Τι μπορείτε να κάνετε για να αυξήσετε το κίνητρο για μάθηση στο παιδί σας ή για να το διατηρήσετε κατά τη διάρκεια μιας δύσκολης και κουραστικής σχολικής χρονιάς;
> Αναρωτηθείτε αν του δείχνετε ότι το αγαπάτε, ότι κι αν γίνει. Άραγε τι πιστεύουν τα παιδιά σας ότι θα συμβεί, αν κάτι πάει στραβά, αν κάνουν κάποιο λάθος, αν δεν συμπεριφερθούν σωστά; Μήπως ότι δεν θα τα αγαπάτε, γιατί δεν είναι «καλά παιδιά»; Θυμάστε, αν ποτέ έχετε πει στο παιδί σας, είσαι φρόνιμος, γι’ αυτό σ’ αγαπάω, φάε το φαγητό σου, γιατί αλλιώς δεν θα σε αγαπάω, τι χαρούμενο παιδί που είσαι, τι καλό παιδί είσαι, γι’ αυτό σ’ αγαπάω και άλλα τέτοια; Ποιο μήνυμα παίρνουν τα παιδιά; Με αγαπάει γιατί είμαι φρόνιμος, με αγαπάει γιατί τρώω όλο το φαγητό μου, χαίρομαι, άρα είμαι καλό παιδί και γι’ αυτό με αγαπάνε. Από την άλλη, όταν οριοθετείτε τα παιδιά σας και εκείνα κάποιες φορές έχουν δυσάρεστα συναισθήματα, ξέρουν ότι εσείς συνεχίζετε να τα αγαπάτε, τους το έχετε πει ποτέ; Αν το παιδί σας γυρίσει στο σπίτι με έναν κακό βαθμό, ξέρει ότι εσείς παρ’ όλα αυτά το αγαπάτε ότι κι αν έγινε, ότι κι αν σας πει; Ελέγξτε το.
Η αγάπη που συνδέεται με τις πράξεις, με τη συμπεριφορά του παιδιού, με αυτό που επιλέγει κάθε φορά να κάνει αλλά και με τα αποτελέσματά της ( αν είναι θετικά ή αρνητικά), δεν είναι αγάπη αυθεντική. Αυθεντική αγάπη είναι η αγάπη άνευ όρων, η ανεμπόδιστη αγάπη (θα σ’αγαπώ ότι κι αν γίνει). Τέτοια αγάπη έχει ανάγκη ένα παιδί από τους γονείς του, για να θεωρεί τον εαυτό του άξιο να αγαπηθεί, άρα άξιο γενικότερα. Αν εσείς το αγαπάτε αυθεντικά, θα αφήσει ελεύθερη τη φυσική ανάγκη που έχει για μάθηση, γιατί θα ξέρει ότι είναι άξιο, ότι μπορεί. Θα ξέρει όμως και ότι αν πάει κάτι στραβά (κουραστεί ή πάρει ένα κακό βαθμό), αυτό δεν σημαίνει, ότι δεν αξίζει, γιατί εσείς συνεχίζετε να το αγαπάτε ότι κι αν έγινε, ότι κι αν γίνει. Αγαπιέμαι, άρα αξίζω. Πήρα κακό βαθμό, όμως δεν τα παρατάω, γιατί αξίζω. Συνεχίζω. Αλλά και: Έκανα λάθος. Και τι έγινε; Εγώ ξέρω ότι αξίζω. Δεν θα τα βάψω μαύρα. Συνεχίζω. Φανταστείτε την αυθεντική αγάπη, την ανεμπόδιστη, την άνευ όρων αγάπη σαν την πιο γερή βάση για να εκφραστεί ελεύθερα η φυσική ανάγκη του ανθρώπου για μάθηση αλλά και σαν κάτι πολύ παραπάνω από ένα μπαστούνι που σε βοηθά να ξεπεράσεις τα εμπόδια, που σε καλούν να σταματήσεις να προσπαθείς, όταν αυτά έρθουν.
