τι σημαίνει ανταποκρίνομαι και ποια τα οφέλη για την υγιή ανάπτυξη του μωρού, ώστε να γίνει ένας γνωστικά και συναισθηματικά ώριμος ενήλικας; Ποιο σπουδαίο ρόλο παίζει η ποιότητα και το περιεχόμενο της πρώτης σχέσης, που θα αναπτύξει το μωρό μας, της σχέσης του με τη μαμά του;

Όλοι γεννιόμαστε με την αυθόρμητη ανάγκη να συνδεθούμε, να δεθούμε, να σχετιστούμε, να επικοινωνήσουμε, να αλληλεπιδράσουμε. Αυτή η ανάγκη για να καλυφθεί, επιβάλλει την ύπαρξη ακόμη ενός ανθρώπου, της μητέρας. Ενός ανθρώπου, που δεν είναι απλά παρών αλλά έχει επίσης την ανάγκη να σχετιστεί με το μωρό της, να δεθεί με το μωρό της με τέτοιο τρόπο, ώστε να κατανοεί τη συμπεριφορά, τις αντιδράσεις, τα σημάδια, τα καλέσματα, τις ανάγκες του μωρού της και να τις καλύπτει. Να προσέχει δηλαδή, να κατανοεί και να ανταποκρίνεται στο μωρό της. Το μωρό επικοινωνεί μαζί της με τις εκφράσεις του προσώπου του, με τη στάση του σώματός του, με τους ήχους, που βγαίνουν από το στοματάκι του, με την ανησυχία ή την ηρεμία του, με την υπερδιέγερση ή την χαλάρωσή του, με το κλάμα του. Επικοινωνεί μαζί της, για να μπορέσει να επιβιώσει αλλά και να ζήσει. Ο δεσμός δηλαδή μητέρας-μωρού είναι μια βιολογική του ανάγκη. Διασφαλίζει την προστασία του από εξωτερικές και εσωτερικές αλλαγές.

Η μητέρα συγχρονίζεται με το μωρό της κατανοώντας τα καλέσματά του και ανταποκρινόμενη σε αυτά με τέτοιο τρόπο, ώστε να καλύπτει το λόγο της έκφρασής τους. Το μωρό συγχρονίζεται με τη μητέρα του, αφού καλύπτεται από τις δικές της αντιδράσεις και ανατροφοδοτεί το συγχρονισμό με το να ανταποκρίνεται θετικά σε αυτές τις αντιδράσεις. «Κλαίω, θέλω να ηρεμήσω και δεν μπορώ!». «Έρχεται η μαμά να σε πάρει αγκαλίτσα». «Τι όμορφα, που είναι στην αγκαλιά σου… Η ζεστασιά, ο ήχος της φωνής σου, η ηρεμία σου με κάνουν να αισθάνομαι ήρεμο και ασφαλές», «Τι όμορφα, που είναι, όταν σε έχω έτσι αγκαλιά». Το μωρό εξέφρασε την ανάγκη του για ρύθμιση των συναισθημάτων του από τη μαμά με το κλάμα, η μαμά άκουσε, πρόσεξε, κατανόησε και ανταποκρίθηκε στην ανάγκη του μωρού της καλύπτοντάς την κατάλληλα, το μωρό ηρέμησε, χαλάρωσε. Και οι δύο τώρα μοιράζονται θετικά συναισθήματα. Αυτά είναι, που τους δένουν ακόμα πιο πολύ, αυτά είναι το κίνητρο για να συνεχίσει η μητέρα να επιδιώκει το συγχρονισμό με το μωρό της. Όσο πιο συγχρονισμένη είναι αυτή η δυάδα, τόσο πιο ισχυρό θα είναι το δέσιμό της, τόσο πιο ασφαλής και η προσκόλληση του μωρού στη μητέρα του.

