Έχω μια κόρη 5 μηνών. Δεν έχω κοιμηθεί ολόκληρο βράδυ εδώ και μήνες. Ξυπνάει κλαίγοντας καθ’όλη τη διάρκεια της νύχτας. Τι να κάνω;
Τα μωρά κλαίνε για να μας πουν ότι κάτι πάει στραβά, ότι κάτι τα ενοχλεί, ότι κάτι τους προκαλεί δυσφορία, ότι κάτι τους λείπει. Δεν κλαίνε σίγουρα για να μας ενοχλήσουν. Θα κλάψουν αν πεινάνε ή έχουν βραχεί, αν πονάνε ή έχουν πυρετό, αν είναι κουρασμένα ή βαριούνται, αν δεν μπορούν να ηρεμήσουν από μια μέρα με υπερένταση, αν τους λείπει η μαμά. Θα σταματήσουν να κλαίνε αν κάποιος καταφέρει να τους παρέχει την ανακούφιση που τόσο έχουν ανάγκη, εξαλείφοντας την αιτία της δυσφορίας ή αν εξαντληθούν. Υπάρχουν πολλά μωρά που κλαίνε λίγο και άλλα που κλαίνε πολύ και αυτό είναι θέμα ιδιοσυγκρασίας με την οποία γεννιέται ένα παιδί.
Για να μπορέσουν οι γονείς ή εκείνος που έχει αναλάβει μέρος της φροντίδας του παιδιού να ανταποκριθούν στις ανάγκες του, χρειάζεται να γνωρίζουν, τι μπορεί να κατανοήσει και τι μπορεί να καταφέρει ένα μωρό σε αυτή τη φάση. Είναι ανάγκη δηλαδή να μάθουν ποια είναι τα εφόδια τους παιδιού τους αυτή την περίοδο, σωματικά, γνωστικά, συναισθηματικά, κοινωνικά.
Κατά τη διάρκεια αυτών των μηνών τα μωρά δεν μπορούν να ελέγξουν τις πράξεις τους, να κατανοήσουν τις αιτίες τους και τα αποτελέσματα αυτών.
> Ζουν στο εδώ και τώρα. Δεν μπορούν να θυμηθούν καλά γεγονότα που έγιναν στο παρελθόν, όμως μαθαίνουν γρήγορα τα πρόσωπα που τα τρέφουν, τα φροντίζουν, τους δίνουν την παρηγοριά που έχουν ανάγκη, τα πρόσωπα που καλύπτουν τις βασικές σωματικές και συναισθηματικές τους ανάγκες.
> Η μνήμη τους αναπτύσσεται γρήγορα. Έτσι στον 6ο με 8ο μήνα θυμούνται ανθρώπους και αντικείμενα που δεν είναι παρόντα.
> Αναπτύσσουν πολύ δυνατούς δεσμούς με τα πρόσωπα που τα φροντίζουν. Ιδιαίτερα ο δεσμός που αναπτύσσουν με τη μαμά, αν εκείνη είναι η κύρια πηγή φροντίδας, είναι τόσο ισχυρός που θεωρείται δεσμός ζωής αλλά και πρότυπο (το ίδιο ισχύει και όταν ο δεσμός με τη μαμά δεν αποδεικνύεται ισχυρός). Έτσι στον 6ο με 9ο μήνα όταν αυτά τα πρόσωπα ή το πρόσωπο είναι παρόντα και κοντά στο μωρό, ώστε να μπορεί να τα βλέπει, εκείνο αισθάνεται ασφαλές. Εκφράζει την ευχαρίστησή του όταν είναι κοντά του και τη δυσφορία του όταν αυτό το πρόσωπο λείπει ή αποχωρεί.
> Πολύ γρήγορα τα μωρά βάζουν στη ζωή τους τη μίμηση. Η μίμηση αποτελεί βασικό εργαλείο μάθησης για αυτά. Αλληλεπιδρώντας με τους άλλους κατά τη διάρκεια του φαγητού, του μπάνιου, της αλλαγής της πάνας, του παιχνιδιού, της βόλτας, της διαδικασίας του ύπνου μαθαίνουν να σκέφτονται, να μιλούν και να πράττουν.
> Μπορούν να αναγνωρίσουν το συναίσθημα αυτών που τα φροντίζουν αλλά και να αντιδράσουν σε αυτό. Αυτό σημαίνει ότι όταν εκείνοι είναι χαρούμενοι, τα μωρά είναι ήρεμα και χαλαρά, όταν όμως είναι εκνευρισμένοι ή αγχωμένοι τα μωρά είναι σε θέση να το αντιληφθούν και να αντιδράσουν σε αυτό ανάλογα.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς, όταν το μωρό τους κλαίει; Ο στόχος είναι να βρούμε θετικούς τρόπους να ανακουφίσουμε το μωρό μας:
> Ελέγχουμε τα προφανή. Φαγητό, νερό, πάνα, πονάκια, ζέστη, κρύο, πυρετός.
