Please ensure Javascript is enabled for purposes of website accessibility Φύσσα Έφη - Page 7 of 9 - Ψυχολόγος για το παιδί και τον γονέα

Τελευταία άρθρα από:

Αισθάνομαι καλά, άρα μαθαίνω (Μέρος 3ο)

Αναρωτιέστε γιατί το παιδί σας δεν προοδεύει στο σχολείο, ενώ είναι έξυπνο; Μήπως η δασκάλα του σας λέει πως «το βάζει εύκολα κάτω»; Μήπως έχετε παρατηρήσει ότι μετά από ένα τσακωμό στο σχολείο ή ένα κακό βαθμό επιστρέφει κατσουφιασμένο και δεν έχει όρεξη να διαβάσει; Μήπως αυτή η στάση του παρατείνεται στο χρόνο ή είναι αρκετά συχνή; Αν ναι, χρειάζεται να ασχοληθείτε με τα συναισθήματά του.

Το πόσο θα μάθει κανείς δεν επηρεάζεται μόνο από το δείκτη διανοητικής νοημοσύνης (IQ) αλλά και από τον αντίστοιχο δείκτη συναισθηματικής νοημοσύνης του (EQ). Τα συναισθήματά μου θα επηρεάσουν θετικά τη μάθησή μου, αν εγώ μπορώ να τα επεξεργαστώ με ωφέλιμο για μένα τρόπο, όταν έχω πάρει ένα κακό βαθμό. Αν συνεχίζω να επιμένω ακόμα και όταν τα πράγματα είναι δύσκολα, αν πιστεύω πως θα τα καταφέρω, αν είμαι αισιόδοξος, αν μπορώ να κατανοήσω πως το ότι δυσκολεύτηκε πολύ στο διαγώνισμα ο συμμαθητής μου από το άλλο τμήμα, δεν σημαίνει πως κι εγώ θα δυσκολευτώ (κατανοώ τον άλλο, χωρίς να επηρεάζομαι), αν έχω φίλους που με στηρίζουν στις δυσκολίες ή φίλους για να περνώ καλά, αν μπορώ να συνεργαστώ με τους συμμαθητές μου σε εργασίες, τότε μπορώ να μάθω πιο εύκολα.

Το «χτίσιμο» της συναισθηματικής νοημοσύνης των παιδιών μας ξεκινά από τη στιγμή της γέννησης τους και δεν σταματά ποτέ. Η αγάπη, η αποδοχή, η φροντίδα, το βασικό πρόγραμμα, τα όρια στη συμπεριφορά των παιδιών, αν δίνονται, δείχνονται, εφαρμόζονται με σταθερότητα και συνέπεια, μεγαλώνουν παιδιά χαρούμενα, ασφαλή, με αυτοπεποίθηση, κοινωνικά, παιδιά περίεργα,  που θέλουν να ανακαλύψουν τον κόσμο, παιδιά που θέλουν να μάθουν.

Το να αγαπάει κανείς τα παιδιά του, το να είναι σταθερός και συνεπής γονέας ή δάσκαλος δεν αρκεί για να μεγαλώσει συναισθηματικά έξυπνα παιδιά. Αυτό που χρειάζεται είναι να γίνουν ρητά τα συναισθήματα στη ζωή των παιδιών.

1. Μιλήστε για τα συναισθήματα. Μην σκέφτεστε την ηλικία. Βάλτε τα συναισθήματα τόσο στο πρόσωπο, όσο και στο λόγο σας από τη στιγμή της γέννησης του παιδιού σας και συνεχίστε έτσι. Στις μικρές ηλικίες μιλήστε εσείς για τα συναισθήματά σας αλλά και του παιδιού σας. Στις μεγαλύτερες, ενθαρρύνετε το παιδί σας να μιλάει για αυτά. Βάλτε στις προτάσεις σας λέξεις που δείχνουν τα συναισθήματά σας για αυτά που καταφέρνει το παιδί σας, για μια συμπεριφορά του που δεν την αποδέχεστε, για ένα γεγονός που σας έκανε χαρούμενη/ο ή λυπημένη/ο που όμως δεν συνδέεται με τη συμπεριφορά του παιδιού σας. Αρπάξτε την ευκαιρία κάθε φορά που βλέπετε μια αλλαγή στο πρόσωπό του (αλλαγή συναισθήματος) και εξηγήστε του τι συμβαίνει και γιατί π.χ αν παρατηρήσατε ένα ξάφνιασμα κι έπειτα δυσφορία και κλάμα, γιατί το παιχνίδι έπεσε απο τον καναπέ και δεν μπορεί να το πιάσει, τότε πηγαίνοντας να το βοηθήσετε και πριν του δώσετε το παιχνίδι του, εξηγήστε τι συνέβη. «Ξαφνιάστηκες που έπεσε το παιχνιδάκι σου, αλλά μην στενοχωριέσαι, η μαμά θα σου το δώσει και θα σταματήσεις να κλαις. Έτσι δεν είναι;».

2. Μάθετε τα συναισθήματα στα παιδιά σας. Αν έχετε βάλει τα συναισθήματα στο λόγο σας το πιο πιθανό είναι να έχετε εφοδιάσει και το λόγο των παιδιών σας με αυτά. Όμως καλό θα ήταν να χρησιμοποιήσετε και έναν πιο άμεσο τρόπο για την εκμάθησή τους. Προμηθευτείτε λοιπόν με τα κατάλληλα εργαλεία: παραμυθάκια ή άλλα βιβλιαράκια που μιλούν για μεμονωμένα ή τα βασικά συναισθήματα, λευκές κόλλες, χαρτόνια, μαρκαδόρους, νερομπογιές και ότι άλλο μπορείτε να φανταστείτε που να θυμίζει ή να είναι υλικό χειροτεχνίας. Ο στόχος σας είναι να μάθει το παιδί σας κάθε μέρα και ένα καινούργιο συναίσθημα. Διαβάστε μαζί τι σημαίνει π.χ φόβος, άγχος, ζήλεια. Μιλήστε για αυτό. Πείτε του παραδείγματα που νιώσατε αυτά τα συναισθήματα, ενθαρρύνετε και το παιδί σας να μιλήσει. Εξηγήστε στο παιδί σας ποια είναι τα σημάδια που μπορούμε να παρατηρήσουμε στο σώμα μας, ώστε να καταλάβουμε πολύ γρήγορα τι αισθανόμαστε. Όταν είμαστε θυμωμένοι η καρδιά μας χτυπάει σα ταμπούρλο, σφίγγουμε δυνατά το δόντια μας και τις γροθιές μας, συνοφριωνόμαστε. Το να ξέρει αλλά και να παρατηρεί το παιδί σας τα σημάδια για τα δυσάρεστα συναισθήματα είναι η βάση για να μπορεί να αυτορρυθμιστεί, να μπορεί δηλαδή να ελέγξει τον εαυτό του. Έπειτα ζωγραφίστε μαζί τα συναισθήματα στο χαρτί. Αφήστε την φαντασία σας ελεύθερη και κατασκευάστε ανθρωπάκια ή ολόκληρες οικογένειες που έχουν διαφορετικά μεταξύ τους συναισθήματα και μιλήστε για τους λόγους που προκάλεσαν τα συναισθήματα αυτά.

3. Δώστε την ευκαιρία στο παιδί σας να εκφράσει τα συναισθήματά του για ένα ουδέτερο συναισθηματικά γεγονός, για ένα γεγονός στο οποίο δεν είχε συμμετοχή (είδε κάτι στην τηλεόραση), αλλά και για γεγονότα φορτισμένα ιδιαίτερα αρνητικά γιατί συμμετείχε και το ίδιο. Το να εκφράζει συναισθήματα για ουδέτερα γεγονότα είναι πιο εύκολο τόσο για εκείνο, όσο και για εσάς. Γι’αυτό το λόγο κάντε την παρακάτω άσκηση συχνά, ώστε να μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα αποτελέσματά της σε πιο δύσκολες καταστάσεις για εσάς και το παιδί σας. Αν είδε κάτι στην τηλεόραση που του έκανε εντύπωση, κάντε του ερωτήσεις: τι συνέβη, ποια η σειρά των γεγονότων, γιατί ήταν αυτή η σειρά, πώς αισθάνθηκαν οι πρωταγωνιστές την ώρα των γεγονότων, γιατί αισθάνθηκαν έτσι, τι έκαναν γι’αυτό, συμφωνείς με αυτό, εσύ πως αισθάνθηκες και γιατί, θα έκανες κάτι διαφορετικό και ποιο είναι αυτό, γιατί θα επέλεγες αυτό, πώς θα σε έκανε να αισθανθείς, τι θα κατάφερνες; Αυτές οι ερωτήσεις είναι οι ερωτήσεις που μας βοηθούν να κάνουμε την επεξεργασία που χρειάζεται για να κατανοήσουμε ένα γεγονός, τι συναισθήματα μας προκάλεσε αλλά και τι θα κάνουμε γι’αυτά. Είναι η επεξεργασία που θα έπρεπε να κάνει κάθε ενήλικας στη ζωή του, ο οποίος είναι υπεύθυνος να τη βάλει και στη ζωή των παιδιων του. Αυτή είναι η επεξεργασία που χρειάζεται να κάνει το παιδί σας με τη δική σας βοήθεια, για όσο την έχει ανάγκη, όταν επιστρέφει στο σπίτι από το σχολείο με πεσμένο ηθικό γιατί δεν έγραψε καλά στο διαγώνισμα. Αυτή θα τον βοηθήσει να αναγνωρίζει τα συναισθήματά του, να κατανοήσει τις πραγματικές αιτίες που τα προκάλεσαν και να αποφασίζει με ποιο τρόπο θα προχωρήσει για να ξεπεράσει το εμπόδιο.

Τα συναισθήματα είναι στη ζωή των παιδιών σας και επηρεάζουν τον τρόπο που σκέφτονται και δρουν. Βοηθήστε τα να τα βιώσουν με τρόπο παραγωγικό, να τα φέρουν στις πραγματικές τους διαστάσεις, να μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν για να δημιουργήσουν, να ανακαλύψουν, να μάθουν.