Η ασφαλής προσκόλληση είναι το ζητούμενο στην πρώτη σχέση, που δημιουργεί το μωρό στη ζωή του. Άλλωστε αυτή θα είναι το πρότυπο για όλες τις άλλες σχέσεις στη ζωή του. Ο τρόπος, που θα τις δημιουργεί, το περιεχόμενο, η ποιότητα, η σταθερότητα των σχέσεων καθορίζονται από αυτή την πρώτη σχέση. Ο συγχρονισμός της μητέρας με το μωρό της μαθαίνει στο μωρό να την εμπιστεύεται (η μαμά μου, όταν την έχω ανάγκη είναι εδώ, με προσέχει, με φροντίζει, με αγαπά). Η εμπιστοσύνη αυτή γενικεύεται. Το μωρό δηλαδή μαθαίνει να εμπιστεύεται τον κόσμο και τους ανθρώπους. Μαθαίνει, ότι μπορεί να στηρίζεται σε αυτούς και μάλιστα σε όσους «είναι εδώ, με προσέχουν, με φροντίζουν, με αγαπούν». Μαθαίνει να σχετίζεται με τον ίδιο τρόπο «είμαι εδώ, σε προσέχω, σε φροντίζω, σε αγαπώ». Μαθαίνει, ότι σε μία σχέση μπορεί να ζητά αυτό, που έχει ανάγκη. Μαθαίνει, ότι σε μία σχέση είναι ελεύθερο να το κάνει, δεν έχει λόγο να ντρέπεται ή να φοβάται να το κάνει. Μαθαίνει να εκφράζεται, να είναι ο εαυτός του. Σπουδαία εφόδια για υγιείς και σταθερές σχέσεις.

Η ασφαλής προσκόλληση είναι το αποτέλεσμα μιας συγχρονισμένης σχέσης μητέρας-μωρού. Η μητέρα λειτουργεί σαν μια ασφαλής βάση για εξερεύνηση. Το μωρό χρησιμοποιεί το σώμα της μητέρας του, τις αντιδράσεις της μητέρας του, το μυαλό της μητέρας του σαν την ασφαλή του βάση για να μπορεί να κάνει τις «εξορμήσεις» του, με στόχο τη μάθηση. «Αισθάνομαι ασφαλές κι έτσι ξέρω ότι μπορώ και θέλω να μάθω τον κόσμο, αισθάνομαι ασφαλές, γιατί ξέρω, ότι η μαμά μου, αν κάτι με φοβίσει σε αυτό τον άγνωστο κόσμο, θα ανταποκριθεί στο κάλεσμά μου για βοήθεια». Η συγχρονισμένη σχέση μητέρας-μωρού δημιούργησε έναν ασφαλή μεταξύ τους δεσμό κι έτσι το μωρό νιώθοντας ασφάλεια τον χρησιμοποίησε ως βάση, για να βγει στον κόσμο να εξερευνήσει. Η γνώση του μωρού ότι «είμαστε συγχρονισμένοι με τη μαμά», η εμπιστοσύνη δηλαδή, που έχει το μωρό στη μαμά και τη σχέση τους, του εξαλείφει τις όποιες ανησυχίες, που μπορεί να του προκαλέσουν αυτές οι «εξορμήσεις»: «Τι θα κάνω, αν κάτι με φοβίσει; Θα φωνάξω τη μαμά και αυτή θα έρθει φυσικά!». Άρα η ασφαλής προσκόλληση είναι η προϋπόθεση για τη μάθηση και την υγιή ανάπτυξη του εγκεφάλου του.