> Αναρωτηθείτε αν δείχνετε στο παιδί σας ότι το αποδέχεστε πλήρως. Σε αποδέχομαι όπως είσαι και όχι μόνο ένα κομμάτι σου, αυτό που μου αρέσει. Αποδέχομαι σε εσένα, ότι με κάνει χαρούμενο, με συγκινεί, με ενθουσιάζει αλλά και ότι με εκνευρίζει, με θυμώνει, με βγάζει από τα ρούχα μου, γιατί είναι δικά σου, γιατί είσαι εσύ, γιατί σε αγαπάω. Πώς είναι αυτή η αίσθηση της πλήρους αποδοχής; Τα αρνητικά συναισθήματα καταφέρνω να τα μετριάσω, να τα κάνω να καταλαγιάσουν μέσα μου, γιατί σε αγαπάω. Μπορεί να μην μπορώ να καταλάβω τη συμπεριφορά σου κάποιες φορές, να μην την αποδέχομαι κάποιες φορές, όμως εσένα σε αποδέχομαι πλήρως, σε αποδέχομαι πάντα. Διαχωρίστε λοιπόν τη συμπεριφορά του παιδιού σας από το ίδιο το παιδί σας και αποδεχτείτε το. Επιπλέον, αναρωτηθείτε; Αυτές τις φορές, που δεν αποδέχεστε τη συμπεριφορά του, που θα θέλατε να κάνει κάτι διαφορετικό, είναι σίγουρο ότι πρόκειται για μια μη αποδεκτή συμπεριφορά γενικά ή για μία μη αποδεκτή συμπεριφορά για εσάς; Και με αυτό τον τρόπο περνάμε στο σεβασμό των επιλογών του παιδιού μας.
> Αναρωτηθείτε αν σέβεστε τις επιλογές του παιδιού σας. Βέβαια ο σεβασμός των επιλογών δεν έχει καμία ουσία, αν δεν αφήνετε το παιδί σας να κάνει επιλογές από πολύ μικρή ηλικία. Αφήστε το παιδί σας να επιλέξει, αφήστε το να κάνει λάθη, αφήστε το να υποστεί τις συνέπειες, με εσάς φυσικά στο πλευρό και και με καμιά διάθεση εκδίκησης (αξεπέραστο όριο είναι φυσικά η ασφάλεια του παιδιού, συναισθηματική και σωματική). Γιατί όλα αυτά; Γιατί κάθε φορά που το παιδί επιλέγει και εσείς το σέβεστε δεν εκπαιδεύεται μόνο στο πώς θα κάνει ιδανικότερες για το ίδιο επιλογές (αφού το αφήσετε να υποστεί και τις όποιες συνέπειες) αλλά και αθροίζεται μέσα του η πεποίθηση της ικανότητας, της ανεξαρτησίας, η πεποίθηση ότι μπορώ να σταθώ στα πόδια μου, μπορώ να τα καταφέρω. Είμαι ικανός! Φανταστείτε πόσο πολύ μπορεί να βοηθήσει αυτό στη μάθηση!
> Αναρωτηθείτε αν του δείχνετε τη φροντίδα και την προσοχή που έχει ανάγκη. Κάθε παιδί, σε κάθε ηλικία για να αισθάνεται καλά έχει ανάγκη από μαμά και μπαμπά. Έχει ανάγκη να το φροντίζετε και να το προσέχετε. Φυσικά, σε κάθε ηλικία οι ανάγκες αυτές αλλάζουν και μετασχηματίζονται. Δεν θα φροντίσετε με τον ίδιο τρόπο, δεν θα προσέξετε με τον ίδιο τρόπο, δεν θα περάσετε χρόνο μαζί με τον ίδιο τρόπο, όταν έχετε ένα παιδί 6 ετών και έναν έφηβο. Και τα δύο παιδιά όμως το έχουν ανάγκη. Αν από την άλλη αντιστέκονται στις φροντίδες σας, αναρωτηθείτε για το είδος και τον τρόπο που τις δείχνετε. Γιατί όλα αυτά; Γιατί τα παιδιά έτσι αισθάνονται καλά με τον εαυτό τους. Τους δείχνετε απλόχερα την αγάπη σας για ακόμα μία φορά. Πιστεύουν ότι την αξίζουν. Αξίζω, άρα μπορώ. Και πάλι η ανάγκη τους να μαθαίνουν εκφράζεται ανεμπόδιστα και επειδή αισθάνονται άξια και ικανά δεν τα παρατούν, συνεχίζουν να θέλουν να μαθαίνουν.