 

Γίνετε παιδί με το παιδί σας

Παιχνίδια υπάρχουν σε όλα τα σπίτια, που ζουν παιδιά. Το παιχνίδι για τα παιδιά ξεκινά από τη στιγμή της γέννησής τους. Μπορεί να μην παίζουν τα ίδια με τα παιχνίδια τους, παίζετε όμως εσείς για εκείνα. Καθώς μεγαλώνουν αρχίζουν να μπορούν και να θέλουν να παίζουν και μόνα τους. Γιατί όμως εσείς πρέπει να τα συνοδεύετε σε πολλά από τα παιχνίδια τους, ιδιαίτερα αν έχετε παιδιά προσχολικής ηλικίας; Γιατί πρέπει να συνεχίζετε να παίζετε με τα παιδιά σας, καθώς εκείνα μεγαλώνουν;

Παίξτε, παίξτε, παίξτε

Έχετε στο νου σας, πως τα παιδιά σας εκτός από το φαγητό, το μπάνιο τους και τον ύπνο τους έχουν ανάγκη το παιχνίδι. Όταν διαβάζετε «παιχνίδι» μην έχετε στο μυαλό σας μόνο κάποιο αντικείμενο. Το παιχνίδι μπορεί να πάρει πολλές μορφές. Παίζουμε και όταν διαβάζουμε, παίζουμε και όταν τραγουδάμε, παίζουμε και όταν σηκώνουμε το παιδί μας ψηλά μέχρι το ταβάνι, ξανά και ξανά, παίζουμε και όταν αλλάζουμε την πάνα του ή το κάνουμε μπάνιο, παίζουμε και όταν το παίρνουμε στην πλάτη και κάνουμε το άλογο και τον αναβάτη του. Το παιχνίδι δηλαδή δεν χρειάζεται να είναι πάντα οργανωμένο, για να είναι παιχνίδι. Βάλτε τη φαντασία σας να δουλέψει, αφεθείτε και παίξτε. Παρατηρήστε το παιδί σας. Πολλές φορές εφευρίσκουν παιχνίδια, που εμείς δεν θα αναμέναμε. Παίξτε όπως παίζει και προσθέστε κι εσείς κάτι σ’αυτό.

Με το παιχνίδι είτε είναι οργανωμένο, είτε ελεύθερο το παιδί μαθαίνει, ωριμάζει γνωστικά, σωματικά  αλλά και συναισθηματικά. Μαθαίνει δηλαδή, πώς να οργανώνει τις κινήσεις του, ώστε να πετύχει ένα σκοπό, γυμνάζει τα δάχτυλα, τα χέρια και τα πόδια του, αναπτύσσει το λόγο του μαθαίνοντας τα ζώα, τους αριθμούς, τα χρώματα κ.α.  Μαθαίνει όμως να χάνει αλλά και να κερδίζει. Μαθαίνει ότι είναι δυνατό, μαθαίνει ότι είναι έξυπνο, ότι αν προσπαθήσει μπορεί να τα καταφέρει, μαθαίνει να μοιράζεται, να κάνει υπομονή, να περιμένει τη σειρά του. Μαθαίνει πώς να μαθαίνει. Μαθαίνει όμως και ότι δύο ζευγάρια μάτια, αυτά που αναζητά περισσότερο στον κόσμο, είναι εκεί και το προσέχουν, είναι εκεί και το αγαπάνε και ακριβώς γι’αυτό το λόγο εκείνο συνεχίζει να παίζει και να παίζει και να παίζει, άρα να μαθαίνει και να είναι χαρούμενο.

Παίξτε με το παιδί σας, σα να είστε κι εσείς παιδί. Μην παίζετε, σα να μιλάτε στο διευθυντή σας, μην παίζετε δηλαδή σοβαρά. Το παιχνίδι μας θέλει παιχνιδιάρηδες και σκανταλιάρηδες, όπως ακριβώς κάνει κι ένα παιδί. Γελάστε, κάντε παράξενες φωνές, πείτε μπράβο δυνατά, χτυπήστε παλαμάκια. Το πιο σημαντικό απ’όλα όμως είναι να διασκεδάζετε με τα λάθη του παιδιού σας ή όταν αυτό δυσκολεύεται. Τι σημαίνει αυτό; Όταν βλέπετε ότι το παιδί σας δυσκολεύεται ή κάνει λάθος και δυσανασχετεί, δεν αρκεί να του λέτε «δεν πειράζει, ξαναπροσπάθησε». Κάντε ένα βήμα παραπάνω και γελάστε με το λάθος με στόχο να παρασύρετε κι εκείνο να γελάσει με το λάθος του. Στόχος δηλαδή είναι το ίδιο το παιδί να πει στον εαυτό του «ε, και τι έγινε;!», «απλά την πάτησα!» και να γελάσει με τον εαυτό του. Θυμηθείτε! Όταν εκείνο είναι έτοιμο να κλάψει ή να θυμώσει, εσείς βάλτε δυνατά τα γέλια. Γιατί το κάνουμε αυτό; Για να δώσουμε ένα μάθημα ζωής στα παιδιά μας. Δεν έρχεται και το τέλος του κόσμου, αν κάνουμε ένα λάθος. Το ότι κάναμε ένα λάθος δεν σημαίνει ότι δεν είμαστε καλοί ή ότι δεν θα τα καταφέρουμε. Με τα λάθη μας γελάμε και συνεχίζουμε.

Συνεχίστε να παίζετε με τα παιδιά σας ακόμη κι αν θεωρείτε ότι είναι αρκετά μεγάλα για να παίζετε μαζί τους. Το παιχνίδι κάνει την οικογένεια χαρούμενη, ιδιαίτερα αν παίζετε όπως παραπάνω, χωρίς κλάματα και φωνές. Το παιχνίδι δένει την οικογένεια. Σας κάνει να ξεχνάτε τις σκοτούρες ή γιατί θυμώσατε με το γιο σας πριν από λίγο. Σας υπενθυμίζει, ότι αυτό είναι το παιδί σας και το αγαπάτε. Το ίδιο όμως συμβαίνει και με τα παιδιά σας. Καθώς μοιράζονται με τους γονείς τους και τα αδέλφια τους χρόνο παιχνιδιού, η χαρά που τους προσφέρει αυτό το μοίρασμα τους υπενθυμίζει την ασφάλεια που νιώθουν δίπλα σας και ξεχνούν τους τσακωμούς σας ή τις διαφωνίες που έχουν μαζί σας.

Παίξτε με τα παιδιά σας αλλά και με τους φίλους σας. Μη χάνετε το παιδί που έχετε μέσα σας. Αυτό το παιδί είναι που μας ανανεώνει και μας κρατάει ζωντανούς. Μην τα παίρνετε όλα σοβαρά, μη δίνετε σε όλα σημασία. Παίξτε σα παιδί με το παιδί σας με το κάθετί χωρίς ντροπή!

«Μαμά μου, μη φεύγεις!» Όταν τα παιδιά αναπτύσσουν άγχος αποχωρισμού (Μέρος 2ο)

Το μωράκι σας κλαίει ή δυσφορεί έντονα κάθε φορά που φεύγετε ή σας αποχωρίζεται; Μήπως είναι 8 έως 24 μηνών; Αν ναι, τότε αυτό που του συμβαίνει είναι ότι βιώνει άγχος αποχωρισμού. Κάθε φορά που απομακρύνεστε αγχώνεται και το εκφράζει με κλάμα. Άγχος σε τόσο μικρή ηλικία; Μην ανησυχείτε! Το άγχος αυτό εντάσσεται στα πλαίσια της φυσιολογικής του ανάπτυξης. Πρόκειται δηλαδή για ένα άγχος φυσιολογικό και αναμενόμενο για τα παιδιά της ηλικίας του (δίχως αυτό να σημαίνει ότι δεν δίνουμε την πρέπουσα σημασία).

Το άγχος αποχωρισμού μπορεί να παραταθεί;

Αν και από μόνο του το άγχος αποχωρισμού δεν αποτελεί διαταραχή, όταν εντάσσεται στα πλαίσια της φυσιολογικής ανάπτυξης του παιδιού, αν το άγχος αυτό συνεχίζεται και μετά τα δύο του έτη, τότε μπορεί να γίνει διαταραχή. «Φυσιολογικό» θεωρείται το άγχος αποχωρισμού όταν υπάρχει μέχρι τους 24 μήνες ζωής του παιδιού. Όταν το άγχος ξεπεράσει αυτό το ηλικιακό όριο θα πρέπει να αρχίσει να μας προβληματίζει. Μέχρι αυτή την ηλικία το παιδί πρέπει να έχει καταλάβει ότι οι γονείς του θα ξαναγυρίσουν στο σπίτι, όταν εκείνοι φεύγουν από αυτό. Αυτή η συνειδητοποίηση μειώνει δραστικά το άγχος. Αν το παιδί δεν έχει κατανοήσει πως το ότι φεύγουν οι γονείς του από το σπίτι δεν σημαίνει πως δεν θα ξαναγυρίσουν, ενώ είναι πάνω από 24 μηνών, αν δηλαδή συνεχίσει να βιώνει έντονο άγχος, τότε πρέπει άμεσα να αναζητήσουμε τις αιτίες που μπλοκάρουν αυτή την κατανόηση ή αλλιώς τις αιτίες που τροφοδοτούν και παρατείνουν το άγχος του παιδιού. Ζητήστε βοήθεια από κάποιο ειδικό, ψυχολόγο ή παιδοψυχίατρο.