Φανταστείτε λοιπόν ένα μωρό, που η μητέρα του δεν κατανοεί τα καλέσματά του ή μια μητέρα, που ξέρει τι θέλει το παιδί της αλλά δεν το κατανοεί πλήρως, δεν κατανοεί τη σπουδαιότητα του καλέσματος και της ανταπόκρισης σε αυτό. Φανταστείτε λοιπόν μια μη συγχρονισμένη δυάδα, ένα μωρό, που δεν αισθάνεται ασφάλεια, ένα μωρό που δεν έχει προσκολληθεί με ασφάλεια στη μητέρα του. Ποιο είναι το χειρότερο, που μπορεί να συμβεί; Να μην μαθαίνει, όσα θα μπορούσε να μάθει, να μην αναπτύσσεται, όσο θα μπορούσε να αναπτυχθεί, να μην έχει εμπιστοσύνη στους ανθρώπους, να έχει εμπιστοσύνη στους λάθος ανθρώπους, να αναζητά τους λάθος ανθρώπους, όσους δεν μπορεί στην πραγματικότητα να βασιστεί, να μην μπορεί να δημιουργήσει υγιείς σχέσεις, να μην ξέρει πώς να τις δημιουργήσει ή να τις κρατήσει, να μην μπορεί να ρυθμίσει τα δυσάρεστα συναισθήματα, που έχει, να μην μπορεί να αντιμετωπίσει τις ματαιώσεις ή τις δυσκολίες της ζωής, να μην είναι όσο γνωστικά και συναισθηματικά ώριμος θα μπορούσε να είναι, να μην είναι υγιής ενήλικας, να μην αισθάνεται καλά με τον εαυτό του, να μην έχει υγιή αυτοεκτίμηση, να μην είναι χαρούμενο.

Κάντε λοιπόν τον συγχρονισμό με το μωρό σας προτεραιότητα. Όσο πιο πολύ επενδύετε στον συγχρονισμό, τόσο πιο καλά συγχρονισμένοι θα είστε μέρα με την ημέρα, τόσο πιο υγιής θα είναι η προσκόλληση του μωρού σας, τόσο πιο χαρούμενοι θα είστε μαζί, τόσο πιο πολλά θα θέλει να μαθαίνει και τελικά τόσο πιο κοντά θα βρίσκεται στη βέλτιστη ανάπτυξή του, σε αυτό, που ήρθε στη ζωή για να γίνει.

  • Απρίλιος, 30
  • 2219
  • Είμαι Γονιός, Συναισθηματική Νοημοσύνη
  • Περισσότερα

«Μονογονέας»:Όταν έρχεται η ώρα να επιλέξει επώνυμο

Μια γυναίκα μένει έγκυος και αποφασίζει να γίνει μητέρα. Δεν είναι παντρεμένη, δεν βρίσκεται σε σχέση ή χωρίζει, πριν αποκτήσει το παιδί της. Αποφασίζει να δημιουργήσει από επιλογή ή επειδή «έτσι ήρθαν τα πράγματα»- δίχως όμως να βγαίνει από το δρόμο, που χάραξε- μια μονογονεϊκή οικογένεια. Η ζωή της αμέσως μετά από αυτή την απόφαση αλλάζει, όπως φυσικά αλλάζει η ζωή κάθε γυναίκας, που περιμένει το παιδί της. Μόνο που εκείνη μοιράζεται το βάρος της αλλαγής με τον σύντροφο της ζωής της. Ο μονογονέας πέρα από το βάρος της αλλαγής, κουβαλά και ανησυχίες, που ποτέ δεν θα πέρναγαν από το μυαλό καμιάς γυναίκας, που δεν μεγαλώνει μόνη το παιδί της. Μια από αυτές είναι το επώνυμο του παιδιού, που έρχεται στον κόσμο. Ποιο θα είναι το επώνυμο του παιδιού μου; Το παιδί θα πάρει το όνομα της μαμάς ή εκείνο του μπαμπά; Θα δώσω επώνυμο ή πατρώνυμο; Με ποιο τρόπο να επιλέξω; Πώς να σκεφτώ; Ποιες μπορεί να είναι οι συνέπειες της μιας ή της άλλης επιλογής; Ανησυχίες εύλογες για μια γυναίκα, που αν και έχει εδραιώσει με αποφασιστικότητα και ουσία τη θέση της στην κοινωνία, θα γεννήσει ένα παιδί σε έναν «κόσμο», που επιμένει να σκέφτεται και να δρα στερεοτυπικά, σε έναν κόσμο, που οι περισσότεροι άνθρωποι δεν λειτουργούν αυθεντικά.

