Η μάθηση δεν συνδέεται πάντα με την εξυπνάδα. Ένα λιγότερο έξυπνο παιδί, μπορεί να μάθει πιο αποτελεσματικά από ένα πολύ έξυπνο. Τι είναι όμως αυτό που διαθέτει το λιγότερο έξυπνο παιδί και καταφέρνει να μαθαίνει πιο εύκολα, να είναι καλύτερος μαθητής, από εκείνο το παιδί που αποδεδειγμένα έχει υψηλότερο δείκτη νοημοσύνης (IQ);

Αυτό το λιγότερο έξυπνο παιδί είναι ένα χαρούμενο παιδί, ένα αισιόδοξο παιδί, μπορεί εύκολα να κάνει καλούς και σταθερούς φίλους, μπορεί να παίξει σε ομάδες σεβόμενο τους κανόνες, μπορεί να εργαστεί σε ομάδες δημιουργικά, μπορεί να κατευθύνει τις ομάδες αυτές, να τις οργανώσει, να ηγηθεί, να επικοινωνήσει, μπορεί να αντιμετωπίσει τη βαρεμάρα του, όταν αυτή έρχεται στη μέση της σχολικής ημέρας ή την κούρασή του, μπορεί να συγκεντρωθεί ή να μη χάσει τη συγκέντρωσή του, όταν οι διπλανοί του μιλάνε ή τον προκαλούν να συμμετέχει σε αυτό που κάνουν την ώρα του μαθήματος, μπορεί να αντιμετωπίσει τη ματαίωση που παίρνει όταν βλέπει ένα κακό βαθμό τριμήνου, όταν δεν γίνεται αποδεκτή μια ιδέα του στην τάξη, όταν η ομάδα του χάσει. Αυτό το παιδί είναι ένα συναισθηματικά έξυπνο παιδί. Ένα παιδί που λόγω της συναισθηματικής του εξυπνάδας καταφέρνει να είναι καλύτερος μαθητής από ένα διανοητικά πιο έξυπνο συμμαθητή του με χαμηλότερο δείκτη συναισθηματικής νοημοσύνης (EQ).

Πώς θα μπορέσουν τα παιδιά μας να είναι αισιόδοξα, να επιμένουν, να αντιμετωπίζουν τις ματαιώσεις τους, να μπορούν να συγκεντρωθούν, να συνεργαστούν, να επικοινωνήσουν, ώστε να έχουν τη δυνατότητα να μάθουν πιο αποτελεσματικά; Πώς συνδέεται η συναισθηματική νοημοσύνη με τη μάθηση;

Τη «δουλειά» αυτή αναλαμβάνουν και πάλι οι σημαντικότεροι άνθρωποι στη ζωή των παιδιών: οι γονείς και οι δάσκαλοί τους.

Η βάση για να «χτίσει» κανείς τη συναισθηματική νοημοσύνη των παιδιών του είναι η κάλυψη των βασικών συναισθηματικών αναγκών τους, η άνευ όρων, ανεμπόδιστη αγάπη, η πλήρης αποδοχή, η προσοχή, η φροντίδα, ο σεβασμός και τα όρια τα οποία πρέπει να βασίζονται στις ανάγκες των παιδιών.

> Αγαπώ άνευ όρων σημαίνει αγαπώ χωρίς να περιμένω τίποτα πίσω, χωρίς να αναμένω τίποτα από εσένα. Σε αγαπώ δίχως δεύτερες σκέψεις.

> Η πλήρης αποδοχή του παιδιού από το γονιό ή το δάσκαλό του σημαίνει ότι γίνεται αποδεκτό ακριβώς όπως είναι, με όσα χαρακτηριστικά του παιδιού είναι αρεστά και με όσα δεν είναι (άλλωστε αυτό είναι εντελώς υποκειμενικό). Σε αποδέχομαι όπως κι αν είσαι, ότι κι αν κάνεις.

> Σε προσέχω όταν παίζεις, όταν τρέχεις, όταν κερδίζεις, όταν ανακαλύπτεις, μαθαίνεις, γελάς, θυμώνεις, μουτρώνεις, αγαπάς, αναπτύσσεσαι. Όλα με ενθουσιάζουν σε εσένα, όλα θέλω να τα προσέχω. 