Το άγχος αποχωρισμού μπορεί να ξαναέρθει κάποια στιγμή στη ζωή του παιδιού;

Είναι πολύ πιθανό σε περιόδους έντονου άγχους το παιδί σας να ξαναβιώσει άγχος αποχωρισμού. Είναι πολύ πιθανό δηλαδή ξανά κατά τη διάρκεια της ζωής του παιδιού σας και ενώ είναι 5 ή 7 ή 10 ετών να αρχίσει να φοβάται ότι θα σας χάσει ή να μην θέλει να σας αποχωριστεί. Πότε μπορεί να συμβεί αυτό; Τα παιδιά βιώνουν έντονο άγχος, όταν έρχονται αντιμέτωπα με καταστάσεις μη οικείες σε αυτά (νέες, άρα και άγνωστες, το άγνωστο μπορεί να προκαλέσει φόβο) και ειδικά, όταν τα αναγκάζουν να τις αντιμετωπίζουν μακριά από τους γονείς τους. Για παράδειγμα, ένα παιδί σε οποιαδήποτε ηλικία θα βίωνε έντονο άγχος, αν αναγκαζόταν για λόγους υγείας να εισαχθεί σε νοσοκομείο. Η ασθένεια, ο πόνος και ο ίδιος ο χώρος οδηγούν το παιδί στο να έχει μεγάλη ανάγκη για παρηγοριά, άρα στο να έχει περισσότερη ανάγκη τους γονείς του. Γι’αυτό ακριβώς το λόγο, είναι ανάγκη να είστε παρόντες κατά τη διάρκεια ιατρικών εξετάσεων ή άλλων διαδικασιών, που λαμβάνουν χώρα σε ένα νοσοκομείο, όσο πιο πολύ μπορείτε. Η παρουσία σας και μόνο μπορεί να μειώσει τον πόνο του παιδιού σας, γιατί πολύ απλά η παρουσία σας θα μειώσει το άγχος του.

Αν παρατηρήσετε στο παιδί σας σε περιόδους άγχους:

> Έντονη δυσφορία, όταν σας αποχωρίζεται.

> Εφιάλτες

> Άρνηση να πάει στο σχολείο ή σε άλλες δραστηριότητες, που απαιτούν τον αποχωρισμό.

> Άρνηση να πάει για ύπνο χωρίς εσάς (αν δηλαδή πηγαίνει για ύπνο μόνο στο κρεβάτι σας).

> Παράπονα για σωματικά συμπτώματα.

> Μεγάλη ανησυχία από τη μεριά του παιδιού σας ότι μπορεί να σας συμβεί κάτι.

Τότε είναι πολύ πιθανό να βιώνει άγχος αποχωρισμού λόγω κάποιου παράγοντα στο περιβάλλον του. Αυτός ο παράγοντας θα μπορούσε να είναι οτιδήποτε. Ένας πρόσφατος χωρισμός στην οικογένεια ή ένας επερχόμενος χωρισμός, ένας θάνατος συγγενικού προσώπου, μία ασθένεια στην οικογένεια ή φιλικού προσώπου, ο ερχομός ενός νέου μέλους στην οικογένεια, η μετάβαση του παιδιού από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό σχολείο ή σε οποιαδήποτε επόμενη τάξη κ.α, μπορούν να γεμίσουν το παιδάκι σας με έντονο άγχος, με άγχος που δεν μπορεί να διαχειριστεί. Το άγχος αυτό, όταν κατακλύσει το παιδί, θα φέρει μαζί του το άγχος αποχωρισμού, την έγνοια του παιδιού για την ασφάλεια των γονιών του (είναι η μαμά μου κοντά, θα γυρίσει ο μπαμπάς στο σπίτι, τι θα γίνει αν πάθει κάτι η μαμά), που ισοδυναμεί με την έγνοια για τη δική του ασφάλεια.

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς;

Όποια κι αν είναι η πηγή του άγχους του παιδιού σας, όποια ηλικία και να έχει, είναι ανάγκη να ψάξετε να την βρείτε με ή χωρίς το παιδί σας (εξαρτάται από την ηλικία). Σκεφτείτε τι άλλαξε πρόσφατα στη ζωή του παιδιού σας (καθημερινότητα, πρόσωπα, η δική σας διάθεση). Συνήθως εκεί βρίσκεται η αιτία του άγχους. Οποιαδήποτε αλλαγή στη ζωή ενός ανθρώπου μπορεί να φέρει άγχος είτε πρόκειται για θετική είτε πρόκειται για αρνητική αλλαγή. Ακόμη περισσότερο, όταν η αλλαγή αφορά τη ζωή ενός παιδιού.

Τα παιδιά εξαρτώνται απόλυτα από τους γονείς τους ιδιαίτερα αν μιλάμε για μικρές ηλικίες. Δεν είναι ούτε γνωστικά ούτε συναισθηματικά τόσο ώριμα όσο εμείς για να μπορέσουν να διαχειριστούν μόνα τα συναισθήματά τους. Πολύ απλά, δεν ξέρουν τον τρόπο. Με το να εκφράζουν το άγχος τους μας εκφράζουν μια βαθιά τους ανάγκη. Μαμά, μπαμπά βοηθήστε με! Η ανάγκη αυτή πρέπει να καλυφθεί, για να μειωθεί και να εξαλειφθεί το άγχος του παιδιού. Είναι λοιπόν στα δικά σας χέρια η ανακούφισή του. Το άγχος είναι ανάγκη να εκφραστεί, να γίνει κατανοητό από εσάς, να επεξεργαστεί, άρα να γίνει κατανοητό και από το παιδί. Το άγχος μπορεί να εκφραστεί με λόγια, με παιχνίδι, παραμύθια ή ζωγραφιές, κουκλοθέατρο ή θέατρο. Παίξτε με το παιδί «την οικογένεια», ακούστε το πολύ, παρατηρήστε το περισσότερο, να παρεμβαίνετε λιγότερο. Με άλλα λόγια ακούστε προσεκτικά τι σας λέει και τι σας δείχνει το παιδί με την επιλογή των λέξεων, εκφράσεων, πράξεων στο παιχνίδι του. Δείξτε κατανόηση, ενσυναίσθηση. Δείξτε με τα λόγια και τις πράξεις σας ότι κατανοείτε τα συναισθήματα και τις σκέψεις του παιδιού σας. Να είστε όμως αυθεντικοί. Δείτε τη δική του πλευρά. Δείτε αυτό που βιώνει το παιδί με τα δικά του μάτια και όχι τα δικά σας. Μην ερμηνεύετε τα λόγια του. Κατανοήστε τα.

Είναι ανάγκη να είστε στοργικοί, ενθαρρυντικοί, ανοιχτοί σε συζητήσεις, με κεραίες έτοιμες να πιάσουν οποιαδήποτε συναισθηματική αλλαγή του παιδιού σας. Να είστε έτοιμοι και διαθέσιμοι να καλύψετε οποιαδήποτε συναισθηματική ανάγκη του παιδιού σας. Ο φόβος του ότι θα σας χάσει θα φύγει μόνο, όταν αισθανθεί σιγουριά μαζί σας, μόνο όταν καταφέρετε να του παρέχετε συναισθηματική ασφάλεια.

Αν παρ’όλες τις προσπάθειές σας το πρόβλημα συνεχιστεί ή ενταθεί αναζητήστε άμεσα βοήθεια από ειδικό, ψυχολόγο ή παιδοψυχίατρο.

Γονείς, τέρμα πια το χάος το πρωί!

Ηρεμία, χαλάρωση, χαμόγελο. Τρεις λέξεις που σίγουρα δεν χαρακτηρίζουν τα πρωινά των περισσότερων γονιών που προσπαθούν να ετοιμάσουν όσο πιο γρήγορα γίνεται τα νευριασμένα ή κοιμισμένα ακόμα παιδιά τους πριν έρθει το σχολικό και αρχίσει να κορνάρει γιατί και πάλι έχετε αργήσει. Τι να κάνετε; Δεν υπάρχει λόγος για εκνευρισμό, μόνο για λίγη ομαδική δουλειά.

Σκεφτείτε τι μπορείτε να κάνετε από το προηγούμενο βράδυ ώστε να διαθέσετε χρόνο το πρωί για ένα ήρεμο ξύπνημα δίχως τρέξιμο.Αν παίρνει κολατσιό για το σχολείο, μήπως να του δίνετε κάτι που μπορεί να προετοιμάζεται από το προηγούμενο βράδυ; Είναι προτιμότερο από το να τρέχετε νυσταγμένη το επόμενο πρωί.

Μοιράστε αρμοδιότητες. Η ευθύνη για την προετοιμασία της τσάντας δεν είναι πια δική σας αλλά του παιδιού σας. Χρειάζεται να ξέρει πως αυτή είναι η τελευταία δουλειά που πρέπει να κάνει πριν πέσει για ύπνο μαζί με την επιλογή ρούχων που θα κάνετε «μαζί». Τι σημαίνει το «μαζί»; Επιλέξτε πρώτα εσείς δύο ή τρια σετ ρούχων, παρουσιάστε τα και δώστε του την ελευθερία της επιλογής. Η αίσθηση ότι έχει αποφασίσει μόνο του έχει πολλαπλά οφέλη για εκείνο και για εσάς. Με αυτό τον τρόπο, γλιτώνετε άλλη μια δουλειά που είχατε για την επομένη, αλλά και πιθανή γκρίνια για «λανθασμένη» επιλογή ρούχων. Δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο από ένα θυμωμένο παιδί που προσπαθεί να σας πείσει με τις φωνές και τα κλάματά του να φορέσει κάτι που είναι στα άπλυτα…

Η ώρα του βραδινού ύπνου χρειάζεται να γίνει κανόνας οικογενειακός. Τέρμα πια τα ξενύχτια! Αποφασίστε πότε χρειάζεται να πηγαίνουν  τα παιδιά σας για ύπνο, ανακοινώστε το και εφαρμόστε το. Θα σας μένει προσωπικός χρόνος για χαλάρωση το βράδυ δίχως τα παιδιά και εκείνα θα ξυπνούν με μεγαλύτερη ευκολία το πρωί. Μην ξεχνάτε! Η νύστα φέρνει εκνευρισμό!

Βάλτε το ξυπνητήρι σας 10 λεπτά νωρίτερα μέχρι να μπορέσετε να εφαρμόσετε με επιτυχία την καινούργια πρωινή σας ρουτίνα. Παρατηρήστε τη και αλλάξτε πράγματα που δεν πήγαν καλά, αφού πρώτα τους δώσετε χρόνο. Αφού η ρουτίνα γίνει παιχνιδάκι για σας και όλα κυλάνε ρολόι μπορείτε να αλλάξετε το ξυπνητήρι να χτυπάει 10 λεπτά αργότερα.