Οργανώνοντας τη σκέψη μου:

> Πόσο σημαντικό είναι για μένα το όνομα; Για κάποιους ανθρώπους το όνομα είναι ένα σημείο αναφοράς. Είναι ίσως η αρχή του ανθρώπου. Όταν σε κάτι δίνω όνομα, του δίνω ουσία, του δίνω ύπαρξη. Ταυτίζουν δηλαδή το όνομα με τον άνθρωπο. Το όνομα είναι κομμάτι του εαυτού τους, άρα είναι γι’αυτούς κάτι σπουδαίο. Δίνουν λοιπόν μεγάλη σημασία στην επιλογή ονόματος, άρα και στην επιλογή του επώνυμου. Για κάποιους άλλους το όνομα είναι απλά ένα όνομα και θεωρούν ανούσιο να σπαταλά κάποιος τόσο μεγάλη ενέργεια για την επιλογή του. Θεωρούν όλα τα άλλα στη ζωή του παιδιού άξια προσοχής, πέρα από το όνομά του. Για ποιο λόγο να προβληματίζομαι τόσο πολύ για το επώνυμο του παιδιού μου, την ώρα που μπορώ να ζήσω, να μεγαλώσω, να απολαύσω το παιδί μου; Το όνομα είναι κάτι τόσο δα μικρό, μπροστά στο ίδιο το θαύμα της ζωής, μπροστά στο παιδί μου. Πόσο σημαντικό είναι λοιπόν για εσάς το όνομα του παιδιού σας; Τι σημαίνει για εσάς προσωπικά το όνομα που θα έχει; Σκεφτείτε το αυθεντικά, μην χρησιμοποιήσετε τις σκέψεις των άλλων.

> Πόσο θα εμπλακεί ο πατέρας στο μεγάλωμα του παιδιού μου; Ένας καθοριστικός παράγοντας, που επηρεάζει τις αποφάσεις των μαμάδων, είναι η εμπλοκή του πατέρα. Ο πατέρας θα αναλάβει ευθύνες; Θα συμμετέχει σε αποφάσεις; Θα μοιράζεται τη ζωή του με εκείνη του παιδιού του; Θα υπάρχει με κάποιο τρόπο στη ζωή μας; Θεωρούν δηλαδή, ότι εφόσον ο πατέρας θέλει να έρχεται σε επαφή με το παιδί ως μπαμπάς του, έχει δικαίωμα να θέλει να έχει το δικό του όνομα και εκείνες υποχρέωση να το αποδεχτούν. Από την άλλη, άλλες μανούλες δεν πιστεύουν πως η συμμετοχή στο μεγάλωμα του παιδιού, έχει κάποια σχέση με την επιλογή του ονόματός του. Ο αυθεντικός πατέρας, που αγαπά πραγματικά το παιδί του, δεν έχει τέτοιες απαιτήσεις, για να συνεχίσει να το αγαπά. Η αγάπη δεν είναι υπό όρους.

> Μήπως δίνοντας το δικό μου όνομα αποκόβω τον πατέρα από το παιδί; Δεν είναι λίγες οι μαμάδες, που πιστεύουν ότι αν δεν δώσουν στα παιδιά τους το επώνυμο του πατέρα τους, τότε αυτόματα τον απομακρύνουν από το παιδί τους. Η αλήθεια είναι πως οι περισσότεροι άνδρες έχουν μεγαλώσει με τέτοιο τρόπο, ώστε να συνδέουν το επώνυμό τους με την αξία τους ως άνθρωποι, επομένως αν η μαμά δεν θέλει να δώσει το επώνυμό τους στο παιδί τους, τους θεωρεί ανάξιους, άρα ανάξιους να μεγαλώνουν ένα παιδί. Η αξία ενός ανθρώπου φυσικά δεν συνδέεται σε καμία περίπτωση με το όνομά του, εκτός κι αν εσείς θέλετε να καταλάβει κάτι τέτοιο ο πατέρας, ώστε να απομακρυνθεί από τη ζωή σας! Άλλες πάλι θεωρούν, πως αν ένας πατέρας θέλει πραγματικά να συμμετέχει στο μεγάλωμα του παιδιού του, τίποτα δεν τον σταματά. Θα είναι εκεί, όποιο όνομα κι αν έχει το παιδί.