> Φροντίζω το παιδί μου δεν σημαίνει απλά φτιάχνω το φαγητό του, καθαρίζω το δωμάτιό του, το κάνω μπάνιο…Όταν μαγειρεύω για εκείνα και τα σκέφτομαι το φαγητό πάντα γίνεται καλύτερο. Κάθομαι πάνω από την κατσαρόλα που αχνίζει και καθώς μυρίζω το φαγητό που σιγοβράζει σκέφτομαι τα πρόσωπά τους να μεταμορφώνονται την ώρα που τρώνε την πρώτη μπουκιά. Τότε είναι που παίρνω την πρώτη μου ικανοποίηση. Η δεύτερη έρχεται όταν κάθομαι δίπλα τους και τρώμε όλοι μαζί. Είναι τόσο ευχαριστημένα, όταν μας βλέπουν εκεί να περιμένουμε να μας πουν τα νέα τους από το σχολείο…

> Η ανάγκη των παιδιών για σεβασμό αναφέρεται στην ανάγκη τους να γίνονται σεβαστά τα συναισθήματά τους, οι σκέψεις τους, οι επιλογές, οι επιθυμίες, τα όνειρα, οι προθέσεις τους. Τίποτα από αυτά δεν πρέπει να γίνεται αντικείμενο χλευασμού και απαξίωσης.

> Η τελευταία ανάγκη των παιδιών είναι η ανάγκη τους για όρια. Τα όρια είναι που τους δείχνουν τον δρόμο, τους μαθαίνουν τους κανόνες οδικής κυκλοφορίας, τους κινδύνους που θα συναντήσουν αλλά και πώς θα προστατευτούν από αυτούς. Τα όρια όμως είναι απόλυτη ανάγκη να βασίζονται στις ανάγκες των παιδιών (βιολογικές, γνωστικές, συναισθηματικές, κοινωνικές) και όχι των «μεγάλων».

Για να βοηθήσουν πράγματι όλα τα παραπάνω στο χτίσιμο της συναισθηματικής νοημοσύνης των παιδιών (EQ) δύο έννοιες χρειάζεται να έχετε πάντα στο μυαλό σας: σταθερότητα και συνέπεια.

Η σταθερότητα και η συνέπεια στο περιβάλλον που ζουν τα παιδιά είναι και αυτές δομικό υλικό με το οποίο χτίζεται η συναισθηματική νοημοσύνη τους. Όλες οι συναισθηματικές ανάγκες των παιδιών είναι απαραίτητο να καλύπτονται σταθερά και με συνέπεια. Η σταθερή και συνεπής κάλυψη των αναγκών των παιδιών τους προσφέρει ασφάλεια και σιγουριά.

Πώς συνδέεται όμως η σταθερή και συνεπής κάλυψη των συναισθηματικών αναγκών με μια υγιή συναισθηματική νοημοσύνη;

Όταν οι γονείς αλλά και οι δάσκαλοι μείνουν πιστοί στις παραπάνω αρχές, τότε τα παιδιά αισθάνονται άξια, ικανά, έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και τους ανθρώπους, είναι χαρούμενα, αισιόδοξα, γεμάτα όρεξη για ζωή, δημιουργία, εξερεύνηση, μάθηση, παιχνίδι, επικοινωνία. Όταν ένα παιδί αγαπιέται, είναι αποδεκτό, σεβαστό, παίρνει την προσοχή και τη φροντίδα που έχει ανάγκη, όπως όμως περιγράφτηκε παραπάνω, τότε πιστεύει ότι το αξίζει. Άρα είναι άξιο. Όταν όλα αυτά γίνονται με σταθερότητα και συνέπεια νιώθει ασφάλεια και σιγουριά.

Πιο απλά:

Όταν έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους, πιστεύουν πως θα τα καταφέρουν= δεν το βάζουν εύκολα κάτω.

Όταν τα παιδιά αγαπιούνται, μπορούν και να αγαπήσουν= θα κάνουν φίλους σταθερούς, στήριγμα σε όποια δυσκολία συναντήσουν στο σχολείο.

Όταν τα παιδιά μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον με σταθερότητα και συνέπεια, αισθάνονται ασφάλεια= έχουν αυτοπεποίθηση, γυρεύουν τη γνώση.

Όταν τα παιδιά μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον με σταθερότητα και συνέπεια, μαθαίνουν να σέβονται τους κανόνες= δουλεύουν δημιουργικά σε ομάδες, χωρίς τσακωμούς.

Όταν τα παιδιά μας αισθάνονται καλά με τον εαυτό τους, όταν είναι χαρούμενα, όταν είναι περίεργα, όταν μπορούν όχι μόνο να συνυπάρξουν με άλλους αλλά και να συνεργαστούν και να αγαπήσουν, τότε μπορούν να μάθουν.

Συνεχίζεται…