Με τις παραπάνω αλλαγές θα έχετε επιτέλους χρόνο για πρωινό γύρω από το οικογενειακό τραπέζι. Έτσι έχετε κερδίσει ποιοτικό χρόνο με τα παιδιά σας αλλά και την ηρεμία της οικογένειά σας. Μήπως είναι ώρα να χαμογελάσετε;

 

Μετατρέποντας τις λέξεις σε εικόνες

Το να ακούσετε το παιδί σας να διαβάζει σωστά είναι από τις πρώτες χαρές που μπορεί να σας προσφέρει η φοίτησή του στην Α΄ τάξη. Όσο πιο καλά διαβάζει ένα παιδί, όσο πιο καλά δηλαδή έχει κατακτήσει τον μηχανισμό της ανάγνωσης, τόσο πιο πολύ μπορεί να «προσέξει» αυτό που διαβάζει. Τι σημαίνει αυτό;

Όταν ένας αρχάριος αναγνώστης παλεύει με τα γράμματα και τις συλλαβές, δεν μπορεί να δώσει προσοχή στο τι τελικά σημαίνει αυτό που μόλις διάβασε. Όλη η προσοχή και ενέργειά του αφιερώνεται στην αποκωδικοποίηση των λέξεων και όχι στο νόημά τους. Μόνο όταν αρχίζει σιγα σιγά να κατακτά το μηχανισμό της ανάγνωσης, θα αρχίσει να δίνει σημασία στο τι λένε οι λέξεις που διάβασε, θα καταλάβει δηλαδή το νόημά τους.

Το να κατανοήσει ένας αρχάριος αναγνώστης το κείμενο που διάβασε περνάει κι αυτό από στάδια. Αρχικά το παιδί καταλαβαίνει τη λέξη που διάβασε, στη συνέχεια μια απλή πρόταση και αργότερα την παράγραφο. Αφού την καταλάβει και μπορέσει να τη θυμηθεί μπορεί και να τη χρησιμοποιήσει (ερωτήσεις κατανόησης, συμπερασματικές κ.α). Τι μπορείτε να κάνετε για να ενισχύσετε αυτή τη δεξιότητα που προσπαθεί να κατακτήσει το παιδί σας; Μια από τις στρατηγικές στην οποία μπορείτε να εκπαιδεύσετε το παιδί σας είναι η χρήση νοερών εικόνων κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης. Οι νοερές εικόνες δεν είναι εικόνες που βλέπουμε αλλά εικόνες που φτιάχνουμε στο μυαλό μας. Σε αυτές τις εικόνες μπορούν να συνυπάρξουν και οι πέντε αισθήσεις. Πέρα από την όραση μέσα σε αυτές τις εικόνες μπορείτε να ακούσετε να χτυπάει το κουδούνι, να μυρίσετε φρεσκοψημένα κουλούρια, να πάρετε ένα από αυτά και να το γευτείτε. Όσο πιο πολλές αισθήσεις χρησιμοποιείτε στις νοερές σας εικόνες, τόσο πιο ζωντανές θα είναι. Όσο πιο ζωντανές είναι τόσο πιο κοντά στον αρχικό σας στόχο είστε, να καταλάβετε τι λέει το κείμενο, να το θυμάστε και να το χρησιμοποιήσετε.

Πιο συγκεκριμένα

Κάντε εξάσκηση με το παιδί σας στο σπίτι αρχικά με υλικό που δεν έχει σχέση με το σχολείο. Χρησιμοποιήστε για παράδειγμα ένα παραμύθι. Ανοίξτε το βιβλίο και δείξτε του τις εικόνες. Εξηγήστε στο παιδί σας γιατί υπάρχουν οι εικόνες στα βιβλία αυτά. Οι εικόνες υπάρχουν για να μας βοηθούν να ερχόμαστε πιο κοντά με τους ήρωες και όσα τους συμβαίνουν, μας βοηθούν δηλαδή να ζήσουμε το παραμύθι μαζί με τους πρωταγωνιστές. Γι’αυτό λοιπόν κι εμείς θα προσπαθούμε από δω και πέρα να κλείνουμε τα μάτια και να φανταζόμαστε όσα διαβάζουμε. Θα προσπαθούμε δηλαδή να κάνουμε τις δικές μας εικόνες ανάλογα με αυτό που ακούμε και μετά θα τις συγκρίνουμε. Εξηγήστε στο παιδί σας πως μπορεί να χρησιμοποιεί όλες του τις αισθήσεις όταν φτιάχνει τις εικόνες του κι έτσι θα νομίζει πως έχει μπει μέσα στο παραμύθι.

Να λοιπόν τι μπορείτε να κάνετε:

> Ξεκινήστε να διαβάζετε. Σταματήστε μετά από κάποιες προτάσεις που πιστεύετε ότι σας έχουν δώσει αρκετές πληροφορίες ώστε να φτιάξετε μια ολοκληρωμένη εικόνα.

> Μιλήστε στο παιδί σας για την εικόνα που μόλις φτιάξατε δίνοντας προσοχή και στις πέντε αισθήσεις. Μην ξεχνάτε πως η εικόνα που μοιράζεστε με το παιδί σας θα αποτελέσει μοντέλο για το πως θα φτιαξει κι εκείνο τις δικές του εικόνες. Γι’ αυτό εξηγήστε του ποιες πληροφορίες τις οποίες πήρατε από όσα διαβάσατε σας βοήθησαν να φτιάξετε τη συγκεκριμένη εικόνα.

> Μιλήστε στο παιδί σας για το πως αυτή η εικόνα σας βοηθά να καταλάβετε τι συμβαίνει στην ιστορία.

> Συνεχίστε το διάβασμα. Σταματήστε ξανά, όταν χρειάζετε, για να μοιραστείτε την εικόνα που μόλις δημιουργήσατε. Ρωτήστε το παιδί σας τι βλέπει, τι ακούει, τι μυρίζει, τι γεύεται, τι αισθάνεται. Ενθαρρύνετέ το να σας μιλήσει για το ποιες ήταν αυτές οι πλροφορίες που το βοήθησαν να φτιάξει τη συγκεκριμένη εικόνα.

> Συγκρίνετε τις εικόνες σας. Βρείτε ομοιότητες και διαφορές.

> Διαβάστε ένα μεγαλύτερο κομμάτι και μοιραστείτε ξανά τις εικόνες σας.

> Όταν το παιδί σας εξασκηθεί αρκετά δοκιμάστε να χρησιμοποιήσετε σχολικό υλικό με σκοπό να εισάγετε αυτή τη στρατηγική στην καθημερινότητά του.

Μην ξεχνάτε ότι στόχος σας είναι να χρησιμοποιεί την στρατηγική των νοερών εικόνων όταν μελετά για την επόμενη ημέρα οποιοδήποτε μάθημα που η μελέτη του επιβάλλει ανάγνωση κειμένου. Αφού το παιδί σας εξασκηθεί αρκετά και μόνο τότε, θα εσωτερικεύσει τη συγκεκριμένη στρατηγική και θα τη χρησιμοποιεί όποτε χρειάζεται στο σπίτι ή στο σχολείο.

Η στρατηγική των νοερών εικόνων δεν αφορά μόνο παιδιά σχολικής ηλικίας. Μπορείτε να χρηιμοποιήσετε το συγκεκριμενο παιχνίδι πολύ νωρίς στη ζωή του παιδιού σας με σκοπό να δίνει προσοχή σε αυτό που ακούει, να προσπαθεί να κατανοήσει αυτό που ακούει για να φτιάξει την εικόνα, να εκφράζει με κατανοητό τρόπο αυτό που θέλει αλλά και να προετοιμαστεί ώστε να έχει ένα σημαντικό όπλο όταν έρθει η ώρα να μάθει ανάγνωση. Τι περιμένετε;

Πρόγραμμα; Βάλτε το στο πρόγραμμα!

Σχολείο, φροντιστήριο αγγλικών, χορός, ποδόσφαιρο, μουσική και πολλή μελέτη για το σπίτι ήδη έχουν ξεκινήσει… Ένα, δύο, τρία παιδιά ίσως και παραπάνω προσπαθούν να μελετήσουν κάπου μεταξύ σχολείου, εξωσχολικών δραστηριοτήτων, τηλεόρασης και παιχνιδιού, ενώ παράλληλα έχουν ανάγκη να φάνε, να κάνουν μπάνιο και να κοιμηθούν ή να ξεκουραστούν. Κι εσείς; Κι εσείς ακόμα λίγο μπερδεμένοι για το πώς θα φέρετε την ισορροπία ξανά στο σπίτι σας ώστε να έχετε από τη μια παιδιά χαρούμενα και από την άλλη παιδιά που θέλουν να μάθουν και μαθαίνουν.

Ναι, είναι μια μεταβατική περίοδος. Η μετάβαση από το καλοκαίρι, την ξεγνοιασιά και τη χαρά στο βροχερό φθινόπωρο που το σχολείο και άλλα πολλά ανοίγουν είναι δύσκολη. Δεν είναι όμως φυσιολογική η εικόνα μιας οικογένειας να βρίσκεται σε πόλεμο, γονείς και παιδιά να τσακώνονται για το διάβασμα, για το πότε θα δουν τηλεόραση ή θα παίξουν, να τρέχετε αγχωμένοι από δραστηριότητα σε δραστηριότητα ή να έχετε ήδη κουραστεί από το πολύωρο διάβασμα με το παιδί σας κάθε απόγευμα. Όλα αυτά φέρνουν στο σπίτι συναισθήματα άσχημα, θυμό, άγχος, λύπη και μαζί άσχημες συμπεριφορές. Μιλάτε ο ένας στον άλλο απαράδεκτα, φωνάζετε, επιτίθεστε. Σταματήστε!