> Μήπως τα συναισθήματά μου επηρεάζουν τις αποφάσεις μου; Θυμηθείτε! Το παιδί δεν είστε εσείς. Το παιδί δεν είναι κτήμα σας. Δεν ανήκει σε κανένα. Ήρθε στον κόσμο, για να το μεγαλώσετε, για να είστε δίπλα του και να προστατεύετε την ανεμπόδιστη ανάπτυξή του. Μην το μπερδεύετε με τα «δικά» σας. Μην το βάζετε ανάμεσα σε εσάς κι εκείνον (τον πατέρα του). Μην αφήσετε τα πιθανά δυσάρεστα συναισθήματα, που έχετε για τον πατέρα του να επηρεάσουν την απόφασή σας για το επώνυμό του. Η απόφασή σας είναι ανάγκη να είναι ανεξάρτητη από το τι αισθάνεστε γι’αυτόν. Αν παίρνατε την απόφαση να δώσετε το δικό σας όνομα στο παιδί μόνο γιατί είστε αφάνταστα θυμωμένη μαζί του, τι μήνυμα θα δίνατε στο παιδί; Τι εικόνα θα είχε το παιδί για τον πατέρα του, ένα κομμάτι δηλαδή του εαυτού του;

> Μήπως το όνομα είναι οι ρίζες; Είναι, αν θέλετε να είναι, είναι, αν έτσι το βλέπετε.Το όνομα και το επώνυμό μας μας συνδέουν με ανθρώπους, βιώματα, θύμησες, σκέψεις, συναισθήματα. Μας συνδέουν συνήθως με σημαντικά για τη ζωή μας πράγματα, χωρίς να χρωματίζω τη λέξη «σημαντικά» θετικά ή αρνητικά. Όλοι έχουμε ανάγκη από ρίζες, όποιες κι αν είναι αυτές, ότι κι αν σημαίνει αυτό. Δώστε στα παιδιά σας ρίζες ή μην τα αποκλείετε από τις ρίζες τους από επιλογή.

Αποφασίζοντας για το επώνυμο του παιδιού σας, έχετε πάντα στο μυαλό σας, ότι αυτό που έχει περισσότερο ανάγκη το παιδί είναι να δημιουργήσει υγιείς δεσμούς με τα σημαντικά πρόσωπα στη ζωή του, με εσάς σίγουρα, με τον πατέρα του, αν το επιλέξει και με άλλους σημαντικούς για εσάς ανθρώπους, που βρίσκονται σταθερά και με συνέπεια στη ζωή σας με τρόπο, που σας κάνει να αισθάνεστε «εσείς». Ο οδηγός σας στην απόφασή σας είναι το πηγαίο, αυθεντικό, πέρα από δεύτερες σκέψεις συναίσθημά σας. Αν νιώθετε άνετα, αν είστε καλά, τότε έχετε πάρει τη σωστή απόφαση.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο www.singleparent.gr

  • Απρίλιος, 16
  • 1244
  • Είμαι Γονιός
  • Περισσότερα

Παιδί και θυμός.Τι πρέπει να γνωρίζω πριν τον αντιμετωπίσω;

Η εικόνα ενός θυμωμένου παιδιού, που κλαίει, κοκκινίζει, απαιτεί φωνάζοντας, χτυπά τα πόδια του με νόημα στο πάτωμα, προκαλεί στους περισσότερους γονείς άγχος. Τι πρέπει να κάνω, όταν έρχεται εκείνη η ώρα; Πώς θα αντιμετωπίσω το θυμό του παιδιού μου; Αγχώνομαι, όταν έρχεται η ώρα να βγούμε έξω και έχω να αντιμετωπίσω το θυμό του παιδιού μου στο δρόμο, στο market, στην παιδική χαρά. Πιο πολλοί όμως λένε: Πώς θα του βάλω όρια; Πριν πάρετε απαντήσεις σε όλα τα παραπάνω ερωτήματα, κάντε πρώτα στον εαυτό σας μια χρήσιμη ερώτηση:

