«Πώς μπορεί το παιδί μου να έχει ένα υγιές πρότυπο για τις σχέσεις, αν εγώ δεν έχω παντρευτεί ποτέ;» Μια ερώτηση που κάνουν συχνά γονείς που μεγαλώνουν τα παιδιά τους μόνοι τους (χωρίς την παρουσία του άλλου γονέα), δίχως να έχουν παντρευτεί ποτέ. Μια ανησυχία που έχουν πολλοί γονείς ανεξάρτητα από το αν μεγαλώνουν τα παιδιά τους εντός ή εκτός γάμου. Τι μπορώ λοιπόν να κάνω εγώ ως γονιός τώρα που τα παιδιά μου είναι μικρά για να μπορούν να δημιουργήσουν υγιείς και σταθερές σχέσεις στη ζωή τους;
Ας ξεκαθαρίσουμε πρώτα κάτι ουσιώδες: Το να μεγαλώνει ένα παιδί μέσα σε μια οικογένεια όπου οι γονείς είναι παντρεμένοι δεν προσθέτει απαραίτητα κάτι θετικό στην προσπάθεια των γονιών να «μάθουν» στα παιδιά τους πώς να δημιουργούν υγιείς σχέσεις. Ο γάμος των γονιών δεν είναι ο λόγος που τα παιδιά μεγαλώνοντας θα κάνουν υγιείς σχέσεις αλλά η ίδια η έννοια της σχέσης ως περιεχόμενο και ποιότητα. Η σχέση που έχει ο γονιός με το παιδί του, ο τρόπος που σχετίζεται με τα άλλα παιδιά του, ο τρόπος που σχετίζεται με το σύζυγο ή σύντροφο, με τον παππού και τη γιαγιά και με άλλα σταθερά πρόσωπα στη ζωή του παιδιού, όλα αυτά μαζί συνθέτουν την έννοια της σχέσης για το παιδί (που είναι στα χέρια του γονέα να ελέγξει), τον τρόπο που μαθαίνει το παιδί να επικοινωνεί, να δημιουργεί και να διατηρεί υγιείς σχέσεις, να επιλύει συγκρούσεις ή να βγαίνει πιο δυνατό μετά από την επιλογή του να διακόψει μία. Η ίδια η σχέση που έχει ο γονιός με το παιδί του αλλά και με άλλους σημαντικούς ανθρώπους στη ζωή του παιδιού του αποτελούν πρότυπα σχέσης για το παιδί του. Ποια είναι όμως η πιο σημαντική ή οι πιο σημαντικές σχέσεις στη ζωή του παιδιού, εκείνες που καθορίζουν περισσότερο από άλλες τον τρόπο που θα σχετίζεται το παιδί στο εγγύς αλλά και απώτερο μέλλον;
Η πιο σημαντική σχέση είναι αυτή που αναπτύσσει με τη μαμά ή αλλιώς με αυτόν που το μεγαλώνει ( γιαγιά, μπαμπάς κ.α). Αυτή η πρώτη σχέση είναι μια σχέση ζωής για το παιδί. Μια σχέση που είναι ανάγκη να διέπεται από αγάπη, αποδοχή και σεβασμό άνευ όρων, φροντίδα και τρυφερότητα. Χρειάζεται να είναι μια σχέση συγχρονισμένη. Δηλαδή η μητέρα να συγχρονίζεται-συντονίζεται με τις ανάγκες του παιδιού της όποιες κι αν είναι αυτές (βιολογικές, συναισθηματικές, γνωστικές κ.α), να παρατηρεί δηλαδή το παιδί της, να εντοπίζει τα «σημάδια», να κατανοεί τι σημαίνουν, ποια ανάγκη προσπαθεί να εκφραστεί και να ανταποκρίνεται πλήρως. Τότε το παιδί συντονίζεται- συγχρονίζεται με τη μητέρα, βιώνει θετικά συναισθήματα (βρίσκεται σε ισορροπία, αίσθημα ασφάλειας) και μαθαίνει να την εμπιστεύεται(μπορώ να εκφράζω τις ανάγκες μου και ξέρω ότι θα καλυφθούν). Η συντονισμένη σχέση λοιπόν είναι μια σχέση εμπιστοσύνης διαρκώς αναπτυσσόμενη. Το παιδί μέσα από μια τέτοια σχέση παίρνει σπουδαία μαθήματα:
1)»Έχω δικαίωμα να έχω ανάγκες.»
2)»Έχω δικαίωμα να εκφράσω τις ανάγκες μου .»
3)»Οι ανάγκες μου καλύπτονται με αγάπη, σεβασμό, αποδοχή, φροντίδα, τρυφερότητα.»
4)»Εφόσον συμβαίνουν όλα αυτά, αυτό σημαίνει ότι είμαι καλός/η. Αξίζω τη φροντίδα της μαμάς μου. Αξίζω.»
5)»Εφόσον συμβαίνουν όλα αυτά, αυτό σημαίνει πως μπορώ να της έχω εμπιστοσύνη. Μπορώ να έχω εμπιστοσύνη στους ανθρώπους».
6)»Μπορώ να έχω εμπιστοσύνη σε ανθρώπους που σχετίζονται μαζί μου, όπως η μαμά μου, με σεβασμό, φροντίδα, αγάπη, αποδοχή, με ανθρώπους που ενδιαφέρονται ουσιαστικά για εμένα και τις ανάγκες μου.»
7)Μπορώ να έχω εμπιστοσύνη στους ανθρώπους που με κάνουν να νιώθω ασφάλεια, που με κάνουν να νιώθω ο εαυτός μου».
