Σχολείο, φροντιστήριο αγγλικών, χορός, ποδόσφαιρο, μουσική και πολλή μελέτη για το σπίτι ήδη έχουν ξεκινήσει… Ένα, δύο, τρία παιδιά ίσως και παραπάνω προσπαθούν να μελετήσουν κάπου μεταξύ σχολείου, εξωσχολικών δραστηριοτήτων, τηλεόρασης και παιχνιδιού, ενώ παράλληλα έχουν ανάγκη να φάνε, να κάνουν μπάνιο και να κοιμηθούν ή να ξεκουραστούν. Κι εσείς; Κι εσείς ακόμα λίγο μπερδεμένοι για το πώς θα φέρετε την ισορροπία ξανά στο σπίτι σας ώστε να έχετε από τη μια παιδιά χαρούμενα και από την άλλη παιδιά που θέλουν να μάθουν και μαθαίνουν.
Ναι, είναι μια μεταβατική περίοδος. Η μετάβαση από το καλοκαίρι, την ξεγνοιασιά και τη χαρά στο βροχερό φθινόπωρο που το σχολείο και άλλα πολλά ανοίγουν είναι δύσκολη. Δεν είναι όμως φυσιολογική η εικόνα μιας οικογένειας να βρίσκεται σε πόλεμο, γονείς και παιδιά να τσακώνονται για το διάβασμα, για το πότε θα δουν τηλεόραση ή θα παίξουν, να τρέχετε αγχωμένοι από δραστηριότητα σε δραστηριότητα ή να έχετε ήδη κουραστεί από το πολύωρο διάβασμα με το παιδί σας κάθε απόγευμα. Όλα αυτά φέρνουν στο σπίτι συναισθήματα άσχημα, θυμό, άγχος, λύπη και μαζί άσχημες συμπεριφορές. Μιλάτε ο ένας στον άλλο απαράδεκτα, φωνάζετε, επιτίθεστε. Σταματήστε!
Είναι ώρα να βάλετε πρόγραμμα! Είναι ώρα να οργανώσετε την καθημερινότητα της οικογένειάς σας με τέτοιο τρόπο ώστε να λειτουργεί καλά. Έχετε δηλαδή στόχο να ξαναφέρετε την ηρεμία στο σπίτι σας και όλα να κυλούν ρολόι. Έχετε στόχο να οργανώσετε την οικογένειά σας και έμεσα να μάθετε στα παιδιά σας να οργανώνουν μόνα τους τη συμπεριφορά και τη σκέψη τους. Καθίστε μαζί με τον/την σύντροφό σας αλλά και μόνοι, σκεφτείτε, συζητήστε τι πηγαίνει στραβά, για ποιο λόγο και τι μπορείτε να κάνετε γι’αυτό. Σκοπός της συζήτησης είναι τελικά να θέσετε νέους οικογενειακούς κανόνες, κανόνες για τη λειτουργία του σπιτιού που θα αφορούν όλους όσους μένουν στο σπίτι. Αποφασίστε λοιπόν ποιο θα είναι σε γενικές γραμμές το πρόγραμμα των μελών της οικογένειας τις καθημερινές και τα σαββατοκύριακα. Πότε τρώμε και πού, πότε διαβάζουμε και πώς, πότε είναι ώρα για παιχνίδι και τηλεόραση, ποια είναι η νυχτερινή ρουτίνα και πότε πέφτουμε για ύπνο, το πρόγραμμα αλλάζει το σαββατοκύριακο;
Να τι ιδανικά θα ήταν καλύτερο να ισχύει για τη λειτουργία της οικογένειας:
Το πρωί σηκωνόμαστε και τρώμε πρωινό, ενώ τα μεγαλύτερα παιδιά βοηθούν τους γονείς για την προετοιμασία του. Ο καθένας μαζεύει το πιάτο του και το πηγαίνει στο νεροχύτη.
> Το μεσημέρι τρώμε στην κουζίνα, ενώ πριν έχουμε όλοι βοηθήσει στο στρώσιμο του τραπεζιού και μετά στο ξεστρώσιμό του.
> Ακολουθεί διάβασμα, ξεκούραση στο υπνοδωμάτιο ή κάποια εξωσχολική δραστηριότητα ανάλογα με την ηλικία, τις συνήθειες ή το πρόγραμμα του παιδιού που δεν ελέγχεται από εσάς.
> Κάθε παιδί πρέπει να διαβάζει σε ορισμένο από εσάς χώρο, ήσυχο και εξοπλισμένο με ότι χρειάζεται για να μπορεί να μελετήσει και να γράψει.