Τι πρέπει να γνωρίζω, πριν τον αντιμετωπίσω;

> Ο θυμός είναι ένα συναίσθημα αποδεκτό. Για την ακρίβεια, όλα τα συναισθήματα είναι αποδεκτά. Δεν υπάρχουν καλά και κακά συναισθήματα. Υπάρχουν, απλά, συναισθήματα. Ότι αισθανόμαστε είναι καλό και αποδεκτό, γιατί έχει ένα λόγο για να υπάρχει, δεν αντιστεκόμαστε σε αυτό, δεν προσπαθούμε να το διώξουμε ή να μην το αισθανθούμε. Αντίθετα, το αποδεχόμαστε, το καλωσορίζουμε, προσπαθούμε να το βιώσουμε σε βάθος, να το κατανοήσουμε με αποτέλεσμα να μάθουμε να το διαχειριζόμαστε, να ξέρουμε δηλαδή τι να κάνουμε, όταν έρθει στο δρόμο μας, δίχως να ταλαιπωρηθούμε. Άρα ποτέ δεν λέμε στο παιδί μας «μη θυμώνεις!», «δεν πρέπει να θυμώνεις», «δεν θυμώνουμε», «δεν μου αρέσει να θυμώνεις», «μην κάνεις έτσι», «δεν έγινε τίποτα»κ.α.

> Ο θυμός έχει λόγο ύπαρξης. Το ότι υπάρχει, κάτι σημαίνει για εμάς που το αισθανόμαστε αλλά και για τον άνθρωπο στον οποίο το απευθύνουμε. Ο θυμός αποτελεί μία έκφραση συναισθηματικής ανάγκης από το παιδί, που μας καλεί να την αναζητήσουμε και στη συνέχεια να την καλύψουμε. Μια συναισθηματική ανάγκη αλλά και η έκφρασή της, ποτέ δεν πρέπει να είναι μη αποδεκτή από το γονιό, να μένει ακάλυπτη ή να περνά απαρατήρητη. Η αδιαφορία θα γιγαντώσει την έκφραση της συναισθηματικής ανάγκης. Στη δική μας περίπτωση, ο θυμός θα ενταθεί ή θα γενικευτεί. Ο θυμός ζητά την προσοχή μας. Όχι! Μην φοβάστε ότι προσέχοντας το θυμό του παιδιού σας, ουσιαστικά τον ενισχύετε! Προσέχοντας το θυμό του παιδιού σας, προσέχετε το παιδί σας, έχετε στο νου σας το παιδί σας, προβληματίζεστε για το παιδί σας. Πώς είναι δυνατό, να είναι αυτό κακό;

> «Το παιδί έχει πάντα δίκιο». Όταν το παιδί σας θυμώνει, έχετε πάντα στο νου σας ότι «το παιδί έχει πάντα δίκιο». Τι σημαίνει αυτό; Έχοντας στο νου σας αυτή τη φράση, δεν αφήνετε το δικό σας θυμό να επηρεάσει τη σκέψη σας, άρα και τις αποφάσεις σας, εμποδίζετε το μυαλό σας να μετατρέψει ξαφνικά το παιδάκι σας σε ένα τέρας, που ωρύεται, αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι αφήνετε χώρο στη σκέψη σας, ώστε να αναρωτηθείτε το γιατί. Γνωρίζοντας ότι το παιδί έχει δίκιο να θυμώνει, το δικό του δίκιο, πιο εύκολα θα αναζητήσετε την αιτία του θυμού του. Σκεφτείτε. Δεν είναι δυνατόν έτσι ξαφνικά, δίχως αφορμή, δίχως αιτία κάποιος να θυμώνει. Δεν συμβαίνει ποτέ σε εσάς, δεν συμβαίνει ποτέ στο παιδί σας. Το παιδί σας έχει πάντα κάποιο δίκιο να θυμώνει. Εσείς καλείστε να το βρείτε.