Είναι ώρα να βάλετε πρόγραμμα! Είναι ώρα να οργανώσετε την καθημερινότητα της οικογένειάς σας με τέτοιο τρόπο ώστε να λειτουργεί καλά.  Έχετε δηλαδή στόχο να ξαναφέρετε την ηρεμία στο σπίτι σας και όλα να κυλούν ρολόι. Έχετε στόχο να οργανώσετε την οικογένειά σας και έμεσα να μάθετε στα παιδιά σας να οργανώνουν μόνα τους τη συμπεριφορά και τη σκέψη τους. Καθίστε μαζί με τον/την σύντροφό σας αλλά και μόνοι, σκεφτείτε, συζητήστε τι πηγαίνει στραβά, για ποιο λόγο και τι μπορείτε να κάνετε γι’αυτό. Σκοπός της συζήτησης είναι τελικά να θέσετε νέους οικογενειακούς κανόνες, κανόνες για τη λειτουργία του σπιτιού που θα αφορούν όλους όσους μένουν στο σπίτι. Αποφασίστε λοιπόν ποιο θα είναι σε γενικές γραμμές το πρόγραμμα των μελών της οικογένειας τις καθημερινές και τα σαββατοκύριακα. Πότε τρώμε και πού, πότε διαβάζουμε και πώς, πότε είναι ώρα για παιχνίδι και τηλεόραση, ποια είναι η νυχτερινή ρουτίνα και πότε πέφτουμε για ύπνο, το πρόγραμμα αλλάζει το σαββατοκύριακο;

Να τι ιδανικά θα ήταν καλύτερο να ισχύει για τη λειτουργία της οικογένειας:

Το πρωί σηκωνόμαστε και τρώμε πρωινό, ενώ τα μεγαλύτερα παιδιά βοηθούν τους γονείς για την προετοιμασία του. Ο καθένας μαζεύει το πιάτο του και το πηγαίνει στο νεροχύτη.

> Το μεσημέρι τρώμε στην κουζίνα, ενώ πριν έχουμε όλοι βοηθήσει στο στρώσιμο του τραπεζιού και μετά στο ξεστρώσιμό του.

> Ακολουθεί διάβασμα, ξεκούραση στο υπνοδωμάτιο ή κάποια εξωσχολική δραστηριότητα ανάλογα με την ηλικία, τις συνήθειες ή το πρόγραμμα του παιδιού που δεν ελέγχεται από εσάς.

> Κάθε παιδί πρέπει να διαβάζει σε ορισμένο από εσάς χώρο, ήσυχο και εξοπλισμένο με ότι χρειάζεται για να μπορεί να μελετήσει και να γράψει.

> Αφήστε το παιδί σας να διαβάσει μόνο του. Εξηγήστε του ότι μπορεί να σας ρωτά τυχόν απορίες του. Μην επεμβαίνετε χωρίς να σας το ζητήσει. Να είστε όμως σε επαφή με το διάβασμά του. Αν το παιδί σας είναι στην Α’ Δημοτικού είναι αλήθεια πως σας έχει ανάγκη. Έχει ανάγκη την καθοδήγησή σας αλλά και τη δική σας ενθάρρυνση για να συνεχίσει. Ρωτήστε τη δασκάλα του για το πώς είναι καλύτερο να το βοηθάτε στο σπίτι. Είναι προτιμότερη μία απλή ερώτηση από το να κάνετε τα λάθη που κάνουν οι περισσότεροι γονείς σε αυτή τη φάση θέλοντας να είναι τέλεια προετοιμασμένα.

> Αν το παιδί σας είναι μεγαλύτερο αλλά έχετε συνηθίσει να διαβάζετε μαζί, αυτή είναι μια καλή περίοδος για να αλλάξετε ρουτίνα. Τα παιδιά μας έχουν ανάγκη αρχικά για να μάθουν πώς να διαβάζουν. Σε μεγάλες τάξεις αυτό το έχουν καταφέρει κι αν δεν το βλέπετε, μάλλον είστε πολύ κοντά του. Αρχίστε να παίρνετε απόσταση και θα το καταλάβετε. Εξηγήστε στο παιδί σας ότι από εδώ και πέρα θα διαβάζει μόνο του και ότι θα είστε στο σπίτι αν κάπου δυσκολευτεί. Αν αυτή σας φαίνετε μεγάλη αλλαγή για εσάς ή το παιδί σας, δοκιμάστε να γυρίζετε στο δωμάτιο κάθε φορά που τελειώνει κάτι (μία άσκηση, μία σελίδα, ένα κείμενο) και σταδιακά να αυξάνετε το χρόνο που θα μένει μόνο στο γραφείο του διαβάζοντας.

> Απαγορεύεται η τηλεόραση και το παιχνίδι αν δεν ολοκληρωθεί η μελέτη. Βλέπουμε τηλεόραση και παίζουμε μόνο εφόσον έχουμε τελειώσει τα διαβάσματά μας και η ώρα είναι κατάλληλη. Αυτό σημαίνει πως μπορεί να δει τηλεόραση μόνο αν δεν είναι ώρα για φαγητό, μπάνιο ή ύπνο. Δεν βλέπουμε τηλεόραση ανάμεσα στο διάβασμα επειδή τότε έχει την αγαπημένη μας εκπομπή. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο αν αυτό το προνόμιο το έχει κερδίσει από την προηγούμενη ημέρα που ήταν άψογο σε σχέση με το διάβασμα αλλά και αν δεν έχετε διαπιστώσει πως η διακοπή αυτή διαταράσει το διάβασμά του.

> Αποφασίστε την ώρα που θέλετε να πηγαίνουν τα παιδιά σας για ύπνο, φτιάξτε μια ρουτίνα ύπνου και ακολουθήστε την. Τα παιδιά όταν ξέρουν πότε και με ποιο τρόπο θα πάνε για ύπνο, αρχίζουν σταδιακά να ηρεμούν και έτσι γίνεται ομαλότερη η μετάβαση στον ύπνο.

> Τα σαββατοκύριακα είναι ανάγκη τα παιδιά αλλά και εσείς να βγαίνετε από το καθημερινό πρόγραμμα, να περνάτε χρόνο μαζί διασκεδάζοντας, παίζοντας, βολτάροντας. Δώστε χρόνο στην ξεγνοιασιά, τον αυθορμητισμό και τη χαρά. Μην μένετε κλεισμένοι στο σπίτι βλέποντας απλά τηλεόραση. Γεμίστε τις μπαταρίες σας με πιο δημιουργικό τρόπο.

Να είστε σίγουροι, αποφασιστικοί και σταθεροί με το πρόγραμμα. Κάποιες φορές είναι ανάγκη να είστε ευέλικτοι με αυτό, πάντα έχοντας στο μυαλό σας τι είναι καλό για την οικογένειά σας (οδηγό θα έχετε το συναίσθημά σας «είμαι ευτυχισμένος/η με αυτό, είμαι χαρούμενος/η με αυτό;». Ο στόχος μας δεν είναι η οικογένεια να δουλεύει σαν μηχανή που δεν κάνει λάθη ούτε χαλάει, αλλά να λειτουργει όσο το δυνατό πιο καλά, χωρίς συνεχείς φωνές και τσακωμούς, θυμό και άγχος αλλά με αγάπη, αποδοχή, προσοχή, φροντίδα.

 

 

Κάντε το διάβασμα καλοκαιρινή ρουτίνα

Τα σχολεία έκλεισαν, οι διακοπές ξεκίνησαν. Ώρα για ξεκούραση, παιχνίδι και χαρά! Μήπως όμως σκέφτεστε πως πρέπει να βρείτε ένα τρόπο για να μην χάσουν τα παιδιά σας την επαφή με το διάβασμα; Μην προσπαθείτε πολύ! Μην μπαίνετε σε καλούπια! Μην πιέζετε καταστάσεις! Είναι πράγματι αναγκαίο τα παιδιά να έχουν μία επαφή με το γραπτό λόγο, όχι όμως με τρόπο αυστηρά προγραμματισμένο, όπως το χειμώνα. Είναι ανάγκη, αυτούς τους τρεις μήνες τουλάχιστο, να έρχονται με φυσικό τρόπο σε επαφή με το διάβασμα. Πώς όμως;

> Κάντε μαζί λίστες για τα ψώνια της εβδομάδας. Ζητήστε από το παιδί σας να γράψει εκείνο τη λίστα με τα ψώνια. Εξασκείται έτσι στη φωνολογικά σωστή γραφή αλλά και στην ορθογραφία. Προσέξτε! Μην είστε «πάνω από το κεφάλι του» για πιθανά ορθογραφικά λάθη. Στόχος σας δεν είναι να το διορθώνετε, αλλά να μην χάσει την επαφή του με το γράψιμο.

> Ζητήστε από το παιδί να διαβάζει φωναχτά τη λίστα. Με πρόσχημα μήπως έχετε ξεχάσει να βάλετε κάτι που χρειάζεστε στη λίστα με τα ψώνια, ζητήστε από το παιδί να διαβάσει αυτά που έγραψε.

> Μαγειρέψτε μαζί. Διακοπές σημαίνει ελεύθερος χρόνος, αλλά και να κάνει κανείς πράγματα, που δεν έκανε την υπόλοιπη χρονιά. Γι’αυτό, βρείτε χρόνο (εσείς κυρίως, γιατί το παιδί σας έχει άπλετο) και μπείτε μαζί στην κουζίνα για μαγειρικούς μαραθωνίους. Τι σχέση έχει αυτό με το διάβασμα; Προσποιηθείτε πως δεν ξέρετε τις συνταγές και ζητήστε από το παιδί σας να σας βοηθήσει με το διάβασμά τους, αλλά και την εκτέλεση της συνταγής. Θυμηθείτε! Άλλο διαβάζω, άλλο κατανοώ! Τι σημαίνει αυτό; Μπορεί εκείνο να διαβάσει τη συνταγή, αλλά να μην έχει καταλάβει τίποτα. Για να μπορέσει να εκτελέσει όμως τη συνταγή, πρέπει απαραίτητα να την κατανοήσει. Ενθαρρύνετέ το λοιπόν να τη διαβάζει τμηματικά και να εκτελεί ανάλογα. Αν δυσκολεύεται με το διάβασμα, γιατί είναι ακόμα στις πρώτες τάξεις του δημοτικού, φροντίστε τουλάχιστο το αποτέλεσμα της συνταγής να είναι κάτι που λαχταράει να γευτεί!