> Αφήστε το παιδί σας να διαβάσει μόνο του. Εξηγήστε του ότι μπορεί να σας ρωτά τυχόν απορίες του. Μην επεμβαίνετε χωρίς να σας το ζητήσει. Να είστε όμως σε επαφή με το διάβασμά του. Αν το παιδί σας είναι στην Α’ Δημοτικού είναι αλήθεια πως σας έχει ανάγκη. Έχει ανάγκη την καθοδήγησή σας αλλά και τη δική σας ενθάρρυνση για να συνεχίσει. Ρωτήστε τη δασκάλα του για το πώς είναι καλύτερο να το βοηθάτε στο σπίτι. Είναι προτιμότερη μία απλή ερώτηση από το να κάνετε τα λάθη που κάνουν οι περισσότεροι γονείς σε αυτή τη φάση θέλοντας να είναι τέλεια προετοιμασμένα.
> Αν το παιδί σας είναι μεγαλύτερο αλλά έχετε συνηθίσει να διαβάζετε μαζί, αυτή είναι μια καλή περίοδος για να αλλάξετε ρουτίνα. Τα παιδιά μας έχουν ανάγκη αρχικά για να μάθουν πώς να διαβάζουν. Σε μεγάλες τάξεις αυτό το έχουν καταφέρει κι αν δεν το βλέπετε, μάλλον είστε πολύ κοντά του. Αρχίστε να παίρνετε απόσταση και θα το καταλάβετε. Εξηγήστε στο παιδί σας ότι από εδώ και πέρα θα διαβάζει μόνο του και ότι θα είστε στο σπίτι αν κάπου δυσκολευτεί. Αν αυτή σας φαίνετε μεγάλη αλλαγή για εσάς ή το παιδί σας, δοκιμάστε να γυρίζετε στο δωμάτιο κάθε φορά που τελειώνει κάτι (μία άσκηση, μία σελίδα, ένα κείμενο) και σταδιακά να αυξάνετε το χρόνο που θα μένει μόνο στο γραφείο του διαβάζοντας.
> Απαγορεύεται η τηλεόραση και το παιχνίδι αν δεν ολοκληρωθεί η μελέτη. Βλέπουμε τηλεόραση και παίζουμε μόνο εφόσον έχουμε τελειώσει τα διαβάσματά μας και η ώρα είναι κατάλληλη. Αυτό σημαίνει πως μπορεί να δει τηλεόραση μόνο αν δεν είναι ώρα για φαγητό, μπάνιο ή ύπνο. Δεν βλέπουμε τηλεόραση ανάμεσα στο διάβασμα επειδή τότε έχει την αγαπημένη μας εκπομπή. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο αν αυτό το προνόμιο το έχει κερδίσει από την προηγούμενη ημέρα που ήταν άψογο σε σχέση με το διάβασμα αλλά και αν δεν έχετε διαπιστώσει πως η διακοπή αυτή διαταράσει το διάβασμά του.
> Αποφασίστε την ώρα που θέλετε να πηγαίνουν τα παιδιά σας για ύπνο, φτιάξτε μια ρουτίνα ύπνου και ακολουθήστε την. Τα παιδιά όταν ξέρουν πότε και με ποιο τρόπο θα πάνε για ύπνο, αρχίζουν σταδιακά να ηρεμούν και έτσι γίνεται ομαλότερη η μετάβαση στον ύπνο.
> Τα σαββατοκύριακα είναι ανάγκη τα παιδιά αλλά και εσείς να βγαίνετε από το καθημερινό πρόγραμμα, να περνάτε χρόνο μαζί διασκεδάζοντας, παίζοντας, βολτάροντας. Δώστε χρόνο στην ξεγνοιασιά, τον αυθορμητισμό και τη χαρά. Μην μένετε κλεισμένοι στο σπίτι βλέποντας απλά τηλεόραση. Γεμίστε τις μπαταρίες σας με πιο δημιουργικό τρόπο.
Να είστε σίγουροι, αποφασιστικοί και σταθεροί με το πρόγραμμα. Κάποιες φορές είναι ανάγκη να είστε ευέλικτοι με αυτό, πάντα έχοντας στο μυαλό σας τι είναι καλό για την οικογένειά σας (οδηγό θα έχετε το συναίσθημά σας «είμαι ευτυχισμένος/η με αυτό, είμαι χαρούμενος/η με αυτό;». Ο στόχος μας δεν είναι η οικογένεια να δουλεύει σαν μηχανή που δεν κάνει λάθη ούτε χαλάει, αλλά να λειτουργει όσο το δυνατό πιο καλά, χωρίς συνεχείς φωνές και τσακωμούς, θυμό και άγχος αλλά με αγάπη, αποδοχή, προσοχή, φροντίδα.