> Αποτελείτε πρότυπο για τα παιδιά σας. Καθετί που θα πείτε, καθετί που θα κάνετε στο παιδί σας, μπροστά στο παιδί σας, κοντά στο παιδί σας, ακόμα κι αν εκείνο δεν είναι μπροστά αλλά «κάτι παίρνει το αυτί του», καθετί που βιώνει με τον έναν ή τον άλλο τρόπο το παιδί σας μαζί σας αποτελεί γι’ αυτό πρότυπο συμπεριφοράς. Αποτελείτε οδηγός για εκείνο. Του μαθαίνετε καθημερινά εκούσια αλλά συχνότερα ακούσια, τρόπους για να σκέφτεται, να συμπεριφέρεται, να επικοινωνεί, να μιλά, να παίζει, να οργανώνεται, να προγραμματίζει, να κάνει φίλους, να μαθαίνει…Αποτελείτε λοιπόν οδηγός και στον τρόπο με τον οποίο θα διαχειρίζεται δύσκολες καταστάσεις ή δύσκολα συναισθήματα. Μην παίρνετε γρήγορες αποφάσεις. Σκεφτείτε και μια και δυο φορές, πριν δράσετε.

> Αναρωτηθείτε, αν με αυτό, που κάνετε, μαθαίνετε στο παιδί σας κάτι χρήσιμο. Καθημερινά καλείστε να πάρετε αποφάσεις, που αφορούν τα παιδιά σας. Η αλήθεια είναι ότι πολλές φορές αυτό μπορεί να σας γεμίζει άγχος. Θέλετε να το «τελειώσετε» γρήγορα,  να το διώξετε μακριά. Το άγχος όμως είναι πολλές φορές κακός οδηγός και συχνά μας οδηγεί να επιλέξουμε εύκολες, γρήγορες και αποτελεσματικές για την ώρα λύσεις. Έχουν όμως αυτές οι λύσεις μακροπρόθεσμα οφέλη; Μαθαίνουν στην πραγματικότητα κάτι στο παιδί ή για την ώρα το κάνουν να πάψει να εκφράζεται, ώστε να μην το ακούτε πια; Όταν αποφασίζετε πώς θα δράσετε, σκεφτείτε τι μαθαίνετε στο παιδί σας. Μαθαίνετε κάποιον τρόπο να αντιμετωπίζει, όσα το δυσκολεύουν στη ζωή του; Το βοηθάτε να ωριμάσει συναισθηματικά και να κατακτήσει το επίπεδο της αυτονομίας, που έχει ανάγκη για την ηλικία του; Αν ναι, τότε προχωρήστε! Αν όμως όχι, σκεφτείτε ξανά τι έχει ανάγκη το παιδί σας να μάθει από αυτό και για αυτό, που του συμβαίνει.

Ο θυμός και οι εκφράσεις του δυσκολεύουν τους περισσότερους γονείς. Η πλειονότητα των γονιών μεγάλωσε με δυσλειτουργικές αντιλήψεις για τα συναισθήματα. Μεγαλώνοντας έπρεπε να είμαστε καλά παιδιά, να καθόμαστε ήσυχα, να ακούμε τους μεγάλους. Όταν κάναμε το αντίθετο, γινόμασταν κακά παιδιά, με κακές συμπεριφορές, για τις οποίες οι γονείς μας θα έπρεπε να ντρέπονται, αν ακολουθούσαν κατά γράμμα τις κοινωνικές συμβάσεις για το ποια είναι η καλή και κακή συμπεριφορά, ποιο είναι το καλό και ποιο το κακό παιδί. Σκεφτείτε αυτό: Όσο υπάρχουν συναισθήματα για τα οποία πρέπει να ντρεπόμαστε, όσο υπάρχουν συναισθήματα, που δεν πρέπει να αισθανόμαστε, κακά συναισθήματα, μη αποδεκτά συναισθήματα, τόσο θα υπάρχουν και οι αντίστοιχες συμπεριφορές.