> Σχεδιάστε και προετοιμάστε μαζί το καλοκαιρινό σας ταξίδι. Είτε είναι κοντινό είτε μακρυνό, είτε είναι η πρώτη σας φορά είτε η χιλιοστή σε αυτό το μέρος, καθίστε σε ένα τραπέζι και σχεδιάστε το ταξίδι σας. Ζητήστε από το παιδί σας να κρατάει σημειώσεις. Πάρτε ένα ταξιδιωτικό οδηγό για το μέρος που θα επισκεφτείτε και μελετήστε τον μαζί. Δώστε την ευκαιρία στο παιδί να διαβάσει πληροφορίες για τη διαμονή, τις προτάσεις για το φαγητό, τη διασκέδαση, με στόχο να φτιάξετε το πρόγραμμά σας. Ψάχνοντας για σπίτι, αφήστε το παιδί σας να διαβάζει την περιγραφή κάθε καταλύματος. Διαβάστε μαζί το χάρτη της διαδρομής και της περιοχής που θα επισκεφτείτε και σημειώστε στο χαρτί τα χωριά, τις πόλεις ή τις παραλίες που έχουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον.

> Προμηθευτείτε βιβλία με CD. Ψάξτε για βιβλία με CDκατάλληλα για την ηλικία του παιδιού. Πρόκειται για βιβλία που μπορείς να ακούς παράλληλα με το διάβασμά τους. Θα είναι ένας καλός σύντροφος του παιδιού σας κατά τη διάρκεια του ταξιδιού με το αυτοκίνητο, ενώ παράλληλα θα μπορεί να διαβάζει κι εκείνο αλλά και να βλέπει τις εικόνες.

> Αφήστε το να διαλέξει ένα βιβλίο. Πηγαίνετε μαζί στο βιβλιοπωλείο και δώστε του την ευκαιρία να επιλέξει μόνο του ένα βιβλίο, ότι κι αν είναι αυτό. Υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες να διαβάσει, αν το διαλέξει εκείνο. Κατεβάστε από το ράφι όσα βιβλία χρειάζεται και αφήστε το να χαθεί μέσα στην ποικιλία χρωμάτων, εξωφύλλων, σχημάτων, μεγεθών. Ενθαρρύνετέ το να τα πιάσει στα χέρια του, να τα ξεφυλλίσει, να τα μυρίσει. Σεβαστείτε τη γνώμη του, όποια κι αν είναι αυτή.
Ξεχάστε για λίγο καιρό το διάβασμα των βιβλίων του σχολείου! Ξεχάστε τις επαναλήψεις! Αυτή είναι δουλειά της δασκάλας του, όταν επιστρέψει στο σχολείο το Σεπτέμβρη, όχι δική σας. Το διάβασμα δεν έχει να κάνει μόνο με τα βιβλία του σχολείου. Είναι παντού γύρω μας στην καθημερινότητά μας. Τα παιδιά μπορούν να εξασκούνται σε αυτό, ακόμα και καθημερινά, χωρίς να το καταλάβουν, χωρίς να πρέπει να το κάνουν. Απλά, φυσικά.

Ποιό είναι το αγαπημένο τους παιχνίδι;

« Στα 8 μου χρόνια ήμουν ένα παιδί που ζητούσα συνέχεια. Ζητούσα από τους γονείς μου, τους παππούδες μου και όλους τους άλλους παιχνίδια, ρούχα, παπούτσια. Ζητούσα εύκολα και χωρίς ιδιαίτερο λόγο. Όταν όμως υπήρχε λόγος, όπως η γιορτή μου και ιδιαίτερα τα Χριστούγεννα, τότε η απαίτησή μου ήταν εντονότερη. Ήθελα πολλά και πολύ συγκεκριμένα πράγματα. Ήθελα ότι πιο μεγάλο σε μέγεθος υπήρχε από τις εταιρίες παιχνιδιών, οτιδήποτε καινούργιο διαφημιζόταν στην τηλεόραση και μου έκανε εντύπωση. Και η αλήθεια είναι, ότι συνήθως μου έκαναν εντύπωση τα πιο ακριβά παιχνίδια. Πάντα μου έκαναν πλάκα οι γονείς μου γι’αυτό. «Πάλι στο πιο ακριβό έπεσε το μάτι σου! Τρελαθήκαμε, όταν είδαμε την τιμή. Τουλάχιστον σ’αρέσει;». Όπως ήδη θα έχετε καταλάβει, οι απαιτήσεις μου γίνονταν πάντα σεβαστές. Εγώ δεν σήκωνα κουβέντα και οι γονείς μου ήθελαν πάντα να είναι σίγουροι πως το δώρο τους θα μου αρέσει και πως δεν θα τους χαλάσω τη γιορτή με τη γκρίνια μου.Ένιωθα πάντα ευχαρίστηση παίρνοντας τα δώρα μου. Έτσι τουλάχιστον νόμιζα τότε. Ότι δηλαδή το σημαντικό ήταν το συναίσθημα της ευχαρίστησης τη στιγμή που παίρνεις το δώρο και όχι μετά. Το ‘μετά’ δεν το σκεφτόμουν ιδιαίτερα. Το ‘μετά’ το συνειδητοποίησα αργότερα, όταν όλα άλλαξαν.

Ο πατέρας μου έχασε τη δουλειά του και άργησε πολύ να ξαναβρεί μια. Πέρασαν 2 χρόνια για να ξαναδουλέψει. Θα περιμένατε να ακούσετε ότι τα δύο αυτά χρόνια ήταν τα χειρότερά μου. Δεν είναι όμως έτσι. Πέρα από το αρχικό σοκ που πέρασε όλη η οικογένεια, τα δύο αυτά χρόνια ήταν τα καλύτερα της ζωής μου, γιατί όλα άλλαξαν, όπως σας ξαναείπα. Τα δύο αυτά χρόνια πήρα το καλύτερο μάθημα της ζωής μου.

Τον πρώτο καιρό οι γονείς μου, πέρα από τα δικά τους σοβαρότατα οικονομικά προβλήμτα, είχαν κι εμένα. Τα δώρα κόπηκαν μαχαίρι και περιορίστηκαν σε τρία το χρόνο. Στη γιορτή μου, τα γενέθλιά μου και τα Χριστούγεννα. Γκρίνιαζα συνέχεια, τους παρακαλούσα να μου αγοράσουν κάτι και όταν δεν μπορούσα να κάνω κάτι άλλο, φώναζα. Χωρίς αποτέλεσμα όμως.

Η άσχημη συμπερφορά μου σταμάτησε στα πρώτα μας Χριστούγεννα που ο μπαμπάς δεν είχε δουλειά. Υπήρχε λιγότερος κόσμος στο σπίτι αλλά περισσότερες μυρωδιές. Γιατί; Γιατί οι γονείς μου είχαν αποφασίσει να φτιάξουν τα χριστουγεννιάτικα γλυκά στο σπίτι για περισσότερη οικονομία. Για την ακρίβεια τα φτιάξαμε όλοι μαζί. Αυτή ήταν μια από τις λίγες φορές που φτιάχναμε κάτι όλοι μαζί ως οικογένεια. Περάσαμε ανέλπιστα όμορφα. Μοιραστήκαμε τις δουλειές, γελάσαμε, χαλάσαμε και κάποια γλυκά, αλλά συνεργαστήκαμε άψογα. Πρώτη φορά ένιωθα πως ήμασταν ενωμένοι για κάποιο σκοπό, ένιωθα ασφάλεια, σιγουριά. Ήταν έκπληξη για μένα τότε αυτά τα συναισθήματα και είναι ακόμα. Πώςείναι δυνατόν τόσο μικρά πράγματα να μπορούν να ενώσουν μια οικογένεια;

Οι εκπλήξεις όμως δεν σταμάτησαν εκεί, εκείνα τα Χριστούγεννα. Η δεύτερη έκπληξη ήρθε με το άνοιγμα του δώρου μου. Ήταν ένα δώρο μη αναμενόμενο. Ένα δώρο οικογενειακό και όχι προσωπικό. Ήταν ένα επιτραπέζιο παιχνίδι και μάλιστα όχι η αυθεντική έκδοσή του. Μια έκδοση φθηνότερη και λιγότερο εντυπωσιακή. Δεν μου άρεσε καθόλου όταν το είδα. Στενοχωρήθηκα. Τότε ήταν που έγινε η αλλαγή. Ο πατέρας μου αντί να με αφήσει να παίξω όπως συνήθως έκανε, ήρθε δίπλα μου. Προσπάθησε να μου αλλάξει γνώμη και να μου αποδείξει πως το παιχνίδι δεν ήταν τόσο άσχημο όσο νόμιζα. Στην αρχή όλα όσα έκανε μου φαίνονταν ψεύτικα, ήταν αμήχανος γιατί κι αυτός πίστευε πως το παιχνίδι δεν ήταν καλό. Όταν όμως αρχίσαμε να παίζουμε όλοι μαζί, οι γονείς μου και τα αδέλφια μου γύρω από το τραπέζι και το μυαλό μου ξέφυγε και συγκεντρώθηκα στο ίδιο το παιχνίδι, την αρχική μου στενοχώρια την αντικατέστησε η αγωνία για το πώς θα κερδίσω. Μια φαινόταν ότι κερδίζει η μαμά, μια εγώ και μια η αδελφή μου. Την χαρά τη διαδέχονταν η απογοήτευση, μια απογοήτευση όμως διαφορετική. Όχι σαν αυτή που σου λέει πως το δώρο δεν ήταν καλό, αλλά σαν εκείνη που σου λέει ξαναπαίξε για να κερδίσεις!

Μέσα από αυτό το παιχνίδι ανακάλυψα ποση χαρά μπορεί να σου δώσει η απογοήτευση. Τα περισσότερα σαββατόβραδα που ακολούθησαν με βοήθησαν σε αυτή την ανακάλυψη. Κάθε φορά που παίζαμε, απολάμβανα και πάλι αυτό το συναίσθημα που είχα τότε, στην κουζίνα, φτιάχνοντας μελομακάρονα με την οικογένειά μου. Ένιωθα ασφάλεια. Ένιωθα πως οι γονείς μου ήταν δίπλα μου και πως τίποτα δεν μπορεί να χαλάσει αυτό που έχουμε, το δέσιμο που έχουμε. Αυτό ήταν το ‘μετά’ για μένα. Η μεγαλύτερη ευχαρίστηση δεν ήταν το παιχνίδι που έβλεπα μπροστά μου αλλά αυτό που βίωνα ‘μετά’. Το να παίζω με κάποιον άλλο, με τους γονείς μου, τα αδέλφια μου. Το να μοιράζομαι το παιχνίδι μου, να μοιράζομαι στιγμές, συναισθήματα. Τι άλλο καλύτερο δώρο θα μπορούσα να έχω και εγώ αλλά και οι γονείς μου από αυτό; Σημασία δεν είχε το παιχνίδι αλλά το να το μοιράζεσαι με κάποιον άλλο και μάλιστα ‘σημαντικό άλλο’».