Η σχέση μητέρας παιδιού φυσικά είναι μια σχέση που αναπτύσσεται διαρκώς. Η έγνοια για τον συντονισμό με τις ανάγκες του παιδιού σας, ουσιαστικά ο συντονισμός με το ίδιο το παιδί σας δεν περιορίζεται στα πρώτα σημαντικά χρόνια της ζωής του αλλά συνεχίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής σας. Η ίδια η σχέση λοιπόν αποτελεί πρότυπο για το παιδί ισχυρότατο βίωμα που καθορίζει αποφασιστικά τον τρόπο που θα δημιουργεί και θα διατηρεί σχέσεις στο μέλλον.
Εξίσου σημαντική είναι και η σχέση του παιδιού με τον πατέρα του, η οποία θα του δώσει ένα πρότυπο σχέσης, ένα πρότυπο πατέρα, ένα πρότυπο άνδρα αλλά και ένα πρότυπο συντρόφου (αν πρόκειται για κορίτσι), όπως αντίστοιχα συμβαίνει και με την μητέρα. Οδηγός για τον πατέρα χρειάζεται να είναι ο συντονισμός κι εκείνου με τις ανάγκες του παιδιού του στα πλαίσια της άνευ όρων αγάπης που τρέφει για το παιδί του, της πλήρους αποδοχής και του σεβασμού του, όπως περιγράφηκε για τη μητέρα. Τι γίνεται όμως για τα παιδιά που μεγαλώνουν μόνο με τον ένα γονέα; Αρκεί μόνο η υγιής- ασφαλής σχέση με τη μητέρα για να μπορούν τα παιδιά μεγαλώνοντας να δημιουργούν υγιείς σχέσεις;
Ιδανική φυσικά θα ήταν όχι απλά η παρουσία αλλά η ασφαλής σχέση με τον πατέρα. Όταν όμως αυτό για διάφορους λόγους δεν είναι εφικτό τότε η μητέρα ή ο πατέρας-ανάλογα με την περίπτωση- είναι ανάγκη να φροντίσει για την ύπαρξη ενός προσώπου του αντίθετου φύλου, που θα βρίσκεται σταθερά στη ζωή του παιδιού και θα παίζει ενεργό ρόλο στη ζωή τους (παππούς, γιαγιά, θείος, θεία κ.α). Η σχέση του προσώπου αυτού με το παιδί αλλά και η μεταξύ σας σχέση θα αποτελέσουν ένα πρότυπο για το πώς σχετιζόμαστε με τους ανθρώπους του αντίθετου φύλου. Πολλές φορές, αν όχι τις περισσότερες, εφόσον στη ζωή μας υπάρχουν έτσι κι αλλιώς άνθρωποι και των δύο φύλων, τα παιδιά «επιλέγουν» μόνα τους ποια είναι τα πρόσωπα με τα οποία θα αναπτύξουν ισχυρούς δεσμούς (δεσμούς πρότυπο). Αυτό εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως τον τρόπο που θα επιλέξει το άτομο αυτό να σχετιστεί με το παιδί. Φανταστείτε το παιδί να ρωτά τον εαυτό του: Με αγαπά για αυτό που είμαι, με αποδέχεται πλήρως, σέβεται τα συναισθήματα και τις επιλογές μου; Ναι! Γι’ αυτό κι εγώ τον αγαπώ! Αυτό φυσικά ισχύει για τις περιπτώσεις που ο γονιός έχει ασφαλή σχέση με το παιδί του όπως περιγράφηκε παραπάνω.
Σε κάθε περίπτωση ο γονιός μητέρα ή πατέρας είναι ανάγκη να προσέξει τα παρακάτω:
1)Να βρίσκονται στη ζωή του σταθερά πρόσωπα του αντίθετου φύλου, όχι μόνο σύντροφοι, που να φέρονται με υπευθυνότητα και συνέπεια δείχνοντας έτσι ότι μπορούμε να έχουμε μακροχρόνιες, σταθερές, υγιείς σχέσεις με ανθρώπους του αντίθετου φύλου.
2)Να επισημαίνετε θετικά χαρακτηριστικά που έχουν πρόσωπα του αντίθετου φύλου που βρίσκονται σταθερά στη ζωή σας, στον ευρύτερο κοινωνικό περίγυρο ή ακόμα και στην τηλεόραση.
3)Μην κάνετε γενικά αρνητικά σχόλια για το αντίθετο φύλο.
4)Μην αναπαράγετε στερεότυπα που αφορούν το αντίθετο φύλο. Αντίθετα προσπαθήστε να δείξετε στην καθημερινότητά σας γιατί δεν ισχύουν.
Το χτίσιμο των σχέσεων διαρκεί μια ολόκληρη ζωή. Μην ξεχνάτε ποτέ ότι κάθε στιγμή που μιλάτε, παίζετε, φροντίζετε, παρατηρείτε, ακούτε, βολτάρετε, χαλαρώνετε, απολαμβάνετε, διαφωνείτε με το παιδί σας ουσιαστικά σχετίζεστε μαζί του. Δείξτε του την απεριόριστη αγάπη σας, την πλήρη αποδοχή σας, τον σεβασμό που τρέφετε για την ύπαρξή του όπως είναι κάθε στιγμή- ακόμα και στην πιο δύσκολη για τη σχέση σας- και αυτό θα μάθει να κάνει, αυτό θα μάθει να αναζητά.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο www.singleparent.gr