 

  • Απρίλιος, 9
  • 2297
  • Όρια και όχι μόνο, Συμπεριφορά, Συναισθηματική Νοημοσύνη
  • Περισσότερα
Σελίδα 2 από 7«12345...»Τελευταία »

Αναζήτηση

Ετικέτες

άνευ όρων αγάπη αγκαλιά αγχος ανάγνωση ανακουφίζω ανεμπόδιστη ανάπτυξη αποχωρισμος ασφάλεια αυτοπεποίθηση γονείς γονιος διάβασμα διαζύγιο δυσλεξία ελεύθερος χρόνος ενσυναίσθηση επιθετικότητα επικοινωνία εφηβεία θάνατος θυμός κάλυψη βασικών συναισθηματικών αναγκών κλάμα μαθαινω μαθησιακές δυσκολίες μονογονέας μωρό νηπιαγωγείο νηπιο πένθος παιδί παιχνίδι πρωινό συμπεριφορά συναισθηματα συναισθηματική νοημοσύνη σχολείο τεχνολογία φροντίζω τον εαυτό μου φωνολογική επίγνωση φόβος χαμηλή αυτοεκτίμηση χαρούμενα παιδιά ψέμα όρια

Αρχειοθέτηση

  • Σεπτέμβριος 2017
  • Ιούνιος 2017
  • Φεβρουάριος 2016
  • Ιανουάριος 2016
  • Δεκέμβριος 2015
  • Νοέμβριος 2015
  • Οκτώβριος 2015
  • Σεπτέμβριος 2015
  • Ιούλιος 2015
  • Ιούνιος 2015
  • Μάιος 2015
  • Απρίλιος 2015
  • Μάρτιος 2015
  • Φεβρουάριος 2015
  • Ιανουάριος 2015
  • Δεκέμβριος 2014
  • Νοέμβριος 2014
  • Οκτώβριος 2014
  • Σεπτέμβριος 2014
  • Μάιος 2014
  • Μάρτιος 2014

Πρόσφατα

  • Εσείς αφήνετε το παιδάκι σας να κλάψει;
  • Πως θα μάθει το μωρό μου παίζοντας «ελεύθερο παιχνίδι»;
  • Ξεπερνώντας ένα τραυματικό τοκετό: «Γράμμα στην κόρη μου»
  • Πώς το παιδί μου θα έχει υγιείς σχέσεις, αφού εγώ δεν είμαι παντρεμένη;
  • Οι γονείς μου χώρισαν. Και τώρα τι; Ο μπαμπάς θα πεθάνει;

Έφη Φύσσα


Ψυχολόγος Αγίου Χριστοφόρου 9, Αγρίνιο τηλ. 6945506210, email info@fissaefi.gr

• Συμβουλευτική γονέων
• Ομάδες γονέων
• Ατομική ψυχοθεραπεία παιδιού και εφήβου
• Εικαστική Θεραπεία: Θεραπεία μέσω της ζωγραφικής και του παραμυθιού
• Παιγνιοθεραπεία
• Αξιολόγηση και Αποκατάσταση Μαθησιακών Δυσκολιών
• Αξιολόγηση και Αποκατάσταση Διαταραχής Ελλειματικής Προσοχής - Υπερκινητικότητας

Χρήσιμοι σύνδεσμοι


www.fissaeleni.gr

Πλοήγηση

  • Αρχική
  • Βιογραφικό
  • Υπηρεσίες
  • Συχνές Ερωτήσεις
  • Επικοινωνία
  • Προγράμματα για γονείς
  • Online Συμβουλευτική
  • Πολιτική προστασίας

Ημερολόγιο

Ιανουάριος 2021
Δ Τ Τ Π Π Σ Κ
« Σεπ    
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
25262728293031

Copyright 2015 | Φύσσα Έφη | All Rights Reserved

Web Design niba&co