Αν σπάτε το μυαλό σας να βρείτε το πιο όμορφο παιχνίδι για το παιδί σας ή πώς θα τα φέρετε βόλτα για να μπορέσετε να του αγοράσετε κάποιο, σκεφτείτε λίγο αυτή την ιστορία. Πάρτε μια ανάσα και σκεφτείτε την καθημερινότητά σας. Πόσο «μαζί» είστε με το παιδί σας; Πόσο συχνά παίζετε μαζί; Πόσο συχνά παίζετε με μικροπράγματα; Πόσο συχνά παίζετε μαζί και το απολαμβάνετε; Τι είναι αυτό που θα δώσει μεγαλύτερη χαρά στο παιδί σας σε ένα παιχνίδι; Πότε η χαρά του για ένα παιχνίδι θα διαρκέσει περισσότερο; Ποιο τελοσπάντων είναι το αγαπημένο τους παιχνίδι;

Όλα τα παιδιά έχουν ανάγκη από παχνίδια, όπως και από βιβλία. Αυτά είναι που θα τα βοηθήσουν να αναπτυχθούν, να ανακαλύψουν, να μάθουν. Καλό είναι να δίνετε σημασία στα δώρα που αγοράζετε στα παιδιά σας. Είναι καλό να είναι ποιοτικά και ασφαλή. Είναι καλύτερο όμως να τα μοιράζεστε. Το παιδί σας θα μάθει παίζοντας ένα παιχνίδι ή διαβάζοντας ένα βιβλίο. Θα μάθει όμως περισσότερα όταν θα καθήσετε δίπλα του και δώσετε σημασία σε αυτό που κάνει είτε παίζοντας μαζί του είτε ενθαρρύνοντάς το. Το παιδί σας θέλει από τη στιγμή που γεννήθηκε να είναι μαζί σας. Θα παίξει περισσότερο αν μοιραστείτε το παιχνίδι, θα διαβάζει για όλη του τη ζωή, αν του διαβάζετε παραμύθια. Είστε η ασφάλειά του. Αισθάνεται ασφάλεια όταν παίζετε και μαζί. Θα μάθει να παίζει πιο δημιουργικά και με μεγαλύτερα οφέλη για εκείνο αφού αισθάνεται ασφαλές.

Ποιο είναι το αγαπημένο τους παιχνίδι; Εσείς.

«Μαμά μου, μη φεύγεις!» Όταν τα παιδιά αναπτύσσουν άγχος αποχωρισμού.

Για ένα βρέφος ή για ένα νήπιο (8 έως 24 μηνών), το άγχος αποχωρισμού βρίσκεται στα πλαίσια της φυσιολογικής του ανάπτυξης. Το παιδί σας σε αυτή τη φάση αναπτύσσει άγχος, όταν απομακρύνεται από την/τον τροφό του (κυρίως από τη μαμά/ από τους ανθρώπους που το φροντίζουν). Το άγχος του γίνεται πιο έντονο, όταν η απομάκρυνσή του από τη μαμά ή τον μπαμπά γίνεται εκτός σπιτιού. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό;

Πριν τους 8 μήνες της ηλικίας του ένα βρέφος γνωρίζει πολύ λίγα για τον κόσμο. Δεν ξέρει τι θεωρείται κανονικό, συνηθισμένο ή επικίνδυνο. Μετά τους 8 μήνες έχει έρθει πια ο καιρός που ξέρει τι να περιμένει από τους ανθρώπους τόσο καλά, που η γνώση αυτή μπορεί να του δημιουργήσει τον πρώτο του μεγάλο φόβο, «αν με πάρει κάποιος από τη μαμά και τον μπαμπά, δεν θα υπάρχω».

Λίγο πριν ή λίγο μετά τους 8 μήνες, ανάλογα με το ρυθμό ανάπτυξης του παιδιού σας, έρχεται η συνειδητοποίηση από τη μεριά του, ότι δεν αποτελεί μέρος του σώματος της μαμάς του. Το βρέφος καταλαβαίνει για πρώτη φορά, ότι είναι αυτόνομο, ότι έχει δικό του σώμα, ανεξάρτητο από της μαμάς. Αυτή η κατανόηση γεννά αμέσως μια νέα, ότι εφόσον είμαι ανεξάρτητος/η από τη μαμά μου, αυτό σημαίνει πως υπάρχει περίπτωση η μαμά μου να φύγει κι αν φύγει να μην την ξαναδώ. Αυτή η συνειδητοποίηση γεννά στο παιδί έντονο άγχος, το άγχος αποχωρισμού.

Παράλληλα την ίδια περίοδο, το παιδί σας έχει πια καταλάβει βασικά πράγματα για τη ζωή του. Ποιος είναι αυτός που του δίνει την τροφή, ποιος είναι αυτός που το αλλάζει και το κάνει μπάνιο, ποιος είναι αυτός που το κοιμίζει, ποιος είναι αυτός που το ηρεμεί ή του κάνει παιχνίδια ή του τραγουδάει. Έχει καταλάβει δηλαδή ποιος είναι αυτός που σταθερά και με συνέπεια το φροντίζει, το μεγαλώνει. Πριν από αυτή τη συνειδητοποίηση, μπορούσε να πηγαίνει από αγκαλιά σε αγκαλιά χωρίς δισταγμό. Χαμογελούσε σε όλους, τέντωνε τα χέρια στους περισσότερους. Απομακρυνόταν από το σπίτι και τους γονείς του, χωρίς να αλλάξει η διάθεσή του. Μετά τους 8 μήνες όμως, τα πράγματα αλλάζουν, γιατί το παιδί ξέρει πολύ καλά ποιοι είναι οι άνθρωποι που το φροντίζουν και μόνο αυτούς εμπιστεύεται γιατί μόνο αυτοί γνωρίζει ότι θα το φροντίζουν σταθερά. Συνειδητοποιεί ότι μόνο αυτοί είναι που μπορούν να του δώσουν την ασφάλεια που χρειάζεται για να συνεχίσει να ζει. Τους άλλους δεν τους ξέρει, άρα δεν μπορεί να τους εμπιστευτεί.

Όταν λοιπόν η μαμά απομακρύνεται από το οπτικό του πεδίο ή φεύγει από το σπίτι ή το παίρνει κάποιος άγνωστος αγκαλιά, κάνει την εμφάνισή του το άγχος αποχωρισμού και με έντονη δυσφορία αλλά και γοερό κλάμα το παιδί εκφράζει την ανησυχία του, ότι η μαμά δεν θα ξαναγυρίσει κι εκείνο ποιος θα το φροντίζει, έτσι ώστε να συνεχίσει να ζει; Η θέα και μόνο ανθρώπων που δεν γνωρίζει ή δεν γνωρίζει αρκετά καλά είναι ικανή να του θυμίσει αυτή την ανησυχία με αποτέλεσμα να κλαίει και να μην θέλει να φύγει από την αγκαλιά της μαμάς ή του μπαμπά.

Το άγχος αποχωρισμού αρχίζει να μειώνεται, όταν το παιδί καταλάβει πως η μαμά ξαναγυρνά τελικά στο σπίτι. Αυτή η κατανόηση δεν θα έρθει με δύο ή τρεις φορές που θα ξαναγυρίσετε σπίτι από τη δουλειά σας. Θα χρειαστεί υπομονή από τη μεριά σας, γιατί συνήθως το άγχος αποχωρισμού, όταν εκδηλώνεται στα πλαίσια της φυσιολογικής ανάπτυξης, σταματά λίγο μετά τους 24 μήνες της ζωής του παιδιού σας.

Αναρωτιέστε με ποιο τρόπο θα ξεπεράσουν πιο εύκολα το άγχος αυτό τα παιδιά σας; Αυτό που πρέπει να έχετε πάντα στο μυαλό σας είναι, πως είναι ανάγκη να προσφέρετε στα παιδιά σας ένα ασφαλές σπιτικό, ότι κι αν σημαίνει αυτό. Είναι ανάγκη από τη μια τα παιδιά να μεγαλώνουν σε ένα ασφαλές σπίτι και από την άλλη να τα μεγαλώνουν δύο γονείς που είναι ικανοί να τους προσφέρουν και συναισθηματική ασφάλεια. Δύο γονείς που μπορούν να προσφέρουν σταθερό περιβάλλον. Η σταθερότητα στο περιβάλλον κερδίζεται όταν τα πρόσωπα είναι σταθερά, όταν η φροντίδα είναι σταθερή, όταν ο τρόπος που φροντίζεις  είναι σταθερός. Τότε είναι που τα παιδιά ξέρουν τι να περιμένουν από το περιβάλλον τους, από τους γονείς τους. Τότε είναι που συνειδητοποιούν ότι αυτό μπορούν να το έχουν πάντα, γιατί οι γονείς τους αυτό τους έχουν δείξει. Άρα δεν έχουν λόγο να αγχώνονται.

Τι άλλο μπορείτε να κάνετε για τα παιδιά σας; Να τα βοηθήσετε να εμπιστευτούν και άλλους ανθρώπους πέρα από εσάς. Επιλέξτε ανθρώπους που και εσείς εμπιστεύεστε. Επιλέξτε δηλαδή ανθρώπους, που γνωρίζετε πως η συμπεριφορά τους είναι τέτοια, που και εκείνοι μπορούν να προσφέρουν την ασφάλεια, που τόσο έχει ανάγκη το παιδί σας. Εισάγετέ τους στο περιβάλλον σας και δώστε χρόνο στο παιδί σας να τους εμπιστευτεί κι εκείνο. Πότε θα τους εμπιστευτεί; Όταν καταλάβει ότι κι εκείνοι είναι τόσο σταθεροί στη φροντίδα και στις αντιδράσεις τους όσο εσείς. Όταν δηλαδή καταλάβει, ότι θα το ταίσουν κοιτάζοντας το στα μάτια και χαμογελώντας του, όπως ακριβώς κάνετε κι εσείς, ότι θα του κάνουν αγκαλιές, όπως ακριβώς τις κάνετε κι εσείς, ότι θα το αλλάζουν με φροντίδα και λόγια καθησυχαστικά, όταν δυσφορεί, όπως ακριβώς κάνετε κι εσείς.