> Παρηγορήστε το στην αγκαλιά σας. Μην φοβάστε ότι θα το κακομάθετε! Δοκιμάστε να το κουνήσετε ελαφρά, να περπατήσετε μαζί του ακόμα και έξω από το σπίτι. Μια βόλτα στον καθαρό αέρα ηρεμεί τα μωρά. Δοκιμάστε να του τραγουδήσετε ή να του κάνετε μασάζ.
> Μην το τιμωρείτε φωνάζοντάς το. Το μόνο που θα καταφέρετε είναι να εντείνετε τη δυσφορία του και να γεμίσετε ενοχές για τις φωνές που μόλις βάλατε στο μωρό σας.
> Μην τραντάζετε το μωρό σας. Μπορεί να προκαλέσετε εγκεφαλική βλάβη, ακόμα και το θάνατό του.
> Δώστε προσοχή σε μοτίβα. Μερικά μωρά κλαίνε την ίδια ώρα περίπου κάθε μέρα, χωρίς προφανή λόγο. Παρατηρήστε τι συμβαίνει ή τι δεν συμβαίνει λίγο πριν την έναρξη του κλάματος και θα μπορούσε να αποτελέσει την αιτία του. Κάντε ότι είναι δυνατό για να την αποφύγετε ή να την περιορίσετε. Κάντε αλλαγές στη ρουτίνα του μωρού ή κάντε μια βόλτα.
> Δώστε προσοχή στις ιδιαίτερες ανάγκες του παιδιού σας και σεβαστείτε τες. Κάποια μωρά έχουν ανάγκη να ηρεμήσουν και να κοιμηθούν σε σκοτεινά και ήσυχα μέρη, ενώ άλλα τα καταφέρνουν και μέσα στο πλήθος.
> Το στρες όλης της ημέρας «μαζεύεται» το βράδυ, λίγο πριν κοιμηθούν, όπως και στους ενήλικες. Σκεφτείτε με ποιους τρόπους προσπαθείτε εσείς να χαλαρώσετε και εφαρμόστε τους και στο μωρό σας. Ένα ζεστό μπάνιο, ένα ελαφρύ δείπνο, λίγη χαλαρή μουσική, λίγη κουβεντούλα και μια αγκαλιά με το σύντροφό σας εύκολα μπορούν να προσαρμοστούν και στη ρουτίνα του μωρού σας.
> Σεβαστείτε τις ρουτίνες του μωρού σας ή δημιουργήστε ρουτίνες. Για να αναπτύσσονται σωστά τα μωρά μας έχουν ανάγκη ιδιαίτερα τους πρώτους μήνες τις ζωής τους τις ρουτίνες τους. Έχουν ανάγκη δηλαδή να ξέρουν τι θα ακολουθήσει, να ξέρουν το πρόγραμμα της ημέρας τους. Σεβαστείτε αυτή τους την ανάγκη και εκείνα θα είναι ήρεμα και χαλαρά.
Θυμηθείτε ότι το μωρό σας καταλαβαίνει τα συναισθήματά σας και αντιδρά σύμφωνα με αυτά. Ποια ήταν η τελευταία φορά που περιμένατε το μωρό σας να κλάψει και τελικά έκλαψε; Έχετε αναρωτηθεί πως θα αντιδρούσε το μωρό σας, αν ανταποκρινόσασταν στο κλάμα του με λιγότερο άγχος; Αν πιστεύετε πως δεν είστε αγχωμένοι, παρατηρήστε τον εαυτό σας την επόμενη φορά που το μωρό σας θα κλάψει. Παρατηρήστε στο σώμα σας. Έχετε ταχυπαλμία, εφίδρωση; Παρατηρήστε τη σκέψη σας. Πάλι δεν θα κοιμηθώ απόψε! Πως θα περάσει και αυτό το βράδυ! Πόσο θα κρατήσει αυτό ακόμα; Τέτοιες σκέψεις επηρεάζουν τις αποφάσεις σας, άρα και τον τρόπο που αντιδράτε, τροφοδοτούν τα συναισθήματά σας και ανατροφοδοτούνται από αυτά. Μην ξεχνάτε ότι το μωρό σας μαθαίνει από εσάς. Όταν το παρηγορείτε του μαθαίνετε πώς να το κάνει μόνο του στο μέλλον. Αν αγχώνεστε ουσιαστικά του λέτε να αντιδρά με περισσότερο κλάμα. Ενώ αν είστε ήρεμοι, του μαθαίνετε με ποιους τρόπου μπορεί και μόνο του μελλοντικά να αντιμετωπίζει τη δυσφορία του, να την εκφράζει, να αναζητά παρηγοριά σε ανθρώπους που αγαπά, να ακούει μουσική, να διαβάζει, να χαλαρώνει κάνοντας μπάνιο… Μην αφήνετε το μωρό σας να κλαίει μόνο του. Πάρτε το αγκαλιά και περπατήστε. Δεν πειράζει να κλαις. Εγώ θα είμαι εδώ, όσο χρειαστεί. Θα σε έχω αγκαλιά μέχρι να είσαι καλύτερα. Μπορείς να κλάψεις στην αγκαλιά μου, όσο το έχεις ανάγκη.