> Αναρωτηθείτε για το είδος των ορίων που θέτετε στα παιδιά σας. Όλα τα παιδιά έχουν ανάγκη από όρια, αυτά είναι που τους παρέχουν την αίσθηση ασφάλειας που χρειάζονται. Αυτά είναι που τα οδηγούν, τους δείχνουν το δρόμο. Σκεφτείτε όμως. Πώς θα είστε σίγουροι ότι τους δείχνετε το σωστό δρόμο; Τα όρια αλλάζουν με την ηλικία και την ωριμότητα του κάθε παιδιού. Βασίζονται στις ιδιαίτερες κάθε φορά ανάγκες τους, που εξαρτώνται είτε από εσωτερικούς παράγοντες (συναισθηματική, γνωστική, σωματική ωριμότητα) είτε από εξωτερικούς παράγοντες (γεγονότα στη ζωή του παιδιού). Δεν βασίζονται σε καμία περίπτωση στις δικές μας ανάγκες, επιθυμίες και αντιλήψεις. Η ασφάλεια του παιδιού και η ανεμπόδιστη προσωπική του ανάπτυξη (σωματική, γνωστική, συναισθηματική, κοινωνική) είναι ο δικός σας οδηγός, όταν προσπαθείτε να οριοθετήσετε.Τα σταθερά και συνεπή όρια σε κάθε ηλικία αποτελούν το τελευταίο κομμάτι του παζλ που λέγεται «καλύπτω τις βασικές συναισθηματικές ανάγκες του παιδιού μου», ώστε να θέλει και να μπορεί να μαθαίνει και να συνεχίζει να μαθαίνει ακόμα και όταν έρχονται δυσκολίες, κούραση, μη αναμενόμενος βαθμός, όχι ενθαρρυντικά σχόλια από το δάσκαλο κ.α. Αγαπήστε, αποδεχτείτε, φροντίστε, δώστε προσοχή, σεβαστείτε, οριοθετήστε πάντα με συνέπεια και σταθερότητα, για να έχετε παιδιά χαρούμενα, παιδιά ευχαριστημένα, παιδιά που θα πιστεύουν στον εαυτό τους και στις δυνατότητές τους.
Επιπλέον αναρωτηθείτε για τα παρακάτω:
> Λέω στα παιδιά μου μπράβο τα κατάφερες, μπράβο ήταν πολύ σκληρή η δουλειά, μπράβο για την υπομονή και την επιμονή;
> «Χτίζω» στα δυνατά σημεία του παιδιού μου ή στα αδύναμα; Τονίζω τα αρνητικά ή τα θετικά; Πού δίνω περισσότερη προσοχή;
> Έχω δείξει στο παιδί μου τη σχέση που μπορεί να έχουν τα εξωσχολικά ενδιαφέροντά του με τη μελέτη του για το σχολείο;
> Είμαι πρότυπο δουλειάς με υπομονή, επιμονή και οργάνωση για το παιδί μου; Του το έχω δείξει;
> Μήπως μπαίνω στη διαδικασία της σύγκρισης του παιδιού με άλλα παιδιά; Τι μηνύματα του στέλνω; Μήπως το κάνω να μην συγκεντρώνεται στις δικές του δυνάμεις και δυνατότητες;
Διατηρείστε λοιπόν στο σπίτι ένα ζεστό οικογενειακό περιβάλλον. Ένα περιβάλλον μέσα στο οποίο το παιδί σας θα αγαπιέται ανεμπόδιστα, άνευ όρων, θα είναι πλήρως αποδεκτό, θα παίρνει τη φροντίδα και την προσοχή που έχει ανάγκη, θα γίνονται σεβαστές οι επιλογές του, θα οριοθετείται με βάση τις ανάγκες της ηλικίας του και της ωριμότητάς του και όλα αυτά σταθερά και με συνέπεια, από δυο γονείς δυνατούς αλλά και ευχαριστημένους από τη ζωή τους. Αυτές είναι οι πραγματικές ανάγκες ενός παιδιού (βασικές συναισθηματικές ανάγκες), οι οποίες αν καλύπτονται από τους γονείς του, όπως αυτοί περιγράφηκαν παραπάνω, εκείνο θα έχει την φυσική ανάγκη να μάθει, γιατί θα αισθάνεται αρκετά ασφαλές, αρκετά σίγουρο για τον εαυτό του, για να θέλει και να ξέρει ότι μπορεί να ερευνήσει και να εξερευνήσει τον κόσμο. Θα θέλει να δει, να ακούσει, να γευτεί, να μυρίσει, να ταξιδέψει, να παίξει, να κάνει φίλους, να επικοινωνήσει, να διαβάσει, να δοκιμάσει, να ρισκάρει, να ανακαλύψει, να αγαπήσει, να αγωνιστεί, να ζήσει, άρα να μάθει.