Το να ακούσετε το παιδί σας να διαβάζει σωστά είναι από τις πρώτες χαρές που μπορεί να σας προσφέρει η φοίτησή του στην Α΄ τάξη. Όσο πιο καλά διαβάζει ένα παιδί, όσο πιο καλά δηλαδή έχει κατακτήσει τον μηχανισμό της ανάγνωσης, τόσο πιο πολύ μπορεί να «προσέξει» αυτό που διαβάζει. Τι σημαίνει αυτό;
Όταν ένας αρχάριος αναγνώστης παλεύει με τα γράμματα και τις συλλαβές, δεν μπορεί να δώσει προσοχή στο τι τελικά σημαίνει αυτό που μόλις διάβασε. Όλη η προσοχή και ενέργειά του αφιερώνεται στην αποκωδικοποίηση των λέξεων και όχι στο νόημά τους. Μόνο όταν αρχίζει σιγα σιγά να κατακτά το μηχανισμό της ανάγνωσης, θα αρχίσει να δίνει σημασία στο τι λένε οι λέξεις που διάβασε, θα καταλάβει δηλαδή το νόημά τους.
Το να κατανοήσει ένας αρχάριος αναγνώστης το κείμενο που διάβασε περνάει κι αυτό από στάδια. Αρχικά το παιδί καταλαβαίνει τη λέξη που διάβασε, στη συνέχεια μια απλή πρόταση και αργότερα την παράγραφο. Αφού την καταλάβει και μπορέσει να τη θυμηθεί μπορεί και να τη χρησιμοποιήσει (ερωτήσεις κατανόησης, συμπερασματικές κ.α). Τι μπορείτε να κάνετε για να ενισχύσετε αυτή τη δεξιότητα που προσπαθεί να κατακτήσει το παιδί σας; Μια από τις στρατηγικές στην οποία μπορείτε να εκπαιδεύσετε το παιδί σας είναι η χρήση νοερών εικόνων κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης. Οι νοερές εικόνες δεν είναι εικόνες που βλέπουμε αλλά εικόνες που φτιάχνουμε στο μυαλό μας. Σε αυτές τις εικόνες μπορούν να συνυπάρξουν και οι πέντε αισθήσεις. Πέρα από την όραση μέσα σε αυτές τις εικόνες μπορείτε να ακούσετε να χτυπάει το κουδούνι, να μυρίσετε φρεσκοψημένα κουλούρια, να πάρετε ένα από αυτά και να το γευτείτε. Όσο πιο πολλές αισθήσεις χρησιμοποιείτε στις νοερές σας εικόνες, τόσο πιο ζωντανές θα είναι. Όσο πιο ζωντανές είναι τόσο πιο κοντά στον αρχικό σας στόχο είστε, να καταλάβετε τι λέει το κείμενο, να το θυμάστε και να το χρησιμοποιήσετε.
Πιο συγκεκριμένα
Κάντε εξάσκηση με το παιδί σας στο σπίτι αρχικά με υλικό που δεν έχει σχέση με το σχολείο. Χρησιμοποιήστε για παράδειγμα ένα παραμύθι. Ανοίξτε το βιβλίο και δείξτε του τις εικόνες. Εξηγήστε στο παιδί σας γιατί υπάρχουν οι εικόνες στα βιβλία αυτά. Οι εικόνες υπάρχουν για να μας βοηθούν να ερχόμαστε πιο κοντά με τους ήρωες και όσα τους συμβαίνουν, μας βοηθούν δηλαδή να ζήσουμε το παραμύθι μαζί με τους πρωταγωνιστές. Γι’αυτό λοιπόν κι εμείς θα προσπαθούμε από δω και πέρα να κλείνουμε τα μάτια και να φανταζόμαστε όσα διαβάζουμε. Θα προσπαθούμε δηλαδή να κάνουμε τις δικές μας εικόνες ανάλογα με αυτό που ακούμε και μετά θα τις συγκρίνουμε. Εξηγήστε στο παιδί σας πως μπορεί να χρησιμοποιεί όλες του τις αισθήσεις όταν φτιάχνει τις εικόνες του κι έτσι θα νομίζει πως έχει μπει μέσα στο παραμύθι.
Να λοιπόν τι μπορείτε να κάνετε:
> Ξεκινήστε να διαβάζετε. Σταματήστε μετά από κάποιες προτάσεις που πιστεύετε ότι σας έχουν δώσει αρκετές πληροφορίες ώστε να φτιάξετε μια ολοκληρωμένη εικόνα.
> Μιλήστε στο παιδί σας για την εικόνα που μόλις φτιάξατε δίνοντας προσοχή και στις πέντε αισθήσεις. Μην ξεχνάτε πως η εικόνα που μοιράζεστε με το παιδί σας θα αποτελέσει μοντέλο για το πως θα φτιαξει κι εκείνο τις δικές του εικόνες. Γι’ αυτό εξηγήστε του ποιες πληροφορίες τις οποίες πήρατε από όσα διαβάσατε σας βοήθησαν να φτιάξετε τη συγκεκριμένη εικόνα.
> Μιλήστε στο παιδί σας για το πως αυτή η εικόνα σας βοηθά να καταλάβετε τι συμβαίνει στην ιστορία.
> Συνεχίστε το διάβασμα. Σταματήστε ξανά, όταν χρειάζετε, για να μοιραστείτε την εικόνα που μόλις δημιουργήσατε. Ρωτήστε το παιδί σας τι βλέπει, τι ακούει, τι μυρίζει, τι γεύεται, τι αισθάνεται. Ενθαρρύνετέ το να σας μιλήσει για το ποιες ήταν αυτές οι πλροφορίες που το βοήθησαν να φτιάξει τη συγκεκριμένη εικόνα.
> Συγκρίνετε τις εικόνες σας. Βρείτε ομοιότητες και διαφορές.
> Διαβάστε ένα μεγαλύτερο κομμάτι και μοιραστείτε ξανά τις εικόνες σας.
> Όταν το παιδί σας εξασκηθεί αρκετά δοκιμάστε να χρησιμοποιήσετε σχολικό υλικό με σκοπό να εισάγετε αυτή τη στρατηγική στην καθημερινότητά του.
Μην ξεχνάτε ότι στόχος σας είναι να χρησιμοποιεί την στρατηγική των νοερών εικόνων όταν μελετά για την επόμενη ημέρα οποιοδήποτε μάθημα που η μελέτη του επιβάλλει ανάγνωση κειμένου. Αφού το παιδί σας εξασκηθεί αρκετά και μόνο τότε, θα εσωτερικεύσει τη συγκεκριμένη στρατηγική και θα τη χρησιμοποιεί όποτε χρειάζεται στο σπίτι ή στο σχολείο.
Η στρατηγική των νοερών εικόνων δεν αφορά μόνο παιδιά σχολικής ηλικίας. Μπορείτε να χρηιμοποιήσετε το συγκεκριμενο παιχνίδι πολύ νωρίς στη ζωή του παιδιού σας με σκοπό να δίνει προσοχή σε αυτό που ακούει, να προσπαθεί να κατανοήσει αυτό που ακούει για να φτιάξει την εικόνα, να εκφράζει με κατανοητό τρόπο αυτό που θέλει αλλά και να προετοιμαστεί ώστε να έχει ένα σημαντικό όπλο όταν έρθει η ώρα να μάθει ανάγνωση. Τι περιμένετε;