Μην αγχώνεστε μπροστά στο άγχος αποχωρισμού που βιώνει το παιδί σας. Αυτό είναι ένα μεταβατικό στάδιο, κατά το οποίο είστε ως γονείς υπεύθυνοι να δείξετε στο παιδί σας, ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος να φοβάται, ότι δεν θα σας ξαναδεί. Παρέχοντάς του ένα σταθερό περιβάλλον,  ένα σταθερό τρόπο για να μεγαλώνει αλλά και συχνή επαφή με ανθρώπους που εμπιστεύεστε τόσο εσείς όσο και εκείνο,  το παιδάκι σας θα μεγαλώσει σε ένα ασφαλές περιβάλλον, σε ένα περιβάλλον που θα του λέει: «Μη φοβάσαι, εγώ θα είμαι πάντα εδώ».

Μαμά μου, μη φεύγεις (μέρος 2ο)…

Αισθάνομαι καλά, άρα μαθαίνω (Μέρος 2ο)

Η μάθηση δεν συνδέεται πάντα με την εξυπνάδα. Ένα λιγότερο έξυπνο παιδί, μπορεί να μάθει πιο αποτελεσματικά από ένα πολύ έξυπνο. Τι είναι όμως αυτό που διαθέτει το λιγότερο έξυπνο παιδί και καταφέρνει να μαθαίνει πιο εύκολα, να είναι καλύτερος μαθητής, από εκείνο το παιδί που αποδεδειγμένα έχει υψηλότερο δείκτη νοημοσύνης (IQ);

Αυτό το λιγότερο έξυπνο παιδί είναι ένα χαρούμενο παιδί, ένα αισιόδοξο παιδί, μπορεί εύκολα να κάνει καλούς και σταθερούς φίλους, μπορεί να παίξει σε ομάδες σεβόμενο τους κανόνες, μπορεί να εργαστεί σε ομάδες δημιουργικά, μπορεί να κατευθύνει τις ομάδες αυτές, να τις οργανώσει, να ηγηθεί, να επικοινωνήσει, μπορεί να αντιμετωπίσει τη βαρεμάρα του, όταν αυτή έρχεται στη μέση της σχολικής ημέρας ή την κούρασή του, μπορεί να συγκεντρωθεί ή να μη χάσει τη συγκέντρωσή του, όταν οι διπλανοί του μιλάνε ή τον προκαλούν να συμμετέχει σε αυτό που κάνουν την ώρα του μαθήματος, μπορεί να αντιμετωπίσει τη ματαίωση που παίρνει όταν βλέπει ένα κακό βαθμό τριμήνου, όταν δεν γίνεται αποδεκτή μια ιδέα του στην τάξη, όταν η ομάδα του χάσει. Αυτό το παιδί είναι ένα συναισθηματικά έξυπνο παιδί. Ένα παιδί που λόγω της συναισθηματικής του εξυπνάδας καταφέρνει να είναι καλύτερος μαθητής από ένα διανοητικά πιο έξυπνο συμμαθητή του με χαμηλότερο δείκτη συναισθηματικής νοημοσύνης (EQ).

Πώς θα μπορέσουν τα παιδιά μας να είναι αισιόδοξα, να επιμένουν, να αντιμετωπίζουν τις ματαιώσεις τους, να μπορούν να συγκεντρωθούν, να συνεργαστούν, να επικοινωνήσουν, ώστε να έχουν τη δυνατότητα να μάθουν πιο αποτελεσματικά; Πώς συνδέεται η συναισθηματική νοημοσύνη με τη μάθηση;

Τη «δουλειά» αυτή αναλαμβάνουν και πάλι οι σημαντικότεροι άνθρωποι στη ζωή των παιδιών: οι γονείς και οι δάσκαλοί τους.

Η βάση για να «χτίσει» κανείς τη συναισθηματική νοημοσύνη των παιδιών του είναι η κάλυψη των βασικών συναισθηματικών αναγκών τους, η άνευ όρων, ανεμπόδιστη αγάπη, η πλήρης αποδοχή, η προσοχή, η φροντίδα, ο σεβασμός και τα όρια τα οποία πρέπει να βασίζονται στις ανάγκες των παιδιών.

> Αγαπώ άνευ όρων σημαίνει αγαπώ χωρίς να περιμένω τίποτα πίσω, χωρίς να αναμένω τίποτα από εσένα. Σε αγαπώ δίχως δεύτερες σκέψεις.

> Η πλήρης αποδοχή του παιδιού από το γονιό ή το δάσκαλό του σημαίνει ότι γίνεται αποδεκτό ακριβώς όπως είναι, με όσα χαρακτηριστικά του παιδιού είναι αρεστά και με όσα δεν είναι (άλλωστε αυτό είναι εντελώς υποκειμενικό). Σε αποδέχομαι όπως κι αν είσαι, ότι κι αν κάνεις.

> Σε προσέχω όταν παίζεις, όταν τρέχεις, όταν κερδίζεις, όταν ανακαλύπτεις, μαθαίνεις, γελάς, θυμώνεις, μουτρώνεις, αγαπάς, αναπτύσσεσαι. Όλα με ενθουσιάζουν σε εσένα, όλα θέλω να τα προσέχω. 

> Φροντίζω το παιδί μου δεν σημαίνει απλά φτιάχνω το φαγητό του, καθαρίζω το δωμάτιό του, το κάνω μπάνιο…Όταν μαγειρεύω για εκείνα και τα σκέφτομαι το φαγητό πάντα γίνεται καλύτερο. Κάθομαι πάνω από την κατσαρόλα που αχνίζει και καθώς μυρίζω το φαγητό που σιγοβράζει σκέφτομαι τα πρόσωπά τους να μεταμορφώνονται την ώρα που τρώνε την πρώτη μπουκιά. Τότε είναι που παίρνω την πρώτη μου ικανοποίηση. Η δεύτερη έρχεται όταν κάθομαι δίπλα τους και τρώμε όλοι μαζί. Είναι τόσο ευχαριστημένα, όταν μας βλέπουν εκεί να περιμένουμε να μας πουν τα νέα τους από το σχολείο…

> Η ανάγκη των παιδιών για σεβασμό αναφέρεται στην ανάγκη τους να γίνονται σεβαστά τα συναισθήματά τους, οι σκέψεις τους, οι επιλογές, οι επιθυμίες, τα όνειρα, οι προθέσεις τους. Τίποτα από αυτά δεν πρέπει να γίνεται αντικείμενο χλευασμού και απαξίωσης.

> Η τελευταία ανάγκη των παιδιών είναι η ανάγκη τους για όρια. Τα όρια είναι που τους δείχνουν τον δρόμο, τους μαθαίνουν τους κανόνες οδικής κυκλοφορίας, τους κινδύνους που θα συναντήσουν αλλά και πώς θα προστατευτούν από αυτούς. Τα όρια όμως είναι απόλυτη ανάγκη να βασίζονται στις ανάγκες των παιδιών (βιολογικές, γνωστικές, συναισθηματικές, κοινωνικές) και όχι των «μεγάλων».

Για να βοηθήσουν πράγματι όλα τα παραπάνω στο χτίσιμο της συναισθηματικής νοημοσύνης των παιδιών (EQ) δύο έννοιες χρειάζεται να έχετε πάντα στο μυαλό σας: σταθερότητα και συνέπεια.

Η σταθερότητα και η συνέπεια στο περιβάλλον που ζουν τα παιδιά είναι και αυτές δομικό υλικό με το οποίο χτίζεται η συναισθηματική νοημοσύνη τους. Όλες οι συναισθηματικές ανάγκες των παιδιών είναι απαραίτητο να καλύπτονται σταθερά και με συνέπεια. Η σταθερή και συνεπής κάλυψη των αναγκών των παιδιών τους προσφέρει ασφάλεια και σιγουριά.

Πώς συνδέεται όμως η σταθερή και συνεπής κάλυψη των συναισθηματικών αναγκών με μια υγιή συναισθηματική νοημοσύνη;

Όταν οι γονείς αλλά και οι δάσκαλοι μείνουν πιστοί στις παραπάνω αρχές, τότε τα παιδιά αισθάνονται άξια, ικανά, έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και τους ανθρώπους, είναι χαρούμενα, αισιόδοξα, γεμάτα όρεξη για ζωή, δημιουργία, εξερεύνηση, μάθηση, παιχνίδι, επικοινωνία. Όταν ένα παιδί αγαπιέται, είναι αποδεκτό, σεβαστό, παίρνει την προσοχή και τη φροντίδα που έχει ανάγκη, όπως όμως περιγράφτηκε παραπάνω, τότε πιστεύει ότι το αξίζει. Άρα είναι άξιο. Όταν όλα αυτά γίνονται με σταθερότητα και συνέπεια νιώθει ασφάλεια και σιγουριά.

Πιο απλά:

Όταν έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους, πιστεύουν πως θα τα καταφέρουν= δεν το βάζουν εύκολα κάτω.

Όταν τα παιδιά αγαπιούνται, μπορούν και να αγαπήσουν= θα κάνουν φίλους σταθερούς, στήριγμα σε όποια δυσκολία συναντήσουν στο σχολείο.

Όταν τα παιδιά μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον με σταθερότητα και συνέπεια, αισθάνονται ασφάλεια= έχουν αυτοπεποίθηση, γυρεύουν τη γνώση.

Όταν τα παιδιά μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον με σταθερότητα και συνέπεια, μαθαίνουν να σέβονται τους κανόνες= δουλεύουν δημιουργικά σε ομάδες, χωρίς τσακωμούς.

Όταν τα παιδιά μας αισθάνονται καλά με τον εαυτό τους, όταν είναι χαρούμενα, όταν είναι περίεργα, όταν μπορούν όχι μόνο να συνυπάρξουν με άλλους αλλά και να συνεργαστούν και να αγαπήσουν, τότε μπορούν να μάθουν.

Συνεχίζεται…

Σελίδα 7 από 8« Πρώτη...45678